Proposition 54K2240

Projet de loi modifiant la réglementation en vue de renforcer le congé d'adoption et d'instaurer le congé parental d'accueil.

General information ¶

Authors

CD&V Nahima Lanjri
LE Catherine Fonck
MR Stéphanie Thoron
N-VA Kristien Van Vaerenbergh

Submission date

Dec. 21, 2016

Official page

Visit

Status

Adopted

Requirement

Simple

Subjects

adoption of a child labour law parental leave

Voting ¶

Voted to adopt

Groen CD&V Vooruit Ecolo LE PS | SP DéFI ∉ Open Vld N-VA MR PVDA | PTB PP VB

Contact form ¶

Do you have a question or request regarding this proposition? Select the most appropriate option for your request and I will get back to you shortly.

Discussion ¶

July 17, 2018 | Plenary session (Chamber of representatives)

Full source

Ik neem aan dat alle rapporteurs, met name de heer Gilkinet, mevrouw Thoron en de heren Delizée en Lachaert, verwijzen naar het schriftelijk verslag.

Monsieur le président, vous avez évoqué, à raison, les trois rapports qui concernent ces trois textes à examiner. Par contre, une réunion de commission vient d'être tenue. Pour être puriste, il faudrait normalement effectuer un rapport oral rapide de la tenue de cette commission. Si vous me le permettez, et sans vouloir couper mon collègue Delizée qui voulait probablement intervenir, nous devons procéder à un rapport oral rapide. Cela sera bref. Chers collègues qui entrez, il est trop tard, nous avons commencé.

En ce qui concerne les propositions de loi sur l'adoption et celles sur la flexibilité des congés d'assistance, des congés d'octroi de soins et des congés parentaux, quatre amendements ont été déposés par la majorité. En ce qui concerne l'adoption, il s'agit d'une adaptation de l'entrée en en vigueur, fixée au 1ᵉʳ janvier 2019, et donc du texte en conséquence. En ce qui concerne la flexibilité des congés thématiques, il s'agit, d'une part, d'une correction juridique, avec une référence au bon article de la loi de base, et d'une correction sémantique, d'autre part. Le vote est intervenu à l'unanimité sur ces différents amendements.

Merci pour cette correction, madame Fonck!

Ik geef het woord aan de eerste indiener, mevrouw Lanjri.

Mijnheer de voorzitter, ik ben heel blij dat wij na een lange periode van zowat anderhalf jaar werk in het Parlement een doorbraak hebben kunnen vinden aangaande de flexibilisering van het ouderschapsverlof. Werknemers met kinderen kunnen tegenwoordig voltijds ouderschapsverlof opnemen gedurende vier maanden, ofwel halftijds acht maanden, ofwel één dag per week gedurende twintig maanden. Met het nu voorliggend voorstel wordt het mogelijk om een halve dag ouderschapsverlof per week op te nemen, of één dag om de veertien dagen.

Het aantal verlofdagen breiden wij niet uit, want het totaal aantal dagen ouderschapsverlof komt omgerekend telkens op vier voltijdse maanden uit. Wel bieden wij de mogelijkheid om het ouderschapsverlof flexibeler op te nemen. De ouders genieten dus meer vrijheid in het opnemen van ouderschapsverlof op momenten dat zij het belangrijk vinden, op maat van elk gezin. Wie bijvoorbeeld in een systeem van co-ouderschap zit, heeft er meer baat bij dat het ouderschapsverlof om de veertien dagen kan worden opgenomen. Wie bijvoorbeeld maar een halve dag per week wenst op te nemen, zal dat vanaf nu kunnen doen.

Uit cijfers blijkt dat er nood aan is. In het afgelopen jaar maakten maandelijks 63 739 ouders gebruik van het ouderschapsverlof, van wie het merendeel, namelijk bijna 44 000 ouders,voor de formule één vijfde koos. Met het huidig voorstel wordt tegemoetgekomen aan de vraag om bijvoorbeeld maar een halve dag per week op te nemen, of één dag om de veertien dagen.

Dergelijke mogelijkheden van ouderschapsverlof wegen ook minder zwaar door op het gezinsbudget, aangezien de betrokken ouder nog voor 90 % gaat werken. Het ouderschapsverlof kan ook voor een langere periode opgenomen worden. Voor ouders in co-ouderschap betekent het ook dat zij het ouderschap kunnen opnemen wanneer zij het nodig hebben.

Ik wil wel onderstrepen dat deze verdere vorm van flexibilisering, die wij nu toevoegen, slechts mogelijk is als de werknemer erom vraagt en als de werkgever ermee akkoord gaat. De huidige stelsels van voltijds, halftijds of één vijfde ouderschapsverlof zijn een recht dat behouden blijft zoals het in de reeds bestaande regelgeving geldt, maar voor wie één tiende ouderschapsverlof wil opnemen, gaat het om een gunstmaatregel, wat betekent dat ook de werkgever zich in die flexibilisering moet kunnen vinden.

Wij zijn ervan overtuigd dat werkgever en werknemer hier tot een akkoord zullen kunnen komen. Een tijd geleden heeft de Nationale Arbeidsraad trouwens ook al een positief advies gegeven aan dit voorstel.

Naar aanleiding van de goedkeuring van ons wetsvoorstel, kregen we al heel wat vragen, vooral dan over wanneer we van dat verlof in 1/10 zullen kunnen genieten.

