Proposition 55K2624

Projet de loi portant des modifications du droit d'écriture et du droit d'enregistrement relatif à certains actes.

General information ¶

Submitted by

Vivaldi

Submission date

April 20, 2022

Official page

Visit

Status

Adopted

Requirement

Simple

Subjects

registration tax simplification of legislation stamp duty

Voting ¶

Voted to adopt

Groen CD&V Vooruit Ecolo PS | SP Open Vld MR

Voted to reject

LE N-VA LDD PVDA | PTB VB

Abstained from voting

DéFI

Party dissidents ¶

• Anneleen Van Bossuyt (N-VA) abstained from voting.
• Valerie Van Peel (N-VA) abstained from voting.

Contact form ¶

Do you have a question or request regarding this proposition? Select the most appropriate option for your request and I will get back to you shortly.

Discussion ¶

May 11, 2022 | Plenary session (Chamber of representatives)

Full source

De algemene bespreking is geopend

Madame la présidente, je m'en réfère à mon rapport écrit que je n'hésiterai pas à citer tout à l'heure dans mon intervention.

Mijnheer de minister, ik was enigszins verbaasd toen wij enige weken geleden in de commissie het voorliggende wetsontwerp besproken hebben. Ik had immers niet verwacht dat u, een minister komende uit een gezinspartij, een belastingverhoging zou doorvoeren op familiale akten. Dat is immers wat het wetsontwerp doet, ondanks de woorden over administratieve vereenvoudiging en dergelijke, die in het ontwerp staan.

De kostprijs van het recht op geschriften verhoogt voor familiale akten van 7,50 euro naar 50 euro en van 7,50 euro naar 100 euro wanneer er een onroerend goed bij betrokken is. Het gaat om akten betreffende het huwelijksvermogensstelsel, het vermogensstelsel bij wettelijke samenwoning, het erfrecht, de akten van overlijden, de schenkingen onder levenden, de testamenten en giften, de echtscheiding, de afstamming en de erkenning. Dat zijn allemaal belangrijke momenten in het leven van mensen, die alweer duurder worden gemaakt.

Toen ik twee weken geleden het woord belastingverhoging in de mond nam, deed u daar laatdunkend over. Ik heb hier echter een artikel in De Tijd van twee fiscalisten, die uw wetsontwerp gefileerd hebben. Zij komen ook tot de enige mogelijke conclusie, namelijk dat een verhoging van de kostprijs van de notariskosten een pure belastingverhoging is.

Enkele maanden geleden heeft uw collega, minister Van Quickenborne, met veel bravoure aangekondigd dat het notariaat zou worden hervormd en dat de kostprijs voor de belastingplichtigen naar beneden zou gaan. De notariskosten zouden dalen. U neutraliseert die daling echter onmiddellijk en maakt de aanpassing onmiddellijk met de grond gelijk met de voorliggende belastingverhoging.

In de commissie kwam u dan met het verhaal dat het om een budgetneutrale oefening ging. De regering zou immers elders de kosten verlagen. De verlaging waarover u het had, hebt u niet met cijfers onderbouwd. Naar die cijfers is nochtans door mij en door een aantal andere leden gevraagd. Wij hebben ze echter niet gekregen.

De verlaging zit ook niet in de voorliggende tekst. Ze zit grotendeels in een andere tekst, namelijk in een koninklijk besluit dat u nog moet aanpassen. Dat is enigszins wrang. Wat u daar doet, is immers voor de slecht werkende kantoren, die er niet in slagen hypothecaire getuigschriften op tijd af te leveren, de kosten van het aanvullende afschrift verlagen. U doet niets aan de compleet gebrekkige dienstverlening van die kantoren. U verlaagt echter de kostprijs en compenseert die verlaging onmiddellijk door de belastingen te verhogen op alle familiale akten waarover ik het daarnet had.

Volgens mij zou het een maatregel van goed bestuur geweest zijn als u de administratie zou aanpakken, door er KPI's voor op te stellen en ervoor te zorgen dat ze in de toekomst documenten wel tijdig aflevert. Uw oplossing is echter gewoonweg de kosten van het aanvullende afschrift af te schaffen en het geld terug te pakken van mensen die scheiden of in een rouwproces zitten. Het gaat dan over testamenten, akten van samenwonen, erfrecht en dergelijke.

Ik was dus echt wel verbaasd dat u kwam aanzetten met een dergelijke platte belastingverhoging. Ik kan dit immers niet anders noemen. Wij zullen dan ook zeker tegen deze tekst stemmen.

