Proposition 55K1395

Projet de loi portant octroi d'une garantie de l'État pour certains crédits aux PME dans la lutte contre les conséquences du coronavirus et modifiant la loi du 25 avril 2014 relative au statut et au contrôle des établissements de crédit et des sociétés de bourse.

General information ¶

Submitted by

Chamber of representatives (2020-03-17 - 2020-10-01)

Submission date

June 29, 2020

Official page

Visit

Status

Adopted

Requirement

Simple

Subjects

guarantee infectious disease small and medium-sized enterprises credit aid to undertakings

Voting ¶

Voted to adopt

Groen CD&V Vooruit Ecolo LE PS | SP DéFI Open Vld N-VA LDD MR PVDA | PTB VB

Contact form ¶

Do you have a question or request regarding this proposition? Select the most appropriate option for your request and I will get back to you shortly.

Discussion ¶

July 15, 2020 | Plenary session (Chamber of representatives)

Full source

De rapporteurs, de heren Piedboeuf en Loones, verwijzen naar het schriftelijk verslag.

Mijnheer de voorzitter, collega's, het betreft hier een belangrijk dossier. Het is niet de eerste keer dat we het erover hebben in het Parlement. Waarover gaat het? Heel wat ondernemingen zitten in financiële problemen door de coronacrisis en de vraag is hoe we ervoor kunnen zorgen dat zij voldoende geld in kas houden om de crisis te overbruggen en dat ze in de toekomst sterker staan. Dat doen wij via de maatregel waarbij ondernemingen hun leningen of belastingen wat later kunnen terugbetalen om zodoende opnieuw reserves te kunnen opbouwen.

Dat kan ook door ervoor te zorgen dat de bedrijven de broodnodige leningen krijgen. Dat is niet evident, omdat financiële instellingen een aantal van die ondernemingen nu bekijken als meer risicovol en zich afvragen of zij de centen wel zullen kunnen terugbetalen. Daarom is er, dankzij de inspanningen van minister De Croo, een akkoord gesloten tussen de regering en de financiële instellingen, die het engagement zijn aangegaan en die dat risico op zich willen nemen.

Het debat daarover hebben wij een aantal maanden geleden gevoerd en toen al wisten wij, ook al was het goed dat de trein het station verliet en de maatregel op tafel kwam, dat die zou moeten worden bijgestuurd. Daar is niets mis mee. Ik heb in de commissie al eens gezegd dat besturen ook altijd bijsturen is. Het is belangrijk dat men iets doet, dat men een wagon op de sporen zet en dan ziet men wel hoe men de trein verder vormgeeft.

Vandaag wordt het duidelijk dat er extra maatregelen nodig zijn en dat er aan die regeling moet worden geschaafd. Die ambitie klinkt heel eenvoudig, alleen was de technische uitwerking ervan bijzonder gecompliceerd. Onderhavige juridische tekst zal geen schoonheidsprijzen winnen. Ik verberg u niet dat mij dat als jurist ergert.

We hadden een volmachtenwet de facto, die een volmachten-kb de facto is geworden. We hadden eigenlijk gevraagd om de regeling op te nemen in een wet, maar dat kon niet, omdat het een koninklijk besluit moest zijn. Vandaag komt er toch een wet met een koninklijk besluit en beide zullen samen blijven leven tot het einde van het jaar.

Het had allemaal wel wat eleganter gekund, maar het is wat het is. Als de kat maar muizen vangt, dat is de repliek die we krijgen. En daar zit het probleem, ze vangt te weinig muizen, om drie redenen. Ten eerste, banken willen wel risico's nemen, maar niet te veel omdat de regeling specifiek is en in ons land wat strikter is dan in andere Europese landen. Dat zorgt bij verschillende banken toch voor wat terughoudendheid.