De RVA moet hiervoor ook nog zijn administratieve goedkeuring geven. Er moeten ook nog uitvoerings-KB's worden opgemaakt. Daarom neem ik aan dat de wet ten laatste op 1 januari 2019 in werking zal treden. Maar het is wel belangrijk dat we mensen nu al informatie kunnen geven over de nieuwe regeling, en dat we de RVA vragen om de informatie over de nieuwe modaliteiten nu reeds op de website te plaatsen en het ook al vanaf oktober mogelijk te maken dat aanvragen worden ingediend. Zo kunnen we vanaf 1 januari 2019 van start gaan.

Ik heb het even nagekeken. Als men nu ouderschapsverlof wil opnemen, moet men drie maanden op voorhand hiervoor een aanvraag indienen. Dus lijkt het mij logisch om er bij de bevoegde minister en vooral bij de RVA op aan te dringen om snel informatie te verspreiden over de nieuwe maatregel en ervoor te zorgen dat de aanvragen al wel vanaf oktober kunnen gebeuren.

Ik wil ook kort nog iets zeggen over het andere voorstel dat ik samen met mevrouw Van Vaerenbergh en de collega's heb ingediend in verband met het adoptie- en pleegzorgverlof. Momenteel krijgen adoptieouders zes weken verlof als ze een kind adopteren tot 3 jaar. Als het kind tussen 3 en 8 jaar is, bedraagt het verlof vier weken. Bij kinderen ouder dan 8 jaar hebben ze zelfs helemaal geen recht op adoptieverlof.

Die ongelijkheid vonden wij discriminerend en we wilden ze graag wegwerken. Dat hebben we ook gedaan met dit wetsvoorstel. Voortaan start elke adoptieouder met zes weken, ongeacht de leeftijd van het kind. Het is van belang dat er een periode wordt aangeboden waarin zowel de ouders als de kinderen elkaar kunnen leren kennen en een vertrouwensband kunnen opbouwen.

De eerste periode van een adoptie is van groot belang. Dat hangt niet samen met de leeftijd. Ook kinderen van 6 of 8 jaar hebben nood aan een periode om zich te kunnen hechten. Daarom voorzien we in die periode en hebben we de discriminatie op het vlak van leeftijd willen wegwerken.

We voorzien bovendien in de mogelijkheid voor adoptieouders om het adoptieverlof voor interlandelijke adoptie vier weken voorafgaand aan de daadwerkelijke adoptie van het kind te laten ingaan, om de mogelijkheid te bieden het kind eventueel in het buitenland op te halen.

Voorts voorzien wij ook in een parallelle regeling van zes weken pleegzorgverlof voor ouders die een kind langdurig in pleegzorg hebben.

We willen op termijn dat adoptie- en pleegzorgverlof uitbreiden. We beginnen met zes weken voor elke ouder, maar we willen dat op termijn uitbreiden naar 17 weken voor beide ouders samen. Dat cijfer stemt overeen met het aantal weken dat een biologische moeder krijgt, 15 weken moederschapsverlof en 10 dagen vaderschapsverlof.

We stellen ook voor dat de zes weken door elke ouder worden opgenomen en dat de vijf bijkomende weken over beide ouders worden verdeeld of door een van de ouders wordt opgenomen.

Dan wil ik nog zeggen dat wij volledig achter het voorstel van de heer Spooren staan. Hij zal daarover straks zelf uitweiden. Wij vinden dat de opname van het verlof voor medische bijstand en ouderschapsverlof nog flexibeler kan. Iemand die zijn arbeidsprestaties volledig wil schorsen, zou dat moeten kunnen doen. Dat kan vanaf nu ook per week worden opgenomen. Dat hebben wij met een amendement toegevoegd aan het voorstel van de heer Spooren. Vroeger was dat minstens een maand. Nu kan dat met een week. Mensen die dit halftijds wilden opnemen moesten dat vroeger voor minstens twee maanden opnemen. Nu kan dat ook voor een periode van een maand. We zorgen dus voor meer flexibiliteit om gezin en arbeid beter te kunnen combineren. Op die manier kan men weken opnemen in de periode dat men het nodig heeft. Men verplicht werknemers op die manier niet om een volle maand op te nemen. Men kan binnenkort in een vakantieperiode bijvoorbeeld maar twee weken opnemen. Dat vinden wij positief.

Deze bijkomende vorm van flexibiliteit is een gunst, op vraag van de werknemer en alleen wanneer de werkgever daarmee instemt. Men moet dit uiteraard kunnen inplannen. Dit moet immers ook voor de werkgever haalbaar zijn. We zijn er evenwel van overtuigd dat dit een win-winsituatie voor iedereen is.

Een werkgever die liever heeft dat zijn werknemer sneller terug is, zal dat uiteraard ook toekennen, voor een kortere periode, als die werknemer aangeeft dat hij geen langere periode nodig heeft.

Mijnheer de voorzitter, tot daar mijn uiteenzetting. Ik wil benadrukken dat ik blij ben dat wij met de verschillende fracties hebben kunnen samenwerken om echt tot een doorbraak te komen in deze dossiers. Ik hoop dat wij dat binnenkort opnieuw zullen kunnen doen voor een aantal zaken die nog moeten worden verfijnd en voor een aantal nieuwe voorstellen.

Mijnheer de voorzitter, collega's, aansluitend bij mevrouw Lanjri wens ik nog eens te zeggen dat onze fractie zeer blij is dat wij groen licht zullen geven voor het adoptie- en pleegzorgverlof. Het adoptieverlof wordt opgetrokken.