Mevrouw de voorzitster, volgens de minister hoefden de leden van de commissie voor Financiën en Begroting zich geen zorgen te maken, omdat het wetsontwerp budgetneutraal is. De minister verwees nog naar het feit dat de FOD Financiën concrete berekeningen voor dit wetsontwerp heeft gemaakt. Het zou dan vanzelfsprekend moeten zijn dat de commissieleden in een parlementaire context inzage krijgen in die berekeningen en dat de minister die bewering ook hard maakt, namelijk dat dit alles budgetneutraal zou zijn.

Zo zou bijvoorbeeld het recht op geschriften, dat vandaag 7,5 euro bedraagt, worden opgetrokken tot ongeveer 50 euro. Dat is zeven keer het huidige tarief. Als er een onroerend goed bij betrokken is, zou het tarief zelfs stijgen tot 100 euro, wat uiteindelijk vijftien keer het huidige tarief is.

Het feit dat we die berekeningen niet te zien krijgen, onderbouwt onze these dat deze regering maar al te vaak haar toevlucht neemt tot allerlei geniepige, heimelijke en slinkse belastingverhogingen, omdat ze het vaak niet eens raakt. Volgens de liberalen, zeker de Waalse liberalen, mag er geen enkele belastingverhoging bij komen, terwijl de linkse partijen daar uiteraard wel voor gewonnen zijn. Deze regering zoekt dan de gulden middenweg tussen beide extremen en neemt dus haar toevlucht tot slinkse belastingverhogingen. Denk maar aan de btw op kleine zendingen of de niet-indexering van allerlei belastingverminderingen en vrijstellingen. Die laatste maatregel, die elk jaar opnieuw voor een sluipende belastingverhoging zorgt, zou tegen 2024 goed zijn voor 66 miljoen euro. Die berekeningen dateren echter nog van voor de stijgende inflatie. Met de stijgende prijzen zullen die niet-geïndexeerde belastingverminderingen en -vrijstellingen nog leiden tot een veel hoger bedrag.

Andere slinkse belastingverhogingen van deze regering zijn de hogere boetes van minister Van Quickenborne, maar bijvoorbeeld ook de btw op de tandarts, de kinesist enzovoort.

Eigenlijk kunnen wij de gestegen notariskosten ook toevoegen aan dat lijstje, een belastingverhoging via de achterdeur.

De regering weigert transparantie te verschaffen over de berekeningen die men zogenaamd heeft. Zij weigert deze berekeningen te delen met het Parlement. De controle van de regering is nochtans een van de basistaken van het Parlement. Behoudens berekeningen die weerleggen dat het hier gaat om een zoveelste slinkse belastingverhoging, zullen wij dit niet goedkeuren.

Monsieur le ministre, je vais me permettre une comparaison. Vous allez chez le boulanger pour acheter un croissant et le boulanger vous dit au moment de payer: "Dans le cadre de la simplification administrative, le prix du croissant est passé au prix de la tarte aux fraises." C'est plus ou moins ce que vous faites ici avec ce projet de loi. En effet, on lit dans l'exposé des motifs: "Dans le cadre d'une simplification administrative, une modification tarifaire est projetée." Avec une certaine malhonnêteté dans cet exposé des motifs, puisqu'on parle de modification tarifaire sans jamais mentionner les hausses de taxes qui se trouvent assez discrètement reprises dans le dispositif. Même dans le dispositif, le montant de ces taxes n'apparaît pas clairement. Il faut faire une analyse de texte pour arriver à voir que la taxe qui aujourd'hui est à 7,50 euros passe à 50 euros. Pour certaines taxes, c'est une hausse de 567 %. On a même des cas où on passe de 7,50 euros à 100 euros, donc une hausse de 1 233 %. Voilà votre simplification administrative!

Je vous engage vraiment à aller dans la rue ou au Lunch Garden, que vous aimez tant, pour expliquer aux gens autour de vous: "Voilà, on a fait une simplification administrative et la taxe va passer de 7,50 euros à 100 euros." Je vous invite vraiment à le faire. Je ne sais pas si votre parti va encore monter dans les sondages si vous faites cela, mais en tout cas, c'est la réalité de ce texte de loi.

