Proposition 55K3600

Projet de loi modifiant la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers concernant la demande d'admission au séjour pour apatridie.

General information ¶

Submitted by

Vivaldi

Submission date

Sept. 29, 2023

Official page

Visit

Status

Adopted

Requirement

Simple

Subjects

foreign national migration policy stateless person residence permit

Voting ¶

Voted to adopt

Groen CD&V Vooruit Ecolo PS | SP Open Vld MR PVDA | PTB

Voted to reject

N-VA LDD VB

Abstained from voting

DéFI

Contact form ¶

Do you have a question or request regarding this proposition? Select the most appropriate option for your request and I will get back to you shortly.

Discussion ¶

Feb. 21, 2024 | Plenary session (Chamber of representatives)

Full source

De rapporteur, mevrouw Eva Platteau, verwijst naar het schriftelijk verslag.

Mevrouw de staatssecretaris, uiteraard hebben we het in de commissie al over uw tweede wetsontwerp gehad. Ik heb een aantal bemerkingen die ik even wil hernemen, aangezien het een belangrijk wetsontwerp is. Eigenlijk was het eerst een wetsvoorstel van mevrouw Nahima Lanjri van cd&v. Zij meldde mij vorige legislatuur, toen ik de functie van staatssecretaris had, dat we een probleem hadden met de staatlozen, omdat het voor hen veel te moeilijk was om verblijfsrecht te verwerven. Zij had een wetsvoorstel opgesteld om die situatie aan te pakken.

Ik heb dat wetsvoorstel laten analyseren door de juristen van mijn kabinet en de Dienst Vreemdelingenzaken om na te gaan of de bewering van mevrouw Lanjri klopte. De heer Roosemont en zijn diensten gaven het zeer heldere antwoord dat er in België geen probleem was met staatloosheid. Staatlozen kunnen in België asiel aanvragen en er bestaat een procedure via de familierechtbank met betrekking tot identiteit en vaststelling van nationaliteit en andere persoonlijke gegevens. Die procedures lopen best goed. De heer Roosemont zei dat er eigenlijk geen klachten waren.

Ik heb aan mevrouw Lanjri gemeld dat mijn diensten geen probleem zagen in wat zij had aangekaart en dat ik dus haar wetsvoorstel niet zag zitten. Uiteraard was zij daar niet zo gelukkig mee. Ze is blijven ijveren voor een oplossing voor een probleem dat in mijn ogen en dat volgens mijn diensten niet bestaat. U komt nu met uw wetsontwerp. U hebt het wetsvoorstel van mevrouw Lanjri in een wetsontwerp gegoten en u wilt een oplossing aanreiken voor een probleem dat volgens mij en volgens de diensten niet bestaat door een derde toegangspoort te creëren voor staatloze mensen.

Enerzijds is er dus de klassieke asielaanvraag. Dan is er de familierechtbankprocedure. En dan is er dit nog, waarbij wij praten over een procedure voor verblijf voor minstens vijf jaar via de DVZ, na een advies van het CGVS.

Ik zie de meerwaarde van dit wetsontwerp nog altijd niet. Ik heb u daarnaar gevraagd. Ik heb gevraagd waarover het hier gaat en waarom dat nodig is. En dan vermoed ik natuurlijk andere motieven. Als wij praten over staatlozen, gaat het in het overgrote deel van de gevallen over Palestijnen, mensen uit de Palestijnse gebieden, die het op dit moment heel kwaad hebben. Dat er veel Palestijnse asielaanvragen zijn in België begrijp ik, gelet op het conflict en op de verschrikkelijke oorlog die daar bezig is tussen Hamas en Israël, en de slachtoffers die massaal vallen aan de Palestijnse kant. Kinderen, veel kinderen, vrouwen, mannen, strijders ook, maar ook heel veel niet-strijders. Gewone burgers als u en ik. Dat is verschrikkelijk. Er is niets zo erg als oorlog. Laat ik daar heel duidelijk over zijn.