Wat het pleegzorgverlof betreft, op dit ogenblik hebben pleegouder slechts zes dagen verlof om hun administratieve zaken te regelen en hebben zij geen verlof om hun zorgtaken op zich te nemen. Wij willen daarin in de toekomst verandering brengen. Vanaf 1 januari 2019 zullen de pleegouders elk zes weken verlof krijgen, en dat wordt dan elke twee jaar opgetrokken. Dit geeft vanaf 2019 17 weken pleegzorgverlof, zes weken per ouder plus vijf weken onderling te verdelen per pleeggezin. Het moet wel gaan om minderjarige kinderen en/of kinderen in een langdurige pleegzorgsituatie.

Wij zijn zeer blij. Op 1 september is het twee jaar geleden dat de wet op het statuut voor de pleegzorg in werking trad, waarin de rechten en plichten van pleegouders, pleegkinderen en natuurlijke ouders duidelijk omlijnd worden. Wij hopen dat wij met dit verlof nog meer mensen warm zullen kunnen maken voor pleegouderschap, want op dit ogenblik wachten nog steeds 600 kinderen op een gezin. Het is dus een goede stap vooruit voor potentiële pleegouders.

Ik wil ook de collega's bedanken voor hun steun aan dit wetsvoorstel.

Monsieur le président, je me mobilise de longue date pour que les parents qui adoptent ne soient plus des "demi-parents" et soient considérés comme des parents comme les autres. Mes collègues ont rappelé les délais actuels en matière d'adoption. Certes, le texte voté va moins loin que la proposition que j'avais moi-même introduite, mais je m'y suis ralliée afin de pouvoir engranger une première étape pour les familles adoptantes.

Certes, il reste encore beaucoup de chemin à parcourir. Nous avons planifié cette évolution sur les prochaines années, avec la possibilité d'accélérer la remise à niveau par rapport aux autres familles avec enfants. Cela me semble une évidence, puisque le temps qui est accordé par les parents aux enfants lors d'une adoption est extrêmement important non seulement pour établir un lien entre eux, mais aussi pour l'évolution future de cet enfant sur le plan de l'intégration sociale et scolaire.

Monsieur le président, tant que j'y suis, je souhaite rappeler combien il était aussi important pour nous d'avancer sur tout ce qui concerne la souplesse du congé parental avec la possibilité d'un congé parental d'un dixième temps ou d'un cinquième temps tous les quinze jours. C'est une demande fréquente, notamment pour le mercredi après-midi, voire une journée par semaine. Cela colle véritablement aux réalités des familles.

Cette souplesse est nécessaire. Cela va dans le même sens d'une flexibilité accrue pour le congé d'assistance, pour le congé d'octroi de soins et le congé parental. On demande de plus en plus de flexibilité aux travailleurs, mais cela doit pouvoir aller dans les deux sens. C'est pour nous une évidence en matière de conciliation entre la vie familiale et la vie professionnelle.

Je suis ravie que nous ayons pu franchir ces étapes. Ce sont seulement des étapes. Il faudra aller plus loin. J'ose espérer que nous pourrons également le faire ensemble.

Je finis en disant que je me suis positionnée sur cette thématique dans une logique qui transcende la fracture majorité/opposition. D'abord, parce que ce sont des dossiers que je porte de longue date et que je voulais véritablement faire avancer. À de nombreuses reprises, j'ai interrogé le gouvernement en vue d'obtenir des avancées. Je salue la majorité, mais aussi les collègues de l'opposition qui se sont ralliés au vote. In fine, ce qui est important, c'est d'obtenir des avancées pour toutes les familles.

Mijnheer de voorzitter, ik begrijp dat wij al deze flexibiliseringsvoorstellen samen behandelen. Als indiener wil ik nog even specifiek ingaan op het voorstel inzake het flexibiliseren van de thematische verloven. Het is een kort en redelijk simpel wetsvoorstel dat toch een grote impact kan hebben op het dagelijkse leven van veel mensen.

We hebben het in het kader van dit wetsvoorstel over drie soorten thematische verloven, namelijk het ouderschapsverlof, het verlof voor medische bijstand en het palliatief verlof. Wat bedoelen we dan met flexibilisering? In dit wetsvoorstel gaat het specifiek over het feit dat men bij deze verloven een regime kan krijgen dat verschilt per week. Tot nu toe was het zo dat iemand die een vijfde thematisch verlof nam elke week een dag moest nemen. Bij 50 % thematisch verlof moest het dan elke week tweeënhalve dag zijn. Nu kan men tussen de weken schuiven, met dien verstande dat dit schuiven binnen dezelfde maand moet gebeuren. Zo krijgt men voor de werkgever toch een zekere voorspelbaarheid. Voor de werknemer betekent het ook dat er nooit inkomensverlies kan zijn. Hij zal de ene maand dus niet minder gaan verdienen dan de andere. Tevens vermijdt men bijkomende administratieve lasten door herberekeningen over de maanden heen.

Wat zijn de voordelen hiervan? Tot nu toe hadden wij een redelijk onflexibel systeem dat aan een aantal realiteiten van vandaag voorbijgaat. Eerst en vooral hebben wij veel meer vrouwen op de arbeidsmarkt. Bijgevolg groeien veel meer kinderen op in gezinnen waarin beide ouders werken. Er is dus meer nood aan flexibiliteit om de balans tussen privéleven en werk te verbeteren. Verder zijn er nieuwe gezinsvormen zoals co-ouderschap waarbij er niet altijd een wekelijks terugkerende zorgregeling van toepassing is. De co-ouder heeft er dan alle belang bij om het verlof te kunnen opnemen op het moment waarop het kind onder zijn of haar hoede is.

Daarnaast hebben we ook de schoolvakanties van een en twee weken en de nog langere zomervakantie waarbij het aangewezen is dat men dan wat meer verlof kan opnemen dan in andere periodes.