C'est aussi une taxe qui est particulièrement injuste. Elle est régressive. Cela veut dire qu'en proportion du revenu ou de l'acte pris en considération, plus le revenu est important ou plus le montant de l'acte est important, plus bas sera le taux d'imposition. Si on a un revenu de ministre ou un revenu de petit pensionné, ce ne sera évidemment pas le même impact pour la personne. Le taux sera beaucoup plus élevé pour le petit pensionné. De plus, comme relevé par le Conseil d'État, les familles doivent désormais payer les mêmes montants de taxes que les sociétés, ce qui est totalement incompréhensible.

À ce scandale s'en ajoute un deuxième, monsieur le ministre: votre refus de transparence. Comment justifiez-vous ces hausses de taxes que vous n'annoncez pas, même si vous les avez reconnues en commission? Pour vous, comme certaines taxes sont supprimées, la neutralité budgétaire de la réforme nécessite d'en augmenter d'autres. Cette justification est assez singulière: ce n'est pas parce qu'on détaxe Paul qu'on peut taxer Pierre. En outre, nous avons assisté en commission à un refus de transparence inacceptable de votre part. En effet, pour aboutir à cette neutralité budgétaire, vous avez dit: "Le service d'études du SPF Finances a effectué un calcul minutieux." Je vous ai alors demandé de me fournir ces données ou, du moins, le montant total des hausses et baisses de taxe qui, logiquement, doivent s'approcher de zéro. Et vous avez refusé, à plusieurs reprises, de le faire.

Pour ne pas trahir vos propos, je vais à nouveau vous citer cet excellent rapport, dont je suis mentionné comme l'auteur - je peux me permettre de divulguer un petit secret aux éventuels citoyens qui nous suivraient: ce sont, en réalité, les services qui rédigent ces rapports. Donc, je le cite: "Le vice-premier ministre ne comprend pas très bien pourquoi il est demandé avec une telle insistance que les chiffres concrets soient communiqués. Le vice-premier ministre souligne à ce propos qu'il n'est pas habituel de simplement transmettre ce type de données aux membres du Parlement." Bref, il est normal de ne pas informer les députés qui posent des questions et de ne pas communiquer des documents, alors qu'on invoque une neutralité budgétaire. Il est inutile d'en faire la démonstration; il faut croire le ministre sur parole. C'est assez surréaliste, ce refus de communication! Vous le justifiez par le fait que certains ministres avaient fait de même précédemment.

Monsieur le ministre, lorsque vous avez lu l'accord de gouvernement, vous avez dû sauter le chapitre "Renouveau démocratique". Je vous conseille de lire notamment la promesse qui est faite par le gouvernement à la page 83 d'assurer la transparence de la vie publique. C'est la transparence envers les citoyens, mais si vous ne commencez pas par celle envers les députés élus par ces mêmes citoyens, la première sera d'autant plus difficile à garantir.

Ce projet est insupportable sur le fond mais il l'est aussi sur la forme, dans la manière dont vous avez refusé le degré minimal de transparence.

Chers collègues, s'il est vrai qu'à première vue, ce projet de loi permet d'accroître la simplification administrative en supprimant le coût sur les certificats, copies ou extraits de documentation hypothécaire et sur les actes de refus de transcription de saisie ainsi que sur les certificats hypothécaires, il n'en demeure pas moins que ce texte augmente sensiblement le droit en écriture pour toute une série d'autres actes.

On constate ainsi aux articles 3 et 4 du projet que le coût d'écriture initial fixé à 7,50 euros est porté à 50 euros et même, dans certaines hypothèses, à 100 euros pour les actes sujets à transcription hypothécaire ou les actes passés pour les sociétés. Pour rappel, ces actes concernent de nombreux instants de la vie des citoyens: mariage, divorce, décès, etc.

M. le ministre justifie cette mesure en précisant que la simplification administrative visée par le projet se devait d'être budgétairement neutre, ce qu'on pouvait parfaitement comprendre. On pouvait même y adhérer. Toutefois, s'il est vrai que le SPF Finances confirme la neutralité budgétaire de la réforme, ses estimations n'ont pas été communiquées au Parlement. Nous ne disposons dès lors que de peu d'informations permettant de savoir avec précision si la hausse tarifaire de certains actes compense bel et bien le manque à gagner pour l'État belge.

En conclusion, bien que la mesure proposée ait été préalablement discutée et analysée avec le secteur, le flou qui entoure ce texte, principalement sur les estimations budgétaires, empêchera notre groupe de le soutenir pleinement.

Mevrouw de voorzitster, geachte leden, bedankt voor uw toelichtingen, opmerkingen en vragen. Ik zal een aantal punten opnoemen.

