Proposition 55K1396

Projet de loi portant octroi de la garantie de l'État dans le cadre des instruments mis en place au niveau de l'Union européenne pour atténuer les conséquences socio-économiques du COVID-19.

General information ¶

Submitted by

Chamber of representatives (2020-03-17 - 2020-10-01)

Submission date

June 29, 2020

Official page

Visit

Status

Adopted

Requirement

Simple

Subjects

EU aid European Union financial institution guarantee infectious disease aid to undertakings support mechanism unemployment

Voting ¶

Voted to adopt

Groen CD&V Vooruit Ecolo LE PS | SP DéFI Open Vld N-VA LDD MR PVDA | PTB

Voted to reject

VB

Contact form ¶

Do you have a question or request regarding this proposition? Select the most appropriate option for your request and I will get back to you shortly.

Discussion ¶

July 15, 2020 | Plenary session (Chamber of representatives)

Full source

Ik hou eraan om kort even het woord te nemen, omdat we hier vorige week in de plenaire vergadering een belangrijke resolutie hebben gestemd over de Europese Unie. Waar willen we dat de Unie naartoe gaat? Hoe moet zij de coronacrisis aanpakken? Welke maatregelen moeten er genomen worden? Er wordt in dit Parlement al eens lacherig gedaan over resoluties. Maar het is volgens mij niet gepast om lacherig te doen over deze Europese resolutie, omdat ze echt het kader schetst.

Ten eerste, ik denk dat het belangrijk is dat we alles wat we hier doen toetsen aan het kader dat we zelf hebben bepaald. Vandaag hebben we daarvan een zeer goed voorbeeld. Hoe pakken we corona aan? Er zijn Europese beslissingen genomen om in 240 miljard euro te voorzien in het kader van het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM). Dat mechanisme werkt met conditionaliteit. Als er centen worden gegeven, wordt er ook verwacht dat ze op een bepaalde manier worden ingezet. Dat is precies wat we gevraagd hadden in de Europese resolutie. Aan de voorwaarde werd dus voldaan.

Ten tweede, er wordt in 200 miljard euro voorzien om te gebruiken door de Europese Investeringsbank. Wanneer we dat toetsen aan wat er hier is afgesproken, stellen we vast dat dit voldoet aan de voorwaarden. Dit gebeurt via een intergouvernementele aanpak. Er is respect voor de bevoegdheden van de lidstaten. Er is ook respect voor de instelling van de Europese Investeringsbank, die bewezen heeft te kunnen werken op het terrein. Opnieuw past dit dus binnen het kader waarover dit Parlement heeft beslist.

Ten derde, er is in 100 miljard euro voorzien voor SURE, een middel om werkloosheidsuitkeringen te financieren in verschillende lidstaten. Ook daarover is de Europese resolutie duidelijk. Er kunnen geen blanco cheques worden uitgegeven, maar centen moeten specifiek ingezet worden op basis van de noden. Ook daar lijkt de resolutie gerespecteerd te worden.

Dit alles om kritische collega's toch even te duiden op het belang van wat wij hier in dit Parlement doen, met name een kader stellen en dan ook zelf ons woord houden.

Normaal is het nu de beurt aan de heer Vermeersch, maar de heer Bertels wil onderbreken.

Mijnheer de voorzitter, ik wil de heer Loones even aanvullen. Ik kan dat ook opsparen tot mijn uiteenzetting.

Mijnheer de voorzitter, collega's, de Europese ministers van Financiën hebben in april besloten om in het kader van de coronacrisis drie vangnetten op te zetten voor een totaal volume van 540 miljard euro.

De heer Loones zei het al, vorige week bespraken we hier een resolutie, onder meer over het Europees herstelfonds van 750 miljard euro. Die 540 miljard euro werd eerder al beslist en gaat dus vooraf aan die 750 miljard euro. Dat zijn duizelingwekkende bedragen, die hier toch wel een woordje uitleg vragen.

