Proposition 55K1064

Projet de loi modifiant l'arrêté royal du 16 septembre 2013 fixant une intervention spécifique dans le coût des contraceptifs pour les femmes n'ayant pas atteint l'âge de 25 ans, en vue d'étendre le bénéfice de l'intervention spécifique dans le coût des contraceptifs aux femmes bénéficiant d'une intervention majorée.

General information ¶

Authors

CD&V Els Van Hoof
LE Catherine Fonck

Submission date

March 4, 2020

Official page

Visit

Status

Adopted

Requirement

Simple

Subjects

contraception pharmacy medicinal product young person social security

Voting ¶

Voted to adopt

Groen CD&V Vooruit Ecolo LE PS | SP DéFI Open Vld N-VA LDD MR PVDA | PTB VB

Contact form ¶

Do you have a question or request regarding this proposition? Select the most appropriate option for your request and I will get back to you shortly.

Discussion ¶

July 15, 2020 | Plenary session (Chamber of representatives)

Full source

Mijnheer de voorzitter, er is nog geen schriftelijk verslag beschikbaar, dus ik zal een mondelinge toelichting geven.

Het gaat over een specifieke tegemoetkoming in de kostprijs van contraceptiva voor vrouwen jonger dan 21 jaar, teneinde die regeling uit te breiden naar vrouwen met een verhoogde tegemoetkoming.

Wij hebben de bespreking van het dossier op 10 maart 2020 aangevangen. Op dat moment was het voorstel gekoppeld aan het voorstel van mevrouw Tillieux van de PS. Toen kwam echter corona en werd de hele agenda overhoopgehaald. Het is pas tijdens de vergadering van 7 juli 2020 dat wij het voorstel in de commissie opnieuw ter hand hebben genomen. Het is op dat moment losgekoppeld van het voorstel van mevrouw Tillieux, het is toen echter wel gekoppeld aan het voorstel van Ecolo-Groen. Op dat moment zijn aan het RIZIV ook budgettaire ramingen gevraagd voor beide voorstellen en voor de amendementen van mevrouw Merckx, die toen al waren ingediend.

Op 14 juli 2020, vorige dinsdag dus, hebben wij de bespreking gehouden en over het voorstel gestemd. Zoals ik al aangaf, waren er amendementen van mevrouw Merckx, die de tegemoetkoming in de kostprijs van anticonceptie­middelen wilden uitbreiden naar vrouwen ongeacht hun leeftijd. Er waren ook amendementen van Ecolo-Groen, die ook tot doel hadden de leeftijdsgrens van 25 jaar te schrappen en de tegemoetkoming naar alle vrouwen uit te breiden. Mevrouw Tillieux wilde nog een stap verdergaan dan de vorige indieners en heeft met haar amendementen tot doel gehad de contraceptiva ook voor mannen toegankelijk te maken. Mevrouw Van Hoof had een aantal technische amendementen.

Ik mag stellen dat wij daarover constructief hebben gediscussieerd. Uiteindelijk zijn de technische amendementen van mevrouw Van Hoof goedgekeurd. De amendementen van mevrouw Merckx, mevrouw Schlitz en mevrouw Tillieux zijn verworpen of werden zonder voorwerp.

Ik wil ook nog even benadrukken dat bij de eerste stemronde, toen het amendement nr. 5 van mevrouw Schlitz werd verworpen, de discussie opnieuw is geopend omdat mevrouw Schlitz daarom verzocht. Er werden vervolgens nieuwe amendementen ingediend, die tot doel hadden de huidige leeftijdsgrens van 25 jaar op te trekken naar 35 jaar.

Daar wil ik toch even bij stilstaan. De manier waarop met die amendementen van mevrouw Schlitz door een aantal leden is omgegaan, doet immers vragen rijzen over de grondigheid van het debat. Wij hadden eigenlijk niet echt de kans om die amendementen te onderzoeken, omdat er absoluut moest worden gestemd.

Een grondig debat, dat door sommigen bij het begin van onze namiddagvergadering werd geëist voor een onderwerp in dezelfde sfeer, was voor het voorliggende voorstel blijkbaar minder van belang.

Ik besef, mijnheer de voorzitter, dat die laatste opmerking helemaal voor mijn rekening is en misschien niet meer tot het verslag behoort, maar ik wilde het toch gezegd hebben.

Mijnheer de voorzitter, beide voorstellen leunen zeer dicht bij mekaar aan: de gezamenlijke behandeling van beide voorstellen vormt voor mij dus geen probleem, ook al is er een nuanceverschil voor het leven van de vrouw. Trouwens, ik signaleer ten aanzien van patiënten dat er een groot verschil bestaat tussen de noodpil en de anticonceptiepil, lichamelijk, hormonaal en op lange termijn.

Onze fractie zal absoluut beide voorstellen steunen, dus zowel het voorstel over de noodanticonceptie als het voorstel over de uitbreiding van de terugbetaling van anticonceptie voor vrouwen met een verhoogde tegemoetkoming.

Ik start met het voorstel over de noodanticonceptie. Noodanticonceptie werd al terugbetaald. We merkten wel dat de drempel voor jonge meisjes en ook kwetsbare vrouwen vrij hoog was, omdat men het bedrag voor de noodpil moet voorschieten. Het blijkt dat er jaarlijks zowat 180.000 noodanticonceptiepillen via de apotheken worden uitgereikt, terwijl slechts een fractie wordt gerecupereerd via de ziekenfondsen. Er is dus wel degelijk een drempel. Met het voorliggend voorstel halen we die drempel weg en zetten we een stap in de juiste richting.

Gelet op het fijnmazig netwerk van zowat 4.800 apotheken in ons land, gelet op het feit dat apotheken 24 op 24 uur open zijn en apothekers deskundig wetenschappelijk advies zullen geven aan wie de noodanticonceptiepil haalt en de verleende zorg erg laagdrempelig is, wordt de apotheek dus ingeschakeld in de eerste lijn. In het kader van ongewenste zwangerschappen vind ik dat absoluut verdedigbaar.