Die mensen komen naar België. Vorig jaar waren er zo'n 3.000 asielaanvragen van Palestijnen. Ik meen, mevrouw de staatssecretaris, maar u kunt mij tegenspreken, dat zij op dit moment na hun asielaanvraag zo goed als allemaal erkend worden als vluchteling. Ik kan het mij niet anders voorstellen. Ik kan niet beweren dat het mensen zijn die het gemakkelijk hebben in hun thuisland en die maar terug naar Gaza moeten of naar de Palestijnse gebieden op de West Bank. Dat is natuurlijk niet zo. Ik weet niet of u cijfers hebt van het huidige aantal Palestijnse asielaanvragen, van de eerste zes weken van dit jaar? Dat zal wel hoog zijn, meen ik. Ik heb de asielcijfers van januari nog niet gezien. Die zullen misschien vandaag of morgen nog verschijnen. Volgens mij leiden de Palestijnse asielaanvragen nu allemaal tot een erkenning en tot verblijfsrecht. Zij vallen dus al niet onder uw wetsontwerp. Er is volgens mij dus niet echt een probleem.

Degenen die er tussen zouden vallen, kunnen nog altijd naar de familierechtbank. Ik snap dus echt niet waarover dit gaat. Volgens mij geeft u hiermee een politiek signaal dat u heel duidelijk kamp kiest in dat conflict voor de Palestijnse zaak. We hebben het daarover al gehad. Ik heb daarover eens een interview gegeven op de Israëlische televisie. Oké, dat was niet mijn beste interview. Ik heb al betere interviews gegeven. Iedereen weet wel wat ik daarover denk. Het is een moeilijk conflict, zo niet het moeilijkste in de wereld. Dat conflict is absoluut niet wit of zwart, maar een miljoen tinten grijs. Het is alleszins afschuwelijk; daarover zijn we het allemaal eens. Er moet zo snel mogelijk een vredesoplossing komen.

Er wordt dus gewoon een politiek signaal gegeven door deze regering en ik maak mij daarover zorgen. Wij moeten niet alle Palestijnen ter wereld naar hier halen en op een uithangbord schrijven dat we zelfs een totaal onnodige derde procedure hebben gecreëerd. Veel van de Palestijnen zijn door alles wat ze hebben meegemaakt – en ik heb daarvoor zelfs begrip – zeer anti-Israël. 75 tot 80 % van hen vindt Hamas geen terroristische organisatie en vindt de afschuwelijke aanslag en slachtpartij op 1.200 burgers terecht, rechtvaardig en rechtmatig. Die mensen komen dan naar hier en naar Antwerpen en Brussel, waar we een grote Joodse gemeenschap hebben. Die kunnen moeilijk samenleven. We moeten daarover niet flauw doen. Dat is gewoon een probleem. Hoe meer die bevolkingsgroepen met elkaar in contact komen en hoe meer conflicten ze tegen elkaar uitvechten in het Midden-Oosten, hoe meer ze hier in onze straten neus aan neus zullen staan. Het aantal antisemitische incidenten is enorm toegenomen. De mensen in de twee kampen zijn ook zeer radicaal en ik maak mij daarover zorgen.

Ik maak me daar zorgen over. Ik vraag me af of de asieldiensten aan een Palestijn die in ons land aankomt en een asielinterview heeft, vragen of hij Hamas een terroristische organisatie vindt en of hij de gebeurtenissen op 7 oktober rechtmatig vindt. Persoonlijk vind ik dat onze asieldiensten dat moeten vragen. We moeten toch weten welke ideeën die mensen hebben. Ze zijn toch geen wit blad. Een vluchteling is nooit een blanco blad, maar komt met een gigantisch boek van geschiedenis en heeft enorm veel dingen meegemaakt. Een aantal vluchtelingen zijn zeer radicaal. Dat is natuurlijk ook logisch. Wat hebben ze niet meegemaakt! Dat betekent nog niet dat wij als ontvangende samenleving niet eens goed moeten nadenken over wat wij in onze straten willen.

U wilt nog eens een statuut creëren voor staatlozen, terwijl de administratie bevestigt dat er nu geen juridisch probleem is. Wat zijn we dan aan het doen? Over wie gaat dit? Dit is een politiek signaal van de vivaldiregering dat Palestijnse vluchtelingen welkom zijn in België. Ik zeg niet dat ze niet welkom zijn, maar ik maak me zorgen over de toekomst, gelet op de zeer radicale ideeën van heel wat Palestijnse vluchtelingen over het samenleven met joden en de toekomst van de staat Israël. Dat is een feit. Daar mogen we niet flauw over doen.