De 540 miljard euro wordt verdeeld over drie vangnetten, zoals de heer Loones al zei. Ten eerste is er het vangnet via het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) voor een bedrag van 240 miljard euro, vooral ten gunste van Zuid-Europese landen. Wat zien we vandaag? Geen enkel Europees land heeft al aangeklopt bij de deur van het ESM.

Ik had graag een vraag gesteld aan de heer Loones, mijnheer de voorzitter. Mijnheer Loones, weet u waarom nog geen enkel Zuid-Europees land van het ESM gebruik heeft gemaakt?

Ik meen wel een idee te hebben. Dat is omdat er in Zuid-Europa nog altijd een droom leeft. In verschillende Zuid-Europese politieke hoofden leeft de droom dat zij geld zullen krijgen, gratis en voor niets en zonder voorwaarden. Daarop hopen ze, dat er centen uit de hemel zullen komen vallen.

Wat vandaag meer dan ooit blijkt, is dat dat minder en minder het geval is, zelfs in de plannen die nu in Europa op tafel liggen. Ik vind het lang niet genoeg, maar ook daarin is wel een vorm van conditionaliteit verwerkt.

Men zal in Zuid-Europa de realiteit onder ogen moeten zien. Als men steun wil, dan zal die ter beschikking kunnen komen, als die doelmatig en onder voorwaarden wordt ingezet.

Als men het ESM niet wil gebruiken, begrijp ik dat. Het ESM werd gebruikt in de grexitcrisis. Aan de ESM-middelen hangen zeer ernstige en zware hervormingsverplichtingen vast over hoe te besparen, hoe te hervormen en hoe in te grijpen in het pensioensysteem.

Voor de EIB geldt hetzelfde, daar hangen heel duidelijke voorwaarden aan vast. Het gaat trouwens om een intergouvernementele en geen communautaire aanpak, een samenwerking tussen lidstaten. Dat die intergouvernementele werkmethode enkele landen misschien wat minder pleziert, kan ik mij inbeelden, maar die centen staan wel ter beschikking. Wanneer dromen de hoofden verlaten, zal men misschien zien dat het voorliggend pakket een verstandige manier is om onder lidstaten samen te werken en in steun te voorzien. Ik kan enkel hopen dat ook gebruikgemaakt wordt van de opties die op tafel liggen. Dat is de optie om leningen te krijgen, met de wetenschap dat ontleend geld moet worden terugbetaald, en dat is de optie om garanties te krijgen, waarbij men niet noodzakelijk geld ontvangt, maar wel de garantie heeft voor mogelijke risico's. Er wordt dus niet zomaar 540 miljard euro gegeven, wel worden er centen ter beschikking gesteld, die zullen moeten worden terugbetaald.

Mijnheer Loones, het antwoord is een pak eenvoudiger. Het ESM, dat u vandaag verdedigde, is eigenlijk een doodgeboren kind. De eerste reden, door u correct geschetst, is dat het fonds dateert uit de Griekse staatsschuldencrisis. Landen die vandaag bij het ESM aankloppen, geven aan de kapitaalmarkten eigenlijk het signaal dat zij in ernstige problemen verkeren. Zulke signalen wil men te allen prijze vermijden.

De echte reden waarom Zuid-Europese landen niet lenen bij het ESM, is natuurlijk omdat het niet om giften gaat. De Zuid-Europese landen weten dat er ondertussen miljarden aan giften of transfers aankomen. Het Europees herstelfonds van 750 miljard euro, dat nu in de pijplijn zit, bestaat voor twee derde uit giften of transfers. Waarom zouden die landen geld lenen bij het ESM, als zij zomaar giften kunnen krijgen via de Europese Commissie? Om die reden is het eerste vangnet een doorgeboren kind.

Het tweede vangnet verloopt via de Europese Investeringsbank (EIB). Dat vangnet loopt op tot 200 miljard euro. België moet zich voor 1,3 miljard euro garant stellen.