Het heeft ook te maken met andere redenen voor werk op maat voor de werknemer. Er kunnen allerlei andere redenen zijn waarom een flexibele opname in het voordeel van de werknemer kan zijn.

Ten slotte kan men ook vaak tegemoet komen aan de noden van de werkgever. Het is dus een onderlinge overeenkomst. Zo kan afwezigheid op bepaalde dagen moeilijk aanvaardbaar zijn, bijvoorbeeld bij een werkpiek of bij afwezigheid van andere werknemers. Dit zijn kenmerken van een nieuwe realiteit die beter kunnen aangepakt worden met een meer flexibele regeling.

Tot besluit wil ik benadrukken dat het niet gaat om bijkomende verlofdagen en dat deze bovendien optioneel zijn. Te allen tijde blijven dus de huidige rechten van de werknemer behouden met betrekking tot thematische verloven als men niet zou komen tot een overeenkomst tussen werkgever en werknemer. Ook moet deze overeenkomst tussen werkgever en werknemer de werkbaarheid voor de werkgever garanderen.

Graag wil ik iedereen bedanken voor de constructieve medewerking en de pertinente vragen tot en met vandaag. Ik denk dat dit een mooi voorbeeld is van partijoverschrijdende samenwerking ten voordele van de gebruikers van thematische verloven.

Monsieur le président, tous nos collègues se disent très heureux. Je suis aussi très heureux que ces textes, ces propositions de loi soient enfin soumis en séance plénière pour être d'abord débattus, puis sans doute votés dans la foulée ce jeudi. Nous sommes très heureux que ces projets aboutissent, car ils amélioreront la vie des parents et des familles. En effet, notre groupe socialiste était prêt à les examiner et à les voter depuis très longtemps. Nous étions partants, nous étions demandeurs et nous espérions que ce vote ait lieu beaucoup plus tôt.

Concernant le congé parental à un dixième temps, la bonne proposition de loi de Mme Lanjri et du groupe CD&V a été soumise au gouvernement. Mais il a fallu près de trois ans et pas moins de sept commissions des Affaires sociales pour que ce projet aboutisse en séance plénière et que nous puissions enfin l'adopter.

La semaine dernière, lors de la réunion de commission, nous avons évoqué cette durée de quasi trois ans et il nous a été répondu que les partenaires sociaux ont mis du temps à se décider. Pourtant, nous observons bien dans le rapport que les partenaires sociaux ont remis un avis unanime le 20 décembre 2016, date à laquelle ils nous demandaient de voter cette mesure. Il y a donc plus d'un an et demi!

Nous habitons le pays du surréalisme. En effet, ne voyant pas aboutir ce projet, un peu exaspéré des dissensions au sein de la majorité sur certains dossiers le 16 mai 2017, lors d'une des commissions des Affaires sociales, notre groupe a demandé de mettre au vote la proposition de loi du CD&V. Pays du surréalisme, la majorité a voté contre le fait de voter, y compris le groupe CD&V qui n'a pas voté sa proposition! Il faut trouver des consensus…

Je complète l'historique, monsieur le président, pour dire que nous ne nous sommes pas ralliés en dernière minute. Le 12 juillet 2017, il y a un an environ, nous avons déposé un amendement au projet de loi "dispositions diverses en matière sociale" qui instaurait cette forme de congé parental. Bref, aujourd'hui, nous sommes heureux, comme les collègues de la majorité, d'enfin atterrir et permettre aux parents de s'organiser de manière plus flexible.

Finalement, cet objectif est bien l'enjeu de ce débat et avoir rassemblé les discussions sur les congés parentaux est une belle initiative. Le but du projet est de permettre aux travailleurs et travailleuses de mieux concilier vie professionnelle et vie familiale.

Nous allons également soutenir la proposition de la majorité sur le congé d'adoption qui a fait l'objet du vote en commission des Affaires sociales. Nous aurions préféré voter le texte du sp.a ou celui du cdH, car ils accordaient directement ce congé et non pas en 2027, avec des modalités un peu différentes.

Il y a un consensus sur un texte, nous allons y arriver, mieux vaut tard que jamais.

Vous comprenez, monsieur le président, chers collègues que notre groupe, avec enthousiasme, va enfin voter pour ces textes.

(Applaudissements)

Monsieur le président, chers collègues, après de longs mois de patience, de négociations et de débats, je me réjouis, comme M. Delizée, de voir ce texte arriver sur les bancs de cette Assemblée.

Le fil conducteur suivi par les des députés lors de ces débats est la volonté de faire bénéficier les travailleurs de plus de flexibilité. En effet, l'évolution des technologies, la transformation progressive mais rapide du marché du travail et l'évolution de nos sociétés et du modèle familial amènent le travailleur à se trouver parfois confronté à un dilemme: l'organisation entre le travail et la famille.

Nous avons donc décidé d'apporté une plus grande flexibilité dans les relations de travail entre le travailleur et son employeur afin de mieux concilier vie professionnelle et vie privée.

Nous le savons, le bien-être au travail constitue un facteur clé dans l'épanouissement du travailleur et contribue positivement au niveau de sa capacité de production. A contrario, un travailleur stressé qui ne parvient pas à concilier vie familiale et professionnelle court des risques importants de burn out voir, à terme, de licenciement.

Nous avons voulu apporter une plus grande flexibilité dans la gestion du temps de travail et pour cela, il fallait assouplir notre législation sur le travail qui, avouons le, est loin d'être la plus souple des pays de l'Union européenne. Nous avons donc axé notre réforme sur trois points.