Mijnheer Vermeersch, ik hoop dat u, na mijn toelichting over de budgetneutraliteit van wat nu voorligt, uw stemgedrag nog zult aanpassen. Het gaat hier over een hervorming van de registratierechten en van het recht op geschriften, een hervorming met een omvang van bijna 35 miljoen euro. De hervorming heeft uiteraard een uitgavenzijde en een inkomstenzijde. Aangezien de hervorming budgetneutraal is, is het logisch dat die twee met elkaar in overeenstemming zijn. Om dat aan te tonen, geef ik een overzicht.

Langs uitgavenzijde is de opheffing van het recht op geschriften van 2 euro voor een hypothecair getuigschrift goed voor 1,9 miljoen euro kosten. De opheffing van de retributie op de geautomatiseerde aanvullende hypothecaire afschriften van 52 euro is goed voor 31,9 miljoen euro kosten. De vaststelling van het recht op geschriften en het registratierecht op akten van erfopvolging is goed voor 1,1 miljoen euro aan kosten.

Langs inkomstenzijde zorgt de verhoging van het tarief van 7,5 euro naar 50 euro voor bepaalde notariële akten, of naar 100 euro voor onroerende akten, voor 5,3 miljoen euro aan opbrengsten, aangezien het per jaar om ongeveer 103.000 akten gaat. De verhoging van het tarief van 95 euro naar 100 euro voor akten van rechtspersonen is goed voor een opbrengst van 0,4 miljoen euro. Het gaat om zowat 78.000 akten per jaar. Tot slot, de verhoging van het recht op geschriften van 50 euro naar 100 euro voor notariële akten onderworpen aan hypothecaire overschrijving of inschrijving is goed voor een opbrengst van 28,7 miljoen euro en het gaat daarbij om 474.000 akten per jaar.

Als u die cijfers tegen elkaar afzet, dan merkt u zelfs een beperkt negatief saldo. Het gaat dus eigenlijk, als u het mij vraagt, om een belastingverlaging van 0,5 miljoen euro, maar ik zal dat voor alle duidelijkheid niet op die manier verkopen. Binnen de budgetten van onze FOD Financiën wordt dit in ieder geval opgevangen. Van een belastingverhoging, zoals door u in de commissie nog zeer expliciet geuit, is absoluut geen sprake.

Over de manier waarop wij te werk gaan en de manier hoe wij dit aan onze administratie vragen en de input daarvoor krijgen, hebben we tijdens de commissie een lange en heel duidelijke discussie gehad. Wij hebben elk natuurlijk onze standpunten, maar die zijn duidelijk.

Mijnheer Donné, een gemiddeld gezin maakt geen gebruik van dat bijzonder tarief. Een beperkt aantal akten vallen onder dat bijzonder tarief, en dat zijn voornamelijk de vermogenden die het gebruiken in het kader van de vermogensplanning. We trachten de administratieve vereenvoudiging effectief waar te maken. Dit is een voorbeeld van hoe we in overleg met de sectorvereniging en Fednot tot diezelfde constatering zijn gekomen dat dat afzonderlijke tarief niet langer kon of moest worden opgenomen daarbij.

U had dan ook nog wat opmerkingen over de dienstverlening. De dienstverlening van de administratie is in het kader van het overleg met Fednot opnieuw gemonitord. In het kader van de oververhitting van de vastgoedmarkt in tijden van corona werden er op een bepaald moment veel meer hypothecaire afschriften opgevraagd, terwijl ambtenaren zoveel als mogelijk moesten thuiswerken, waardoor er tijdelijk een achterstand werd opgebouwd. Die zijn we heel snel aan het herdistribueren om dat probleem aan te pakken. De achterstallige dossiers werden naar minder belaste kantoren gebracht. Op die manier kon er bijgesprongen worden om te voldoen aan de vraag van de hypothecaire afschriften. Het probleem waar u het over hebt, is met andere woorden ook al opgelost. We hebben daar al heel veel overleg over gehad met Fednot. Uw opmerking was een terechte bezorgdheid, maar wij hebben dat probleem opgelost. Wat vandaag voorligt, staat los van hetgeen dat hier wordt besproken.

Hopelijk krijgt dit voorstel de volle steun van dit Parlement.