Het derde en tevens laatste vangnet heet SURE, het zoveelste fonds van de Europese Commissie. De Commissie wil 100 miljard euro ophalen op de kapitaalmarkt. België moet zich voor bijna 1 miljard euro garant stellen. Op basis van de staatsgaranties van de 27 Europese landen zal het SURE-fonds geld lenen op de financiële markten en dat geld uiteindelijk doorlenen aan landen die erom vragen. In feite geeft SURE dus euro-obligaties uit, een vorm van coronabonds, omdat alle Europese landen garant staan voor die overheidsleningen.

Ook hier wordt corona misbruikt. Die Europese obligaties komen er natuurlijk niet om corona te bestrijden maar wel om de eurozone te stabiliseren. Wij verwerpen elke poging om de coronacrisis aan te grijpen voor het bevorderen van de steeds nauwere integratie binnen de eurozone door middel van het wederzijds waarborgen van schulden. Normaal gezien kan de Europese Commissie zelf hoogstens 60 miljard euro lenen op de financiële markten, maar nu komt daar nog eens 100 miljard euro bij via SURE, dat wij hier vandaag zouden moeten goedkeuren. De plannen voor 750 miljard euro liggen vandaag al op tafel. Eerst was het 60 miljard, daarna 100 miljard en ondertussen is er al sprake van 750 miljard. Dat hebben we hier vorige week besproken.

Mijnheer de minister, als men de Europese Unie een vinger geeft, neemt ze uiteindelijk de hele arm. Dat zou ondertussen duidelijk moeten zijn. Dat is de realiteit, dat is wat we hier vandaag gaan beslissen. Een belangrijke noot die ontbrak bij de N-VA is dat SURE een eerste stap vormt naar een Europese sociale zekerheid. Die 100 miljard euro zal vooral worden besteed aan werkloosheidsuitkeringen in Spanje en Italië. Spanje heeft – zo meldt Reuters toch – al een lening van 15 miljard euro toegezegd gekregen. Italië wil ook nog eens 20 miljard euro uit dit fonds halen. Zo gaat de Europese sneltrein enorm snel vooruit. We moeten hier vandaag de Belgische garantie nog goedkeuren, maar het meeste geld werd al verdeeld om uiteindelijk een Europese sociale zekerheid te kunnen starten.

Ook het derde vangnet is voor ons duidelijk een brug te ver. Als corona één ding duidelijk heeft gemaakt, dan is het wel dat de Europese Unie geen deel is van de oplossing maar net de oorzaak van heel wat problemen. De sleutel tot het herstel van onze economie ligt natuurlijk bij de lidstaten zelf, dat bewijzen de vele coronamaatregelen die Vlaams Belang hier mee heeft goedgekeurd, ook vandaag nog. De Europese Unie heeft niet alleen veel te laat gereageerd op de coronacrisis, de recepten waarmee de Europese elite vandaag naar voren komt, zijn uiteindelijk oude wijn in nieuwe zakken, namelijk investeringsfondsen, garantiefondsen, coronafondsen, een herstelfonds met giften en leningen, het pakket van de eurogroep met onder andere SURE en het COVID-pakket van het ESM, de EIB en alle andere afkortingen die de Europese Unie kan verzinnen. De Europese Unie is ondertussen specialist geworden in het herverpakken van oude ideeën.

De aloude wensdromen van de Europese elite, waar men het heeft over het gemeenschappelijk maken van schulden en over eigen Europese belastingen, wil men onder het mom van corona doordrukken en invoeren. Wij zullen dit wetsontwerp dan ook niet goedkeuren. Wij kunnen niet akkoord gaan met de garantstelling door België, en dus ook door Vlaanderen, voor deze plannen. Wij hebben die niet goedgekeurd in het Europees Parlement. Wij zullen die houding ook hier consequent doortrekken.

De heer Loones wou u nog iets vragen, mijnheer Vermeersch.

Mijnheer Vermeersch, u besluit uw betoog met de woorden dat u consequent bent. Ik heb twee vragen voor u.

