Proposition 54K2965

Proposition de résolution relative au comportement de l'autorité fédérale en matière de paiement.

General information ¶

Authors

CD&V Leen Dierick, Griet Smaers
N-VA Rita Gantois, Werner Janssen, Johan Klaps, Bert Wollants
Open Vld Nele Lijnen

Submission date

March 2, 2018

Official page

Visit

Status

Adopted

Requirement

Simple

Subjects

payment invoicing resolution of parliament public authorities public administration

Voting ¶

Voted to adopt

Groen CD&V Vooruit Ecolo LE PS | SP DéFI ∉ Open Vld N-VA LDD MR PVDA | PTB PP VB

Contact form ¶

Do you have a question or request regarding this proposition? Select the most appropriate option for your request and I will get back to you shortly.

Discussion ¶

May 3, 2018 | Plenary session (Chamber of representatives)

Full source

Mijnheer de voorzitter, ik zal opnieuw heel kort het woord nemen.

Het betreft hier een voorstel van resolutie met aanbevelingen in verband met het betaalgedrag van de federale overheid. Blijkbaar worden de termijnen niet echt gerespecteerd door, enerzijds, de achterpoortjes in de wetgeving en, anderzijds, het gebrek aan informatie. Daarom heeft een aantal collega's een voorstel van resolutie ingediend, opdat betalingen sneller zouden gebeuren en desgevallend ambtenaren naar de commissie uit te nodigen om zich te verant­woorden ingeval betalingen lang op zich laten wachten.

Ook onderhavig voorstel van resolutie werd eenparig aangenomen in de commissie.

Dank u, mevrouw Detiège, voor de uitmuntende samenvatting.

Het debat in de commissie was vrij kort en de consensus zeer groot. Met het voorstel van resolutie doen we een belangrijke stap. Een vlot betalingsverkeer heeft immers een directe impact op het investeringsbeleid van onze onder­nemingen, vooral dan kmo's.

Het is toch frappant dat 20 % van onze onder­nemingen aangeeft sneller personeel te zullen aanwerven, als de facturen sneller en op tijd worden betaald. We moeten daar dus met zijn allen naar streven.

De huidige regeling is niet perfect. Ik heb een wetsvoorstel ingediend om dat ook te regelen tussen bedrijven onderling, maar aan de bespreking daarvan zijn we nog niet toegekomen.

Het is wel een goede zaak dat we de overheid eerst tot de orde roepen. De regering zet stappen om de facturen sneller te betalen, maar we zijn nog lang niet waar we moeten zijn. De overheid in België betaalt haar facturen gemiddeld na 73 dagen. In Nederland is dat 44 dagen, in Duitsland 36. We hebben dus nog een hele weg af te leggen om betere cijfers te laten noteren.

Er kunnen verschillende manieren bedacht worden om het probleem aan te pakken. Ons idee is om de politieke druk op de verantwoordelijke politici te vergroten door hen te verplichten om hun cijfers jaarlijks in het Parlement te komen voor­stellen. Volgens mij is dat de beste manier om de druk hoog te houden. Elk departement moet voor zichzelf uitmaken hoe het de doelstellingen bereikt, want dat komt niet het Parlement toe. De resultaten willen wij wel zien. Bij de jaarlijkse presentatie van de cijfers zullen wij elk departe­ment daarop kritisch kunnen bevragen en erop afrekenen, als de situatie niet verbetert.

Collega's, ik bedank u ervoor om de gezamenlijke doelstelling mee te ondersteunen. Wat de overheid aan bedrijven en burgers vraagt, moet zij in de eerste plaats ook zelf doen.

Monsieur le président, chers collègues, le respect des délais de paiement est une composante de la bonne gouvernance. S'il renforce la confiance des citoyens et des entreprises envers les pouvoirs publics, il permet notamment à nos PME de disposer d'une trésorerie saine.

Il est extrêmement dommageable que des entreprises, suite à des retards de paiement, éprouvent des difficultés à payer des fournisseurs et aussi à remplir leurs obligations fiscales. Subsidiairement, cela peut aussi avoir une influence sur leur capacité d'investissement et sur la création d'emplois.

Le gouvernement est sensible à ce problème et a déjà pris un certain nombre de mesures concrètes et durables pour limiter les retards de paiement. Je cite notamment des investissements dans des nouveaux modules informatiques, dans le cadre de la mise en oeuvre de la facturation électro­nique, et le développement d'une plate-forme pour la gestion intégrée des marchés publics.