Ten tweede, er was bepaald dat men geld kon lenen, maar men moest veel te snel terugbetalen, binnen een jaar al. Ondernemingen in moeilijkheden kunnen dat moeilijk doen. Men weet zelfs nog niet of sommige ondernemingen binnen een jaar nog zullen bestaan, laat staan dat ze dat geld zullen kunnen terugbetalen.

Ten derde, er werd te weinig gefocust op de kmo's.

Het is lovenswaardig dat met het ontwerp op die drie punten ingegrepen wordt. De focus op kmo's komt er wel degelijk. Er was een garantiesysteem van 50 miljard; 10 miljard daarvan zal specifiek voorbehouden worden voor kmo's. Het is toe te juichen dat er in het ontwerp ook gekeken wordt naar het systeem van risicodeling. De kmo's zullen in een ander regime terechtkomen. De overheid zal zich sterker garant stellen. Het ontwerp verdient ook alle lof omdat er naar de termijn gekeken wordt. Ondernemingen, de kmo's althans, die lenen en die garanties gebruiken, zullen meer tijd krijgen voor de terugbetaling.

Dat klinkt allemaal zeer goed, zo zou men denken. Dat is ook zo en wij zullen de tekst dan ook steunen, maar het is toch belangrijk erop te wijzen dat wij na het reces daarop mogelijk zullen moeten terugkomen. De Nationale Bank monitort de resultaten op het terrein. De cijfers en de statistieken beginnen nu steviger binnen te rollen. Wij verwachten een nieuwe stand van zaken bij het begin van het nieuwe politieke jaar. Daaruit zou wel eens kunnen blijken dat wij extra moeten bijschaven. Wij vrezen dat het voor kmo's gereserveerde bedrag van 10 miljard van in totaal 50 miljard te weinig is. Het zou ook wel eens een gemiste kans kunnen betekenen, als een deel van de garantiemiddelen niet gebruikt wordt, terwijl wij er allemaal de nadruk op hebben gelegd dat het systeem effectief gebruikt moet worden. Er zullen waarschijnlijk ook nog extra middelen nodig zijn in de toekomst, omdat de risicodeling nu enigszins anders wordt voor kmo's. Die regeling geldt niet voor alle ondernemingen die van de middelen gebruikmaken. Ook de termijn wordt langer voor de kmo's, maar niet voor iedereen.

Wij zetten vandaag een nieuwe stap. Wij steunen die nieuwe stap, maar wij roepen iedereen op om het ambitieniveau hoog te houden en niet op de lauweren te rusten. Als wij vaststellen dat er opnieuw wijzigingen nodig zijn, dan moeten wij die zeker op tafel brengen, erover debatteren en dan hopelijk ook goedkeuren in het Parlement.

Mijnheer de voorzitter, collega's, ik zal het kort en duidelijk houden. Kmo's zijn het kloppend hart van ons land, de motor van onze Vlaamse economie. Tijdens de coronacrisis hebben we kunnen vaststellen dat naast een aantal andere beroepsgroepen, ook de zelfstandigen en kmo's ons land uiteindelijk draaiende hebben gehouden. Dat mag hier nog eens worden benadrukt.

In maart werd al een akkoord gesloten met de banksector om de kredietverlening aan de bedrijven en zelfstandigen te garanderen. De staatswaarborg van 50 miljard euro voor kredieten met een looptijd van 12 maanden was daarin een belangrijke stap. Ondertussen is duidelijk dat dit niet meer zal volstaan. We staan nog maar aan het begin van wat mogelijk een heel zware economische crisis zal worden. Veel zelfstandigen en kmo's hebben het al moeilijk en velen zullen het nog een pak moeilijker krijgen. Een vlotte kredietverlening is dan ook essentieel om onze bedrijven gezond te houden.

Ondertussen is ook gebleken dat de bazooka van 50 miljard euro waarmee de regering in maart heel fors uitpakte, uiteindelijk een waterpistool bleek te zijn. Dat concludeerde uiteindelijk ook UNIZO. Terwijl een derde van de ondernemingen nood had aan extra bankfinanciering, bleven de aanvragen onder staatswaarborg uiteindelijk uit.