Ten eerste, in uw betoog maakte u een raar sprongetje. Wat het ESM betreft, verwees u naar de 240 miljard en u zei dat België veel zou moeten betalen. Andere landen pakken al het geld en wij zouden veel extra moeten geven. Anderzijds zegt u in uw betoog dat dat geld totaal niet gebruikt wordt. Er zijn geen andere lidstaten die ervan gebruikmaken. Wat is het nu? U kunt niet zeggen dat u veel zult betalen, enerzijds, en dat het geld niet gebruikt wordt, anderzijds. Het is één van beide. Dat is weinig consequent.

Ten tweede, weet u voor welk bedrag België zich heeft geëngageerd in het kapitaal van de Europese Investeringsbank?

Over uw laatste vraag kan ik duidelijk zijn. Ik ken dat bedrag niet, maar op uw eerste vraag kan ik wel antwoorden, als ik dat mag.

Mijnheer de voorzitter, ik wil mijn vraag afmaken.

Ik zal uw eerste vraag al beantwoorden, mijnheer Loones. Het pakket van 540 miljard valt uiteen in drie soorten maatregelen.

Ten eerste, de maatregel van 240 miljard euro via het ESM. Ik heb daarover heel duidelijk gezegd dat niemand daaruit tot nu toe geld vraagt. Het is eigenlijk een doodgeboren kind. Daar maak ik absoluut een onderscheid.

Ten tweede, over de SURE-maatregel van 100 miljard euro zijn wij heel duidelijk. Die vormt de aanzet tot het gemeenschappelijk maken van schulden, eerst 60, dan 100 en uiteindelijk 750 miljard en tot een Europese sociale zekerheid. Ook daar kanten wij ons tegen, maar ik maak wel een onderscheid tussen de verschillende maatregelen. Bij de ene hebben wij de opmerking dat het een doodgeboren kind is, maar de andere is een brug te ver voor ons.

Mijnheer Vermeersch, u hebt niet geantwoord op mijn punt, dat specifiek over het ESM ging, waarvoor u beide paadjes bewandelt. U doet maar.

Fundamenteler dan mijn tweede punt is de Europese Investeringsbank. Ik kan u meegeven dat België zich voor 1,15 miljard euro heeft geëngageerd in het kapitaal van de Europese Investeringsbank. Ik zet voor u onmiddellijk een ander cijfer tegenover dat cijfer. Hoeveel investeringsprojecten van de EIB zitten bij ons? Hoeveel krijgen wij terug van ons geld? In 2018 was dat 1,7 miljard euro. In 2019 was dat 1,8 miljard euro. Wij zijn dus geëngageerd in het kapitaal voor iets meer dan 1 miljard euro en we krijgen 2 miljard euro terug.

Waarom is dat? Dat is omdat de Europese Investeringsbank een typisch voorbeeld is van de manier waarop goed en verstandig kan worden samengewerkt tussen de lidstaten. Dat is geen communautaire procedure maar een intergouvernementele procedure. Uw partij beweert altijd voorstander te zijn van Europa, maar niet van de Europese Unie. Welnu, hier gaat het niet om de Europese Unie maar om Europa. Het gaat over lidstaten die samenwerken en ervoor zorgen dat wij 1,8 miljard euro aan investeringen terugkrijgen.

Ik merk op dat u dat blijkbaar niet wenst te steunen.

Mijnheer de voorzitter, mijnheer Loones, ik merk dat u een groot verdediger van de Europese Unie bent geworden. Wat wij doen, is ook het totaalplaatje bekijken. Wij hebben de studie gemaakt en zijn nagegaan hoeveel Vlaanderen uiteindelijk aan de Europese Unie betaalt en hoeveel het eruit haalt, onder andere via de EIB en allerlei andere fondsen.