Chaque département étant responsable de sa comptabilité et de l'organisation de ses services, il est indispensable de conscientiser les administrations afin qu'elles appliquent les recommandations formulées au travers des outils et des fonctionnalités techniques existantes.

L'établissement d'un rapport annuel prévu par cette résolution et qui donnerait lieu à un débat annuel en commission permettrait ainsi d'analyser les efforts réalisés et d'encourager chaque département à adopter le meilleur comportement en matière de paiement. C'est pourquoi le MR s'exprimera en faveur de cette proposition de résolution.

Monsieur le président, comme d'autres collègues l'ont dit, ce sujet est très important. La préoccupation est profonde et nous l'avons tous partagée en commission.

Du côté du groupe Ecolo-Groen, cela fait des années que nous intervenons au sujet des retards de paiement de l'État fédéral, d'une ampleur interpellante.

Quelques chiffres supplémentaires par rapport au texte: L'État belge figure dans le top 5 des pays européens qui paient le plus tardivement. La Belgique est en queue de peloton, en compagnie de la Grèce, de l'Espagne, du Portugal… Selon Graydon, au troisième trimestre 2017, l'administration fédérale n'aurait honoré que 61 % des factures dans les temps; 11 % des factures sont honorées avec 90 jours de retard. Selon un autre baromètre, Intrum Justitia, les pouvoirs publics sont de loin les plus mauvais payeurs avec un délai moyen de 69 jours; entre les entreprises, ce délai tourne autour de 44 jours. Le total de ces retards cumulés se serait chiffré, l'an dernier, à plus de 9,6 milliards d'euros pour l'économie belge.

Comme d'autres l'ont déjà dit, les premières entités concernées par ces retards sont les petites et moyennes entreprises (PME), les très petites entreprises (TPE) et les indépendants qui, à cause de tels retards de paiement, peuvent souffrir de problèmes de trésorerie pouvant mener à de lourdes conséquences, jusqu'au dépôt de bilan, jusqu'à la faillite. D'ailleurs, selon la dernière enquête menée par l'UCM, les factures impayées sont la troisième cause des problèmes financiers pour les indépendants et les petites entreprises dans notre pays. Plus que des problèmes de trésorerie, ces retards peuvent donc causer un nombre important de faillites.

Oui, chers collègues de la majorité, c'est un problème qui nous interpelle particulièrement et que nous prenons à bras-le-corps. Oui, chers collègues de la majorité, c'est très bien de déposer une proposition de résolution visant à demander une améliorer de la situation. Cependant, ne serait-il pas plus efficace d'interpeller les ministres de vos partis politiques qui sont en charge de ces départements? Je pense aux Finances, au Budget. C'est à ce niveau que se trouvent les leviers d'action.

Nous allons voter une proposition de résolution. Afin que les choses soient claires, j'attire ici l'attention sur le fait que nous allons voter en faveur de cette résolution. Mais les leviers d'action sont entre les mains de vos ministres au sein du gouvernement.

Votre responsabilité et celle de ce gouvernement sont très claires. Parfois un schéma vaut plus que de grandes explications. (M. Vanden Burre montre un graphique) Regardez l'évolution du pourcentage des factures impayées plus de trente jours après le délai de validation, depuis 2010. Les tirets rouges que vous voyez correspondent au début de l'entrée en fonction du gouvernement Michel 1ᵉʳ. On peut constater que la situation ne s'est absolument pas améliorée. On peut même parler de détérioration. En tout cas, cela n'a eu aucun effet sur l'évolution de la situation.

C'est extrêmement interpellant. Depuis 2010, on est dans la même situation tout à fait interpellante et catastrophique.

Cher collègue Klaps, vous qui êtes parmi les premiers signataires de cette résolution que nous allons soutenir, prenez le téléphone du ministre Van Overtveldt, prenez le téléphone de vos collègues de la commission du Budget et faites quelque chose! Ces chiffres-ci viennent de Graydon, donc les mêmes sources que vous avez dans votre proposition de résolution!

Mijnheer Vanden Burre, enerzijds, vindt u het een goede resolutie die u zult steunen, anderzijds vraagt u waarom de ministers niet worden geïnterpelleerd. Wij kunnen dat doen… (Tumult)

Ik denk dat de collega's aan de overkant het woord vragen.

