Proposition 55K1005

Projet de loi portant exécution des mesures d'économies relatives aux spécialités pharmaceutiques dans le cadre du budget soins de santé 2020.

General information ¶

Submitted by

Chamber of representatives (2019-10-27 - 2020-03-17)

Submission date

Feb. 11, 2020

Official page

Visit

Status

Adopted

Requirement

Simple

Subjects

medicinal product health policy national budget health insurance

Voting ¶

Voted to adopt

Groen CD&V Vooruit Ecolo LE PS | SP DéFI Open Vld N-VA LDD MR PVDA | PTB VB

Contact form ¶

Do you have a question or request regarding this proposition? Select the most appropriate option for your request and I will get back to you shortly.

Discussion ¶

April 16, 2020 | Plenary session (Chamber of representatives)

Full source

De rapporteur is mevrouw Fonck die verwijst naar haar schriftelijk verslag.

(…)

Mag ik respect vragen voor onze werkzaamheden? Ik regel nog altijd de werkzaamheden en ik pas het Reglement toe; of u dat nu belieft of niet, collega Hedebouw.

Wie vraagt het woord in het kader van de algemene bespreking?

Mijnheer de voorzitter, het voorliggende wetsontwerp zorgt voor gemengde gevoelens bij ons. Het is een enorm kluwen waarin een kat haar jongen nog moeilijk terugvindt. Het is zeer onoverzichtelijk. Ik ben niet de enige die dat zegt, ook de Raad van State vond dat.

Er zouden maatregelen komen voor de patiënt, mevrouw de minister. U bent daarin geslaagd: er zijn inderdaad maatregelen voor de patiënt. Als het goed is, zeggen wij het ook.

Het remgeld van een hele resem geneesmiddelen daalt, waardoor de patiënt minder moet betalen en dat is een goede zaak. Dergelijke kosten moeten echter ook worden betaald, maar door wie? U klopt daarvoor aan bij de farma-industrie, mevrouw de minister, en legt haar heel wat maatregelen op. Aangezien de farma-industrie elk jaar verantwoordelijk is voor een overschrijding van haar budget, lijkt het ons dan ook logisch dat zij die rekening betaalt. Andere sectoren doen immers hun best om zich aan de budgetten te houden en kunnen dus niet worden gestraft omdat één sector het budget steeds en steeds meer overschrijdt.

Een van de andere maatregelen, mevrouw de minister, is het afschaffen van de veiligheidsmarge. Op zich is dat een goed initiatief, als het maar niet tot de onbeschikbaarheid van deze geneesmiddelen zal leiden. In de commissie heeft het Vlaams Belang dat ook menig maal benadrukt en ook gevraagd of het afschaffen van de veiligheidsmarge niet zal leiden tot meer tekorten. Het kan niet de bedoeling zijn om de reeds lange lijst van onbeschikbare geneesmiddelen nog langer te maken. De Raad van State had hierover eveneens een bedenking: "De bewering dat het afschaffen van de veiligheidsmarge een positieve invloed zou hebben op de armoedebestrijding zou onderbouwd moeten worden in de memorie van toelichting."

Een bijkomende vraag die wij ons zeker stellen, is of de ziekenhuizen de extra kosten die deze maatregel met zich brengt, niet zullen doorrekenen aan de patiënt. Het Vlaams Belang zal het amendement van collega Fonck steunen.

Daarnaast pleiten wij voor een ruimer debat over de ziekenhuisfinanciering. Met het oog op een grondige hervorming van het ziekenhuisfinancieringssysteem dringt snel overleg met de betrokkenen zich op teneinde een duurzaam en financierbaar systeem te waarborgen.

Wat amendement nr. 10 betreft, blijven we op bij ons standpunt dat niet dit ene artikel moet veranderen maar dat de volledige procedure aan herziening toe is. We zullen het amendement dan ook niet goedkeuren omdat we vinden dat wie over zijn budget gaat daar zelf maar moet voor instaan.

Het subamendement dat we zeer laat in de bus kregen zullen we daarentegen wel steunen.

De amendementen nrs. 5, 6 en 7 lijken ons eerder van technische aard. Daar hebben we geen problemen mee.

Beste collega's, het Vlaams Belang zal het voorliggende wetsontwerp steunen omdat we weten dat dit voor het allerhoogste belang is voor de continuïteit van onze gezondheidszorg.

We hopen ook dat deze maatregelen zeker geëvalueerd en opgevolgd zullen worden en indien nodig aangepast. Na de coronacrisis moet evenwel werk worden gemaakt van een degelijke hervorming van onze gezondheidszorg, in samenwerking met alle sectoren en gebaseerd op een langetermijnvisie. Dat we ondertussen aan den lijve ondervinden hoe belangrijk onze gezondheidszorg is, kan ons daarbij hopelijk helpen.

Monsieur le président, chers collègues, nous avons largement eu l'occasion de débattre de ce dossier en commission.

Pour nous, il est juste que l'industrie pharmaceutique puisse apporter sa contribution. En effet, on sait que les médicaments innovants viennent grever le budget des soins de santé. Il était important de trouver des solutions pour que ledit budget puisse tenir la route et, surtout, continue à prévoir les moyens nécessaires pour les patients et les institutions, y compris le secteur hospitalier. Ce n'est évidemment pas aujourd'hui qu'on dira le contraire!

Monsieur le président, je tiens à rappeler que ce projet permettra aux patients de payer leurs médicaments moins cher via une réduction du ticket modérateur pour un total de 58 millions d'euros.

Toutefois, j'aimerais soulever un aspect qui ne nous a pas convaincus, malgré les nombreuses discussions que nous avons eues en commission de la Santé publique. Je veux parler de l'amendement déposé par nos collègues du sp.a relatif au mécanisme de clawback (cotisation indemnitaire). Cet amendement vise, d'une part, à supprimer la limitation de la cotisation indemnitaire en cas de dépassement de l'objectif budgétaire et, d'autre part, à en exonérer certains médicaments. Nous ne sommes malheureusement pas convaincus, car il nous semble que cette mesure créerait un traitement inégal qui ne repose sur aucun élément objectif. De plus, cet amendement limite l'application d'une cotisation indemnitaire à certaines firmes dont les dépenses n'ont pas nécessairement contribué à un dépassement de l'objectif, alors que d'autres sont dispensées de cotisations bien qu'elles commercialisent des médicaments pouvant déboucher sur un dépassement budgétaire.

Pour rappel, l'instauration de la cotisation indemnitaire en 2006 visait une prise en charge de 65 % de la part des entreprises pharmaceutiques en cas de dépassement du budget, les 35 % restants étant censés concerner la TVA, les honoraires des pharmacies et les marges de la distribution. Par la suite, la cotisation a été limitée à un montant nominal et, en l'état actuel, à 2,5 % du chiffre d'affaires. Nous sommes favorables à une correction en cas de dépassement du budget.

Cela dit, il s'agit également de garder à l'esprit que cet ajustement devrait s'opérer dans un cadre stable. Lorsque l'on prend des décisions, il semble tout aussi essentiel de continuer à privilégier l'innovation en ce domaine et d'ancrer encore plus durablement la production de médicaments en Belgique. Faut-il le rappeler au regard de la crise que nous traversons actuellement? C'est pourquoi nous souhaitons déposer un nouvel amendement à ce texte, proposant qu'à partir de 2020, le plafond du budget visé pour les spécialités pharmaceutiques sera de 4 % et qu'à partir de 2021, il atteindra au moins 4 % et sera déterminé par arrêté délibéré en Conseil des ministres.

Mijnheer de voorzitter, beste collega's, mijn fractie steunt uiteraard het wetsontwerp van minister De Block.

Het amendement om de clawback op 4 procent te zetten, vormt een compromis zowel voor de sector als vanuit economisch oogpunt en voor de patiënt. Hierdoor kunnen we ervoor zorgen dat België een voldoende interessante investeringsmarkt blijft, ook voor de industrie.

Onze fractie is vooral tevreden over de besparingen die rechtstreeks ten goede zullen komen aan de patiënt. Het ontwerp zorgt ervoor dat 65 miljoen euro die uit de zak van de patiënt zou komen, momenteel als besparing zal worden opgelegd. Een groot stuk van de besparing zal worden gerealiseerd door de afschaffing van de referentiesupplementen. Eerder was er terechte bezorgdheid over het effect daarvan en of dit indirect tot onbeschikbaarheden zou kunnen leiden. De minister stelde dat men zich daar geen zorgen over moet maken. Wij hebben vertrouwen in de administratie om te waken over respectievelijk de toegankelijkheid voor de patiënt en de duurzaamheid van de ziekteverzekering, zeker nu deze wordt geconfronteerd met een ongeziene gezondheidscrisis. Wij vinden het een goede zaak dat het supplement van vijf euro, vandaag door de patiënt te betalen, wordt afgeschaft.

Onze fractie zal dit ontwerp dus goedkeuren.

Monsieur le président, en Belgique, nous payons beaucoup trop pour les médicaments. Quand j'ai vu le titre du projet de loi "Mesures d'économies relatives aux spécialités pharmaceutiques", j'étais assez enthousiaste. Mais nous avons dû constater que ce texte ne propose que de petits changements à la marge et ne va pas au fond des possibilités des diminutions de prix des médicaments et des économies possibles.

Une des mesures intéressantes est effectivement la suppression de la marge de sécurité de cinq euros, qui pénalisait le patient financièrement et qui permettait aux firmes de garder un prix artificiellement haut pour un vieux médicament, alors que plus longtemps un médicament est sur le marché, plus bas doit en être le prix.

Le PTB soutient le modèle kiwi. Lors d'une étude, nous avons appliqué ce modèle aux 25 médicaments ambulatoires en Belgique. Quand on applique le principe des appels d'offres, on peut économiser 400 millions d'euros par an sur ces 25 médicaments ambulatoires.

Par exemple, en Belgique, on paie 33 euros la boîte de 40 mg d'omeprazole alors qu'aux Pays-Bas, on la paie 3 euros, c'est-à-dire 90 % moins cher. Des baisses de prix importantes sont donc possibles, mais nous ne les appliquons pas aujourd'hui.

Ce qui est proposé aujourd'hui, c'est de la roupie de sansonnet au regard de ce qui est vraiment possible.

En ce qui concerne l'amendement qu'a déposé Mme Fonck au sujet des économies que ce projet de loi pourrait procurer aux hôpitaux, nous le soutiendrons. Légalement, les hôpitaux doivent procéder par appels d'offres pour les médicaments qu'ils doivent acheter et cela leur permet de faire des économies de 30 à 40 %. Ceci démontre que cette procédure par appel d'offres sur l'ensemble du marché des médicaments, reprise dans le modèle kiwi que soutient le PTB, permettra d'obtenir des baisses de prix considérables, en ce compris pour les médicaments innovants.

Ce projet de loi prévoyait qu'une partie des économies réalisées par les hôpitaux étaient censée revenir vers l'INAMI. Les hôpitaux ont besoin d'argent et nous soutiendrons donc l'amendement.

En définitive, le prix des médicaments peut être plus bas et nous pouvons tous en bénéficier.

België wordt vaak als een pharma valley omschreven, wat ook klopt. Wij tellen relatief veel productiesites en meerdere onderzoeksfaciliteiten van farmaceutische ondernemingen, terwijl ons land ook leider is in klinische proeven. België is eveneens een biotechland. De sector brengt dus heel wat werkgelegenheid, export en investeringen in R&D naar ons land.

Er werd via het toekomstpact gewerkt aan een positief ecosysteem, dat tracht het evenwicht te houden tussen het stimuleren van innovatie en het snel en duurzaam naar de patiënt brengen van die innovatie. Dat ecosysteem is ook strikt. De voorbije jaren werd fors bespaard op het RIZIV-budget voor farmaceutische specialiteiten. Die besparingen werden gebruikt om innovatie sneller naar de patiënt te brengen. Denk maar aan immunotherapie of CAR-T-therapieën.