Je vous parlerai d'abord du congé parental à 1/10ᵉ̀ᵐᵉ temps, car de nombreux travailleurs en Belgique bénéficient d'un congé parental qui leur permet de pouvoir s'absenter de leur travail pour s'occuper de leurs enfants jusqu'à l'âge de 12 ans. Force est de constater que ce dispositif rencontre un franc succès. Jusqu'à aujourd'hui, le congé parental pouvait être pris à temps plein, à mi-temps ou à un cinquième temps pendant respectivement, quatre, huit ou vingt mois.

Nombreux étaient les travailleurs qui prenaient un congé parental un cinquième temps par défaut. D'autres décidaient de ne pas y avoir recours, soit parce que l'absence au travail était trop longue, soit parce que la perte financière liée à ce congé était une charge lourde à supporter financièrement.

Dans un premier temps, certains s'interrogeaient sur l'opportunité de créer une modalité supplémentaire au congé parental. Quid aussi de l'impact sur l'organisation du travail au sein d'une entreprise?

C'est la raison pour laquelle un avis a été demandé au Conseil national du Travail. Les partenaires sociaux se sont montrés favorables. Cela a été confirmé dans le cadre de l'accord interprofessionnel 2017-2018. Patrons et syndicats ont fait savoir au gouvernement qu'ils souhaitaient l'élargissement du dispositif du congé parental au dixième temps.

Il est vrai que l'extension du dispositif au dixième temps aura un impact budgétaire de l'ordre de 1,4 million d'euros à vitesse de croisière. Mais, dans la balance, le gain que peut apporter ce type de réforme pour l'ensemble des travailleurs est plus important.

Comme je l'ai dit, cette mesure apportera davantage de souplesse. Des parents auront la possibilité de prendre un mercredi après-midi, de partir un peu plus tôt, chaque jour, pour aller chercher les enfants à l'école ou arriver un peu plus tard pour pouvoir les y déposer.

On le sait, il n'est pas facile, de nos jours, de combiner parfaitement sa vie de parent avec un emploi de plus en plus prenant. Cette mesure d'extension du congé parental apportera donc un plus, une plus grande flexibilité aux parents qui travaillent.

Fin 2016, le premier ministre avait pleinement soutenu l'accord interprofessionnel, en ce compris le volet congé parental. La commission a voté ce dernier à l'unanimité. Il est donc évident que notre groupe soutiendra cette proposition de loi.

J'en arrive ainsi au congé d'adoption et au congé famille d'accueil. À l'instar des discussions qui se sont tenues  dans le cadre de la commission des Affaires sociales, la proposition relative à l'élargissement du congé d'adoption et à l'instauration du congé parental pour les familles d'accueil a, elle aussi, fait l'objet d'un long travail.

Comme cela est indiqué dans le titre, la proposition aborde volontairement deux aspects: le premier concerne le congé d'adoption; le second, le congé parental pour la famille d'accueil.

Jusqu'ici, la loi du 3 juillet 1978 accordait aux parents qui adoptent un congé de six semaines si l'enfant était âgé de trois semaines, et de quatre semaines si l'enfant était plus âgé.

L'objectif était d'aligner progressivement le congé d'adoption sur le congé de maternité, mais, évidemment, la volonté n'est pas de considérer que le congé d'adoption doit être assimilé au congé de maternité. Le congé de maternité doit servir non seulement à la relation mère-enfant, mais aussi et surtout pour que la mère puisse se remettre physiquement et physiologiquement de son accouchement.

Néanmoins, il convient d'effacer progressivement la différence qui persiste entre les deux. En effet, tant les parents adoptifs que l'enfant lui-même ont besoin d'une période pour s'acclimater à cette nouvelle vie, ont besoin de temps pour s'apprivoiser et faire connaissance, pour fixer des racines. Et ici, des citoyens confrontés à cette situation nous indiquaient clairement que les six semaines accordées étaient insuffisantes.

En ce qui concerne le deuxième volet de la proposition, à savoir le congé parental pour famille d'accueil, il est important de rappeler qu'un congé "famille d'accueil" existe déjà. Mais les conditions sont telles que ces congés thématiques ne peuvent être utilisés que dans le cadre des tâches liées au placement des enfants et non pour s'occuper de ces derniers. Force est d'avouer que la limite n'est pas très claire, et cela a été répété lors de nos travaux. Nous sommes évidemment très loin du congé d'adoption ou parental tel que nous le connaissons.

À partir de là, l'idée d'aligner ces congés a germé. Chaque groupe politique ayant sa vision, il avait été décidé de constituer un groupe de travail afin de parvenir à une solution agréant chacun d'entre nous. Et de souligner qu'au-delà des considérations politiques, nous y sommes parvenus!

C'est ainsi que pour le congé d'adoption, le groupe de travail a ajouté une semaine de congé d'adoption par année, et ce à partir de 2019. En cas d'adoption multiple, le nombre de semaines est augmenté de deux. Ces semaines supplémentaires seraient réparties entre les parents, au choix.

En ce qui concerne les familles d'accueil, il est important de rappeler que celles-ci ne peuvent bénéficier du congé parental dans la mesure où il n'existe pas un lien de sang. Or, ces familles, d'autant plus quand elles accueillent des enfants pour une longue durée, consacrent également beaucoup de temps à l'éducation et aux soins de ces enfants. Il est donc clair que le groupe de travail s'est alors inspiré de la proposition de Mme Van Vaerenbergh, et c'est ainsi que ce texte est proposé. Il est évident aussi que notre groupe soutiendra cette proposition.