Heel belangrijk is ook de registratie door de apotheker. Doordat voortaan in het gedeelde farmaceutisch dossier bij de apotheker geregistreerd wordt wanneer een vrouw een noodpil haalt, hebben de apotheker en de huisarts een tool, een middel, om te praten over veiligere anticonceptie dan de occasionele noodpil, wat een hormonenbom is die in het vrouwenlichaam terechtkomt.

Mijn fractie is dus absoluut voorstander van het voorstel, zeker omdat wij dan samen met de vrouw kunnen kijken naar een structureel anticonceptiebeleid, waarbij we voorkomen dat een noodpil noodzakelijk is. Als de noodpil noodzakelijk is, wordt die terugbetaald.

Ik kom nu tot het volgende wetsvoorstel. Wij lezen in alle mogelijke rapporten dat het voor kwetsbare vrouwen niet altijd evident is om contraceptie te betalen. Daar zijn aanbevelingen over geformuleerd. Welnu, als de wet er komt, kunnen we anticonceptie gratis of voor een zeer haalbare prijs leveren.

Wat de amendementen betreft, wij gaan niet mee met het amendement dat de regeling tot alle vrouwen wil uitbreiden, noch met het amendement dat ze van toepassing maakt op vrouwen tot 35 jaar. De maatregel kost, als de regeling wordt uitgebreid tot vrouwen tot 35 jaar, 20 miljoen en dat loopt op bij een uitbreiding tot alle vrouwen tot 37 miljoen.

Monsieur le président, je voudrais apporter une rectification. En effet, les chiffres que j'ai communiqués dans l'urgence ne font pas état d'une somme de 20 millions, mais d'un montant entre 11 et 20 millions. Je souhaite donc que cette précision figure dans le rapport.

Ik zal herhalen wat ik heb gezegd: tot maximaal 20 miljoen euro. Dat is exact wat de gecommuniceerde cijfers ook zeggen, dus ik zie niet in waarom deze interventie nodig was.

Het gaat dus over maximaal 37 miljoen euro of maximaal 20 miljoen euro wanneer het over vrouwen tot 35 jaar gaat. Zoals ik al zei, heeft onze fractie principieel uiteraard niets tegen dit voorstel, absoluut niets, maar de noden in de gezondheidszorg zijn heel groot. Onze fractie stelt dan ook voor om te bekijken of de noden nu net liggen bij vrouwen die geen verhoogde tegemoetkoming hebben, bij vrouwen die eigenlijk die 2 euro per maand – daar gaat het over – wel kunnen betalen om de contraceptie zelf te financieren. Wij denken dat in het debat eerst moet worden gekeken bij welk sociaal segment van vrouwen de problematiek zit.

In het kader van alle noden in de gezondheidszorg zouden wij voorts veel liever meegaan in een groot debat, waarin wij de apotheker effectief de middelen geven om de therapietrouw te bevorderen. Een van de grote problemen bij het gebruik van contraceptie is dat de therapietrouw niet gegarandeerd is. Dat is wetenschappelijk bewezen, dus kunnen wij niet veel beter daarin investeren en zo middelen genereren? Kunnen wij de huisapotheker niet de middelen geven om aan medication review of medicatiecontrole te doen en op die manier middelen te genereren? Wanneer die hele oefening is gebeurd, dan hebt u absoluut een partner in ons.

Ik wil nog naar een laatste element verwijzen: de mogelijkheid voor de arts om generieke contraceptie voor te schrijven, die wel terugbetaald wordt voor vrouwen boven 25 jaar. Als wij een visie rond contraceptie en medicatie ontwikkelen, dan moeten wij veel wetenschappelijker en veel gefundeerder werken dan via dit voorstel om snel de vrouwen tot 35 jaar op te nemen en snel uit te breiden tot alle vrouwen, terwijl wij uit rapporten heel goed weten dat de categorie van vrouwen waaraan wij moeten werken, de vrouwen zijn die een verhoogde tegemoetkoming genieten en die nood hebben aan de hulp die wij ze vandaag bieden.

Monsieur le président, Ecolo-Groen soutiendra ces deux propositions de loi qui contribuent à améliorer et moderniser nos politiques de santé sexuelle et reproductive. Ces mesures vont dans le bon sens. Nous avons soutenu le texte en commission et nous le soutiendrons aujourd'hui.

Comme l'a dit Mme Jiroflée dans son rapport, nous portions également une proposition de loi qui visait à étendre à toutes les femmes le bénéfice de l'intervention spécifique de l'INAMI. La raison pour laquelle ces propositions de loi ont été déposées de façon plus ou moins simultanée est que nous avons reçu le rapport de la commission d'évaluation des IVG, qui portait une série de recommandations. Il s'agissait d'une certaine manière d'une transposition de ces recommandations en textes de loi.

Cette commission d'évaluation nous a appris pas mal de choses, notamment que l'accessibilité financière reste un problème pour beaucoup de femmes. D'après un rapport de Solidaris, une femme sur dix ne prend pas de contraceptifs à cause de leur coût trop élevé. C'est une des raisons pour lesquelles nous avons déposé cette proposition de loi, que nous avons ensuite traduite en amendements sur la proposition de Mme Van Hoof.