Die oefening werd ook in 2020 herhaald. De besparingen op structurele basis voor het overheidsbudget bedragen ongeveer 160 miljoen euro. Er zit tevens een significante besparing voor de patiëntenfactuur van 58 miljoen euro in de maatregelen, onder andere door de schrapping van de veiligheidsmarge, die daarnet ook al door een aantal leden is aangehaald. Daardoor komt de totale inspanning van de sector op bijna 220 miljoen euro per jaar.

De besparingen werden eveneens gebruikt om enkele vertekeningen op de markt weg te werken. Het gebruik van een veiligheidsmarge van vijf euro zonder impact op het statuut van goedkoopste geneesmiddel wordt bijvoorbeeld helemaal weggewerkt. Op die manier zal meer concurrentie op de off-patentmarkt mogelijk zijn. De besparingen worden eveneens gebruikt om een dynamiek in de biologische geneesmiddelenmarkt teweeg te brengen. Voorts worden een aantal wettelijke prijsdalingen verder uitgediept of naar voren geschoven.

Indien het budget wordt overschreden, moet worden gecompenseerd. Het mechanisme dat wordt gebruikt om de overschrijding te compenseren, mag echter het ecosysteem, dat zorgvuldig werd opgebouwd, niet verwoesten. Een positief ecosysteem is noodzakelijk, indien wij de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen en vaccins, bijvoorbeeld voor COVID-19, in ons land willen blijven stimuleren.

Indien wij de productie van geneesmiddelen in ons land willen verankeren, wat ook belangrijk is in de huidige COVID-tijden, moet het ecosysteem behalve strikt en rechtvaardig ook economisch stimulerend werken.

Ten slotte is het belangrijk, des te meer in deze tijd van strijd tegen COVID-19, dat België wordt opgemerkt in de hoofdkwartieren van farmaceutische bedrijven door zijn positief maar strikt beleid, en niet door een taks op innovatie. Daarom kunnen we dan ook het amendement van de heer Piedboeuf van de MR ondersteunen. Hij heeft daarin namelijk een compromis gevonden met een correct mechanisme om overschrijdingen te compenseren, en responsabilisering van de sector.

Mijnheer de voorzitter, ik ben blij dat onderhavig ontwerp finaal toch in plenaire vergadering kan besproken worden. Een en ander gebeurt ook in een constructieve geest. Daarvan zijn een aantal mensen al getuige geweest. Wie het goedkoper en toegankelijker maken van geneesmiddelen tegenhoudt, dient andere belangen dan die van de patiënten. Het is betreurenswaardig dat dergelijke praktijken al enkele weken aan de gang zijn.

Een sterke overheid komt op voor de patiënten en de zorgverleners; de aandeelhouders van de grote farmaceutische bedrijven komen niet op de eerste plaats. Ik neem aan dat we het er allemaal over eens zijn dat een toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg het hoogste goed is in onze samenleving; dat toont de huidige crisis trouwens nog maar eens aan. Het wetsontwerp is een goede zaak. Daarom vinden we het ook belangrijk dat erover gesproken kan worden. Potentieel betekent het minstens 58 miljoen euro minder uitgaven voor de patiënt. Daarboven komt nog 7 miljoen euro voor de contraceptiva voor jonge vrouwen. Dat brengt het totaal op 65 miljoen aan potentiële uitgavenvermindering voor de patiënt. Dat is een goede zaak.

We hebben hier de discussie over de clawback gehad. Welnu, iedereen moet nu solidair zijn. Maar solidariteit moet ook in daden worden omgezet. We kunnen ook een normale solidariteitsbijdrage vragen van de farmaceutische sector. Als hij het geneesmiddelenbudget van het RIZIV, dat heel nauwkeurig moet worden vastgelegd, overschrijdt, dan moet hij net als de andere sectoren – dokters, verpleegkundigen, ziekenhuizen, kinesisten – verantwoordelijk en solidair zijn met betrekking tot de overschrijding.

Het gaat trouwens niet om peanuts. Volgens het jongste officiële cijfer werd in 2018 het budget met maar liefst 351 miljoen euro overschreden. Op basis van de voorlopige cijfers zal het in 2019 minder zijn terwijl het Planbureau en het Monitoringcomité verwachten dat het budget in de toekomst mogelijk met honderden miljoenen euro's wordt overschreden. De sector moet dus verantwoordelijkheid en solidariteit aan de dag leggen. Wij hebben dan ook gevraagd om de farmasector een compenserende heffing op te leggen.

Iedereen is het erover eens dat de sector van de generieke geneesmiddelen, de biosimilars, een te klein marktaandeel heeft in België. Het gaat om iets meer dan 20 %, terwijl dat in onze buurlanden 60 %, 70 % tot zelfs 80 % is. Die sector heeft dus nood aan een push, opdat hij zijn marktaandeel kan zien vergroten. Maar als de overheid dat duwtje in de rug geeft, dan moet hij ook verantwoordelijkheid nemen. De push bestaat erin dat de sector van de generieke geneesmiddelen vrijgesteld is van de compenserende heffing, de clawback bij overschrijding van het budget, als hij daar niet verantwoordelijk voor is.

Mevrouw Taquin, het moet mij toch van het hart dat u nu een discriminatieargument gebruikt voor de "grootverdieners" bij de farmasector, terwijl dat niet opgaat voor de kleinverdieners. De generische sector, die grotendeels niet verantwoordelijk is voor de overschrijding van het budget, moet nu ook mee betalen. Bestond de discriminatie voordien al niet? U draait het argument nu om, terwijl de kleinere spelers al gediscrimineerd werden. Wij willen ervoor zorgen dat de generische sector een groter marktaandeel krijgt.

Een gezonde marktdynamiek voor de generieken en de biosimilars is goed, want dan komen er meer goede en goedkope geneesmiddelen in België, zoals in onze buurlanden. Door een gezonde marktdynamiek creëren wij ook – daar zijn wij allen voorstander van, althans in woorden – meer ruimte voor innovatieve geneesmiddelen en dat is nodig, denken we maar aan innovatieve geneesmiddelen voor immuuntherapieën en kankerbehandelingen. Laten we dat dan ook doen. De generieke sector moet die handschoen opnemen door gebruik te maken van de boost en meer marktaandeel te verwerven, niet tegengewerkt door eerdere maatregelen. De tekst zoals die in de commissie werd goedgekeurd, is om die redenen naar mijn mening een evenwichtig voorstel.

Daarbij wil ik een sprongetje maken naar de bewaking van het budget van 2020 en toekomstige begrotingen. De nieuwe wettekst is voor mij ook een mooie aanloop naar een nieuwe pax farmaceutica, zoals ik in de commissie al zei. Wij hebben een meerjarenplan, een meerjarenbegroting en meerjarenafspraken nodig met de farmaceutische sector in zijn verschillende geledingen. Er moet ruimte zijn voor generieken innovatie en onderzoek, tegelijk met solidariteit en verantwoordelijkheid voor iedereen.

Collega's, u bent allen ongetwijfeld gebombardeerd met vragen en opmerkingen vanuit verschillende geledingen van de farmaceutische sector, maar een deel van de farmaceutische sector is tot verantwoordelijkheid en solidariteit bereid. Ik geef u maar één voorbeeld, dat de betrokkene siert, reden waarom ik het hier wil herhalen. De grootste Belg in farmaland, de heer Paul Stoffels van Johnson & Johnson, werkzaam bij Janssens Pharmaceutica in Beerse, verklaarde naar aanleiding van de zoektocht naar een vaccin tegen het coronavirus dat meer samenwerking en kennisdeling nodig zijn. Collega's, laten wij de hand dan ook reiken aan wie solidariteit en verantwoordelijkheid wil opnemen. Laten wij praten over kennisdeling, waartoe de farmasector zich bereid verklaart. Laten we in het kader van de pax farmaceutica spreken over een patentenpool en over productiecentra in België of Europa.

Maar met voorliggend wetsontwerp moeten wij vooral de belangen van de patiënten verdedigen en laten wij vooral doen waarvoor de kiezers ons verkozen hebben: hun belangen op de eerste plaats zetten.

Monsieur le président, chers collègues, beaucoup de choses ont déjà été dites.

Pour ce qui me concerne, je voudrais simplement attirer l'attention sur certains points. Tout d'abord, nous sommes favorables à la responsabilisation du secteur pharmaceutique. En effet, à la suite des économies imposées au secteur des soins de santé durant ces dernières années, tous les acteurs ont fait des efforts pour rester dans les clous et respecter leur enveloppe, à l'exception du secteur pharmaceutique qui, pour sa part, a dépassé la sienne. Ce sont les autres acteurs de la santé qui ont trinqué pour compenser le dépassement de cette enveloppe.

Madame la ministre, vous faites signe que non, mais vous savez aussi bien que moi que telle est bien la réalité et que le dispositif du clawback imposé au secteur pharmaceutique pour le responsabiliser est plafonné à 2,5 %. Au-delà de ce pourcentage, ce sont les autres acteurs de la santé qui ont dû compenser.

Cela étant, dans notre pays, le secteur pharmaceutique occupe une place stratégique à la fois sur le plan de l'innovation et de la santé et sur le plan économique.

Le cdH souhaite responsabiliser ce secteur tout en tenant compte de l'enjeu en termes d'innovation. En effet, pour nous, ce volet est fondamental. Il l'était déjà hier, mais il le sera encore plus demain et après-demain avec un pipeline d'innovations sur le plan thérapeutique, et il faut que ces innovations soient accessibles aux patients. Nous plaidons, comme nous l'avons déjà fait dans le passé, en faveur de clauses pour des prix raisonnables.

Le dernier volet que je voudrais aborder ici, c'est qu'à travers ce projet de loi, ce n'est pas seulement le secteur pharmaceutique qui est touché, puisque l'article 3 de ce projet de loi prévoit et impose aux hôpitaux une économie de 48 millions d'euros en année pleine.

Comme vous le savez, aujourd'hui et depuis plusieurs années, la situation financière des hôpitaux est particulièrement difficile. Ce sont alors directement les patients et les soignants qui sont touchés. À travers la réduction du budget des moyens financiers (BMF), vous imposez une économie supplémentaire aux hôpitaux. Vous tentez de la justifier en disant que les hôpitaux vont la récupérer sur le secteur pharmaceutique. Mais c'est évidemment oublier que les hôpitaux sont soumis aux marchés publics et que ces marchés publics ne peuvent pas être revus de manière unilatérale par les hôpitaux. Ces marchés publics contiennent également des clauses qui permettent, ou qui ne permettent pas, de renégocier les prix.

Soyons très clairs! Dans le contexte actuel, imaginer une seule seconde que les hôpitaux, gros ou plus petits, vont pouvoir imposer, seuls, chacun de leur côté, cette économie aux firmes pharmaceutiques avec lesquelles ils négocient, pouvant dès lors soi-disant récupérer cette économie imposée de 48 millions d'euros dans le BMF, c'est évidemment mission impossible.

Le contexte aujourd'hui est encore plus particulier que ce qu'il était lorsque nous avons discuté de ce dossier en commission de la Santé. Nous sommes aujourd'hui en pleine crise de pandémie de COVID-19. Les hôpitaux subissent cette crise de plein fouet. Ils se mobilisent comme toujours, mais aussi comme jamais. Je trouve particulièrement inacceptable, dans le contexte actuel, de mettre à nouveau à mal leur financement alors qu'ils ont dû, et ils l'ont fait très volontiers, supprimer toutes les activités médicales et paramédicales électives pour se concentrer sur les urgences et sauver des vies.

La situation actuelle nous impose à tous, me semble-t-il, de supprimer un article de ce projet de loi, à savoir l'article 3. Cet article veut imposer cette économie inacceptable, qui l'est encore plus dans le contexte actuel, aux hôpitaux, et donc aux patients et aux soignants. Cet amendement est déposé. Je l'ai redéposé, car vous savez que le parcours de ce texte est quelque peu…

(…)

Je pense, monsieur le président, que j'ai la parole.

La ministre peut répliquer.

Monsieur le président, certes, mais chacune à son tour. Sinon c'est un dialogue de sourds. Madame la ministre, calmez-vous! Je suis allée un cran plus loin, madame la ministre. J'ai décidé de supprimer, par cet amendement, un article de votre projet de loi, qui est l'article 3. Ainsi cet amendement sera présenté, monsieur le président.