Neen, u hebt het woord, mijnheer Klaps.

Wij zouden dat kunnen doen en wij doen dat ook, maar met de voor­liggende resolutie doen wij veel meer. Wij gaan immers niet af en toe eens aan een minister vragen hoe het met zijn departement gaat – voor alle duidelijkheid: minister Van Overtveldt is verantwoordelijk voor de inkomsten, niet voor de uitgaven. Dat is een vergissing die u wel vaker maakt. Wij vragen niet aan één minister hoe het met zijn departement gaat. Met de voorliggende resolutie vragen wij aan alle ministers, aan de hele regering, om jaarlijks hun cijfers hierover voor te leggen. Dat is belangrijk. Als de cijfers verslechteren, willen wij daarover een uitleg horen. Ik heb u in de commissie ook gezegd dat, als die uitleg niet voldoende is, wij de eersten zijn om daar ook kritische vragen over te stellen. Het is in de meerderheid al eens anders geweest in het verleden.

Que faites-vous depuis 2014? C'est ma question.

Deuxièmement, ce que vous proposez dans la résolution – que, je le répète, nous allons soutenir – est en fait le travail de la Cour des comptes. La Cour des comptes fait ce travail. D'ailleurs, elle se penche chaque année sur le problème. Elle fait des audits de chaque département, de chaque SPF et elle rend une analyse et émet des recommandations. La dernière date d'octobre 2017.

La Cour des comptes a examiné les mesures de quatre départements fédéraux: la police, le SPF Emploi, le SPF Économie et le SPP Politique scientifique. Elle a analysé ce qui a été mis en œuvre pour respecter les délais de paiement des achats de fournitures et services. Elle a également évalué les pourcentages de factures ayant subi un retard de paiement.

La Cour relève de nombreux manquements dans l'application de la réglementation relative aux délais de paiement, sur le plan du calcul du délai et l'octroi des intérêts de retard. Cette situation est due entre autres à des lacunes du contrôle interne.

Par ailleurs, la configuration de Fedcom – l'application dont vous parlez – et l'encadrement insuffisant des départements, soit le manque de personnel disponible pour mettre à bien cette politique et réduire les retards de paiement, ne facilitent pas la gestion optimale des délais de paiement. Je cite la Cour des comptes.

Suite à cette analyse, la Cour des comptes a émis des critiques et des recommandations. Elle l'a fait en 2017, en 2016 et 2015. Vous voyez, des choses se font, de manière très concrète. Elle a émis toute une série de recommandations, que j'ai ici sous les yeux. Je vais les reprendre rapidement.

Les documents manquent dans les dossiers de liquidation, ne permettant pas de déterminer la date limite précise du paiement. Il y a une différence entre la date d'entrée de la facture et la date d'enregistrement. La plupart des départements ne dressent pas de procès-verbal quand le contrôle de la réception des biens ou services a été finalisé. C'est pourtant recom­mandé dans un arrêté royal. Enfin, la plupart des départements ne paient des intérêts de retard que quand les fournisseurs le demandent explicite­ment, alors que c'est une obligation légale.

Afin d'être constructifs, et de donner encore plus de poids à cette proposition de résolution que vous soumettez aujourd'hui, nous demandons deux choses. Ce sont les amendements que nous avons déposés. J'espère que tous les collègues pourront les soutenir. Nous demandons d'ajouter au texte les recommandations de la Cour des comptes. Nous demandons d'ajouter très précisément les mesures préconisées dans le rapport d'octobre 2017, pour donner encore une plus grande force à ce que nous demandons ici.

Nous demandons également, comme vous le faites, mais de manière renforcée, que l'audit de la Cour des comptes soit fait chaque année par département sur les retards de paiement et soit aussi présenté en commission parlementaire. C'est un minimum si on veut améliorer la situation actuelle qui, depuis 2014, malheureusement, ne bouge pas!

Mijnheer de voorzitter, er komt hier inderdaad een verschil in benadering van problemen naar voren. We hebben dat ook in andere dossiers gezien. Collega Vanden Burre vraagt om de aanbevelingen van het Rekenhof gewoon over te nemen. Die aanbevelingen zijn er echter al en ik zie de meerwaarde daarvan dus niet in.