Het bankenplan van maart schoot op een aantal vlakken te kort. Ten eerste, de looptijd van maximaal 12 maanden van de gewaarborgde kredieten – het werd hier al gezegd – bleek niet lang genoeg te zijn. Bij vele kmo's zal het herstel veel langer duren dan 12 maanden. Dat bracht ondernemers in problemen en plaatste uiteindelijk ook bankiers voor een dilemma.

Ten tweede, de regeling was enkel toegankelijk voor kredietnemers die op 31 december 2019 geen onderneming in moeilijkheden waren. Cijfers van de Nationale Bank toonden ondertussen aan dat die uitsluiting van ondernemingen in moeilijkheden betrekking had op meer dan 18 % van de ondernemingen. Aan deze en andere tekortkomingen wordt in dit wetsontwerp tegemoetgekomen. We zullen wat hier voorligt, goedkeuren in het belang van onze zelfstandigen en kmo's.

Mijnheer de voorzitter, er zijn al heel wat maatregelen genomen inzake corona met de coronawetten I, II en III. De wederopbouwreserve komt er binnenkort nog aan, maar al heel snel, in maart, is er een akkoord gesloten met de banken over onder andere de staatswaarborg.

Dat is vervolgens geëvalueerd, wat een goede zaak is, en daarbij kwam vast te staan dat de termijn van 12 maanden te kort was en ook dat heel wat ondernemingen in moeilijkheden uit de boot vielen, net zoals de kmo’s en de zelfstandigen. Dat heeft geresulteerd in een aanpassing die nu voorligt en in een nieuw, optioneel systeem waarin het wel mogelijk is om langer lopende kredieten tot maximum 3 jaar af te sluiten, gefocust op zelfstandigen en kmo's, waarvoor 10 miljard euro van de waarborg wordt gereserveerd.

Wij denken dat dit een goede bijsturing is en een bijkomend wapen in de strijd tegen de economische gevolgen van COVID-19 en wij zullen het wetsontwerp dan ook ten volle steunen.

Mijnheer de voorzitter, de minister heeft bij het begin van de crisis snel gereageerd door een akkoord te sluiten met de banken. Hij heeft snel gereageerd toen er nood was aan een verlenging, aanpassing en verfijning. Wij zijn daar heel blij mee en wij hebben ook het volste vertrouwen dat, als er in een volgende fase nog aanpassingen of verfijningen nodig zijn, hij dat dan ook zal doen. Wij zijn ook blij met het kmo-luik en zullen dus met veel plezier het wetsontwerp goedkeuren.

Mijnheer de voorzitter, collega's, de ondersteuning van bedrijven in een moeilijke financiële situatie is essentieel en we moeten dat doen. We hebben het eerste bankenakkoord gehad, we hebben nu het tweede bankenakkoord waarbij er effectief een andere risicodeling is tussen de banken en de overheid en waarbij ook andere premies worden gehanteerd. Een aanvulling van de staatswaarborg voor bepaalde kredieten aan kmo's was nodig. Het eerste bankenakkoord voldeed niet helemaal. We hebben nu, naast een verplicht stelsel, een facultatief stelsel. Er waren namelijk tekortkomingen. Daar is Kamerbrede overeenstemming over. Er zijn bijsturingen of aanpassingen nodig. Dat moet ook gebeuren. Dat is gebeurd met betrekking tot de looptijd van het gewaarborgd krediet, met betrekking tot de definitie van welke ondernemingen in aanmerking komen, de definitie van een onderneming in moeilijkheden. Dat was een goede zaak.