Vous savez, il ne suffit pas d'applaudir les soignants tous les soirs. Il ne suffit pas, au cours de grands discours, de dire combien tout ce que font les professionnels de la santé dans les hôpitaux et ailleurs, c'est extraordinaire! Il faut aussi poser des actes. Certes, d'autres actes seront posés, et c'est un minimum. Mais celui-ci, vous ne pouvez pas le manquer. J'ose espérer que notre engagement à tous dans ce combat contre le COVID-19, mais aussi pour soutenir l'ensemble des soignants, pourra se concrétiser.

Monsieur le président, madame la ministre, chers collègues, cet engagement pourra se concrétiser par le soutien à cet amendement, ce qui soutiendra l'ensemble des soignants et des patients.

Je vous remercie.

Monsieur le président, ce projet de loi portant sur le budget des soins de santé de cette année implique une économie supplémentaire sur les spécialités pharmaceutiques, en réduisant le ticket modérateur du patient à concurrence de 48 millions d'euros. Il prévoit ainsi la réduction de la facturation, au sein des hôpitaux, des médicaments biologiques pour lesquels il existe une alternative biosimilaire qui monte à 70 %.

C'est une mesure très lourde pour les hôpitaux qui n'auront probablement aucune chance de pouvoir récupérer ce manque auprès du secteur pharmaceutique. C'est pour cette raison et au regard de la crise qui nous touche aujourd'hui qu'il me semble important de pouvoir reporter ce type de mesures d'économie qui pénalisent les hôpitaux qui manquent plus que jamais aujourd'hui de recettes, vu la suspension actuelle des opérations chirurgicales notamment et des consultations. C'est la raison pour laquelle j'ai accepté de cosigner l'amendement n° 4 de Mme Fonck.

Il n'empêche, ce projet de loi, sous réserve de la disposition que je viens d'évoquer, prévoit des mesures positives que nous nous devons de soutenir. Je pense en l'occurrence au mécanisme du old drugs cliff, à savoir que si aucune alternative générique biosimilaire n'est disponible au moment de l'expiration du brevet, la base du remboursement baissera en trois étapes. Il s'agit là aussi d'une nouvelle mesure d'économie, sauf qu'elle aurait pour effet cette fois d'inciter au développement d'alternatives qui seraient moins coûteuses.

Le projet de loi prévoit également des révisions groupées qui donneront lieu à une baisse de prix d'un montant global de 6 millions d'euros en 2020. Il y a aussi la suppression de la marge de sécurité de 5 euros qui est actuellement à la charge du patient puisque cela aurait un impact principalement positif sur le ticket modérateur que j'ai évoqué dans mon introduction.

Je vous invite donc, chers collègues, après le vote qui est survenu en commission de la Santé, à soutenir ce projet de loi mais aussi l'amendement n° 4 de Mme Fonck parce qu'il est important, aujourd'hui, de pouvoir tenir compte de la situation financière difficile dans laquelle se trouvaient et se trouvent les hôpitaux, surtout depuis la crise qui nous a touchés.

Je vous invite aussi à entamer, lorsque la crise sera derrière nous – je l'espère au plus vite – une réflexion sur une réforme structurelle globale qui viserait un véritable refinancement de nos hôpitaux grâce auxquels nous tenons bon face à la crise du coronavirus.

Mijnheer de voorzitter, collega's, dit is een wetsontwerp dat al een paar watertjes doorzwommen heeft. Wij hebben er al heel vaak over gediscussieerd. Ook binnen de regering is er een aantal keer over gediscussieerd, en ook met de werkgroep van het RIZIV.

In de coronatijden waarin wij nu leven, worden wij ons er meer dan ooit bewust van dat volksgezondheid een heel belangrijk item is en dat het beschikbaar houden, brengen, en het toegankelijk zijn van medicatie van levensbelang is voor onze patiënten.

Eén van de discussiepunten die wij in de commissie hadden, was de timing. Dat punt lijkt mij opgelost. Wij moeten de feiten niet achterna hollen. Ik heb het ook in de commissie vermeld: in maart zouden wij stemmen voor een wet die op 1 april van kracht zou worden. Ondertussen zijn de groothandels al overgegaan tot een verminderde prijs. Die is aangepast moeten worden. Dat zorgt voor logistieke problemen voor de groothandelaars, maar ook voor de apothekers. Dat probleem is nu opgelost. Wij kunnen nu vooruit.

Het is een moeilijke oefening. Wij moeten zoeken naar harmonie, een harmonie die onze gezondheidszorg betaalbaar houdt maar die er ook voor zorgt dat wij ook nog innovatie hebben en dat die innovatie naar onze patiënten komt. Vandaar, collega Bertels, dat N-VA niet meegaat in uw idee van een innovatietaks. Dat hebben wij ook in de commissie gezegd. De collega's hebben het allemaal al aangehaald, wij moesten inderdaad bekijken hoe wij dat enorm grote bedrag aan de publieke middelen in evenwicht konden houden. De 161 miljoen die in het initiële voorstel stond, werd inderdaad als inspanning door de farmasector gedaan.

We zijn het eens met de prijsdaling van de oude geneesmiddelen, maar mevrouw Fonck, niet met uw amendement met betrekking tot de biologische geneesmiddelen. Uw amendement is in die zin terecht dat onze ziekenhuizen kreunen en zij zetten zich met alle mogelijke middelen in om voor onze patiënten te zorgen. Toch denk ik niet dat we de oplossing voor onze ziekenhuizen hebben door met uw amendement mee te gaan.

Waarom niet? We hebben het gisteren ook in de commissie voor Gezondheid gehoord. Ziekenhuisapothekers kunnen nu een stock van 48 uur aanleggen. Voor medicatie die te kort is, moeten ze twee dagen op voorhand gaan bestellen. Ze zijn niet zeker dat ze die medicatie naar hun patiënt kunnen brengen. Het gaat over medicatie die men nodig heeft voor drie weken, eens ze is opgestart. Ik denk dat het veel urgenter is om te gaan zoeken naar de medicatie voor onze patienten en naar extra personeel voor onze ziekenhuizen. We zitten met zijn allen in de kern van tien. Mevrouw Fonck, u zit daar ook. Ik denk dat we veel meer moeten zoeken hoe we hier financieel moeten uitkomen en hoe we de ziekenhuizen financieel zullen ondersteunen na deze periode.

Het moet gezegd, initieel, voor de coronacrisis was er in 15 miljoen euro voorzien. Dat is godzijdank in de interdepartementale provisie al naar één miljard euro gebracht. Die centen zullen nodig zijn. Met een amendement op die biosimilars of de biologische geneesmiddelen gaan we er niet komen.

Wat wel een pijnpunt is, de collega's verwezen er al naar, er worden nog altijd te weinig generieke geneesmiddelen voorgeschreven. We hebben vooral ook heel veel biosimilars te kort die voorgeschreven worden. Dat is een werkpunt. Dit vind ik in het wetsontwerp net evenwichtig. Dit artikel 3 zal er op lange termijn voor zorgen dat onze ziekenhuizen ook meer gaan kunnen onderhandelen met de biosimilars. Die dynamiek is dus echt noodzakelijk.

Collega's, een belangrijke reden waarom we dit ontwerp vandaag goedkeuren, is de patiënt. Hoe langer we vertragen, hoe langer we discussiëren, hoe meer geld dit de patiënt zal kosten. Het is net de patiënt die het supplement van vijf euro niet meer zal moeten betalen, het is net de patiënt die de contraceptiva terugbetaald zal kunnen krijgen. Het is toch wel onze verantwoordelijkheid om hiermee door te gaan en ervoor te zorgen dat onze patiënten in 2020 – het zal nu maar een half jaar zijn, het was eerder driekwart jaar in 2020 – en in 2021 nog kunnen genieten van de voordelen die deze wet voor hen meebrengt.

Ik heb het in de discussie al vaker gezegd: we hebben een nieuw toekomstpact nodig. Daarin ben ik het volledig eens met de collega's van de sp.a: het toekomstpact werkt niet meer. De cijfers en de kostprijs van innovatie gaan te veel omhoog. Als we luisteren naar de vertegenwoordigers van het RIZIV, dan klopt dat ook. We horen dan dat het budget net daar de pan uitswingt.

Veel meer dan hier over een clawback te discussiëren, is er de nood om een nieuw toekomstpact te organiseren, om dat inderdaad in overleg te bespreken en daarbij naar performance te kijken, om daarbij met de farmasector effectief naar mechanismen te zoeken waarmee we toegankelijkheid en betaalbaarheid van nieuwe medicatie aan onze patiënten kunnen bieden. Het zijn de twee. Het is heel makkelijk om te zeggen: goedkoop, goedkoper, goedkoopst. We moeten er echter voor zorgen dat wat onze patiënten kunnen bekomen, wat toegankelijk kan zijn voor onze patiënten, betaalbaar is en dat men het kan verkrijgen. We moeten een onderhandelingspositie hebben die verantwoord is, waardoor we ervoor kunnen zorgen dat onze patiënten met kanker of met immuunziekten of om het even wat, kunnen genezen. Wij willen met zijn allen niet achterblijven. Het is inderdaad een pharma valley, of hoe men dat ook noemt, maar wij willen dat ons land mee op de trein van de innovatie springt. Vooral willen wij dat onze patiënten kunnen genieten van die innovatie.

Collega Bertels, u wist het al: N-VA zal het amendement van de MR steunen. Initieel hebben wij niet meegestemd voor het clawback-mechanisme van de sp.a. U zegt dat er een overschrijding is van 350 miljoen, maar de 4 procent inzake het geneesmiddelenbudget is nog niet bereikt. Als we nu naar een nieuw mechanisme gaan waarbij er een beperking is tot 4 procent, dan zullen we ook 300 miljoen aan inspanningen van de farmasector kunnen verkrijgen. Voor het anderhalf jaar dat komt, kunnen we daarmee dan al vooruit.

Ik roep dan ook om er onmiddellijk mee te beginnen. Wij zijn nu al een jaar verkozen en ik denk dat wij het in juli al hadden over het feit dat er een nieuw pact moest worden onderhandeld.

Ik heb nog een bezorgdheid.

We hebben het hier al veel over COVID-19 gehad en over onze patiënten die nu in de ziekenhuizen voor hun leven vechten. Collega De Caluwé heeft al gezegd dat wij ook innovatieve therapieën voor COVID-19 zullen moeten ondersteunen, maar laat het nu net zo zijn dat in die lijst van medicatie die ontbreekt of die heel schaars is net veel medicijnen off patent zijn. Wij moeten vanuit dit halfrond dus een oproep lanceren en met de sector overleggen in hoeverre wij een beschikbaarheid kunnen garanderen, dat we een goede onderhandelingspositie hebben om ervoor te zorgen dat die levensbelangrijke geneesmiddelen die nu toelaten dat onze patiënten aan de beademingstoestellen kunnen liggen, tot bij hen geraken. Ik denk aan propofol. Laten we ernstig zijn. Wij gaan bij onze patiënten toch geen veterinair middel inspuiten als we nog voldoende humane geneesmiddelen hebben? Ik roep op om te bekijken, desnoods binnen de Groep van Tien, of er maatregelen kunnen worden genomen om aan die geneesmiddelen die op dit moment niet mogen worden geëxporteerd – tenzij wanneer er een goedkeuring van het FAGG is – een apart regime toe te kennen zodat onze patiënten er toegang tot hebben en wij hen kunnen behandelen voor COVID-19.

Monsieur le président, je ne serai pas long. Je salue tout d'abord le travail de mes collègues, Barbara Creemers et Laurence Hennuy. Je ferai quatre remarques.

Nous trouvons normal et logique que le secteur du médicament soit responsabilisé et contribue aux efforts qui sont à réaliser, d'autant qu'il nous semble qu'il a été plutôt, et pas toujours de façon logique, privilégié au cours des dernières années. Comme madame la ministre le sait, il y a donc un a priori positif par rapport à ce texte.