Mijnheer de minister, ik dank u voor de toelichting. Het is spijtig dat wij die cijfers niet twee weken geleden hebben gekregen. Dat doet echter niets af aan de kern van mijn kritiek. Dat doet niets af aan het feit dat u het recht op geschriften over familiale akten optrekt. U komt opnieuw met het argument van draagkracht en dat het gemiddeld gezin hiervan geen gebruikmaakt. Een heel pak van die akten betreft geen keuze. Dat zijn momenten in het leven die gebeuren en waarmee men geconfronteerd wordt. Dat argument begrijp ik dan ook niet goed.

Het tweede aspect betreft die draagkracht. Is wie huwt met scheiding van goederen onmiddellijk een rijk persoon volgens u? Geldproblemen kunnen aanleiding geven tot een echtscheiding. Wie scheidt na faillissement, is ook niet rijk. Hier worden assumpties gemaakt die helemaal niet kloppen, om hieraan toch maar een verhaal van taxshift of zo aan op te hangen. Daarin ga ik helemaal niet mee. Het blijft gewoon een belastingverhoging van het recht op geschriften over familiale akten, punt uit, hoe het ook wordt verantwoord.

Met betrekking tot de dienstverlening, ik hoor het u graag zeggen, maar die problemen zijn niet bij corona ontstaan. Die problemen zijn ontstaan bij de integratie van de hypotheekkantoren in de algemene administratie van de patrimoniumdocumentatie. Dat is de reden voor het ontstaan van die problemen. Die problemen lost men op door de administratie aan te sturen en niet door bepaalde tarieven te verlagen omdat de dienstverlening niet goed loopt en dat elders te gaan recupereren.

Ondanks uw uitleg verandert dit niets aan onze positie.

Mijnheer de minister, ik wil u danken om op onze vraag in te gaan om deze cijfers te delen. U begrijpt uiteraard dat we, om deze cijfers te kunnen analyseren, ze ook nodig hebben in de commissie. Dan hebben we voldoende tijd om te zien welke de impact is op deze of gene situatie. Bijvoorbeeld, welke notariële akten komen vaker voor of minder vaak? Welke hebben een belangrijke impact? Welke notariële akten kan men ontlopen of welke is men hoe dan ook verplicht om aan te gaan als men een bepaalde transactie doet?

Voor ons is het op dit moment erg moeilijk om dit nu snel op een drafje te analyseren. Maar laat dit een oproep zijn aan u, mijnheer de minister, om er in volgende sessies waar we wetsontwerpen bespreken en waar er dergelijke beslissingen worden genomen, een automatisme van te maken om deze cijfers te delen met het Parlement.

Wat wij vroegen, is niet meer dan wat u nu gegeven hebt, met name over hoeveel akten het gaat, welke de impact is van de respectievelijke verhoging en de eventuele verlaging, welke de uitgaven en inkomsten zijn. Zo kunnen wij als Parlement ons controlewerk doen. Dat is de oproep van de commissieleden van de oppositie die hier zijn tussengekomen.

Ik dank u dus voor het delen van de cijfers en roep u op om dit in de toekomst ook in de commissie te doen, zodat we er niet op een dergelijke manier op moeten blijven hameren. Het zou eigenlijk een automatisme moeten zijn.

Monsieur le ministre, sur le fond les critiques restent. Il s'agit de hausses de taxes injustifiables. Sur la forme, il est assez incompréhensible qu'en commission, l'endroit où normalement on analyse les choses en profondeur, et où l'on peut débattre plus profondément qu'ici en séance plénière, vous refusiez de nous donner les chiffres que nous demandons. Vous avez eu une justification presque théorique selon laquelle vous n'avez pas à les donner. Vous justifiez cette non-transparence. Après avoir refusé de donner la moindre information, vous venez en séance plénière avec des chiffres. Vous comprenez que ceci est assez incompréhensible. Vous avez peut-être une explication et si oui, je suis prêt à l'entendre et même curieux.

Cependant, c'est quand même une façon de faire qui n'est pas correcte et malheureusement ce n'est pas la première fois que vous agissez de la sorte. Par exemple, lorsque nous avons eu des débats sur la question de la taxation des allocations de chômage, c'était la même chose: vous vous êtes muré dans un mutisme total en commission. Heureusement qu'il y a eu une deuxième lecture à laquelle vous êtes venu avec des réponses. Ce refus de répondre, je ne sais pas à quoi il est dû. Peut-être pourra-t-on l'évoquer en commission plus tard si vous ne voulez rien dire aujourd'hui. Mais vous comprenez bien qu'il y a quelque chose d'anormal dans votre façon de fonctionner. Je pense qu'il serait utile de revoir cette façon.