Lors des discussions, les débats ne se sont pas déroulés de manière approfondie, comme nous l'aurions voulu. Certains réclament du temps pour analyser correctement des propositions de loi mais, ici, c'est plutôt dans la précipitation que cela s'est joué. Nous sommes favorables à ce qu'on avance vite sur ce type de matière mais c'est un mauvais procès de dire à Ecolo-Groen que nous voulons aller à la va-vite avec nos propositions d'amendements pour passer de 25 à 35 ans, alors que ces conditions nous ont été imposées d'une certaine manière par les membres de la commission. Au moment où nous avons voulu déposer nos amendements, il y avait la volonté de ne pas retarder le vote du texte, vu que nous n'avions pas d'analyse financière pour passer aux 35 ans. Nous avons accepté de ne pas retarder les travaux et il nous a été suggéré de revenir en plénière avec nos amendements et d'obtenir un avis financier dans les 24 heures, ce que nous avons fait. Il serait donc intéressant de reconnaître la bonne volonté de notre groupe d'avoir déposé ces amendements, suite aux échos positifs des membres de la commission, tout en ayant les documents demandés à l'appui.

Il importe de rappeler ces différents éléments. Au départ, nous étions plutôt attachés à l'extension de l'intervention spécifique à toutes les femmes, parce qu'il nous semble que c'est un enjeu d'équité. Ce sont les femmes qui assument la charge mentale et physique de la contraception. Nous voudrions qu'elles puissent ne plus assumer la charge financière que les hommes n'assument pas. Cela nous semble un enjeu important d'équité dans la société entre les hommes et les femmes.

L'enjeu des 35 ans reste un enjeu pragmatique. L'âge moyen des femmes qui recourent à une IVG était de 28,5 ans en 2017. Dans le dernier rapport de la Commission nationale d'évaluation des interruptions de grossesse que j'évoquais juste avant, on peut observer que les tranches d'âge 25-29 et 30-34 sont les plus concernées par l'IVG. En 2017, on était à plus de 8 000 IVG sur un total d'environ 17 000. Ce taux a plutôt tendance à augmenter. En 2006, on était à seulement 7 000 sur 17 000 IVG. Pendant que les chiffres globaux diminuent, cette tranche d'âge est un peu ignorée des politiques publiques et des campagnes de sensibilisation. Les experts qui sont venus nous présenter les différents rapports ont vraiment insisté sur la nécessité d'accorder une attention spécifique à la tranche d'âge 25-34 ans.

C'est la raison pour laquelle il nous semble important de nous concentrer essentiellement sur cette tranche d'âge. Si le Parlement ne souhaitait pas l'étendre à toutes les femmes, il s'agirait de se concentrer sur les 25-34 ans, d'où l'intérêt et l'importance de nos amendements. Il y avait deux, trois petits arguments pragmatiques supplémentaires.

Premièrement, les experts de la Commission d'évaluation n'ont jamais recommandé d'étendre ce statut spécifique aux femmes BIM mais bien à toutes les femmes d'une tranche d'âge spécifique, si on ne pouvait l'étendre à toutes. Je trouve que c'est quand même intéressant de suivre ce que recommande la Commission d'évaluation de l'IVG parce que sinon, je me demande un peu à quoi cela peut bien servir de les faire venir, de les écouter, de poser tant de questions pour ne pas suivre leurs recommandations dans la foulée. Je pense que c'est important.

Un deuxième élément, c'est aussi la continuité des soins de santé. Quand on fonctionne avec un contraceptif qui nous correspond bien et simplement parce qu'on changerait de tranche d'âge en passant de 24 à 25 ans, on n'aurait plus la possibilité d'obtenir les mêmes remboursements qu'auparavant et on devrait changer de contraceptif pour se tourner vers un générique ou un médicament gratuit. De ce point de vue-là, il me paraît vraiment important de pouvoir assurer une continuité des soins de santé à toutes les femmes. C'est la raison pour laquelle nous avons déposé ces amendements.

J'en viens à un autre élément technique qui concerne l'estimation budgétaire. Il est ici question de 11 à 20 millions d'euros pour pouvoir l'étendre à toutes les femmes jusqu'à 35 ans. Or, en l'occurrence, les femmes BIM, tout âge confondu, auraient d'office bénéficié du remboursement spécifique, vu que nous ne faisons que compléter la proposition de loi. Il faut donc encore déduire, de ces 11 à 20 millions d'euros, les coûts relatifs aux femmes BIM. Cet amendement est, dès lors, encore moins coûteux que l'estimation faite par l'INAMI.

Ik zou graag iets factueels uit het rapport voorlezen. Collega, u zegt dat er geen advies is over hulpbehoevende vrouwen. Op pagina 9 staat echter heel duidelijk geschreven dat het RIZIV op zijn minst voor de meest hulpbehoevende vrouwen de kosten van de consultatie – de sociale derde-betalersregel is van kracht –, het anticonceptiemiddel en eerst en vooral de langdurige anticonceptie rechtstreeks zou moeten vergoeden.

Die aanbeveling is er dus wel degelijk, collega.

La recommandation concernant l'élargissement du remboursement spécifique parle bien de toutes les femmes et, si ce n'est pas possible, des femmes jusque 35 ans. C'est écrit noir sur blanc dans le rapport.

Monsieur le président, chers collègues, je ne vous surprendrai pas en affirmant que, pour mon groupe, le droit des femmes à disposer de leur corps est fondamental. Et nous multiplions les combats pour renforcer et porter ce droit haut et fort, en réclamant que le délai pour pouvoir recourir à une interruption volontaire de grossesse (IVG) soit allongé, en réclamant que cet acte soit enfin dépénalisé, qu'il soit considéré comme un acte médical à part entière, mais aussi en mettant sur la table des mesures qui visent à améliorer l'accès des femmes aux moyens de contraception.

Ainsi, sous la précédente législature, nous avons défendu et obtenu l'extension de la gratuité pour la contraception des femmes jusqu'à 25 ans et pour la pilule du lendemain à toutes les femmes, quel que soit leur âge, alors que, jusque-là, la contraception et la pilule du lendemain n'étaient gratuites que jusque 21 ans. Il s'agissait d'une belle avancée, même si, comme mon groupe l'avait indiqué alors, l'accès à la contraception et donc sa prise en charge complète par l'assurance soins de santé devrait, selon nous, pouvoir être étendu à l'ensemble des femmes.