La grosse difficulté que nous avons, c'est que le monde a un peu changé depuis quelques semaines en matière de santé publique et aussi de politique du médicament. Ce texte devait entrer en vigueur le 1ᵉʳ avril 2020 mais n'a pas pu être voté avant cette date à la suite de protestations quant aux résultats des travaux en commission de la Santé. Un amendement ne plaisait pas aux membres de la majorité.

Tout le secteur s'est organisé en fonction de cette date et, finalement, quelques semaines plus tard, le texte n'est toujours pas voté. En outre, il est malheureusement déjà un peu dépassé par les événements, notamment sur la question de la capacité de fourniture suffisante de médicaments de qualité en fonction des urgences d'aujourd'hui. Le secteur du médicament générique est aussi spécifiquement impacté par la crise sanitaire que nous vivons. Si nous avions dû analyser le texte en connaissant les circonstances qui sont aujourd'hui les nôtres, nous aurions agi différemment. Des amendements ont d'ailleurs été déposés et nous les soutiendrons. Mais il aurait peut-être été plus sage de remettre l'ouvrage sur le métier en fonction des nouvelles circonstances.

Cette réflexion vaut évidemment aussi pour l'impact de ce projet de loi sur le secteur hospitalier. Il vit aujourd'hui une très forte tension, étant en première ligne pour aider nos concitoyens victimes du coronavirus. Par ailleurs, une série de ses activités habituelles sont, pour le moment, mises au repos. On espère aussi que les patients ne retarderont pas trop des soins qui auraient été nécessaires et que cela ne provoquera pas un effet rebond négatif sur ce qui se passera dans les hôpitaux. Les hôpitaux ont actuellement un problème de revenus puisque, dans le cadre actuel du financement des hôpitaux, le financement dépend du volume d'activités médicales réalisées, ce qu'on peut contester. Les hôpitaux sont donc aujourd'hui en potentielle difficulté financière. Madame la ministre, nous avons demandé au gouvernement des mesures spécifiques pour garantir leur financement dans ces circonstances particulières.

Il est clair, en tout cas, que cette mesure s'ajouterait aux difficultés qu'ils connaissent aujourd'hui. Nous pouvons contester – et c'est le cas des écologistes – le mode de financement des hôpitaux. En effet, nous ne pensons pas qu'il soit sain de les financer sur la base d'un volume d'activités ou de médicaments consommés, car cela pourrait inciter à une surconsommation d'actes médicaux et de médicaments. Nous considérons qu'il faut une réforme plus structurelle de ce financement. Dans l'attente, on peut difficilement ajouter cette anxiété au stress déjà éprouvé par les établissements. C'est la raison pour laquelle nous soutiendrons l'amendement qui vise à retirer ces mesures d'économies à l'égard des hôpitaux.

Beaucoup d'amendements devront être discutés. Donc, tout l'équilibre du texte peut être modifié en fonction des votes qui s'exprimeront dans quelques minutes. En bref, nous comptons bien soutenir ce texte, parce que – comme je l'ai indiqué en commençant – il propose au secteur du médicament de contribuer davantage aux efforts à fournir. Toutefois, s'il est approuvé, il devra être rapidement évalué et corrigé pour s'adapter aux circonstances nouvelles en termes de santé publique, consécutivement à la crise du coronavirus.

À défaut de pouvoir reprendre ou reporter la discussion, nous inscrirons dans quelques mois la question à l'agenda de la commission de la Santé publique, quelle que soit l'issue du vote.

Alhoewel zij reeds het woord hebben gehad, geef ik voor een korte aanvulling het woord aan collega's De Caluwé en Bertels. Daarna vraagt ook de heer Lachaert nog het woord.

Mijnheer de voorzitter, sommige collega's lijken te vergeten dat innovatie ook geld kost. Heel veel investeringen in onderzoek leiden niet tot een geneesmiddel dat vermarkt kan worden. Wij voelen vandaag in de strijd tegen het coronavirus allemaal heel goed aan wat de noden zijn. Wij hopen nu dat net deze farmasector een vaccin creëert. Zij investeren ook heel veel geld in deze crisis. Zij bemannen labo's en stellen personeelsleden ter beschikking om het aantal tests te kunnen opdrijven.

Wij zijn grote voorstander van een pax farmaceutica maar dat is exact hetgeen wij vandaag niet doen. Zonder overleg legt men hier een bijkomende belasting op aan één deel van de sector om een ander deel van de sector te bevoordelen. Pax betekent vrede en vrede komt er na overleg, na geven en nemen. Dat is exact hetgeen hier niet wordt gedaan. Men neemt één maatregel maar weigert om de enorme gevolgen te zien voor die industrie, die investeert in innovatie van geneesmiddelen, voor mensen die vandaag ofwel geen hoop hebben op overleven of die zeer zwaar lijden.

Mijnheer de voorzitter, collega's, ik wil eerst en vooral een oproep doen. Laten wij hiermee verder gaan. Apothekers en groothandelaars hebben zich reeds een keer moeten aanpassen, omdat wij om weet ik veel welke reden – enfin ik weet wel wat de redenen waren, maar die zijn volgens mij niet rationeel – niet hebben gestemd over iets. Op 1 april hebben de apothekers en groothandelaars hun betrokken prijzen moeten aanpassen. Doe ze dat geen tweede keer aan.

Ten tweede, mevrouw de minister, ik neem aan dat u hierop nog gaat antwoorden, maar de beschikbaarheden of de eventuele onbeschikbaarheden die zouden kunnen optreden, moeten goed worden gemonitord. Het FAGG is daarmee bezig. Wij kennen de beslissingsboom. In het kader van de COVID-geneesmiddelen is er ook een beslissingsboom. Wij moeten dat monitoren en heel snel ingrijpen indien nodig. Ik heb daar gisteren een discussie over gehad met minister De Backer, maar wij moeten dat wel doen, dagelijks, en wij moeten ingrijpen als het nodig is. Wij kunnen niet toelaten dat een aantal levensnoodzakelijke geneesmiddelen voor beademingstoestellen – want daarover gaat het dikwijls – er niet meer zouden zijn.

Ten derde, wij moeten een oplossing vinden voor de ziekenhuizen. Ik heb dat ook gezegd in de commissie. Wat de ziekenhuisfinanciering betreft, kunnen wij de ziekenhuizen momenteel geen bijkomende last opleggen, niet financieel en ook niet met betrekking tot 'aankoopprocedures die zouden gelden'. Wij moeten daar dus een oplossing voor vinden.

Ten vierde en ten slotte, ik heb hier het woord innovatietaks horen vallen. Collega's, het gaat om een compenserende heffing voor een overschrijding van een vastgestelde begrotingsdoelstelling: van iets wat men te veel heeft uitgegeven, moet een jaar later een deel worden terugbetaald. Gelukkig maar is de farmaceutische sector bij ons heel sterk in innovatie. Innovatie ondersteunen wij op allerlei andere terreinen. Wij moeten innovatie niet ondersteunen door patiënten te veel te laten betalen voor geneesmiddelen, maar door activiteiten in research and development, fiscaliteit enzovoort. Wij doen dat allemaal, maar laten wij ook niet vergeten dat er nu – ik ga het een beetje cru zeggen – veel meer geld wordt uitgekeerd aan de aandeelhouders van de farmaceutische bedrijven dan dat er geld wordt gespendeerd aan innovatie. Daar zit dus wel een marge op. Men kan dus niet zeggen dat het hier om een innovatietaks gaat. Dat is de waarheid geweld aan doen.

Ik roep echter op om hiermee verder te gaan en ervoor te zorgen, mevrouw Depoorter, dat de generieke sector in ons land een boost krijgt. Er is daarover veel overleg geweest. Er is geen eenzijdige breuk, mijnheer De Caluwé. Ieder van ons heeft de afgelopen maanden alle sectoren over de vloer gehad. Er is veelvuldig overleg geweest. Een eenzijdige breuk is het dus niet. Ik hoop dat wij het er echter over eens kunnen zijn dat de sector een boost nodig heeft. Met het amendement dat wij hebben ingediend en dat goedgekeurd werd in de commissie kunnen wij dat ook doen.

Mijnheer de voorzitter, ik wil gewoon iets toevoegen.

Voorliggend wetsontwerp heeft heel wat voeten in de aarde gehad. Er waren besprekingen tussen allerlei leden, die ook vandaag allemaal een uiteenzetting hebben gegeven. Hoewel wij nog moeten afwachten hoe de stemmingen zullen verlopen, lijkt er zich toch een meerderheid te vormen om tot een oplossing voor de tekst te komen.

U merkt ook dat er verschillende amendementen zijn ingediend. Wij hebben samen met de heer Piedboeuf amendement nr. 10 ingediend, waarop de heer Bertels een subamendement nr. 11 heeft ingediend.

Er lijkt zich evenwel een consensus tussen verschillende partijen af te tekenen, met name dat wij mits een kleine aanpassing van het subamendement op een propere, gekuiste manier met de tekst vooruit kunnen. Wij hebben door de digitale stemmingen echter niet meer de mogelijkheid het subamendement aan te passen of op dat subamendement een ander subamendement in te dienen. Dus zou door een aantal partijen die ik heb geraadpleegd, aan het halfrond de suggestie worden gedaan, om de stemming over dit wetsontwerp een week uit te stellen, teneinde een propere versie van de tekst te maken, met alle subamendementen die erin moeten worden opgenomen, om vervolgens tot de stemmingen over te gaan.

Moet het ontwerp eventueel even terug naar de commissie, om het mooi te maken en daarna ter stemming te brengen? Indien wij vandaag de amendementen goedkeuren, kan de tekst sowieso pas volgende week definitief worden goedgekeurd. De properste manier is naar mijn mening dus het wetsontwerp even terug naar de commissie te verzenden, de tekst volledig à jour te zetten, om hem volgende week in de plenaire vergadering ter stemming te brengen.

Dat is een voorstel dat wij na enige overleg met enkele partijen zouden willen doen.

Er is een procedurevoorstel, waarbij ik even wil blijven stilstaan. Dat kan immers alleen maar worden gedaan, indien er een consensus is.

Mijnheer Lachaert, eigenlijk stelt u een wijziging van de agenda voor. Wij hebben de agenda daarnet goedgekeurd. Indien er echter een consensus is om – rekening houdende met alle amendementen en met de bekommernis van de heer Lachaert, met name dat, indien een amendement is goedgekeurd, in toepassing van het Reglement pas volgende week over het geheel kan worden gestemd – de stemming uit te stellen, dan kan dat voor mij.

Indien er een consensus is, om de toilettage te 'actualiseren', ben ik het daar vanzelfsprekend mee eens. Er zijn ondertussen immers zeven bijkomende amendementen ingediend, wat gelet op de stemprocedure een vrij omslachtige stemming betekent. Hoe minder wij die procedure moeten bezigen, des te beter dat is voor uw voorzitter en voor alle leden.

Mijnheer Lachaert, u doet een voorstel met veel zin voor consensus en gezond verstand. Ik moet objectief blijven. Kunnen wij daarmee leven?

Mijnheer de voorzitter, vermits ik niet aanwezig was bij de informele besprekingen had ik graag de inhoud van het potentiële subamendement gekend. Het is immers ons recht om te weten wat er nu precies is afgesproken tussen de verschillende partijen.

Mijnheer de voorzitter, ik kan mij daarin vinden, maar ik wil het dan toch kort naar de commissie verzenden zodat we daar even over de inhoud kunnen praten. We kunnen dan ook het voorstel over de COVID-medicatie meenemen en zien hoe ver we daarmee kunnen komen.

Mijnheer de voorzitter, ik wil constructief mee zoeken naar een consensus, zoals we dat ook in het paasweekend hebben gedaan. Voor ons is het echter wel belangrijk dat er een uitzondering komt voor de generieken en de biosimilars, zoals voorzien in het door de commissie aangenomen amendement. Als daar een consensus over bestaat, dan willen wij daarin meegaan. Ik wil dan echter wel de garantie van de fractieleiders van de regeringspartijen dat zij dat woord ook gestand zullen doen want ik heb geen zin meer om nog een hele week rondjes te draaien. Ik heb al een hele week rondjes gedraaid en ik zou het nu graag klaar en duidelijk horen.