Ik bedoel dat echt niet slecht naar die mensen toe. Ik begrijp dat zelfs. Het is zoals Jean-Marie Dedecker zegt: "Och Theo, mocht je in Gaza geboren zijn, was je zelf waarschijnlijk een strijder." Ik begrijp dat, maar het is wel een probleem. Ik ben niet de enige die zich daarover zorgen maakt. Als ik Samidoun hier zie betogen met hun radicale slogans. Palestijnen zijn allemaal sjahieds, martelaren. Hoe kan men scanderen dat een van de grootste terroristen op deze aardbol, Mohammed Deif, de militaire leider van de al-Qassambrigades, de militaire tak van Hamas, een martelaar is? Niemand treedt op. Dat is al maanden aan de gang. O wee, als men met twintig Vlaamse leeuwen in Brussel betoogt, dan staan er meteen tweehonderd flikken. Of men krijgt geen vergunning voor de betoging en moet naar de Raad van State gaan.

Samidoun betoogt evenwel elke donderdagavond aan het station Brussel-Centraal. Ze hebben zopas betoogd en zijn waarschijnlijk nog bezig, of toch niet, het is woensdag. U moet morgen maar eens gaan kijken. Het wordt elke week radicaler. De paragliders die de aanvallers hebben ingezet, gebruiken ze als symbool voor hun verzet.

Oh my God! Dan is men toch ver heen.

Beste mensen, is dit wetsontwerp nodig? Neen. Is het een goed idee met de geopolitieke situatie in het Midden-Oosten en de vluchtelingen uit Palestina die nu al met honderden per maand toekomen? Ook niet, sorry. Dat is niet het signaal dat men nu moet geven. Men moet geen olie op het vuur gooien. Men moet het vuur proberen te blussen en dat is heel moeilijk, want ze luisteren niet naar ons, geen van beiden niet trouwens.

Wij zullen tegen stemmen, want dit is niet nodig en het is heel zorgwekkend.

Mevrouw de staatssecretaris, we steunen dit wetsontwerp. We hebben in de commissie ook van u vernomen dat het over een kleine groep gaat. Ik wacht graag uw antwoorden af. Ik denk dat de heer Francken overdrijft over het effect van dit wetsontwerp. Ik laat u graag aan het woord om dat ook te bevestigen.

Het wetsontwerp voert een nieuwe procedure tot het verkrijgen van verblijfsrecht voor staatlozen in. Deze groep valt vandaag nog door de mazen van het net. Het is een goede zaak dat er nu voor hen een oplossing komt. Daarom zullen wij dit wetsontwerp goedkeuren.

Het blijft hier echter wel over een zeer beperkte groep gaan. In die zin mankeert het in dit wetsontwerp aan effectiviteit. In de toelichting zegt u dat u niet te ver kunt gaan omwille van het zogenaamde aanzuigeffect. De reden die wordt gegeven, is dat er voor staatlozen geen eerlijke verdeling van de lasten onder de lidstaten bestaat, zoals dat wel het geval is voor vluchtelingen in de Dublinverordening.

Die redenering betreur ik. Er zijn helemaal geen bewijzen dat een dergelijk aanzuigeffect bestaat. Integendeel, volgens NANSEN en ENS is daarvan geen sprake. Er bestaan studies over landen met een soortgelijke en meer vergaande regeling met betrekking tot de staatlozen. Het gaat over data van tien jaar die aantonen dat een dergelijk aanzuigeffect niet bestaat.

Het is dan ook jammer dat u die studies niet mee in rekening neemt en daarom een beleid voert op basis van veronderstellingen in plaats van feiten.

Mevrouw de voorzitster, mijnheer Francken, ten eerste, u stelde de vraag waarom de procedure nodig is. Het antwoord is heel duidelijk. U hebt immers zelf verwezen naar de bestaande procedures die niet alleen erg complex zijn voor de familierechtbank, maar die ook tot verschillende rechtspraken leiden. U hebt daarnet zelf over de rechtspraak in ons land gesproken. Echter, ook met betrekking tot de erkenning van staatlozen bij de familierechtbank is er diverse rechtspraak.

Het is een heel complexe en heel zware procedure. Ze regelt echter vooral het verblijfsrecht niet. Dat is nochtans wat wij nodig hebben. Zij regelt het verblijfsrecht echter niet.

Wat tot nu toe gebeurt, is dat de staatlozen worden geregulariseerd. Dat deed u zelf ook. Staatlozen worden geregulariseerd.