Aujourd'hui, nous souhaitons franchir une étape supplémentaire en termes d'accessibilité financière pour les femmes à la contraception d'urgence. La pilule du lendemain peut aujourd'hui être délivrée sans ordonnance par le pharmacien. Les pharmacies ont d'ailleurs mis en place un protocole spécifique pour encadrer la délivrance de cette pilule et accompagner au mieux la personne qui va l'utiliser. Deux cas de figure existent actuellement: soit la personne dispose d'une ordonnance et le tiers payant peut lui être appliqué et elle ne devra rien débourser, surtout s'il s'agit de la pilule la moins chère; soit la personne n'a pas d'ordonnance et doit avancer le montant de la pilule pour ensuite transmettre le document fourni par le pharmacien à sa mutualité pour en obtenir, dans un deuxième temps, le remboursement.

C'est là que ça coince. Nous nous rendons compte que de nombreuses femmes ne disposent pas de cette prescription, car elles ne veulent pas se rendre chez le médecin, ou peut-être qu'elles ne le peuvent pas. Par ailleurs, le fait de devoir introduire un document de remboursement auprès de la mutualité peut s'avérer une démarche compliquée pour certaines d'entre elles, les plus jeunes en particulier, qui souhaiteraient pouvoir se procurer cette pilule du lendemain tout à fait anonymement, sans que leurs proches puissent en être informés.

Pour nous, il est important de lever ce dernier frein à l'accessibilité financière de la pilule du lendemain. Ainsi avec l'adoption du texte, le pharmacien pourra délivrer la pilule du lendemain en appliquant le tiers payant que la personne se présente ou non avec une ordonnance dans l'officine. Les femmes ne devront plus avancer le montant de la pilule du lendemain, s'il s'agit de la moins chère, évidemment. Et elles ne devront plus effectuer de démarches auprès de leur mutualité.

Pour nous, ce texte est un pas supplémentaire vers un meilleur accès à la contraception d'urgence, une meilleure prévention des grossesses non désirées et une meilleure garantie pour les femmes à disposer de leur corps. C'est une mesure parmi d'autres pour garantir à toutes les femmes une véritable émancipation.

Nos collègues du CD&V et du cdH qui, enfin, après toutes ces avancées que nous avons pu obtenir ont, à leur tour, déposé un texte en faveur de l'émancipation des femmes, en faveur d'un meilleur accès à la contraception pour les femmes en étendant la prise en charge de la contraception pour toutes les femmes bénéficiant de l'intervention majorée (BIM). Nous nous en réjouissons et avons, bien entendu soutenu le texte, sans ambages, monsieur le président!

Même si je l'ai déjà dit en début d'intervention, nous aurions souhaité aller plus loin en étendant davantage encore le groupe cible visé, notamment sur la base des recommandations de la Commission d'évaluation pour l'IVG, on vient d'en parler. Par ailleurs, nous avions introduit des amendements pour permettre la prise en charge de la contraception masculine. Car, pour nous, la contraception, c'est l'affaire de tous: tant des femmes que des hommes.

Il est temps de faire évoluer les mentalités, de cesser de faire porter le poids de la charge mentale du moyen de contraception sur les seules épaules des femmes. Non, les préservatifs au masculin ne sont pas uniquement des moyens de prévention des maladies ou infections sexuellement transmissibles. Non! C'est aussi un moyen de prévention des grossesses non désirées. Revenons aux fondamentaux! C'est aussi ça! Car, nous avons entendu, au sein de la commission, certains dire que ce débat devrait peut-être être renvoyé vers les Communautés pour leurs compétences en matière de prévention. Ah ben tiens! La pilule au féminin serait développée au fédéral, mais la contraception au masculin deviendrait, tout d'un coup, une prévention et, dès lors, discutée au niveau des Communautés.

Excusez-moi, mais je pense que nous devons avoir un peu de cohérence dans ce Parlement et parler ici des moyens de contraception tant des femmes que des hommes.

Oui, il est nécessaire d'en parler, de le promouvoir et de réfléchir à l'accessibilité de la contraception déclinée au masculin, pour que la responsabilité puisse être partagée dans un couple. Le débat doit s'ouvrir mais il est vrai qu'à la lumière des réactions à nos amendements déposés pour l'accès à la contraception masculine, il est une évidence que le débat n'est pas mûr! Nous n'aurons de cesse de le remettre sur la table, car les mentalités doivent évoluer. La contraception, c'est bien l'affaire de tous: les femmes et les hommes.

Nous devons nous y pencher, parce que c'est un véritable choix de société. La contraception masculine, si elle est aujourd'hui encore assez peu pratiquée et répandue, mis à part le préservatif, peut être vraiment utilisée en alternance avec la contraception féminine et elle permettrait le partage des responsabilités et des risques. C'est constituer vraiment un facteur d'égalité entre les femmes et les hommes. En résumé, c'est l'affaire de deux partenaires.

Ces avancées n'ont pas encore pu être possibles. Espérons que nos échanges feront avancer le débat et que celui-ci pourra rapidement être réouvert.

Enfin, je tiens tout de même à rappeler la manière avec laquelle, tout d'un coup, les auteurs du texte ont souhaité accélérer le processus législatif de leur proposition. Alors que le texte a été adopté hier en commission, il fallait qu'il soit absolument inscrit aujourd'hui, il fallait se presser en plénière pour voir le texte.

Monsieur le président, comme ma collègue, Mme Jiroflée, l'a déjà dit, il s'agit vraiment de deux poids, deux mesures avec un autre dossier pour lequel toutes sortes de manœuvres ont pu être utilisées en séance plénière.

Mais pourquoi aurions-nous fait de l'obstruction? Je vous le demande. Pourquoi aurions-nous fait de l'obstruction pour discuter d'un texte avant les vacances parlementaires, alors que nous étions clairement en mesure de le faire? Pourquoi aurions-nous fait de la flibuste pour retarder ce vote en plénière, alors que nous en avions sérieusement les moyens? La réponse est simple: parce que nous sommes sincèrement en faveur de l'amélioration du droit des femmes et que nous mettrons tout en œuvre pour concrètement le faire avancer. Ce sera le mot de la fin.