Mijnheer de voorzitter, ik heb heel veel sympathie voor de laatste opmerking van collega Bertels, die samen met andere collega's belangrijk inhoudelijk werk heeft geleverd. Men kon uit de uiteenzetting van collega Lachaert wel min of meer afleiden dat dit wel in orde zou zijn. Wij kunnen dus instemmen met zijn voorstel.

Het zou verstandig zijn om meteen naar de commissie te gaan want als we hier volgende week rechtstreeks mee naar de plenaire vergadering komen en er hier dan amendementen aangenomen worden, dan moet het nog eens terugkeren. De passage via de commissie is dus sowieso noodzakelijk. Dat geeft meteen ook iedereen de kans om zich ten gronde uit te spreken over de inhoud.

Monsieur le président, nous répondrons à M. Bertels qu'il va évidemment de soi que nous soutiendrons son amendement relatif aux médicaments génériques. Cela me paraît clair.

Mijnheer de voorzitter, ik denk dat het het meest wijze en praktisch werkbare voorstel is van collega Lachaert om in plaats van op elektronische weg aan een amendementenslag te beginnen, dit via commissie op een normale en logische weg af te handelen. Daar wil ik me zeker bij aansluiten.

Ik wil ook van de gelegenheid gebruikmaken om aan collega Lachaert mee te delen dat er nog constructieve fracties zijn die het respect tonen om met alle democratisch verkozen partijen te overleggen in deze.

Monsieur le président, madame la ministre, chers collègues, n'ayant pas été associée aux discussions, je ne connais pas la portée de vos accords. En effet, j'imagine que je dois comprendre, au travers de ce qui vient d'être dit, que des accords ont été trouvés entre plusieurs partis.

Quoi qu'il en soit, je ne connais pas la portée de la modification du clawback. Je suppose que vos accords portent sur ce volet.

J'ignore si vous accorderez une attention particulière aux hôpitaux. Je profite ici de l'occasion pour répondre à Mme Depoorter. Madame, évidemment, ce n'est pas la suppression de l'article 3 – je ne l'ai d'ailleurs jamais prétendu – qui va corriger la situation catastrophique des hôpitaux. En effet, le milliard récemment dégagé pour ces derniers ne suffira pas. Je vous donne rendez-vous dans deux ou dans trois mois. Vous verrez que ce montant n'était pas suffisant.

Il s'agit d'une question de principe. L'Open Vld a parlé de la Pax, tout à l'heure, pour aborder la question de la concertation avec le secteur pharmaceutique. Toutes les fédérations hospitalières du pays, même Zorgnet-Icuro – je le précise et je le souligne – interpellent le gouvernement depuis le mois de décembre. Le gouvernement n'a même pas pris la peine de leur répondre. Les fédérations du pays ont répété l'exercice une deuxième, une troisième fois.

Madame la ministre, j'ai la copie de la lettre qu'elles vous ont adressée et je peux demander au président de communiquer un exemplaire de cette copie à l'ensemble des membres, si vous le désirez. Vous ne leur avez pas répondu. Vous n'avez même pas pris la peine de dialoguer avec elles.

Quand il est question de concertation, ce n'est pas concerter seulement un secteur, mais aussi tous les autres secteurs. Sur ce point, je ne connais pas votre position. J'ai entendu – et je tiens tout particulièrement à les en remercier – plusieurs partis annoncer qu'ils soutiendraient cet amendement. Je répète qu'il s'agit, pour moi, d'une question de principe et non d'une correction de la situation financière, qui sera catastrophique malgré le milliard qui a été dégagé. À ce sujet, des points d'interrogation demeurent.

Monsieur le président, s'il y a une chance de pouvoir faire avancer ce projet pour qu'il soit plus équilibré tant au niveau du volet pharmaceutique que du volet relatif aux hôpitaux, je suis prête à me joindre à la proposition qui a été faite.

Je regrette seulement que, dans une telle discussion, on doive à présent se rendre compte que plusieurs partis n'ont pas été associés à cette négociation et à ce deal qui a manifestement été conclu entre quelques-uns. Je me permets de le dire. Chacun peut donner son avis et exprimer ses choix. C'est aussi respectable, et je me permets de le dire, monsieur le président.

Chers collègues, vous vous répétez continuellement. (Rires)

Un consensus a été réuni. Il paraît que tous les groupes n'ont pas été associés de la même manière. La façon la plus transparente d'obtenir ce résultat, c'est… Mais vous ne savez pas ce que je vais ajouter, madame Merckx, et vous êtes déjà occupée à faire signe. C'est comme à l'école. Bref, je voulais simplement faire remarquer que la manière la plus transparente de faire toute la lumière à ce sujet, c'est de le faire en commission. Si vous êtes d'accord de renvoyer le texte en commission pour le toiletter, il est même possible – puisqu'une Conférence des présidents se tiendra la semaine prochaine – de l'inscrire à l'agenda de la semaine prochaine.

Ik wil daarop echter niet vooruitlopen.

Ik wil nu gerust iedereen het woord geven, zodat iedereen nog eens kan zeggen dat hij kwaad is, maar het is de bedoeling om tot een consensus te komen.

Mijnheer de voorzitter, ik heb gevraagd wat de inhoud is van die fameuze toilettage en ik heb geen antwoord gekregen. Ik ga dus niet mee in de consensus. Eén ding is duidelijk, het amendement van de heer Bertels is heel duidelijk, het wil de generische industrie vrijstellen van een taks en de big pharma ziet dat niet zitten. Nu zouden bepaalde partijen daar toch in willen meegaan. Het amendement toiletteren, lijkt mij vrij verdacht. Ik zal in de commissie dan wel bekijken wat er precies aan de hand is met die toilettage, die blijkbaar nodig is, want voor mij was het zo klaar als een klontje.

Mevrouw Merckx, niemand vraagt dat u vandaag daarin meegaat. In de commissie kunt u uw positie bepalen. Dat is evident.

Monsieur le président, je voudrais éclaircir un peu les choses.

Nous avions déposé un amendement pour modifier le dossier et puis il y a eu un sous-amendement. Il se fait que le sous-amendement doit être précisé par rapport à l'année 2020 et par rapport à l'année 2021. Comme il n'est techniquement pas possible de modifier notre amendement mais que nous sommes d'accord pour cette évolution, nous souhaitions que ce sous-amendement soit modifié. Le moyen technique que vous avez suggéré est le renvoi en commission, où nous pourrons remettre les choses au point.

À partir du moment où la ministre peux s'exprimer sur le sujet et qu'il y a un accord, il serait plus simple que cet accord soit soutenu par tout le monde plutôt que par certains contre d'autres.

Cela fait partie d'un état d'esprit et nous nous engageons à faire ce que nous avons dit que nous allions faire.

Madame la ministre, après avoir entendu ces engagements, allez-vous vous associer à la proposition?

Mijnheer de voorzitter, de tekst van dit ontwerp is vele maanden geleden in de Kamer ingediend, in een ander tijdperk, het pre-coronatijdperk, met als doel onze begroting goedgekeurd voor de gezondheidszorg voor 2020 te laten kloppen.

Het was nodig om enkele maatregelen te nemen om het teveel aan uitgaven te compenseren. Daarnaast was het interessant dat bepaalde patiënten 57 miljoen euro minder zouden moeten uitgeven. Door achtereenvolgende uitstellen zijn de betrokken patiënten reeds een kwart tot de helft van dat voordeel misgelopen, wat ik een spijtige zaak vind, want de oorspronkelijke maatregel maakte mij blij. De afspraak voor een daling van de uitgaven aan remgelden van die patiënten was namelijk niet gemakkelijk. De tekst bevatte ook een regeling voor de terugbetaling van contraceptiva. Ik heb met dat onderdeel niet gewacht – het is het enige dat al acquis is in dit ontwerp – want ik heb dat al laten opnemen in de begroting van het RIZIV. Die maatregel is dus, als enige, al in voege gegaan. Over dat onderdeel hoeven we hier niet meer te praten, want daarvoor is dit ontwerp niet meer nodig, dat is al geregeld. Voor het overige verwijs ik naar het verslag, want wat al in de commissievergadering gezegd is, zal ik hier niet herhalen.

Ik heb hier wel een aantal nieuwe interventies gehoord. Een aantal zaken moet wel even worden gezegd.

Mevrouw Depoorter, met de beschikbaarheid van geneesmiddelen houden mensen bij het FAGG zich al wekenlang dag en nacht bezig. Dat geldt overigens ook voor het EMA, aangezien over de gehele wereld geneesmiddelen gezocht worden, gelet uiteraard op het huidig hogere verbruik van bepaalde geneesmiddelen op de diensten intensieve zorg en respiratoire ondersteuning. Daartoe werd ook een taskforce Shortages opgericht, ook onder leiding van Xavier De Cuyper van het FAGG, waarin ook mensen van de geneesmiddelenindustrie zetelen, al zullen zij via een achterdeur een andere positie moeten innemen.

Wat de ziekenhuizen betreft, denk ik ook dat we momenteel in een andere wereld leven. Ja, we hebben al een miljard extra gegeven. Dat bedrag zal rechtstreeks op de rekeningen van de ziekenhuizen gestort worden. Immers, als een en ander via BFM moet gaan, gaat dat te traag. De ziekenhuizen investeren nu om bedden op de afdeling intensieve zorg bij te creëren om coronapatiënten gescheiden te houden van niet-coronapatiënten, en om ervoor te zorgen dat mensen met immunodeprivatie niet met anderen in contact komen.

We hebben dus al een maatregel van één miljard euro genomen. Maar hier was ook nog een maatregel ingeschreven voor een besparing bij de ziekenhuizen. Ik denk dat we dit zouden kunnen laten vallen mocht daarover een consensus zijn in de commissie. Het is dus wel mogelijk, maar het gaat over een hoger bedrag dat we zullen moeten bijgeven. Het zal niet gaan via het amendement van mevrouw Fonck omdat zij wil ingrijpen op de B5 van de BFM. Ik heb dit drie keer nagevraagd en dat blijkt technisch niet mogelijk. Ik heb de BFM laten veranderen voor de gebundelde financiering. De ziekenhuisbundeling van de laagvariabele zorg is wel degelijk een feit. De mensen die ik geraadpleegd heb, hebben veel verstand van die dingen. Misschien minder dan u, mevrouw Fonck, maar ze zeggen me hetzelfde van verschillende zijden.

Ik ben bereid om een zo breed mogelijk amendement te laten opstellen door de mensen die daarbij willen aansluiten, als we dit toch in een commissie zullen behandelen. Zo belasten we de ziekenhuizen nu niet nog meer.

En commission. Je ne sais pas pourquoi vous le faites ici.

Mijnheer de voorzitter, dat gaat naar de commissie maar ik mag dat toch zeggen? Ik zit hier twee uur te wachten.

Dat kan zijn, mevrouw de minister, maar het Parlement vraagt de verzending naar de commissie. U mag antwoorden, maar dan zal iedereen opnieuw het woord vragen.

Goed, dan gaan we naar de commissie, maar ik stel voor dat het dan wel de laatste keer is, want we zijn met de patiënten hun voeten aan het spelen. De patiënten wachten al lang op die aangekondigde besparingen, op die minderuitgaven. En die minderuitgaven zijn nu al voor de helft weggevallen. Dat is gewoon een feit.

Dan gaan we verder met de discussie, mevrouw.

(…) (…)

Dat is zo.

Er bestond daarover een consensus. Ofwel zetten we het debat hier verder en dan stemmen we ook over de amendementen, ofwel gaan we naar de commissie en streven we daar naar een consensusamendement. Het is het een of het ander.

Mijnheer de voorzitter, ik hoop dat ik het toch wat kan afsluiten. Ik heb nu natuurlijk iets in gang gezet. De bedoeling is niet om het nu nog lang uit te stellen.

Het engagement is heel duidelijk en dat is ook met de indiener van het subamendement besproken. Volgende week mikken wij op een stemming. Een commissie om alles te behandelen, de tekst mooi te maken en volgende week een stemming te houden. Dan zijn we volgens mij nog op tijd. Dus zeker geen verder uitstel, maar wel de tekst mooi maken, zodat we vooruit kunnen.