Wij merken dat de Vlamingen de grootste nettobetalers van de Europese Unie zijn. Uit onze studie kwam een nettobedrag naar voren van 390 euro per Vlaming per jaar als bijdrage aan de Europese Unie. Indien u daar één aspect uithaalt, bijvoorbeeld de EIB, kan u misschien gelijk hebben. Ik ken de gedetailleerde cijfers niet. Indien u echter het totaalplaatje bekijkt, zijn wij de slechtste burgers in Europa op het vlak van de bijdragen.

Daaraan moeten wij eindelijk eens paal en perk stellen. Ik had gehoopt daarvoor in uw partij een bondgenoot te vinden. Dat is echter blijkbaar niet het geval.

Ik denk dat iedereen die betrokken is bij en begaan is met het Europese debat minstens het verschil kent tussen lidstaten die samenwerken, de intergouvernementele procedure, of de Europese Unie die als instelling beslist, de communautaire procedure.

Mijnheer Vermeersch haalt die twee door elkaar. Dit heeft niets te maken met de Europese Unie, dit gaat over Europese lidstaten die met elkaar samenwerken in het kader van de Europese Investeringsbank. Dat is dus intergouvernementeel.

Mijnheer Vermeersch, ik zal graag met u debatteren, maar misschien moet u eerst wat verder studeren.

Ik denk dat iedereen die dit debat volgt, kan vaststellen dat wij nog de enige eurokritische partij in dit halfrond zijn en dat ook consequent verdedigen. De houding die wij in het Europees Parlement aannemen, vertolken wij ook consequent in dit Parlement.

Mijnheer Loones, ik heb al een aantal keren gezien in de commissie dat u likkebaardt bij de gedachte deel te kunnen uitmaken van de macht. Wij hebben dat vorige week ook gezien met de resolutie rond het Europees herstelfonds. U hebt uw eigen resolutie gewoon aan de kant geschoven om uiteindelijk een resolutie van Groen de weg te laten banen. Als dat de eurokritische houding van N-VA is, dan bedank ik daar rijkelijk voor.

Ik ontwaar een zekere competitiviteit tussen beide fracties.

Mijnheer Loones, vooraleer u mij onderbreekt, wil ik zeggen dat ik uw kennis bewonder, opgebouwd tijdens uw opdrachten bij de studiedienst. Ik bewonder uw passie voor de resolutie die u samen met vele collega's geamendeerd hebt. Ik twijfel er niet aan dat mevrouw Merkel en mevrouw von der Leyen slapeloze nachten doorbrengen in afwachting van de top, bij het doornemen van uw geamendeerd document.

Wij zijn blij dat hier dit wetsontwerp voorligt, dat wij zullen goedkeuren.

Mijnheer de voorzitter, ik ga eerst een zin herhalen die ik ook vorige week heb uitgesproken. Wij hebben soms goede debatten over Europa en de rol van België in Europa. Spijtig genoeg moet ik vandaag wederom vaststellen – ik heb het vorige week ook gezegd – dat wij opnieuw deels vervallen zijn in sloganeske taal.

Voor de sp.a-fractie is het duidelijk: de Europese samenwerking, hetzij in de Europese Unie, hetzij – de heer Loones heeft gelijk dat er verschillende procedures bestaan – in de intergouvernementele samenwerking, is voor ons land een positieve zaak. Wij moeten het daarover niet eens zijn. Dat hoeft niet. Voor ons is het echter duidelijk, het is een positieve zaak. Ook voor de meerderheid van de bevolking is het duidelijk dat dit een positieve zaak is. Laten wij zeggen dat Europa ons ook voordelen biedt.

Met betrekking tot de vangnetten, waarover het hier gaat, dit correcte wetsontwerp is een "technische" uitvoering van het akkoord dat de Europese Raad sloot in april. Er zitten drie vangnetten in. Het Europees Stabiliteitsmechanisme ter ondersteuning van de staten: garantie van België is nul, niet nodig. Het SURE-project, een vangnet voor werknemers: dat is belangrijk, daarvoor geven wij een garantie. Wij geven ook een garantie voor de tussenkomst van de EIB voor bedrijven en kmo's. Dat is nodig, dat is een belangrijke garantie. Dat is nodig en een correcte uitvoering van hetgeen beslist werd. België doet daar zijn deel.

