Proposition 55K3025

Projet de loi modifiant la loi du 4 juillet 1989 relative à la limitation et au contrôle des dépenses électorales engagées pour l'élection de la Chambre des représentants, ainsi qu'au financement et à la comptabilité ouverte des partis politiques.

General information ¶

Author

PS | SP Eliane Tillieux

Submission date

Nov. 23, 2022

Official page

Visit

Status

Adopted

Requirement

Simple

Subjects

election financing party financing political parties

Voting ¶

Voted to adopt

Groen CD&V Vooruit Ecolo PS | SP DéFI Open Vld MR

Abstained from voting

LE N-VA LDD PVDA | PTB VB

Contact form ¶

Do you have a question or request regarding this proposition? Select the most appropriate option for your request and I will get back to you shortly.

Discussion ¶

Dec. 8, 2022 | Plenary session (Chamber of representatives)

Full source

Mme Claire Hugon, rapporteur, renvoie à son rapport écrit.

Bedankt, mevrouw de voorzitster, om mij het woord te geven. Ik wil u ook graag bedanken voor uw wetsvoorstel dat als doel heeft de dotaties voor de politieke partijen met welgeteld 5,32 % te verminderen in 2023 en 2024. Dat zou een besparing van telkens 1.989.000 euro moeten opleveren in 2023 en 2024.

Mevrouw de voorzitster, dit voorstel stemt mij enigszins tot blijdschap. Ik probeer immers al sinds 2019 om iets te doen aan de toch wel zeer royale partijdotaties die voortvloeien uit een wetsaanpassing van 2013. Deze wetsaanpassing werd door de toenmalige meerderheid doorgevoerd en wij hebben toen tegengestemd.

Ik ben echter altijd blijven hameren op een aanpassing van de partijdotaties omdat dat leeft bij de mensen. Mensen vinden dat de partijdotaties te royaal zijn. Er zijn zelfs partijen in dit halfrond die de partijdotaties onrechtvaardig vinden, vooral als het gaat om de dotaties aan partijen waarvan zij geen lid zijn.

Eindelijk is er dus toch enige beweging in dit Parlement om iets te doen aan de partijfinanciering. Ik ben echter niet heel erg blij, mevrouw de voorzitster. Daarvoor gaat uw initiatief niet ver genoeg.

Ik moet ook vaststellen dat het stilzitten van het Parlement slechts doorbroken werd omdat de regering de meerderheid in dit Parlement heeft doen bewegen. Ze hebben dat gedaan in hun laatste begroting met hun notificatie van 18 oktober 2022. Zolang heeft het dus geduurd, hoewel ik mijn initiatief al genomen heb in december 2019. Uiteindelijk heeft de regering een soort dwingende bepaling opgenomen om het Parlement aan te zetten tot enige besparing.

Goed, u bent daarop ingegaan, dat is het goede nieuws, maar toch niet helemaal. Ik lees in de notificatie van 18 oktober 2022 immers het volgende. Daar legt men eigenlijk bijna het Parlement een besparing op van 1.998.000 euro. In uw voorstel neemt u echter alle indexeringen op de partijfinanciering tot en met december 2022 mee en u rekent dan om, om tot het bedrag te komen van 1.998.000 euro. Dat is dan die 5,32 %.

Dat is echter een beetje in tegenstrijd met wat de regering aan u vroeg. Zij vroeg immers om de partijdotaties te bevriezen in september en om daar dan die besparing van 1.998.000 euro op toe te passen. Dus eigenlijk hebt u niet goed geluisterd naar de regering.

Mevrouw de voorzitster, wij dienen twee amendementen in op uw wetsvoorstel, die eigenlijk uw wetsvoorstel een beetje onderuithalen. Soit, het is zo. Wij willen teruggaan naar een bevriezing van de partijdotaties anno 2019. Met andere woorden, wij willen de jaarlijkse dotatie bevriezen op 31.727.000 euro. Daarop passen wij dan, met het tweede amendement dat wij indienen, die besparing van 5,32 % toe, zodat er nog 30.039.000 euro overblijft. Dat is toch wel wat minder dan in uw voorstel, waar het 35.540.000 euro is. Dat lijkt mij ook meer in de lijn te liggen van wat de bevolking van ons verwacht met betrekking tot besparingen op de partijdotatie.

Ik hoop dat die twee amendementen de steun krijgen, vermits ze mijns inziens echt wel meer tegemoetkomen aan wat men van ons verwacht.