Ik wil mij ook verontschuldigen bij de collega's die ik hierbij niet betrokken heb, maar dat is te wijten aan de snelheid waarmee het akkoord tussen sommige partijen tot stand is gekomen. Ik ben er niet in geslaagd om bij iedereen te komen, maar ik stel voor dat wij het debat, als er dan toch een consensus is, in de commissie verder zetten en dat het dan volgende week hier op een korte en bevattelijke manier kan passeren.

Mijnheer de voorzitter, toch één iets. Als onze naam in het halfrond wordt vermeld, dan hebben we toch wel het recht om te repliceren?

We waren het er allemaal over eens om naar de commissie te gaan, maar dan vindt de minister het toch nog nodig om hier argumenten in het halfrond te gooien en personen te vernoemen.

Mevrouw de minister, het is de tweede keer dat u aan tafel zit met dezelfde partijen, dezelfde stakeholders en dat u achteraf door die stakeholders heel duidelijk wordt gemaakt dat uw akkoord toch niet zo optimaal is.

u vindt het blijkbaar nodig hier en niet in de commissie die discussie te voeren. Ik was het ermee eens die discussie in de commissie te voeren, maar het was niet nodig die hier te herhalen.

Monsieur le président, je réponds à Mme la ministre, puisqu'elle m'a pointée directement du doigt.

Madame la ministre, cet amendement est techniquement extrêmement simple pour les hôpitaux. Il supprime un article de votre projet de loi. Qu'on me dise que ce n'est pas techniquement faisable de supprimer un article du projet de loi… Désolée, je ne peux vous suivre.

Monsieur le président, si j'ai bien compris, nous laisserons tout cela pour les discussions en commission. Je vous remercie.

Il y a un consensus pour renvoyer ce projet en commission. Le président, M. Warmoes, cherchera la date la plus appropriée. Nous verrons, en Conférence des présidents mercredi, où en sont les discussions.

Het ontwerp nr. 1005 wordt teruggezonden naar de commissie voor Gezondheid en Gelijke Kansen.

April 23, 2020 | Plenary session (Chamber of representatives)

Full source

Monsieur le président, compte tenu des délais, je vais évidemment faire un rapport oral qui, vous le permettrez, chers collègues, sera très synthétique.

La séance plénière ayant renvoyé le projet de loi en commission, son examen a eu lieu ce mardi 21 avril 2020 en commission de la Santé. Un compromis est intervenu pour apporter quatre modifications à ce projet de loi.

Premièrement, des modifications sont intervenues concernant l'entrée en vigueur de différents articles via l'amendement de M. De Caluwé.

Deuxièmement, la réduction de l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités pour les médicaments biologiques pour les hôpitaux qui était prévue à l'article 3 a été supprimée via l'amendement de Catherine Fonck et consorts.

Troisièmement, il y a la modification du mécanisme de clawback, avec comme décision un clawback de 4 % pour l'année 2020 (les génériques et les biosimilaires étant exemptés de cette contribution pour 2020), un clawback décidé par arrêté royal délibéré en Conseil des ministres à partir de 2021 mais qui devra être au minimum de 4 % et la possibilité pour le Roi de décider, toujours par arrêté royal délibéré en Conseil des ministres, si les exemptions prévues en 2020 pour les génériques et biosimilaires seront poursuivies pour 2021 et suivantes. Il s'agit d'un amendement de M. De Caluwé et consorts.

Quatrièmement, il y a l'exemption des réductions de prix pour les médicaments considérés comme essentiels par l'AFMPS dans le cadre de la pandémie de COVID-19. Il s'agit d'un amendement de Mme Tillieux et consorts. Plusieurs autres collègues qui avaient déposé le même type d'amendement (Mme Creemers et consorts et Mme Depoorter et consorts) les ont retirés.

Au niveau des votes, les deux premières modifications ont été votées à l'unanimité. La modification sur le mécanisme de clawback a été votée par quatorze membres, deux membres s'étant abstenus et un membre ayant voté contre. La quatrième modification sur l'exemption dans le cadre de la lutte contre le COVID-19 a été votée par seize membres; un membre a voté contre. Le texte global ainsi modifié a été adopté par l'unanimité des membres en commission.

Mijnheer de voorzitter, collega's, het is een nuttige oefening geweest om de farmawet terug naar de commissie te verwijzen. Zo konden wij er nog eens grondig over discussiëren en uiteindelijk met een gedragen voorstel terugkeren naar de plenaire vergadering.

Mevrouw Fonck heeft de inhoud van de wet reeds toegelicht. Heel belangrijk is dat wij in onze overeenkomst de COVID-geneesmiddelen een apart regime geven. Met onze beslissing zorgen wij voor een maximale toegang tot die goedkope en oude medicatie die echter nog steeds niet in grote hoeveelheden voorradig is voor de patiënten, terwijl ze toch voor hun leven strijden. Wij kijken vooral naar de beschikbaarheid van een medicijn en naar de mate waarin het de zorgverstrekkers in staat stelt patiënten op een comfortabele manier te verzorgen, zodat zij hun job zo goed mogelijk kunnen doen.

Heel belangrijk is ook dat de overeenkomst herzienbaar wordt en dat er een regeling is voor de generieken en biosimulairen. Het gebrek daaraan was een van de speerpunten van de kritiek op de clawback, terwijl men er precies voor moet zorgen dat het aandeel van generieken en biosimulairen in het totaalpakket van geneesmiddelen stijgt.

Belangrijk is voorts dat wij blijven zoeken naar een evenwicht tussen voldoende innovatie, enerzijds, en voldoende toegang van onze patiënten tot de nieuwste en meest innovatieve therapieën, anderzijds.

Ik rond af met onze allerbelangrijkste opdracht: wij moeten absoluut het toekomstpact heronderhandelen met alle stakeholders. Wij moeten een evenwichtig akkoord voor de komende jaren tot stand brengen, zodat de geneeskunde betaalbaar, toegankelijk en innovatief blijft.

Madame la ministre, ce texte a fait l'objet de nombreuses discussions. La semaine dernière, il était à l'ordre du jour de la séance plénière, de nombreux amendements avaient été déposés et, pour préserver la sérénité des débats, il avait été proposé de le renvoyer en commission.

En commission, nous avons réalisé un travail constructif, qui répond aux attentes des uns et des autres, raison pour laquelle notre groupe soutiendra le projet aujourd'hui.

Ce projet nous a été soumis par le gouvernement en affaires courantes et il vise à mettre en œuvre une série de mesures d'économies dans le secteur pharmaceutique dans le cadre du budget des soins de santé. Ce budget a été élaboré en dehors de toute concertation puisque le gouvernement n'a pas tenu compte de la proposition équilibrée – qui avait obtenu une quasi-unanimité – du Comité de l'assurance.

Ce texte prévoit des mesures qui visent à réduire le prix d'une série d'anciens médicaments. Il prévoit aussi la suppression de ce qu'on appelle la marge de sécurité, supplément qui peut aller jusqu'à cinq euros payés par le patient, sur environ 600 médicaments originaux. C'est une économie d'environ 40 millions pour les patients.

Nous tenons également à souligner que nous avons une série de craintes. En effet, nous craignons que certaines firmes demandent une révision à la hausse du prix de base, entraînant inévitablement un coût supplémentaire pour l'INAMI. Nous craignons de voir tout bonnement et simplement disparaître du marché ces médicaments pour lesquels il n'existe pas d'alternative, parce que jugés comme étant devenus non rentables par les firmes pharmaceutiques ou, peut-être, plus rentables dans d'autres pays. On se trouve, en effet, ici dans un marché extrêmement concurrentiel. Nos craintes se situent également au niveau des firmes de médicaments génériques qui n'auraient pas la capacité d'augmenter leur production pour suppléer, avec le risque que nous nous retrouvions face à des pénuries plus importantes encore qu'aujourd'hui.

Il faudra donc évaluer les mesures prises ce jour pour s'assurer que ni le patient, ni l'assurance des soins de santé ne soient finalement pénalisés. Mon groupe est d'ailleurs soulagé d'avoir pu apporter une réponse concrète dans le cadre de l'épidémie que nous connaissons aujourd'hui, ce en permettant de ne pas imposer cette diminution de prix à tous les médicaments essentiels au traitement du COVID-19. La chaîne d'approvisionnement pharmaceutique est effectivement sous pression en Belgique, mais aussi dans le monde entier en raison de cette pandémie. Des pénuries se profilent d'ailleurs dans tous les pays.

Si les médicaments indispensables au traitement du COVID-19 connaissaient également une baisse de prix, on pourrait craindre que la Belgique affaiblisse sa position de négociation vis-à-vis des autres pays et que, ce faisant, des pénuries apparaissent, ce qui serait dramatique pour les patients.

Si ce n'est pas la meilleure option pour certains, je tiens à répéter que c'est la nécessité de pouvoir prodiguer des soins de qualité aux patients qui a guidé le dépôt de cet amendement par mon groupe, amendement qui a d'ailleurs été soutenu par de nombreux collègues, ce dont nous les remercions.

Par ailleurs, le projet prévoit également, comme on le sait, des économies qui, quoi qu'on en dise, n'auraient pas été réalisées par le secteur pharmaceutique, mais qui, si elles n'avaient pas été prévues, auraient directement impacté le budget des hôpitaux. Vu les pressions financières qui ont pesé sur ces derniers durant ces dernières années et la situation sans précédent à laquelle ils font face aujourd'hui, cette économie faite sur leur dos n'aurait clairement pas été acceptable.

Par conséquent, nous sommes satisfaits que cette mesure ait pu être supprimée du projet de loi à l'examen aujourd'hui.

Enfin, mon groupe tient aujourd'hui aussi à rappeler qu'il va falloir évaluer la politique des médicaments et la revoir. En effet, pour garantir des médicaments de la meilleure qualité possible pour chaque patient, qui soient disponibles sur le long terme, tout en préservant un budget sous contrôle, il faudra, à terme, revoir la politique des médicaments, et spécifiquement, celle des médicaments innovants.

Il faut mettre davantage l'accent sur les véritables besoins médicaux des patients, sur les priorités de santé. Nous pensons par exemple au vaccin qui devrait être mis au point contre le COVID-19, et que nous appelons tous de tous nos vœux. Il faut aussi optimiser le système de remboursement des médicaments. Il faut encourager l'usage d'une prescription correcte et rationnelle des médicaments. Il faut renforcer les collaborations au niveau européen; là, nous pensons qu'il y a vraiment du travail. Et il faut aussi responsabiliser davantage le secteur pharmaceutique qui, comme on le sait, lorsqu'il dépasse le cadre budgétaire qui lui a été fixé, ne doit pas rembourser l'intégralité de son dépassement. Je rappelle le dépassement récurrent de ces dernières années: 191 millions en 2015, 143 millions en 2016, 268 millions en 2017, 392 millions en 2018 et 162 millions en 2019. La rétribution annuelle tourne, elle, aux alentours de 110 millions d'euros. Le compte n'y est donc pas. Il faudra encore faire des efforts et il nous semble important que le secteur puisse être davantage responsabilisé.

C'est pour cette raison que mon groupe avait soutenu en commission l'amendement de notre collègue du sp.a, imposant à l'industrie pharmaceutique de rembourser, dès 2020, l'entièreté du dépassement du budget. Certains ont estimé que cette modification allait entraîner une trop grande imprévisibilité pour le secteur. C'est pourquoi un consensus a finalement pu être trouvé en commission ce mardi. Ce consensus, s'il maintient un plafond de rétribution pour l'industrie pharmaceutique, il a à tout le moins permis de relever le plafond, laissant ensuite au ministre compétent le soin de négocier les futures rétributions du secteur pharmaceutique, ce qui nous semble un pas dans la bonne direction.

Monsieur le président, mon groupe continuera à plaider pour que ce système de compensations puisse être évalué et adapté à l'avenir pour garantir la pérennité de notre système de soins, tout cela en faveur de l'ensemble des patients. Pour toutes ces raisons, comme je l'ai précisé au début de mon intervention, mon groupe soutiendra le projet qui est sur la table. Je vous remercie.

