Proposition 54K3559

Projet de loi modifiant le Code de la taxe sur la valeur ajoutée en vue d'exempter de la TVA les dons de biens non alimentaires aux plus démunis.

General information ¶

Authors

CD&V Roel Deseyn
LE Benoît Dispa
MR Olivier Chastel, David Clarinval, Philippe Goffin, Benoît Piedboeuf, Sybille de Coster-Bauchau
N-VA Peter Dedecker
Open Vld Luk Van Biesen
PS | SP Ahmed Laaouej

Submission date

Feb. 19, 2019

Official page

Visit

Status

Adopted

Requirement

Simple

Subjects

VAT donation tax-free allowance

Voting ¶

Voted to adopt

Groen CD&V Vooruit Ecolo LE PS | SP DéFI ∉ Open Vld N-VA MR PVDA | PTB PP VB

Contact form ¶

Do you have a question or request regarding this proposition? Select the most appropriate option for your request and I will get back to you shortly.

Discussion ¶

March 28, 2019 | Plenary session (Chamber of representatives)

Full source

Mijnheer de voorzitter, ik verwijs uiteraard naar het schriftelijke verslag.

Ik wil er toch op wijzen dat het een wat eigenaardige zaak is dat ik rapporteur ben, aangezien ik ook de hoofdondertekenaar ben. Ik neem echter aan dat niemand in dit halfrond er een probleem van zal maken, aangezien het hier over een zeer goede zaak gaat. Toch wou ik even melden dat ik hier in de fout ben gegaan door mij vrijwillig aan te melden als rapporteur. Ik heb het echter graag gedaan omwille van de inhoud.

Wij zullen onszelf dit soort foutjes vergeven.

Monsieur le président, chers collègues, je ne vous cache pas ma satisfaction de voir aboutir en toute fin de législature une proposition que je porte depuis de nombreux mois, d'abord, sous forme d'une résolution et, ensuite, sous forme d'une proposition de loi.

Selon certaines données qui émanent des acteurs de terrain, la destruction d'invendus non alimentaires de consommation courante atteindrait, en Belgique, la somme d'environ 100 millions. C'est énorme et ce n'est pas sans dommage, que ce soit au niveau social ou environnemental, car ces ressources pourraient profiter à ceux qui en ont le plus besoin au lieu d'être jetées et gaspillées.

Aujourd'hui, heureusement, nous avons entre nos mains une partie de la solution. En effet, si les entreprises essaient déjà d'éviter le gaspillage, nous savons tous que le processus de production et de distribution, même optimalisé, amène son lot d'invendus. C'est à ce niveau que nous intervenons.

À l'heure actuelle, lors d'un don en marchandises fait par une entreprise, le paiement de la TVA sur la valeur de ce don est exigé. Ce faisant, on comprend très rapidement que la destruction du bien est la voie privilégiée puisque, dans ce cas, la TVA n'est pas due. C'est donc cette voie qu'ont décidé de prendre la plupart des entreprises.

Pourtant, si on écoute les entreprises, on constate que nombreuses sont celles qui ne seraient pas rétives au don de leurs invendus, si cela ne leur coûtait pas aussi cher. Pour votre information, elles donnent déjà des marchandises pour une valeur approximative de trois millions. Grâce à ces dons, la plate-forme Goods to Give vient déjà en aide à 372 associations caritatives et à 270 000 personnes.

Nous pouvons évidemment faire beaucoup mieux. Je vous ai parlé de 100 millions. Si l'on dit 3,5 millions, ce n'est jamais qu'une toute petite proportion. En personne optimiste, je me dis qu'il reste, par conséquent, plus de 95 % d'efforts à faire, qu'il y a une marge de progression importante que le monde entrepreneurial est tout disposé à combler pourvu qu'on l'aide.

Aujourd'hui, nous avons les moyens de modifier ce comportement de destruction et de gaspillage et de corriger les distorsions qu'entraîne le système qui avait été mis en place. C'est pour cela que j'ai fait cette proposition. Ouvrons la voie de la non-application de la TVA sur les biens non alimentaires, comme nous l'avons fait en 2013 pour les biens alimentaires en y mettant un cadre. Ces dons ne peuvent être octroyés à n'importe qui. Nous ouvrons cette voie uniquement et au profit exclusif d'associations caritatives et d'institutions en charge de la lutte contre la pauvreté et ce, sous condition d'une traçabilité suffisante.

Ce qui est important, à mon sens, est que ces invendus profitent avant tout aux plus démunis et aux organisations qui leur viennent en aide. Il faut également que la nature de ces biens soit limitée aux besoins de première nécessité, qu'ils apportent une véritable plus-value sociale, qu'ils aient un effet concret sur la qualité de vie ainsi que sur le bien-être de ceux qui en bénéficient. Ce qui ne gâche rien, c'est que le coût de cette mesure est limité. En effet, aujourd'hui, le bien détruit ne rapporte pas le moindre euro de TVA à nos caisses publiques, et j'espère que, demain, il sera donné.