Mevrouw de voorzitster, ik zal niet herhalen wat onze collega al uiteengezet heeft. Dit wetsvoorstel strekt ertoe de dotatie aan de politieke partijen te verminderen met 5,32 % vanaf 2023 en ook in 2024.

Nu, onze fractie wil wel enthousiast zijn over iedere besparing die door de ministerraad ingevoerd wordt, maar 5,32 % is echt een peulschil. Het totale vermogen van de tien belangrijkste politieke partijen is van 1999 tot 2022 gestegen van 72,7 miljoen euro naar 156,8 miljoen euro. Mijn collega zei het al, die 5,32 % zou een vermindering, een besparing, inhouden van ongeveer 2 miljoen euro, 1.998.000 euro om precies te zijn. Dat is 2 miljoen euro op 156 miljoen euro.

Van de samenleving worden enorme inspanningen gevraagd en politieke partijen zouden een voorbeeldfunctie moeten hebben. Vandaar dat wij opnieuw ons amendement van vorig jaar indienen om de dotaties te halveren wat het vaste bedrag en het bedrag per stem betreft, dit vanaf het begrotingsjaar 2023.

Wij geloven in het voortschrijdend inzicht van de meerderheidspartijen en hopen dat alle politieke beloftes die zij ter zake gedaan hebben ingelost zullen worden. Daarom hopen wij dat ons amendement gesteund zal worden. Wij zullen uiteraard ook het gecopy-pastete amendement van de PVDA steunen, net als het amendement van de N-VA, daar elke besparing toegejuicht moet worden. Wij willen echter wel benadrukken dat dit verre van afdoende is.

Beste collega's, het is toch wel heel bijzonder. Ik zetel sinds kort in de commissie Grondwet, waar onder andere de partijdotaties besproken worden. Toen ik bij de eerste bespreking vertelde over ons voorstel om de partijdotaties te halveren…

Ik hoor dat er veel geroezemoes is. Er zijn ook weinig collega's aanwezig. Het is blijkbaar moeilijk om aandacht te besteden aan de partijdotaties.

Toen ik voor de eerste keer in de commissie voor Grondwet en Institutionele Vernieuwing over de partijdotaties sprak, zei de heer Calvo mij dat dit in de commissie voor de Comptabiliteit besproken wordt. Ik was toen nog een beetje naïef en ik geloofde hem. Toen ik dat daarna tegen iemand zei, zei men natuurlijk dat dit totaal niet klopte. Het bewijs is dat de problematiek van de partijdotaties effectief op de agenda van de commissie Grondwet kwam.

Misschien ligt dat ook aan het feit dat de meeste collega's niet echt fier zijn op wat hier op tafel ligt. De commissievergadering werd bijna op de zolder van de Kamer georganiseerd. Er waren zelfs te weinig micro's voor de stemgerechtigde leden. Er was natuurlijk ook geen streaming. Qua transparantie kan dat tellen.

Wij gaan dit niet steunen omdat het een belachelijke verlaging is. Wat ligt hier immers op tafel? Na de begrotingsaanpassing in september werden de dotaties op 34,4 miljoen euro vastgelegd. Dat zou normaal in december aangepast worden, maar daar is men van afgestapt. De besparing waarover vandaag wordt gestemd, komt neer op 5,32 %. Dat is de 1,998 miljoen euro die door de regering werd gevraagd. Hierdoor komt het begrote bedrag uiteindelijk op 35,5 miljoen euro uit. Ondanks de besparing is er dus toch een stijging van 3,24 % of 1,1 miljoen euro.

De regering heeft in de notificaties gevraagd om de dotaties aan de politieke partijen te bevriezen. Dat zou betekenen dat het bedrag waarover wij vandaag stemmen niet meer dan 34,4 miljoen euro zou mogen bedragen, maar het is 35,5 miljoen euro geworden. Zelfs dat was dus te veel gevraagd, collega's.

Daarom zullen wij opnieuw ons amendement indienen om de partijdotaties te halveren.