Mijnheer de voorzitter, wat het Vlaams Belang van het wetsontwerp vindt, heb ik vorige week reeds gezegd. Ik zal dat vandaag niet herhalen.

Ik zal mij toespitsten op de kleine veranderingen die in het wetsontwerp werden opgenomen.

Mevrouw Fonck, de aanhouder wint. Uw amendement om de ziekenhuizen niet nog meer te belasten in deze coronatijd kreeg reeds van bij het begin de steun van het Vlaams Belang en werd nu door een bocht van 180 graden ook door de andere partijen aangenomen.

Amendement nr. 15, of het zogenaamde onderhandelde amendement, werd onderhandeld met de farma-industrie maar evenzeer tussen de verschillende partijen. Daarmee is de linkse trofee, die op 20 februari zou zijn binnengehaald, volledig uitgehold. De sp.a, PS en Ecolo-Groen, die twee maanden geleden nog de redders van het geneesmiddelenbudget waren, geven nu hun fiat aan de uitholling van hun eigen goedgekeurd amendement. Het enige wat nog overblijft van de linkse trofee is het naamplaatje. Wat was de aanleiding? Een handvol zilverlingen of een postje in de post-coronaregering? Tot daar dus de betrouwbaarheid van linkse partijen.

Dan over het amendement nr. 12, het betreft een amendement dat een nieuw artikel invoegt waarbij de voorziening van essentiële COVID-19-geneesmiddelen kan worden gevrijwaard. Zowat alle partijen hadden hetzelfde amendement ingediend. Het Vlaams Belang was dan ook zo vrij om een van de amendementen mee te ondertekenen als blijk van ondersteuning en engagement.

Men zou dan denken: iedereen blij, nu ook de tweede grootste partij van het land haar steun betuigt, maar niet in dit Huis. Collega Bertels haastte zich nog te zeggen dat hij zeer blij was met de steun van Ecolo-Groen en andere collega's, maar blijkbaar horen vertegenwoordigers van de tweede grootste partij van dit land zelfs niet tot de categorie "andere collega's", want onze handtekening werd pertinent geweigerd. Erger nog, er werd meer dan een half uur over geleuterd en kostbare tijd verknald. Voor de PVDA-PTB-kameraden moest zelfs nog eens expliciet bevestigd worden dat het Vlaams Belang zeker niet mee heeft getekend.

Achthonderdduizend kiezers werden hier voor de zoveelste keer geschoffeerd door zij die het zogezegd opnemen voor de arbeider, de ondernemer, de kleine zelfstandige, de zorgverlener. Denken jullie nu echt dat tussen die kiezers van het Vlaams Belang geen arbeiders, geen ondernemers, geen kleine zelfstandigen, geen zorgverstrekkers zitten?

Denkt u het nu echt op te nemen voor die mensen als u er 800.000 omwille van hun politieke overtuiging discrimineert?

Een ding is mij duidelijk geworden, collega's. Het is mij zowaar duidelijk geworden dat u eigenlijk gelijk hebt: mijn partij is niet democratisch, als het tenminste gaat over democratie zoals u het zich voorstelt. Als democratisch staat voor het discrimineren van 800.000 mensen omwille van hun politieke overtuiging, dan zijn wij inderdaad geen democraten. Als democratisch staat voor een tweesporenmaatschappij waarin geweigerd wordt samen te werken met de vertegenwoordigers van de tweede grootste partij van het land, dan zijn wij inderdaad niet democratisch. Als democratie staat voor wie iets ondertekent, in plaats van voor wat ondertekend wordt, dan is het Vlaams Belang consequent niet democratisch. Wij dragen deze zoveelste titel dan ook waardig als geuzennaam en wij laten de beoordeling ervan over aan de kiezer.

Ik keer terug naar het wetsontwerp, mijnheer de voorzitter. Het Vlaams Belang is blij dat het eindelijk ter stemming voorligt. Wij hopen dan ook dat er vandaag eindelijk ook over wordt gestemd, want vorige week waren wij ook al zover – ik zie mij hier nog zitten – tot opeens alarmbellen gingen rinkelen. Ik hoop dus dat het vandaag tot een stemming kan komen, ook met de steun van het Vlaams Belang.

Collega's, in de commissie hebben wij weer gewerkt aan het voorliggend wetsontwerp, waaraan inderdaad enkele wijzigingen zijn aangebracht. Wij hebben bijvoorbeeld mevrouw Fonck gesteund inzake de financiering van de ziekenhuizen. Daarnaast hebben wij ook een amendement gesteund waarbij wij ervoor zorgen dat er een vrijwaring is van de COVID-19-medicatie, zeker gezien de huidige crisis. Wij hebben dus momenteel een gewogen tekst die de CD&V-fractie uiteraard mee zal ondersteunen en goedkeuren.

Monsieur le président, c'est revenu, donc nous en reparlons. Je pense que c'est normal. Aujourd'hui, ce projet de loi qui nous est proposé vient du gouvernement et parle des dépenses importantes que nous faisons au niveau des médicaments, et que nous payons tous avec notre sécurité sociale. Je voulais attirer l'attention sur le fait qu'effectivement, avec l'épidémie de COVID-19, on se rend compte de l'importance de notre sécurité sociale.

Mais notre sécurité sociale est en danger. Un des dangers, c'est ce qui se passe depuis longtemps, depuis plusieurs années: c'est un vrai pillage qui est en cours par les firmes pharmaceutiques. Je vais reparler du même exemple. La boîte d'Oméprazole que nous payons 33 euros en Belgique coûte 3 euros aux Pays-Bas. C'est-à-dire qu'à quelques kilomètres de nos frontières, certains médicaments sont jusque 90 % moins chers.

Un deuxième exemple se situe au niveau des hôpitaux. Nous en avons parlé. Dans les hôpitaux, grâce au système des appels d'offres, nous arrivons à obtenir des réductions. Je pourrais tenir l'après-midi avec tous les exemples des prix de médicaments moins chers dans d'autres pays. Je pourrais aussi évoquer les pays nordiques.

Il est évident que nous pourrions payer beaucoup, beaucoup moins cher nos médicaments. Nous avons calculé que rien que pour les 25 médicaments qui coûtent le plus à notre sécurité sociale, nous pourrions économiser pas moins de 400 millions d'euros. Il est évident que si nous appliquions les prix que je viens d'évoquer à l'ensemble de nos médicaments, nous pourrions facilement économiser des milliards, somme que nous pourrions utiliser utilement ailleurs dans la sécurité sociale, ou pour rembourser davantage de médicaments.

Je le redis: les économies qui sont proposées aujourd'hui ne sont pas de vraies économies. Ce sont des baisses de prix qui devraient être normales dans notre pays. Quand un médicament prend de l'âge, tout comme un ordinateur, quelques années après, les prix baissent. C'est normalement la même chose avec les médicaments. Au plus longtemps il est sur le marché, au moins cher il est. C'est ce qui devrait normalement se passer, mais qui ne se passe pas. Les prix restent artificiellement hauts. Nous allons faire de petites baisses de prix, mais c'est vraiment dérisoire par rapport aux économies que nous pourrions faire.

Du coup, on va un peu parler des changements dans la loi. Monsieur Dewael, vous avez dit, la semaine passée, qu'un toilettage était en cours, un grand compromis. Il s'agissait d'une histoire technique. Évidemment, ce n'était pas du tout technique. Nous avons appris en commission ce qui allait se passer.

La loi était sortie de la commission et on avait gagné le principe suivant lequel les firmes dépassant le budget prévu devaient, par un mécanisme, rembourser ce dépassement de ce budget à l'État. Ce remboursement qui devait revenir à la sécurité sociale était auparavant plafonné mais on l'a déplafonné. Cela signifie que ces firmes devaient rembourser la totalité de la somme du dépassement budgétaire.

Ce principe-là, que nous avions dans un premier temps gagné, était inscrit dans la loi. Mais après des semaines de lobbying de part et d'autre, nous avons vu que le Big Pharma a réussi son coup. En effet, la loi prévoit un plafond. Même l'exemption de ces dépassements pour l'industrie générique n'est pas acquise du tout, alors que c'est surtout le Big Pharma qui est responsable des dépassements, Je pense que là, il a vraiment gagné son coup. On a encore plus vidé cette loi du peu de sa substance.

Le deuxième problème, c'est que nous avons eu un autre amendement en commission alors que ce n'était pas prévu. Ce nouvel amendement va introduire une exception dans cette loi qui nous est proposée pour de vieux médicaments. L'exception est accordée. Ce sont de petites baisses de prix, comme je vous le dis et il n'y aura pas de baisse de prix pour les médicaments que nous utilisons dans le cadre de l'épidémie de COVID-19.

J'ai consulté la liste des médicaments concernés. N'y figurent que peu de médicaments traitant le coronavirus et peu d'innovations. En effet et malheureusement, il y a déjà eu l'épidémie du SARS en 2003. On a même eu des développements de vaccins mais cela n'a intéressé aucune firme de développer un médicament contre le COVID de l'époque. Pourtant, 84 vaccins étaient dans le pipeline mais aucun n'a intéressé une firme pour développer le vaccin parce qu'à ce moment-là, cela ne présentait aucune rentabilité. Encore une fois, on constate que les firmes dirigent vraiment la recherche. Si aujourd'hui, nous n'avons pas de vaccin, c'est à cause de la logique du profit.

Nous avons donc de vieux médicaments, que nous utilisons pour les patients atteints du COVID-19 aujourd'hui, aux soins intensifs par exemple. Une liste de médicaments pour lesquels on risque d'avoir des pénuries a été établie. Pourquoi? Parce qu'il y a plus de patients. Aujourd'hui, dans la loi, il est dit que si ces médicaments sont soumis à une baisse de prix, on ne l'appliquera pas. Ils pourront garder leur prix plus haut. De cette façon, on influence quelque peu le marché. En d'autres mots, je demande vraiment: pourquoi bénéficient-ils de cette exception?

Madame la ministre, maintenant c'est à vous que je parle; je vous ai déjà posé cette question en commission mardi et vous ne m'avez pas répondu. Le 28 mars, vous avez fait un grand communiqué de presse avec le gouvernement. Vous avez dit que le gouvernement et l'industrie pharmaceutique en Belgique sont ensemble dans la lutte contre le coronavirus. Dans ce communiqué, il était dit que vous alliez augmenter la capacité de testing par exemple. On y parle du développement possible d'un vaccin, mais on n'y parle pas des pénuries possibles de médicaments. Je me demande donc, quand vous avez eu cette réunion avec les firmes, ce que vous leur avez demandé.

Quand je regarde la liste des médicaments qui seront possiblement en pénurie, je suis désolée, mais il s'agit de vieux médicaments, produits par Johnson & Johnson, UCB Pharma, par Pfizer. Ce sont des antibiotiques, des antimycotiques, des antidouleurs, de vieux médicaments qu'ils savent parfaitement produire. Je veux savoir ce que vous avez négocié pour faire en sorte d'être sûre que nous soyons approvisionnés en ce qui concerne ces médicaments. Nous risquons une pénurie, alors qu'en Belgique nous sommes quand même à la pointe de l'industrie pharmaceutique. Nous avons des firmes pharmaceutiques. Ne me dites pas qu'on ne peut pas ouvrir des lignes de production.

Un médicament qui risque d'être en pénurie est le Clamoxyl de GSK. On en a débattu. GSK avait annoncé arrêter sa production en 2021. J'espère que vous leur avez demandé de ne pas arrêter cette production. En effet, on n'en a pas fini avec le COVID-19. On risque encore d'avoir des patients atteints pendant des mois et des mois. On aurait besoin de tous ces médicaments. À part le fait qu'ils pourront être vendus à un prix plus haut que prévu, que leur avez-vous demandé? Voilà ma question.

Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, het heeft wat voeten in de aarde gehad, maar we zijn aan het einde gekomen. Ik zal voornamelijk de constructieve samenwerking op het einde onthouden en het voortschrijdend inzicht dat heel veel collega's hebben gehad. Als ik het mij goed herinner, werd dit wetsontwerp, zoals onder andere door ons geamendeerd, nog niet zo lang geleden unaniem goedgekeurd in de commissie.