Ik ben van mening dat het belangrijk is de regularisatieprocedure te beperken tot een uitzondering. De essentie van regularisatie is dat in een uitzondering wordt voorzien voor mensen die niet in een hokje passen. Om humanitaire redenen wordt voor hen een uitzondering gemaakt.

Eigenlijk passen de staatlozen wel in een hokje. Het is dat hokje dat wij nu vastleggen met een aantal waarborgen en op een beperkende manier. Het gaat om een hele kleine groep mensen.

Het is trouwens ook een juridische verplichting, om in die nieuwe juridische procedure te voorzien. In heel veel verschillende arresten heeft het Grondwettelijk Hof immers vastgesteld dat het ontbreken van een verblijfsstatuut voor staatlozen, dat wel bestaat voor vluchtelingen, een discriminerende lacune is in onze verblijfswet. Die lacune lossen wij met het voorliggende op.

Er zijn natuurlijk een aantal waarborgen die wij invoeren. Een eerste en heel belangrijke waarborg is dat het statuut van staatloosheid niet zomaar van toepassing is op alle personen die staatloos zijn. Het is een verblijfsrecht dat wij toekennen voor de groep personen die staatloos zijn buiten hun wil om. Zij hebben dus hun nationaliteit buiten hun wil om verloren en kunnen ze niet terugkrijgen. Zij kunnen ook niet op een wettige en duurzame manier terugkeren naar hun land van herkomst.

Wij hebben de procedure zo opgebouwd dat ze subsidiair is aan de procedure voor internationale bescherming. Dat wil dus zeggen dat mensen eerst verplicht worden om asiel aan te vragen vooraleer zij een beroep kunnen doen op deze procedure. Dat zorgt er inderdaad voor, mijnheer Francken, dat hebt u goed gezien, dat Palestijnen, die vandaag een heel hoge erkenningsgraad hebben bij het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen, erkend worden als vluchteling en dus niet terechtkomen in de procedure voor staatlozen. Ten slotte wordt er ook een veiligheidscheck ingebouwd, die betekent dat mensen die een gevaar vormen voor de openbare orde of de nationale veiligheid, geweigerd worden.

Het wetsontwerp beoogt dus een verblijfsoplossing voor een zeer beperkte groep mensen, namelijk staatlozen die niet voldoen aan de voorwaarden om internationale bescherming te krijgen, maar die toch niet kunnen terugkeren naar hun land van herkomst omdat zij buiten hun wil om geen nationaliteit hebben. Die groep is inderdaad zeer beperkt, mevrouw Daems. Ik vind het een beetje raar dat u zegt dat het wetsontwerp effectiviteit mist omdat de groep te klein is. U zou eigenlijk blij moeten zijn dat de groep mensen die staatloos zijn, beperkt is. Ik vind het een goede zaak dat dat een kleine groep is. Het is echter een beetje zoals bij de PCR-testen, het is niet omdat een groep klein is dat men er niets aan moet doen. Het is niet omdat nu een kleine groep mensen tussen de mazen van het net valt dat men daar niets aan moet doen. Wij voorzien een verblijfsprocedure voor die kleine groep mensen die nu tussen de mazen van het net vallen en die een beroep moeten doen op een regularisatieprocedure, terwijl dat eigenlijk niet de bedoeling is.

Tot slot wil ik nog een klein woordje over de Palestijnen zeggen. Het was een boeiende geopolitieke schets die u hebt gegeven, mijnheer Francken, maar het wetsontwerp is er niet gekomen voor de Palestijnen. Ik vind het zelf echt absurd, werkelijk bij de haren getrokken, dat u zegt dat de regering met dit wetsontwerp een kant kiest in het conflict. Ik vind het echt ongehoord dat u dat zegt. Wij kiezen geen kant. De enige kant die wordt gekozen, is die van onschuldige burgerslachtoffers. U zei eigenlijk zelf dat cd&v ook in de vorige regering gepleit heeft voor een oplossing voor de staatlozen. Wij hebben toen geen kant gekozen, dus daar gaat het niet over. Het heeft niets te maken met het conflict.