Op het moment waarop de burgers supermoeilijke tijden kennen, mag er van de politiek toch iets meer worden verwacht. Ik herhaal wat ik al in de commissie heb gezegd: het Belgisch systeem is één van de meest gulle ter wereld. Gisteren zagen we nog statistieken over vastgoed dat het bezit is van verschillende partijen. Er wordt vier keer meer geld uitgegeven per stem dan in Nederland, twee keer meer dan in Duitsland. In totaal gaat het om 75 miljoen aan dotaties, niet enkel federaal maar ook bij gemeenschappen en gewesten. Daar kan men dan nog eens 85 miljoen bijtellen aan personeelskosten, betaald door de verschillende parlementen. Jaarlijks gaat het over 160 miljoen. Dan heb ik het nog niet over de ministeriële kabinetten die in ons land ook enorm zwaar doorwegen: meer dan 2.000 kabinetsmedewerkers. Ook daar kunnen we naar andere landen kijken, zoals Frankrijk met maximum 15 kabinetsleden per minister, of Nederland, waar een minister het met drie kabinetsmedewerkers moet doen.

Op zich zijn we niet tegen publieke middelen voor partijen, want we willen natuurlijk wel dat partijen kunnen functioneren. Wij denken dat 50 % van de huidige bedragen meer dan genoeg is. Wij vinden het ook belangrijk om partijfinanciering door de leden te behouden. Vandaag zien we dat de eigen inbreng van de leden bij veel partijen zeer laag ligt. Nochtans is dat wat een partij dynamisch maakt, de bijdragen van de eigen leden. Wij zijn dan ook het voorstel genegen dat er voor elke publieke euro ook een private euro moet zijn, die niet van bedrijven komt, maar van de mensen.

Chers collègues, je vais le dire également en français. Hier, j'ai participé à l'émission QR le débat suite au scandale qui se déroule au Parlement wallon. Le train de vie qui est mené par un certain milieu politique encore aujourd'hui est révélé par des dénonciations assez graves. Dans ce cadre, une discussion avait également lieu sur les dotations aux partis. Quelqu'un disait qu'il était scandaleux que le PTB n'ait pas soutenu la diminution de 5 %. Je l'explique donc aussi en français.

La dotation des partis au niveau fédéral pour cette année, après l'adaptation budgétaire du mois de septembre, était de 34,4 millions d'euros. L'économie qui est votée aujourd'hui est de 5,32 %, c'est-à-dire 1,9 million d'euros. Mais le budget final pour 2023 sera de 35,5 millions d'euros. Cela veut dire qu'en fait, on a diminué tout en maintenant l'index. Et finalement, on assiste à une augmentation de 3,24 %, ou de 1,1 million d'euros. En fait, le gouvernement, dans ses notifications budgétaires, quand il a annoncé les 8 % de diminution de salaire des ministres, bien sûr compensés par une indexation de 10 %, a demandé au Parlement de geler les dotations politiques.

Si on avait gelé les dotations politiques, on aurait dit que le montant devait être de 34,4 millions d'euros. Mais même cela, chers collègues, vous avez été incapables de le voter. C'est peut-être la raison pour laquelle, finalement, personne n'est présent aujourd'hui pour ce débat parce que vous n'êtes peut-être pas très fiers de la décision prise. J'attends votre réponse. Personne n'était inscrit pour le débat mais libre à vous, bien sûr, de défendre la mesure. Je vois qu'en tout cas, pour cela, vous êtes tous bien au balcon. Soyons clairs! Pendant que la population souffre, le politique continue à mener un large train de vie dans notre pays. Aujourd'hui, la dotation de l'ensemble des partis s'élève à 75 millions d'euros en Belgique, tous niveaux de pouvoir confondus.

On peut encore y ajouter 85 millions annuellement pour les frais de personnel. Le financement est donc quatre fois plus élevé par voix qu'aux Pays-Bas et deux fois plus qu'en Allemagne, par exemple. Les statistiques sont claires. Le patrimoine des partis politiques s'élève à 156 millions d'euros. C'est un vrai record. Au PTB, nous sommes en faveur d'un financement public. Nous ne sommes pas contre mais nous pensons qu'aujourd'hui, le politique peut envoyer un signal à la population et couper dans ses propres dépenses.

Sur le financement des partis, nous sommes clairement en faveur du maintien d'un financement privé, un financement actif par les membres. En effet, il n'est pas normal de voir des partis qui ne comptent que peu de membres, qui n'ont presque pas de cotisations de membres, être complètement financés par l'argent de l'État. Cela ne nous semble pas logique. Le dynamisme d'un parti, c'est d'être un parti de membres actifs. Nous proposons que pour chaque euro public, le parti récolte un euro chez ses propres membres.

Chers collègues, j'espère que vous avez désormais compris pourquoi nous ne soutiendrons pas cette proposition.