Monsieur le président, chers collègues, inventée en 1956 et légalisée bien plus tard, la pilule contraceptive a révolutionné la vie des femmes et de l'ensemble de notre société.

Nous, les femmes de 2020, malgré nos débats, malgré nos divergences, nous avons une chance que nos grands-mères et arrière-grands-mères n'ont pas connue: la liberté, l'émancipation, le choix de séparer sexualité et conception, la chance de ne pas vivre dans l'angoisse tous les mois. C'est une réalité qui n'est finalement pas si lointaine. Soixante ans plus tard, il reste primordial de pouvoir rendre les moyens contraceptifs les plus accessibles que possible.

Le texte de Mme Tillieux et le texte de Mmes Van Hoof et Fonck sont importants car ils visent tous deux une meilleure accessibilité financière de la contraception. Le premier texte vise plus précisément la contraception d'urgence. Le deuxième est plus général.

S'il est vrai que la contraception d'urgence est gratuite, la majorité des pilules du lendemain qui sont délivrées ne le sont pas par l'intermédiaire du mécanisme du tiers payant. Les femmes sont dès lors contraintes d'avancer le montant pris en charge par la mutuelle.

La présente proposition vise à permettre aux pharmaciens d'appliquer le tiers payant en officine. Ainsi les femmes ne devront plus transmettre l'attestation à leur mutuelle avant d'être remboursées.

Uit onderzoek blijkt dat vrouwen uit de laagste inkomensgroepen het vaakst gebruikmaken van de noodpil. Voor deze vrouwen vormt de prijs een hinderpaal. De financiële toegankelijkheid van de noodpil verbeteren zal de drempel verlagen voor veel vrouwen die het financieel moeilijk hebben.

Het is eigenlijk ook onvoorstelbaar dat vrouwen zich anno 2020 geen noodanticonceptie kunnen veroorloven en het risico op een ongewenste zwangerschap daarom voor lief nemen. Een betere toegang tot deze vorm van anticonceptie kan ongewenste zwangerschappen en daarmee zwangerschapsafbreking voorkomen.

Een studie uit 2017 laat zien dat 52 % van de zwangerschappen onder meisjes tussen 17 en 20 jaar niet gepland is.

In verband met de tweede tekst, vinden we het erg belangrijk om anticonceptiemiddelen zo toegankelijk mogelijk te maken. Het is inderdaad noodzakelijk om het gebruik van anticonceptiemiddelen zo laagdrempelig mogelijk te houden. Er zijn de laatste tijd trouwens al heel wat maatregelen genomen om de terugbetaling en de toegankelijkheid van anticonceptiva te verbeteren. Er is een budget van bijna 7 miljoen euro vrijgemaakt en opgenomen in het gezondheidszorgbudget 2019. De overheid kan nu tussenkomen in de terugbetaling van een groot aantal anticonceptiemiddelen. Bovendien zijn sinds 1 april 2020 veel anticonceptiva gratis voor vrouwen onder de 25 jaar, op vertoon van de identiteitskaart en in de apotheek. Vrouwen jonger dan 25 jaar hebben ook recht op een verhoogde tegemoetkoming van het RIZIV. Het RIZIV vergoedt 3 euro per maand voor de pil, de anticonceptiepleister, de vaginale ring, het hormonaal implantaat en het spiraaltje.

Toutes les mesures prises concernant le coût de la contraception que j'ai souhaité rappeler en vue d'une mise en contexte plus globale ont le même objectif: offrir aux femmes la meilleure accessibilité possible à la contraception, compte tenu des situations difficiles pour certaines femmes en raison de son prix, ce que nous ne pouvons bien évidemment pas admettre.

L'adoption de la proposition de loi vise à étendre le bénéfice d'une intervention spécifique aux femmes ayant droit à une intervention majorée. Nous sommes convaincus que ce texte devant garantir une meilleure accessibilité aux moyens de contraception permettra d'éviter des grossesses non désirées et susceptibles d'engendrer des avortements chez ces femmes précarisées.

Les différentes dispositions prises récemment ne cessent d'élargir les groupes cibles pour ce qui est de l'accessibilité des moyens de contraception, et c'est là une excellente chose. Toutefois, en réponse à Mme Merckx, qui souhaite aller plus loin, il semble opportun de faire le point et d'évaluer l'efficacité des dernières mesures prises afin de pouvoir les réajuster par la suite.

Je rappelle que nous n'excluons pas de faire le point; la question doit être étudiée. J'ai une remarque à formuler quant au groupe cible des 25-34 ans: pourquoi la réponse est-elle le remboursement et pas la sensibilisation? Pourquoi ce groupe en particulier n'opte-t-il pas pour des moyens contraceptifs s'il peut se le permettre? À mon sens, cette question est plus complexe que le seul aspect du remboursement.

Mijnheer de voorzitter, ook ik wil het kort hebben over het goede wetsvoorstel van de collega's van de PS. Als het goed is, zeggen we dat ook.

Dit voorstel komt vandaag trouwens sneller dan verwacht in de plenaire vergadering. Het is pas vorige week aan bod gekomen in de commissie. Wij hebben daartegen geen bezwaar omdat het daar unaniem werd goedgekeurd en het een groot draagvlak heeft, waardoor het vandaag gemakkelijk kan worden besproken, in tegenstelling tot alles wat de zwangerschapsafbreking betreft.