En ce qui concerne la flexibilisation des congés thématiques, c'est la proposition qui permet une plus grande flexibilité pour tous ces congés. Donc, en fonction de son souhait ou de ses besoins personnels ou familiaux, le travailleur pourra, d'un commun accord avec son employeur, décider de prendre ses congés de manière plus flexible.

Toute la subtilité réside dans cette dernière phrase: "d'un commun accord avec son employeur et en fonction de ses besoins". Par conséquent, qu'il s'agisse d'un congé parental, pour assistance médicale ou encore pour soins palliatifs, le travailleur pourra utiliser plus souplement, fractionner ou échelonner ces congés thématiques.

C'est une très bonne chose, il n'y a aucun doute. Toutes ces mesures vont dans le bon sens.

Notre législation sur le travail doit se moderniser, elle doit devenir plus souple face aux évolutions de nos modes de vie. Une logique entoure ces réformes et c'est un choix délibéré qui nous a amenés à cette méthodologie.

Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, ook wij zijn natuurlijk blij dat er een oplossing is gekomen voor enkele wetsvoorstellen die al verscheidene jaren geblokkeerd zaten in de commissie voor de Sociale Zaken, wat voor de collega's daar niet de fijnste situatie was. Dat dat drie jaar heeft geduurd, is niet te wijten aan het feit dat er principieel problemen waren met de inhoud van de voorstellen – iedereen kon er zich achterscharen –, maar aan het feit dat de voorstellen ook gefinancierd moeten kunnen worden. Ik hoef u er niet op te wijzen dat het budget van de federale overheid nog niet in evenwicht is en dat er nog geen magische calculator is gevonden om daarvoor te zorgen. Wij mogen het gat ook niet groter maken.

De dossiers werden uiteindelijk gedeblokkeerd, doordat de regering aan het Parlement een budget van 10 miljoen euro ter beschikking heeft gesteld om ze mee te kunnen financieren. Daarbij wil ik nog twee excellenties vernoemen, waarvan er één hier voor mij naarstig zit te werken. Minister van Sociale Zaken Maggie De Block neemt de verantwoordelijkheid op zich om het surplus van de drie nu behandelde voorstellen mee op haar budget in te schrijven. We mogen dan ook onze dank aan collega De Block uitspreken.

Overigens, straks komt er een ander voorstel aan de orde, dat samen onder de verantwoordelijkheid van collega Demir zal worden behandeld en waarvoor er ook nog een deel van het budget van de regering moest komen Hoe dan ook zijn wij, net zoals collega Delizée, blij dat de dossiers uiteindelijk gedeblokkeerd geraakten, mede doordat twee excellenties de nodige budgetten ter beschikking hebben gesteld.

Ik overloop even thematisch de drie voorstellen. Het met een tiende opnemen van het ouderschapsverlof werd al enige tijd geleden naar voren geschoven door de sociale partners, als deel van een interprofessioneel akkoord. Nu de financiering rond is, zorgt het voor extra flexibiliteit voor gezinnen met kinderen. Het per halve dag kunnen opnemen van ouderschapsverlof in plaats van per hele dag, biedt heel wat extra flexibiliteit. De opname kan zo worden afgestemd op de periode waarin kinderen op school zitten of thuis zijn. Als men woensdag een hele dag moet nemen, terwijl de kinderen maar een halve dag thuis zijn, verliest men tijd en dat is wat spijtig. Nu kan men het ouderschapsverlof door de toepassing van het akkoord, beter afstemmen op de noden.

Ten tweede, onze fractie had een wetsvoorstel ingediend om de moederschapsrust ook aan adoptieouders volledig toe te kennen, waardoor zij hetzelfde verlof en dezelfde rust kunnen genieten. Het was ook onze bedoeling om de regeling sneller in werking te laten treden, maar om het budgettaire plaatje rond te kunnen krijgen, hebben wij het pad gespreid over een aantal jaren.

De geest van het voorstel is dat adoptieouders minstens een even lange periode doormaken om zich een kind eigen te maken. Zij ervaren niet de fysieke bevalling, maar moeten ook de binding met het kind maken. Bovendien zijn er de lange wachtlijsten en het feit dat de ouders soms naar het buitenland moeten reizen, om de adoptie te kunnen waarmaken. Dat kost tijd en het is dus welkom om die periode op termijn met de moederschaprust gelijk te kunnen schakelen.

Hetzelfde geldt voor het voorstel van mevrouw Van Vaerenbergh over pleegzorg. Ook voor pleegzorg heeft de meerderheid in het verleden al heel wat stappen vooruit gezet. Er is inderdaad eveneens een voldoende lange periode nodig waarin men op een goede manier een binding met het pleegkind tot stand kan brengen. Daarom zijn de maatregelen die wij in die zin nemen, dan ook ten zeerste welkom.

Tot slot is er het voorstel van de heer Spooren. Van bij het begin hebben wij zijn voorstel mee gesteund. Het klopt immers dat voordien ouderschapsverlof werd aangevraagd door een van de partners in een klassiek gezin. Dat verlof moet volgens een regime van een vijfde of een deeltijds of voltijds regime worden opgenomen. Nu gaan, sedert enkele jaren, echter heel wat meer gezinnen uit elkaar en wordt er een week-weekregeling voor de kinderen afgesproken, wat zelfs op bepaalde momenten standaard was in het jeugdrecht. Het is dan natuurlijk jammer dat ouders in weken waarin de kinderen er niet zijn, ouderschapsverlof moeten opnemen, terwijl ze niet eens voor hun kinderen zorgen. Het is dus jammer dat het verlof niet was aangepast aan dergelijke situatie. Met het voorstel van de heer Spooren komen wij tegemoet aan de noden van de nieuwe soorten gezinssituaties met niet samengestelde gezinnen. De ene week kan het ouderschapsverlof worden opgenomen en de andere week hoeft dat niet.