Ik zal mij beperken tot vier boodschappen en een oproep die elk kaderen in de basisstelling van de sp.a-fractie, die wij vroeger, nu en in de toekomst zullen blijven verdedigen, met name dat een sterke overheid moet zorgen voor een toegankelijke, betaalbare en goede gezondheidszorg, ook wat geneesmiddelen betreft. Dit wetsontwerp, zoals geamendeerd, draagt daartoe bij.

De eerste belangrijke boodschap is dat de factuur voor de patiënten voor bepaalde geneesmiddelen eindelijk daalt. Dat zal gebeuren vanaf 1 juli in plaats van vanaf 1 april. De daling van de factuur, op kruissnelheid meer dan 50 miljoen op jaarbasis, is een goede zaak.

Tweede boodschap. Er wordt meer solidariteit en meer verantwoordelijkheid gevraagd van de Big Pharma als zij hun geneesmiddelenbudget overschrijden. Dit laatste vergeet men soms. Het is een redelijke verantwoordelijkheid, een redelijke solidariteit, op een gelijkaardig niveau als de verantwoordelijkheid en de solidariteit die gelden voor alle andere actoren binnen onze geroemde en belangrijke gezondheidszorgsector.

Derde boodschap. Ik ben blij met het voortschrijdend inzicht van alle collega's die dit wetsontwerp nu steunen. Bedankt daarvoor. Er zit een potentiële boost in voor de sector van de generische geneesmiddelen, voor de sector van de biosimilars, met andere woorden voor goede en goedkope geneesmiddelen. Het marktaandeel van deze goede en goedkope geneesmiddelen in België moet groter worden. Daarmee is iedereen het ondertussen eens.

In onze buurlanden is dit marktaandeel veel groter dan in België.

Collega's, op die manier bereiken wij de absolute doelstelling, namelijk het creëren van meer ruimte en meer financiële middelen voor de terugbetaling van innovatieve geneesmiddelen waarvan er een heel deel in de pipeline zit en die wij nodig hebben in een betaalbare, toegankelijke en goede gezondheidszorg.

Vierde boodschap. Alle hens aan dek voor de bestrijding van het coronavirus. De sp.a is tevreden dat het amendement is goedgekeurd om geen risico te nemen – ik neem aan dat dit voor iedereen redelijk is – met de beschikbaarheid van essentiële COVID-19-geneesmiddelen. Hun beschikbaarheid blijft verzekerd.

Ten tweede, er mag geen risico worden genomen voor onze ziekenhuizen en onze ziekenhuisapotheken. Zij mogen ook geen bijkomende administratieve lasten worden opgelegd. Ook op dat punt zijn wij tevreden omdat iedereen heeft aanvaard dat geen bijkomende financiële en administratieve lasten zullen worden opgelegd aan onze ziekenhuizen. Zij worden daarvan uitgezonderd.

Tot slot, collega's, een oproep. Ook op dit vlak is er voortschrijdend inzicht. Ik hoop dan ook dat het Parlement er werk van kan maken na de stemming straks. Laat ons gesprekken beginnen, samenwerken met alle betrokken actoren en de weg voorbereiden voor een nieuwe pax farmaceutica, een nieuwe en sociale farmadeal, waarvoor heel veel actoren binnen de farmaceutische sector vragende partij zijn. Collega's, wij hebben ze allemaal gezien. Er zijn veel vragende partijen. Laat ons dus samenwerken voor een sterke overheid en een sterke farmaceutische sector in al zijn geledingen.

Ik heb in de commissie al aangekondigd dat de sp.a daartoe bereid is en die weg zeker wil uitgaan, zodat er tegen eind 2020 een nieuwe en sociale farmadeal is.

Monsieur le président, le parcours de ce projet de loi s'est mieux terminé qu'il n'avait commencé. Essayons de regarder les aspects positifs, même s'il ne s'agit que d'une étape, puisque d'autres chantiers nous attendent.

Tout d'abord, ce projet vise à réduire la facture de certains médicaments. La responsabilité du secteur pharmaceutique a aussi été majorée de manière équilibrée pour prendre en compte sa branche belge dans le domaine de la recherche et de l'innovation. C'est évidemment fondamental – avant tout pour les patients.

De même, le texte intègre les traitements contre le COVID-19. Comme ce fut le cas lors des débats en commission, une collègue nous a expliqué qu'il était possible d'obtenir des réductions importantes en ce domaine. Toutefois, je le répète, nous ne pouvons pas complètement ignorer la réalité de terrain. Chers collègues du PTB, les propos que j'ai encore entendus aujourd'hui négligent la situation des hôpitaux et, en particulier, des unités de soins intensifs. Je ne pense pas que vous mesuriez la manière dont les officines hospitalières tentent de se débrouiller pour trouver certains médicaments en pénurie, alors même que des contrats en prévoient la livraison garantie. Dès lors, ces services doivent se tourner vers d'autres firmes pharmaceutiques aux stocks absents. Quand vous me rétorquez qu'il n'y a qu'à déployer des chaînes de production, je ne sais pas si vous vous rendez bien compte de vos propos. Cela impliquerait alors de demander à certains travailleurs de ce secteur de consentir à des semaines de septante-deux heures. J'ignorais que c'était votre philosophie.

Je dis juste que ne pas tenir compte de la réalité des hôpitaux pour garantir l'administration des médicaments aux patients qui luttent aujourd'hui encore entre la vie et la mort, ce serait véritablement faire peu de cas de ce qui se passe sur le terrain.

Je dirai enfin que, depuis le début, je n'ai eu de cesse de plaider pour qu'on ne profite pas de ce projet de loi pour imposer des économies supplémentaires aux hôpitaux dont la situation financière est particulièrement difficile.

Je remercie les différents collègues qui ont appuyé mon amendement visant à supprimer ces économies sur les hôpitaux. Je ne dis pas que cela va régler la situation de 2020 qui est une année horribilis pour les hôpitaux. Il est vrai qu'un accord est intervenu, au sein tant du kern que du kern étendu aux présidents de partis, pour dégager un milliard supplémentaire pour les hôpitaux. Mais, madame la ministre, vous savez aussi bien que moi que, très vraisemblablement, ce milliard ne suffira pas, compte tenu des rentrées financières qui sont complètement décapitées au niveau des hôpitaux, puisqu'ils ont accepté de supprimer toutes les activités électives pour se concentrer, d'abord et avant tout, sur la lutte contre le COVID-19.

Ceci ne signifie évidemment pas que tout est résolu car il convient d'ouvrir deux grands chantiers d'avenir. Tout d'abord, du côté pharmaceutique, de nombreux médicaments supplémentaires innovants vont arriver, que ce soit pour les maladies rares ou pour les maladies fréquentes. Il faudra dès lors trouver des accords avec le secteur pharmaceutique ainsi qu'une forme de clause de prix raisonnable pour que ce soit faisable du côté de l'État et accessible du côté des patients.

L'autre grand chantier d'avenir consistera à faire évoluer le financement des hôpitaux, en développant une vision sur le moyen et le long terme à travers un plan pluriannuel. Il n'est plus possible de continuer, chaque année, de se retrouver avec des corrections, des budgets pour l'année -3 ou -4 – c'est ainsi que cela se fait –, avec dès lors une grande instabilité pour les projets d'avenir développés par les hôpitaux. Bien évidemment, le premier budget des hôpitaux, ce sont les salaires du personnel soignant qui, comme toujours, mais aujourd'hui plus que jamais, lutte pour les patients, contre le COVID-19. Je vous remercie.

Monsieur le président, mon groupe soutiendra le projet de loi. Je tiens à remercier le travail constructif qui a été mené par mes collègues en commission. Il était indispensable, au regard de la crise actuelle, d'adapter ce texte pour garantir un minimum la disponibilité de certains médicaments, en particulier durant la période que nous traversons aujourd'hui. Je vous remercie.

Mijnheer de voorzitter, dank aan de collega's om dit compromis allemaal mee goed te keuren. Ik mag wel zeggen dat dit akkoord een moeilijke bevalling was. Ik vind het wel jammer dat de daling van de factuur voor de patiënten wordt gehalveerd nu dit pas op 1 juli ingaat. Men zegt dat het al op kruissnelheid is, maar zo snel zullen we die 57 miljoen niet bereiken. Nu ja, het zal dan toch de helft zijn.

Over het Toekomstpact werd al gesproken. Dat is er geweest van 2015 tot 2019 en heeft voor een heel grote toegankelijkheid van innovatieve geneesmiddelen gezorgd voor tal van patiënten: voor mensen met weesziekten, voor mensen met diabetes en, vooral, voor behandelingen van kanker waarvoor vroeger geen geneesmiddel geschikt was.

Ik denk dat het de nieuwe regering toekomt een nieuw pact af te sluiten. Mijnheer Bertels, ik hoor u graag spreken over een pax medica, maar dan kan men niet eerst een oorlogsverklaring afleggen zoals mevrouw Tillieux heeft gedaan en dan vrede sluiten. Het mag dan wel zo zijn dat er na elke oorlog vrede komt, maar het zal toch een zeer grote uitdaging vormen. Ik ben blij dat u die alvast wil aangaan.

Ondertussen is er de coronacrisis gekomen. Het FAGG, samen met de FOD Volksgezondheid, is zeer actief geweest om de schaarser wordende medicatie te verkrijgen op een internationaal verstoorde markt; medicatie die nochtans meer moest worden gebruikt vanwege het hogere aantal patiënten op intensieve zorgen, maar ook op dialyse, voor beademing enzovoort. Onder moeilijke omstandigheden heeft men ervoor gezorgd dat er, weliswaar met contingentering, toch genoeg medicatie voorhanden was. Daarin hebben niet alle landen hetzelfde resultaat geboekt.

Ik ben blij dat er nu een consensus is. Het is nog een half jaar en volgende maand moeten we eigenlijk al beginnen aan een nieuw budget voor 2020-2021. Het is niets te vroeg, maar nooit te laat.

Madame la ministre, je regrette que vous n'ayez toujours pas répondu à ma question, que je vous ai pourtant posée deux fois. Quels engagements avez-vous demandés aux firmes qui produisent tous les médicaments sur la liste et qui risquent d'être en pénurie pour augmenter leur capacité de production? Quelle garantie avons-nous que ces médicaments seront disponibles pendant encore des mois pour nos patients?

Madame Fonck, vous dites que je ne connais pas la réalité du terrain. Je la connais très bien! Je sais que les hôpitaux ont des difficultés d'approvisionnement en médicaments.

Pourquoi n'augmente-on pas les lignes de production dans notre pays? S'il faut travailler 72 heures à la chaîne pour ce faire, il faudra payer les heures supplémentaires ou il faudra engager du personnel. Dans les hôpitaux, on a dû travailler plus pour faire face à l'épidémie. Donc, s'il est possible de travailler plus et d'engager du personnel pour produire davantage ces médicaments pour qu'ils soient disponibles en Belgique et à l'étranger, il est de notre devoir de le faire. Il est de notre devoir de responsabiliser nos firmes pharmaceutiques à cette fin.

Mevrouw de minister, ik heb daarstraks gezegd dat ik in fine voornamelijk de constructieve samenwerking zou onthouden, maar er moet mij toch iets van het hart. Het ligt niet aan de oppositie of aan het Parlement dat dit wetsontwerp van de regering pas op 1 juli in werking zal treden. Het Parlement heeft er alles aan gedaan – het ontwerp was al goedgekeurd in de commissie – opdat de wet in werking zou kunnen treden op 1 april, de verlaging van de patiëntenfactuur voor geneesmiddelen inbegrepen.

Het is niet het Parlement dat geblokkeerd heeft. Het is de regering of een regeringspartij – dat laat ik in het midden – die het ontwerp elke keer van de agenda van de plenaire vergadering heeft gehaald. De waarheid heeft haar rechten. De vertraging ligt niet aan het Parlement. Het ligt ook niet aan het Parlement dat de patiëntenfactuur later in werking zal treden.