Meer nog, de afgelopen jaren werden er 165 staatloze personen geregulariseerd op basis van de procedure 9bis nadat zij door een rechtbank werden erkend als staatloze persoon. Van die 165 personen waren er slechts 7 in Palestina geboren. Als wij rekening houden met personen die in de buurlanden van Palestina zijn geboren en dus tot de Palestijnse groep kunnen behoren, maar geen Palestijnse nationaliteit hebben, dan gaat het nog altijd slechts om 30 van 165 personen. De huidige procedure viseert dus helemaal niet een oplossing voor enkel Palestijnen.

Meer nog, aangezien Palestijnen erkend worden als vluchteling en zij eerst de asielprocedure doorlopen, zal de huidige procedure nauwelijks van toepassing zijn op Palestijnen. De staatloze personen die nu geregulariseerd worden, vormen een heel diverse groep. Ongeveer de helft van hen is afkomstig van de voormalige Sovjet-Unie en ex-Joegoslavië. Het gaat om een heel beperkte, heel diverse groep mensen van verschillende afkomst. Ik vind het niet meer dan normaal dat wij voor die beperkte groep een verblijfsoplossing creëren. Ik besef dat het niet om meer mensen gaat dan u geregulariseerd hebt, maar we halen hen wel uit de regularisatieprocedure en we voorzien voor hen een apart verblijfsstatuut, niet meer, maar ook niet minder dan dat.

Mevrouw de staatssecretaris, u hebt mij getriggerd, nu ben ik helemaal opgewarmd. Het gaat over het conflict in Palestina, maar u zegt dat cd&v geen kant kiest. Dat is het verhaaltje van uw premier. U kiest zogenaamd geen kant, maar enkele dagen na de meest gruwelijke aanslag sinds nine-eleven pleit u wel voor een algemeen staakt-het-vuren. Sorry, maar daarmee kiest u wel kant, want geen enkel westers land heeft dat gedaan. België stond daarin alleen, samen met de Spanjaarden.

Ik zal u uitleggen waarom u met die uitspraak kant kiest. In het verleden zijn wij nooit meegegaan in staakt-het-vurens als wij gebombardeerd werden of wanneer terroristen een aanslag pleegden op ons grondgebied, evenmin in de Verenigde Staten. Integendeel, wij hebben ons helemaal niet aan een staakt-het-vuren gehouden toen wij bombardeerden in Tora Bora of Syrië tegen IS.

Het pleidooi voor een algemeen, volledig en onmiddellijk staakt-het-vuren is de facto een pleidooi voor een opgave, voor het stoppen van de oorlog. Na de aanslag van 7 oktober 2023 is dat voor het Israëlisch parlement en de Israëlische democratie gewoonweg geen optie, want dat is in hun ogen een verlies, het houdt in dat Hamas terug kan groeien en groeien. Daarmee kiest u dus kant, zeker in hoofde van de Israëli's. Uw premier is persona non grata in Israël na zijn passage daar. Dat is veel erger dan een stom interview.

Hij is nu voorzitter van de Raad van de Europese Unie en moet een oplossing vinden. Dat zal nooit lukken. Niemand wil hem daar nog horen of zien omdat hij kant gekozen heeft. Daarover gaat het nu niet, maar ik wilde toch even de puntjes op de i zetten.

Wat betreft het wetsontwerp zelf, u zegt dat er helemaal niet zoveel Palestijnen zijn en dat we wel een oplossing zullen creëren, want dat het nu via de regularisatie gaat. So what? U hebt er zelfs nog inkomsten van. Ik zie het probleem echt niet. Waarom zou dat niet gewoon via een regularisatieprocedure kunnen, zoals dat de laatste 30 jaar werd gedaan? Het gaat om 165 mensen en nog eens zoveel honderden anderen.

Ik heb in de vier jaar dat ik staatssecretaris was heel veel brieven en mails gekregen van mensen die niet tevreden waren over A, B of C, maar ik heb nooit een brief gekregen van een staatloze die na de familierechtbank een regularisatie heeft gekregen via een 9bis. Misschien dat u er zo krijgt, maar ik heb dat nooit gekregen. U lost hier dus een probleem op dat er geen is. Dat was perfect mogelijk via de 9bis. U doet hier iets waarvan ik mij afvraag waarmee we in godsnaam bezig zijn. Ik vind dat het signaal dat niet moet worden gegeven. U ontkent dat ten stelligste en zegt dat dit absoluut niet de bedoeling van dit wetsontwerp is. Ik wil u geloven, maar ik betwijfel heel sterk dat dit ook zo is in de hoofden van uw coalitiepartners.