Wij hebben er samen met de heer Spooren op aangedrongen en op toegezien dat er niets wijzigt aan de manier van opnemen van het verlof. Enkel de modaliteiten worden uitgebreid met een grotere flexibiliteit tot gevolg, terwijl de manier waarop het verlof wordt opgenomen, niet verandert. Het is belangrijk om dat te onderstrepen om elke verwarring daarover te vermijden. Zo is er nog steeds een akkoord tussen de werknemer en de werkgever nodig over de precieze opname van het ouderschapsverlof, dus over het arbeidsregime wanneer de werknemer werkt en wanneer die niet werkt. Zo niet zou het voor de werkgever immers onmogelijk worden de wettelijke bepalingen inzake deeltijdse arbeid na te leven.

Op die terechte bekommernis is er met de aanpassingen in commissie een antwoord geboden. Ook vandaag nog hebben de indieners duidelijk gemaakt dat er – ik herhaal het – nog altijd een akkoord nodig is tussen werkgever en werknemer over de precieze opname. Kortom, er verandert niets aan het bestaande systeem, dat enkel flexibeler wordt op het vlak van de opnamemogelijkheden.

Dat werd nog verduidelijkt door middel van een amendement, dat in de commissie eenparig werd aangenomen.

Collega's, de regering vraagt iedereen om langer te werken, maar wij kunnen dat alleen maar doen, als onze loopbanen draaglijk zijn. Wij moeten toegeven dat ieders leven vandaag een pak complexer is dan 10, 20 of 30 jaar geleden. Een gezin bestaat vaker uit twee werkenden. Er zijn veel meer nieuw samengestelde gezinnen, met ingewikkelde onderlinge regelingen; kinderen moeten tal van hobby’s beoefenen en ouders spelen taxi op woensdag en zaterdag. Er ligt dus heel wat druk op jonge gezinnen en jonge ouders. Met de voorgestelde flexibiliteitsdeal komen wij voor een stuk tegemoet aan die vraag vanuit de samenleving. Er worden daarvoor ernstige inspanningen geleverd in een budgettair moeilijke context.

De deal heeft nog betrekking op twee andere voorstellen van onze fractie, die nog op komst zijn. Helaas werden ze door een tweede lezing naar het najaar verwezen. Die voorstellen kosten trouwens geen geld en helpen het voorliggende pakket te verzilveren, aangezien wij het budget dat niet werd opgebruikt, kunnen gebruiken voor de voorliggende voorstellen, die wij tot ieders tevredenheid zullen kunnen goedkeuren.

Onderhavige voorstellen ter invoering van het thematische verlof, het ouderschapsverlof en het adoptie- en pleegouderverlof houden een behoorlijke verbetering voor de betrokkenen in. Onze fractie zal ze dan ook ten volle en met overtuiging steunen.

Wij staan wel een beetje met verbazing te kijken naar de manier waarop de meerderheid het nu zo roerend eens is over die aangelegenheden. De voorstellen werden tenslotte reeds verschillende keren door leden van de oppositie en door leden van de meerderheid en zelfs samen door oppositie en meerderheid op alle mogelijke manieren aan de orde gesteld. Nu krijgen ze dan toch plots, blijkbaar uit het niets, hun beslag. Het was dan ook een weinig verheffend schouwspel vorige week, toen de meerderheid plots de agenda in een paar uur tijd omgooide, waardoor er nauwelijks tijd was om ons voor te bereiden.

Maar goed, wij zijn bijzonder blij, collega's van de meerderheid, met uw eensgezindheid. Het is eens iets anders. Wij hadden echter gehoopt dat deze voor de hand liggende voorstellen wat sneller hun beslag hadden kunnen krijgen.

Ik wil nog graag een korte, inhoudelijke opmerking maken over het voorstel inzake adoptie- en pleegouderverlof. Onze fractie betreurt dat dit pas in 2027 zijn volledig beslag zal krijgen. Collega's van zowel meerderheid als oppositie hebben er al op gewezen hoe belangrijk dit is om een binding te krijgen met adoptiekinderen.

Mijnheer de voorzitter, ik wil mevrouw Jiroflée nog eens geruststellen.

Mevrouw Jiroflée, u weet dat de budgettaire context moeilijk is, zoals daarnet trouwens al aangehaald door mijn collega. Wij starten nu met 6 weken verlof voor alle ouders. Bepaalde adoptieouders, die een kindje adopteren van meer dan 8 jaar, hebben nu zelfs niets. Plots geven wij hen 12 weken. Pleegzorgouders, die momenteel 6 dagen verlof hebben, krijgen nu 12 weken.

Het klopt dat wij aanvankelijk hebben gezegd dat er om de 2 jaar 1 week verlof zou worden toegevoegd. Wij hebben dit echter aangepast. Samen met mevrouw Van Vaerenbergh heb ik een amendement ingediend ertoe strekkend om in de tekst de woorden "uiterlijk die bepaalde datum" op te nemen. Daarnet nog hadden wij het over die data in de commissie.