Dan wil ik even terugkomen op hetgeen de heer Loones zei. Er is inderdaad ook een discussie over onder meer het herstelfonds. Daarvoor hebben wij een resolutie gemaakt, die breed is, maar die ook – dit zei ik reeds vorige week, ik ga daarop niet terugkomen – solidariteit moet behelzen en ook behelst, zowel in de overwegingen als in de vragen aan de regering. Ik weet dat de regering daarvoor aandacht zal hebben.

Mijnheer Bertels, ik heb een heel eenvoudige vraag. Ik heb het systeem van SURE net uitgelegd. Ook de werking ervan. Wij zien dat er vooral werkloosheidsuitkeringen zullen zijn in Italië en Spanje.

Vindt uw partij dat de Vlaming, de Belg, garant moet staan voor werkloosheidsuitkeringen die uiteindelijk worden uitbetaald in landen als Spanje en Italië?

Mijnheer Vermeersch, het is een Europees systeem dat zegt: landen kunnen een beroep doen op dat geld voor tijdelijke werkloosheidsuitkeringen. Alle landen die daar nood aan hebben of dat willen, kunnen daarop een beroep doen.

Moet er voor ons een sociale sokkel komen binnen Europa? Ja. Die discussie is ook al jaren bezig. Niet alleen een puur economische sokkel, maar ook een sociale sokkel.

Is dat een Europese sociale zekerheid? Daar is een groot verschil tussen.

U kunt nu wel heel gemakkelijk zeggen: dat is een Europese sociale zekerheid. Daar zijn wij absoluut nog lang niet. Maar moet er een sociale sokkel zijn, dat ook in het programma van de Europese Commissie zit? Ja. Ik kan daar niet duidelijker over zijn.

Mijnheer de voorzitter, hier zijn al een aantal dingen vermeld. Men heeft gesproken over het ESM en over het feit dat landen nog geen beroep hebben gedaan op het ESM. Dat is inderdaad correct. Daar hangt natuurlijk een zeker stigma aan vast. Het gebruik van het ESM betekent hervormingen. Een aantal landen zien dat als iets dat zij te allen prijze willen vermijden. Het is misschien ook een goede zaak dat men daarvan niet te snel gebruikmaakt.

Voor het gebruik van het ESM zijn er geen bijkomende garanties nodig van ons land.

Un des éléments nouveaux est l'instrument SURE, qui a pour but d'utiliser le rating très positif (AAA) de la Commission européenne. À un moment comme celui-ci, un tel rating AAA ne doit pas servir qu'à décorer la cheminée, il faut l'utiliser.

Laten wij duidelijk zijn: het is in mijn ogen in het belang van iedereen en vooral van landen als België om te vermijden dat bepaalde Europese landen – het gaat niet over kleine landen, zoals Griekenland, maar over grote economieën, zoals Italië en Spanje – gedurende een periode van tien jaar een soort molensteen van de economische crisis met zich zouden meeslepen. Wie daar het meeste bij zou verliezen, zijn landen als België. De vier landen die het meeste voordeel hebben bij de single market, zijn Oostenrijk, Denemarken, Nederland en België. De discussie die wij moeten voeren in ons land gaat niet over hoeveel euro wij erin steken en hoeveel euro wij terugkrijgen, maar over hoe wij ervoor zorgen dat de interne markt blijft functioneren en verder wordt uitgediept. Het voordeel dat ons land daaruit haalt, is vele malen groter dan door de apothekersbenadering toe te passen, waarbij men kijkt naar de input en de output, wat men in mijn ogen veel te vaak doet.

Een laatste element is wat de Europese Investeringsbank doet, een vangnet voor bedrijven zijn. Zij maakt gebruik van commerciële banken om ervoor te zorgen dat zij de financiering van de kmo's op peil blijven houden.