De monitoring door de Nationale Bank blijft een aandachtspunt. Ik heb de minister daarover vanmiddag nog ondervraagd. Die monitoring en de rapportage aan het Parlement blijven belangrijk. We hebben een gedeeltelijke monitoring gehad. Dat roept toch wel wat vragen op. Wat gebeurt er precies op het terrein? Waarom worden bepaalde kredieten en leningen geweigerd aan kmo's die nochtans beweren gezond te zijn? Wat zit daar precies achter? We moeten dat monitoren en er eventueel in september op terugkomen, zoals collega's al hebben aangehaald. Misschien moeten we zelfs zolang niet wachten om te zien of er nog verbeteringen of aanpassingen moeten komen? Het wetsvoorstel dat aan dit wetsontwerp gekoppeld was, stelde een simultane verlenging voor van de looptijd van de leningen in het verplicht stelsel tegen de lagere tarieven voor kmo's die precorona gezond waren. Het terrein – UNIZO werd reeds vernoemd – haalde aan dat er zulke gevallen waren.

Voor ons was het een goede, simultane mogelijkheid om de verlenging van het verplicht stelsel te combineren met aanpassingen in het facultatief stelsel. Dat was ook het doel van ons wetsvoorstel. Voor ons was dat een en-enverhaal, geen of-ofverhaal. Ik heb dat ook in de commissie gezegd. Een aantal collega's zegden dat de geest goed was, maar dat ze er niet helemaal in meegingen en dat ze er misschien later op terug zouden komen als er wel een goede discussie en gedachtewisseling over was geweest. De sp.a-fractie zal hierop terugkomen in september bij de eerstvolgende commissievergaderingen als blijkt uit de cijfers van de Nationale Bank, wat mogelijk is, dat de bijkomende aanpassing in het verplicht stelsel een goede zaak zou zijn voor de kmo's die precorona gezond waren en die om een of andere reden toch de lening met staatswaarborg niet gekregen hebben bij het eerste bankenakkoord. Die discussie is niet afgerond, maar de aanpassingen die nu gebeuren aan het facultatief stelsel zijn al een verbetering en die zullen we ook steunen. Het had wat ons betreft iets beter gekund als we ook iets aangepast hadden in het verplicht stelsel.

Collega's, ik dank u voor de uiteenzettingen en ik heb hieraan weinig toe te voegen. Een belangrijk nieuw element is dat wij vandaag van de Europese Commissie de boodschap gekregen hebben dat het schema aanvaard wordt als een vorm van staatssteun die binnen het temporary framework valt. Dat is goed nieuws.

Sommige mensen hebben hier opgemerkt dat de eerste versie van het garantieschema bijgestuurd moest worden. Dat was ook terecht, aangezien wij nu in andere omstandigheden verkeren. Bij het begin van de crisis ging het puur om liquiditeitskredieten, terwijl uit de analyse is gebleken dat nu vooral kmo's een probleem hebben om op langere termijn leningen te krijgen.

Un amendement important qui sur la définition des PME a été accepté. Il se base sur la définition européenne qui élargit le scope significativement. Au lieu de parler d'entreprises de maximum 50 employés, on parle d'entreprises de maximum 250 employés. Cela rend ce schéma de garantie beaucoup plus intéressant.

En parallèle, le moratoire qui existait jusqu'à la fin septembre sera étendu jusqu'à la fin de l'année pour les entreprises qui peuvent prouver qu'elles en ont besoin.

Dat geldt ook voor particulieren met een uitstel voor hun hypothecaire lening. Die hypothecaire lening kan tot het einde van het jaar uitstel van betaling krijgen.

De huidige garantie geldt voor alle ondernemingen, met een maximumlooptijd van 12 maanden. Er kunnen middelen worden opgenomen tot het einde van het jaar, en niet slechts tot eind september, zoals oorspronkelijk bepaald was.

Ik wil iedereen bedanken voor de werkzaamheden in de commissie. Ik meen dat wij de bezorgdheden van velen hebben kunnen meenemen. De bijsturing van het bankengarantieschema is volgens mij bijzonder belangrijk voor al de kmo's die nu stilaan terug tot hun normale activiteit overgaan. Zij kunnen met de nu voorliggende maatregelen toegang krijgen tot de financiering die daarvoor nodig is.