Er is echter ook een principieel meningsverschil. De aanbevelingen van het Rekenhof zijn zeer waardevol en elke minister moet daarmee aan de slag. Wat mij echter interesseert is het resultaat van die oefening. Wat wij de regering vragen is een verbetering. Of dat resultaat moet worden behaald met meer personeel, met meer IT of door een interne reorganisatie van elke dienst is iets wat in mijn filosofie niet door het Parlement moet worden opgelegd. Blijkbaar vindt collega Vanden Burre dat wij dat wel moeten doen. Wat mij interesseert is welk resultaat hier volgend jaar door de verschillende departementen zal worden voorgelegd. Als dat resultaat niet volstaat, dan zal ik de betrokken ministers daar kritische vragen over stellen. Ik meen echter dat elk departement de eigen organisatie zelf op punt moet stellen om de facturen tijdig te kunnen betalen.

Mijnheer de voorzitter, ook CD&V steunt deze resolutie.

Er waren al meerdere betogen die beargumen­teerden waarom dit een goede resolutie is. Wat ons betreft is het belangrijk om de voorbeeld­functie van de overheid nog eens duidelijk te beklemtonen. Ze moet ten aanzien van alle particuliere bedrijven tonen dat tijdig betalen belangrijk is. Laattijdige betaling door de overheid heeft immers in het verleden al meermaals gezorgd voor liquiditeitsproblemen, zeker bij kmo's. Als het echt lastig was waren er ook nadien financiële problemen. Wij vinden het dan ook belangrijk dat de overheid haar voorbeeldfunctie effectief waarmaakt en dus tijdig betaalt. Daarom steunen wij deze resolutie.

Collega Vanden Burre, het is correct dat het Rekenhof hier al meermaals over gerapporteerd heeft. Het ging dan niet alleen over de betaal­termijnen en eventuele laattijdige betalingen door de overheid, maar ook over het oplopen van intresten door laattijdige betalingen en de kosten daarvan voor de overheid. Ook dat is een belangrijk element. Het is niet alleen een kwestie van tijdig betalen, met moet ook intresten vermijden en de kosten dus zoveel mogelijk beperken.

Volgens mij is het niet nodig om daarbij langer te blijven stilstaan en om aan te halen dat de aan­bevelingen van het Rekenhof erin geïntegreerd moeten worden. De aanbevelingen zijn ons namelijk bekend, er moet alleen nog meer werk van gemaakt worden. Als wij daartoe kunnen bijdragen met een resolutie, dan doen wij dat graag, maar ik ben het ermee eens dat de overheid, met de regeringsleden en hun departe­menten in het bijzonder, daarvan sowieso werk zouden moeten maken. Waarom zouden wij echter geen bijdrage leveren als het kan? Ik hoop dan ook dat deze resolutie daartoe een bijdrage kan leveren.

Mijnheer de voorzitter, wij steunen deze resolutie, maar ik wil wel enkele opmerkingen formuleren.

Geachte collega's, wanneer wij vanuit de oppositie een resolutie indienen, dan ondertekent u ze dikwijls niet, zeggende dat de regering al werkt aan de problemen en dat de resolutie dus niet nodig is. Nu constateer ik dat u zelf een resolutie indient, en ik vermoed dus dat u bedoelt dat de regering er niet mee bezig is. Het siert u dan ook dat u de regering daarop wilt wijzen. Het is namelijk inderdaad belangrijk dat de overheid haar facturen op tijd betaalt. De overheid heeft een voorbeeldfunctie, vooral ook als de overheid zware boetes oplegt aan wie zijn belastingen niet tijdig betaalt. Het gaat om een collectieve verantwoordelijkheid.

Ik dank collega Vanden Burre voor de verwijzing naar het Rekenhof. Ik wil zelfs verder gaan. Vorige week heeft het Rekenhof namelijk een dossier opgeleverd over beleidsevaluatie in de federale instellingen. De algemene conclusie daarvan luidt dat er in het algemeen veel te weinig audits worden uitgevoerd en dat het beleid veel te weinig wordt geëvalueerd in de verschillende departe­menten. Het regeerakkoord bepaalt dat minister Vandeput als verantwoordelijk minister voor de organisatie van de federale administraties moet zorgen voor audits naar het samenwerken en beter werken. Het Rekenhof formuleert ter zake schitterende beleidsaanbevelingen.

Wel, collega's, misschien moet u eens een volgende resolutie overwegen, gericht op resultaten, ter attentie van minister Vandeput, die daar zeker werk van zal maken.