Je ne vous cache pas que je suis heureuse que mon appel ait été aussi bien reçu par l'ensemble des partis de cette assemblée. Beaucoup m'ont rejointe en cosignant cette proposition de loi. Je remercie mes collègues pour leurs apports en commission et je les félicite de l'unanimité qui en a résulté et qui continuera, je l'espère, ce soir en séance plénière.

Pour conclure, je pense que cela montre que ce qui bénéficie directement au citoyen, qui crée du lien social, peut encore traverser les barrières partisanes et réunir des majorités larges pour prendre des décisions frappées de bon sens.

Mijnheer de voorzitter, collega's, uiteraard kunnen wij ons volmondig achter het voorliggende bijzonder interessante voorstel scharen. Het is immers al te gek dat wanneer een handelaar zijn niet-verkochte stock vernietigt, de btw kan recupereren, maar wanneer hij die wegschenkt aan een goed doel, hem dat geld kost, omdat hij de btw dan niet kan recupereren. Dat leidt uiteraard tot verspilling; wat niet goed is voor het milieu en wat een gemiste kans is in het kader van de strijd tegen de armoede.

Het voorstel heeft al een lang traject achter de rug. Reeds in 2013 werd al beslist dat er geen btw meer zou worden geheven op onverkoopbaar geworden voedsel dat aan erkende voedselbanken wordt geschonken. In 2015 breidde minister Van Overtveldt de regeling uit naar onverkoopbare voedingsmiddelen die aan lokale besturen en door hen erkende liefdadigheidsinstellingen worden geschonken. Dat initiatief werd in 2018 wettelijk verankerd. Met onderhavige wetswijziging zetten wij de volgende stap en zullen ook de levensnoodzakelijke niet-voedingsmiddelen die niet blijvend op duurzame wijze kunnen worden gebruikt, zonder btw-heffing kunnen worden weggeschonken. Dat is een zeer goede zaak.

Ik wil er wel op wijzen dat er in de commissie een amendement werd ingediend om misbruik van de vrijstelling tegen te gaan. Vandaar dat er een kleine discrepantie is tussen de oorspronkelijke toelichting en de tekst die uiteindelijk werd goedgekeurd. Ik wil duidelijk maken wat wij verstaan onder het begrip "noodzakelijke niet-voedingsmiddelen, andere dan goederen die op duurzame wijze kunnen worden gebruikt, waarvan de intrinsieke kenmerken verhinderen dat ze in gelijk welke schakel van het economische circuit nog worden verkocht tegen de oorspronkelijke commercialisatievoorwaarden". Dat is misschien een complex begrip, maar wel belangrijk om te vermijden dat er een soort van zwart tweedehandscircuit ontstaat, dat uiteraard een vorm van oneerlijke concurrentie zou zijn ten aanzien van de vele lokale reguliere kleinhandelaars.

Op die manier beperken wij de maatregel tot schenkingen aan het goede doel; er kan niet meer aan eender wie worden geschonken.

Wij sluiten ook goederen uit die op duurzame wijze kunnen worden gebruikt, met andere woorden goederen die men nadien zou kunnen doorgeven of verkopen aan een ander. Wij willen dergelijke zaken vermijden. Het kan niet gaan om goederen die zich lenen tot parallelle handel. In de oorspronkelijke toelichting werd een aantal voorbeelden opgenomen van goederen die wel blijvend kunnen worden gebruikt en volgens de aangenomen tekst niet meer in aanmerking komen. Ik wil erop wijzen dat het om niet-duurzame goederen gaat. Goederen die weggeschonken kunnen worden zonder heffing van btw, zijn voedingswaren, tandpasta, tandenborstels, zeep- en wasproducten, shampoo, schoonheids- en basisverzorgingsmiddelen, plastic speelgoed, luiers, balpennen, kortom gebruiksgoederen.

De vrijstelling geldt uiteraard niet voor duurzame goederen zoals kinderwagens, matrassen, microgolfovens, droogkasten en kookplaten. Die zaken lenen zich zeer duidelijk tot doorverkoop en kunnen een parallel zwart circuit doen ontstaan. Dat willen wij te allen tijde vermijden. De Koning krijgt de taak erop te letten dat er geen parallelle handelcircuits ontstaan. Het doel is verspilling tegen te gaan en een tandje bij te steken in de strijd tegen de armoede. Dat is een zeer nobel en goed doel, vandaar onze integrale steun voor het wetsvoorstel.