Het is een beetje tegenstrijdig dat u net zoals wij opkomt voor een goede toegankelijkheid van anticonceptie, maar dat anderzijds het nieuwe wetsvoorstel over de zwangerschapsafbreking bepaalt dat er daarover vooral geen informatie mag worden gegeven. Ik begrijp nog altijd niet waarom dat uit de wet wordt geschrapt en waarom men niet heel expliciet zegt, ook aan abortuscentra, dat men goede informatie moet verstrekken. Dat is vooral van belang voor kwetsbare vrouwen, die geen toegang hebben tot die informatie.

Wij staan echter 100 % achter dit voorstel. Zeker voor minderjarige meisjes of jonge vrouwen die nog ten laste zijn van een ouder is het vandaag niet evident om naar de apotheek te gaan en achteraf vast te stellen dat de terugbetaling zichtbaar is op het overzicht dat de ouders krijgen van de ziekenfondsen. Dat is dikwijls een psychologische drempel voor jonge meisjes om de morning-afterpil te halen. Vandaar dat ik dit een heel goed voorstel en een goed redmiddel vind om een ongewenste zwangerschap te helpen voorkomen.

Het invoeren van een derde-betalersregeling, zoals de collega's van de PS voorstellen, neemt deze drempel weg. Dit betekent immers dat de vrouw enkel nog het remgeld moet betalen, volgens het systeem dat goed werd uitgelegd door collega Tillieux, zodat dit achteraf niet verschijnt op het overzicht dat de ouders van de ziekenfondsen krijgen.

Ik vind het een goede zaak, zowel psychologisch als financieel, om die drempels weg te nemen via dit wetsvoorstel. Die twee factoren zijn even belangrijk. Daarom zullen wij dit wetsvoorstel ten volle steunen.

Wat mijn eigen wetsvoorstel betreft, is voorkomen inderdaad beter dan genezen. Nogmaals, dit is een voorstel dat gisteren unaniem werd aangenomen in de commissie, waardoor er geen drempel was om dit vandaag in de plenaire vergadering te bespreken. Dit is belangrijk voor socio-economisch kwetsbare vrouwen die moeilijker toegang tot contraceptiva krijgen omwille van financiële redenen.

Die financiële middelen zijn voor hen een belangrijke drempel. Die link werd ook expliciet gelegd in het recente verslag van de Nationale Evaluatiecommissie voor zwangerschapsafbreking. Mevrouw Schlitz geeft daar een andere lezing aan dan mevrouw Depoorter en ikzelf. Ik citeer nog eens: "Het RIZIV zou op zijn minst voor de meest hulpbehoevende vrouwen de kosten van de consultatie, het anticonceptiemiddel en eerst en vooral langdurige anticonceptie rechtstreeks moeten vergoeden." Dit wetsvoorstel komt daaraan tegemoet.

Wij hebben ook een budgettaire raming gevraagd aan het RIZIV. De uitbreiding van de specifieke tegemoetkoming zou jaarlijks 3 tot 4,3 miljoen euro kosten. Ik vind dit belangrijk en proportioneel. Het gaat om kwetsbare vrouwen, die nog veel te weinig toegang hebben tot anticonceptie. Het gaat erom die vrouwen autonomie te geven over hun vruchtbaarheid en hen beter te begeleiden om een ongewenste zwangerschap te voorkomen.

Wij moeten als Parlement stap voor stap werken en vooral de uitgaven goed afwegen ten opzichte van wat wij ermee zullen bereiken. Als Parlement moeten wij verantwoordelijk omgaan met het uitgeven van extra middelen. Zorg is niet gratis. Iemand moet die betalen. Dat is dan de overheid, maar voor kwetsbare groepen moeten wij in een uitzondering voorzien. Dat doen wij voor jonge vrouwen. In het verleden hebben wij dat gedaan voor vrouwen tot 25 jaar en ongeacht de leeftijd voor de morning-afterpil. Wij zullen het nu ook doen voor kwetsbare vrouwen, met een laag inkomen of een uitkering. Vandaag hebben wij dat ook gedaan, met het voorstel van de PS, voor vrouwen die in de apotheek een drempel zien voor het halen van de morning-afterpil. Dat vind ik goede uitzonderingen.

Alle extra uitgaven die wij in het Parlement beslissen, moeten wij ook financieren. Wij moeten daarom prioriteiten stellen. Voor mij zijn kwetsbare vrouwen en hun toegang prioritair. U verwijst graag naar het verslag van de Nationale Evaluatiecommissie, waarin inderdaad gezegd wordt dat anticonceptie ook voor vrouwen tot 35 jaar gratis zou moeten zijn, maar de Evaluatiecommissie zegt ook dat er een specifieke aanpak en sensibilisering nodig is voor vrouwen ouder dan 25 jaar. Dat kunt u lezen op pagina 4.

Wij moeten dus stap per stap werken en eerst beter sensibiliseren alvorens met het geld te gooien. Alvorens federaal 20 miljoen euro extra te laten betalen voor vrouwen die geen financiële drempels hebben, moeten we de deelstaten vragen om werk te maken van die sensibilisering. Ik hoor collega Depoorter graag zeggen dat het over 2 euro per maand gaat, maar er is dikwijls een probleem met de therapietrouw. Vaak wordt anticonceptie ook verkeerd gebruikt. Daar liggen de grootste problemen voor vrouwen die wel de middelen hebben.

Het gaat over een goed gebruik en begeleiding en sensibilisering. Dat is vooral een bevoegdheid van de deelstaten en daar moet dit besproken worden, niet in dit Parlement.

Goed beleid vraagt aangepaste oplossingen voor specifieke groepen. Voor vrouwen die het financieel moeilijk hebben nemen we vandaag, ongeacht hun leeftijd, de financiële drempels weg. Ik vond dit inderdaad een dringende zaak. Ik hoop dat u dit morgen wilt steunen bij de stemming. Dank u voor uw steun in de commissie.