Mocht de volgende regering plots wel de nodige middelen vinden dan weerhoudt niets de regering ervan om sneller te handelen. Misschien kunnen wij in 2020 of 2021 al op 17 weken uitkomen. Dat is niet onmogelijk. Wij hebben het ontwerp zo geamendeerd dat 2027 een uiterlijke datum is, maar dat het ook vroeger kan. Ik ben het er met u roerend over eens dat het bij wijze van spreken beter morgen zou gebeuren, mocht dat kunnen. Door het amendement kan het dus sneller worden ingevoerd. Wij hoeven met andere woorden niet te wachten tot 2027.

Mevrouw Lanjri, u hebt nog wel andere voornemens, zoals budgetten in evenwicht en dergelijke, maar die worden blijkbaar ook niet gerealiseerd. Ik ben benieuwd naar dit voornemen, maar het zou mij verbazen mocht het nog gebeuren vóór  2027.

Het gaat nochtans over een relatief beperkt budget. U verwijst, net zoals collega Lachaert, naar de budgettaire context maar het gaat wel degelijk over keuzes. Als de meerderheid het werkelijk meent om komaf te maken met het adoptieverlof, dat bijzonder belangrijk is voor de binding met de kinderen, dan zou de relatief beperkte budgettaire impact best kunnen meegenomen worden.

Dit was het enige punt waarover ik het kort inhoudelijk wilde hebben. Wij gaan in ieder geval deze stap vooruit met overtuiging goedkeuren.

Mevrouw Jiroflée, als u vindt dat dit al te lang aansleept, dan hadden wij dat inderdaad al tijdens de vorige legislatuur moeten realiseren. Maar dat is toen ook niet gebeurd. Ik ben blij dat wij nu, meerderheid en oppositie, dit voorstel wellicht eindelijk zullen goedkeuren.

De verhoging van 0 tot 12 weken is al een enorme vooruitgang waarvoor wij veel positieve reacties ontvingen. Uiteraard is het werk niet af. Wij willen namelijk een volledige gelijkschakeling met biologische ouders. Wat mij betreft mogen de niet-biologische ouders zelfs nog een extra waardering krijgen, of minstens ons respect omdat zij zorg willen dragen voor een geadopteerd kind. Die mensen verdienen een pluim en al ons respect. Laten wij er samen voor zorgen dat er, naast de 12 weken die zij krijgen vanaf 1 januari, zo snel mogelijk nog 5 weken bij komen.

Ik ben het volledig met u eens. Ons respect is minstens even groot. Over de grond van de zaak zijn wij het allen eens. U schijnt echter telkens opnieuw te vergeten dat u er ook bij was tijdens de vorige legislatuur.

Monsieur le président, il s'agit de trois textes dont l'adoption et l'application permettront une meilleure conciliation entre vie familiale et vie professionnelle, ainsi qu'une plus grande flexibilité au bénéfice des travailleurs dans le cadre de l'accès aux congés thématiques. Nous les soutiendrons, comme nous l'avons fait en commission.

Ils s'inscrivent dans un contexte, qu'il faut souligner, de recomposition familiale de plus en plus fréquente, de travailleurs composant des familles monoparentales avec charge d'enfants, pour partie du temps au moins, et s'inscrivent dans un contexte d'épuisement professionnel de plus en plus fort, contexte dans lequel les travailleurs ont besoin de faire autre chose et de respirer.

Le premier texte instaure une possibilité de congé parental à 1/10ᵉ temps, c'est-à-dire un jour toutes les deux semaines ou un demi-jour par semaine, par exemple, le mercredi après-midi, voire une heure par jour avec davantage de flexibilité. Il nous semble évident - l'avis du CNT le relève notamment -, que ce type de formules, que nous promouvons, permettra une meilleure répartition de la charge parentale entre les mamans et les papas, raison supplémentaire de le soutenir. D'ailleurs, il est constaté que plus la capacité de bénéficier d'un congé parental porte sur une courte période, plus les hommes y ont recours.

La deuxième proposition que je citerai concerne celle d'une plus grande flexibilité dans l'accès aux congés thématiques qui, dorénavant, ne devront plus être pris à jours fixes mais éventuellement sur une période de deux semaines - c'est utile pour les gardes partagées -, voire sur une plus longue période lorsque l'on a l'utilité de regrouper ses jours de congé parental pendant les congés scolaires afin d'assurer aussi un meilleur fonctionnement de l'autorité parentale, ce qui génère, nous le savons tous, une série d'économies en termes d'intervention sociale - accompagnement scolaire ou situations de décrochage de tout type.

Enfin, et c'est bien justice, le congé d'adoption sera progressivement identique au congé de maternité ou de paternité.

En l'occurrence, ces textes ont un coût budgétaire limité. Des collègues ont souligné combien leur mise au vote a été laborieuse dans la mesure où leur examen a débuté courant 2015. D'un naturel optimiste, je vais me réjouir de leur adoption. Je voudrais juste indiquer aux membres de la majorité que nous attendons des choix plus "basculants", pour reprendre le terme d'un collègue du Parlement wallon, pour susciter des changements plus rapides et profonds en matière de politique sociale.

Les budgets nécessaires ne représentent rien par rapport aux économies décidées de façon linéaire et brutale par la majorité en matière de sécurité sociale. Je pense notamment au saut d'index, appliqué de façon non corrigée aux allocataires sociaux, ou aux économies réalisées par milliards d'euros dans la sécurité sociale.

Nous espérons donc que ces textes préfigurent des choix qui iront davantage vers la solidarité et l'amélioration de la qualité et de la soutenabilité de l'emploi. Face à la dégradation des conditions de travail, cela nous semble une priorité pour le futur. Si cela ne se fait pas sous cette législature, cela se fera sous la suivante, avec les écologistes aux responsabilités, évidemment.

Merci, monsieur Cheron, pour votre présence et votre soutien.