Mijnheer de voorzitter, wij zullen vandaag deze twee wetsvoorstellen steunen. Het eerste wetsvoorstel van de PS zorgt ervoor dat de morning-afterpil gemakkelijker en goedkoper, tot zelfs gratis beschikbaar zal kunnen zijn. Het wetsvoorstel van CD&V zorgt ervoor dat de regeling die nu geldig is tot 25 jaar en bepaalde pillen en spiralen gratis maakt, wordt toegepast op alle vrouwen die een verhoogde tegemoetkoming genieten.

De toegang tot contraceptie voor vrouwen hangt nauw samen met het debat dat we de laatste weken en maanden over abortus hebben gevoerd. We weten allemaal dat contraceptie niet voor 100 % werkt. Zo rekende de Wereldgezondheidsorganisatie uit dat jaarlijks 5,9 miljoen ongewenste zwangerschappen zouden voorkomen worden indien de contraceptie volledig goed zou worden genomen. Aan de andere kant is contraceptie natuurlijk één van de belangrijkste methoden die de vrouw ter beschikking staan om haar vruchtbaarheid onder controle te houden. Een vrouw kan gemiddeld 400 keer zwanger worden in haar leven, hoewel ze meestal slechts één tot twee kinderen wenst. Die vruchtbaarheid onder controle houden is een hele klus, niet enkel mentaal; ook financieel is het een grote belasting.

Als wij het eventueel veel goedkoper maken, of bepaalde contraceptiva gratis maken voor alle vrouwen, zoals met het amendement dat wij hebben ingediend, kost dat effectief 26 tot 37 miljoen euro per jaar. Dat is wat vrouwen vandaag de dag betalen om hun vruchtbaarheid onder controle te houden.

Je voudrais revenir sur les recommandations de la Commission d'évaluation de la loi sur l'IVG. Tout d'abord, elles suggèrent de rendre les contraceptifs plus accessibles aux femmes les plus démunies. Ensuite, il s'agit qu'elles en bénéficient jusqu'à l'âge de 35 ans au moins. Enfin, idéalement, aucune femme ne devrait avancer de l'argent, quel que soit son âge.

Demain, au moment du vote, vous aurez le choix: soit vous optez pour le minimum minimorum – mesure applicable jusqu'à 35 ans –, soit vous suivez la recommandation jusqu'au bout. Tout le monde est préoccupé par la diminution du nombre d'IVG dans notre pays. Ce n'est pas pour rien que le rapport d'évaluation sur l'IVG évoque en grande partie l'accès à la contraception. En ce sens, vous pourrez voter pour notre amendement qui la propose à l'ensemble des femmes. Le coût se situe peut-être entre 26 et 37 millions d'euros, mais je tiens à rappeler que l'adoption de cette disposition peut faire évoluer le montant des prescriptions. En effet, certains contraceptifs deviendraient alors gratuits. Avec ce basculement, les femmes pourraient se tourner vers des méthodes moins onéreuses. En tout cas, ce n'est qu'une suggestion.

Ten slotte, ik begrijp dus niet dat de partijen die de mond vol hebben over het voorkomen van ongewenste zwangerschappen, daarin niet willen investeren. Ik vind dat niet coherent. Als wij er effectief voor kunnen zorgen dat contraceptie volledig gratis is voor vrouwen, kunnen wij het aantal abortussen verminderen. Dat is minder leed voor de vrouwen. Ik vind dat alle vrouwen daarop recht hebben.

Mijnheer de voorzitter, collega's, voor sp.a hebben alle vrouwen recht op anticonceptie, niet alleen om zwangerschappen of abortussen te vermijden, zoals mevrouw Merckx net zei, al maakt dat er uiteraard deel van uit, maar vooral omdat wij vinden dat wij dat veel ruimer moeten zien, vooral omdat elke vrouw het recht heeft zelf te bepalen wanneer ze zwanger wordt of niet, en in die zin baas blijft over haar eigen lichaam en over haar eigen leven.

Natuurlijk geldt die redenering evenzeer voor zeer jonge vrouwen, jonge meisjes en evenzeer voor vrouwen die in gedepriveerde omstandigheden leven, vrouwen die het financieel moeilijk hebben, kwetsbare vrouwen. In die zin vinden wij beide wetsvoorstellen, zoals ze voorliggen, een goede zaak. Ze komen trouwens ook uit het memorandum van Sensoa. Ze zaten ook in ons verkiezingsprogramma. Wij gaan dus met overtuiging deze beide voorstellen, zowel dat van de PS als dat van mevrouw Van Hoof van CD&V, mee goedkeuren.

Ik hoop echter ook dat wij allemaal nog eens op een gefundeerde manier kunnen kijken naar enkele van de amendementen die hier morgen ter stemming zullen voorgelegd worden.

Mijnheer de voorzitter, er zijn toch een aantal allusies gemaakt op de houding van een aantal partijen rond contraceptie en abortus. Ik zou toch wel een aantal zaken die u in uw betoog echt over het hoofd ziet, willen aanstippen. Dit gaat over de uitbreiding naar alle vrouwen.

U zegt dat door deze maatregel artsen misschien meer geneigd zullen zijn om naar goedkopere contraceptie of terugbetaalde of generieke contraceptie te gaan. Waarom doen ze dat dan vandaag niet? We hebben allemaal de farmawet gestemd. We hebben allemaal gestemd voor de bevordering van generieke geneesmiddelen. Dat kan vandaag perfect. Wanneer terugbetaalde contraceptie wordt voorgeschreven, valt die bovendien nog in de maximumfactuur. Dit pleidooi houdt dus geen steek. We kunnen perfect via terugbetaalde contraceptie een ratio geven aan vrouwen om op een verantwoorde manier hun vruchtbaarheid te controleren, wanneer ze geen verhoogde tegemoetkoming hebben, wanneer ze al niet in dat segment van zeer kwetsbare vrouwen zitten.

U had het over de ideale wereld. Uiteraard zijn we in de ideale wereld een partner om contraceptie volledig terug te betalen. Ik heb u echter gewezen op de realiteit van de budgetten en op de noden die er zijn in de gezondheidszorg, waar ook in de commissie iedereen de mond vol van heeft.

Ik ben ten laatste nog niet veel vrouwen tegengekomen met 400.000 kinderen. Laat ons het debat alstublieft wetenschappelijk correct houden. Uiteraard moet een vrouw de mogelijkheid hebben om aan geboortebeperking te doen, maar laat ons niet overdrijven. Op dit moment kan elke vrouw voor 2 euro of minder contraceptie verkrijgen. Dat is het belangrijkste. We hebben hier grote stappen gezet. Wat in het rapport staat, klopt. Het is een stappenplan, maar vandaag zetten we een heel grote stap vooruit, een stap vooruit naar noodanticonceptie en een stap vooruit naar kwetsbare vrouwen. Daar is het hem om te doen.

Mevrouw Depoorter, ik vind het een beetje absurd dat u die 400.000 keer in het belachelijke trekt. Het is wel zo dat vrouwen daar rekening mee moeten houden. Het is ook logisch dat vrouwen al eens een ongelukje kunnen hebben als ze 400.000 keer in een leven zwanger kunnen worden. Het is heel logisch dat dit door mevrouw Schlitz wordt benadrukt. Ik ben het er helemaal mee eens dat dit een zware verantwoordelijkheid is. Dat is ook de reden waarom we op een andere manier tegen zwangerschapsafbreking aankijken. Wij denken dat vrouwen al eens een ongeluk kunnen hebben. Blijkbaar zijn die voor u onfeilbaar. Ik laat u heel graag in uw mooie wereld op de top van uw berg. Kom eens naar beneden. Misschien ziet u dan de echte wereld.

Monsieur le président, je voudrais intervenir, comme vient de le faire ma collègue, au sujet de l'allusion faite à la loi IVG selon laquelle il ne serait plus question de contraception.

Quand une femme vient pour une interruption de grossesse, la situation est telle que ce n'est pas l'heure de parler de contraception. Après, bien entendu, oui. Dans le cadre du suivi, bien sûr. Mais parler de contraception à la femme au moment où elle se présente pour une interruption de grossesse, c'est absurde et cela ne correspond pas à la réalité du terrain. Je voulais apporter cette précision afin d'éviter de laisser croire n'importe quoi.

Si le texte est examiné aujourd'hui en séance plénière, c'est parce que contrairement au texte relatif à l'IVG, il a été approuvé à l'unanimité, c'est parce nous pensons à l'intérêt général, nous pensons aux droits de ces femmes et non à l'idéologie de présidents de parti ou à d'autres idéologies comme celle des évêques ou du Vatican.

Mevrouw Depoorter wil ook nog iets zeggen en dan wil u weer alledrie onderbreken. Het is nog maar 1 uur! Maar goed, we gaan het rijtje opnieuw af. De opmerkingen zijn blijkbaar fundamenteel.

Ik vind dat u niet consequent bent. U hebt hier het hele Parlement geblokkeerd voor de abortuswet, omdat abortus zo vreselijk is, maar als er hier dan een voorstel voorligt om enkele miljoenen te investeren om het aantal abortussen potentieel te verminderen, dan bent u er opeens niet meer. Dat is wat ik wou zeggen. (Samenspraak op de banken)

Ik vind de werkwijze infatiel. Een beetje kinderlijk, niet? Gaat u verder, mevrouw Depoorter. Houdt u zich vooral niet in. De waarde van de betogen stijgt met de minuut.

Het is absoluut belangrijk, mijnheer de voorzitter.

Voor uzelf?

Ik meen dat het voor elke vrouw belangrijk is.

Mevrouw Van Hoof, het Reglement bepaalt nergens dat men ad vitam aeternam pingpong kan blijven spelen. Dat gaat niet. U mag hier anders mijn plaats komen innemen, ik pas het Reglement toe zoals het moet toegepast worden. Er is een algemene bespreking en er bestaat een recht op onderbreken om een vraag te stellen, maar nu organiseert men rondjes.

Mijnheer de voorzitter, het gaat hier om twee persoonlijke feiten waarop ik heel graag wil reageren. Het gaat zelfs om vrij wetenschappelijke feiten.

De collega vermeldt dat wij niet consequent zijn, maar wij zijn juist wel consequent omdat wij gemotiveerde aanbevelingen opvolgen. Wij pleiten bovendien voor de evaluatie van wetten die al in werking zijn. We gaan met openbare middelen effectief wetenschappelijk en evidencebased te werk.

Ik kom dan nog even terug op de opmerking van de collega, die mij op een berg zet. Collega, ik zie al 20 jaar lang elke dag 100 vrouwen. U hoeft mij echt niet te zeggen hoe ik met vrouwen moet communiceren en wat de verantwoordelijkheid van een vrouw is voor haar medisch dossier. Wat ik zeg, komt recht uit de praktijk, collega.

Als er dingen worden gezegd waarmee wij het niet eens zijn, mogen wij reageren en mag de voorzitter geen partij kiezen. Hij moet het debat toelaten.

In ieder geval, men verwijt ons dat wij luisteren naar de bisschoppen, maar voor ons gaat het om kwetsbare vrouwen. 70 % van de vrouwen die abortus plegen, gebruikt geen contraceptie of gebruikt contraceptie op de verkeerde manier. Is het dan abnormaal hen daarover in te lichten op het moment dat zij een abortus plegen of onmiddellijk erna?

Er is een voorlichtingsdienst aanwezig. Waarom mogen zij dan niet worden ingelicht? Dat is precies steun geven aan kwetsbare vrouwen en dat wil u niet doen.

Het verbaast mij telkens opnieuw dat u de mond vol hebt over kwetsbare vrouwen, behalve wanneer het gaat over ethische thema's. Dan gaat de lat helemaal naar beneden. Dat stoort mij enorm.

Ik doe nogmaals een poging om de algemene bespreking te beëindigen.