Proposition 55K2573

Projet de loi transposant la directive (UE) 2019/1153 du Parlement européen et du Conseil du 20 juin 2019 fixant les règles facilitant l'utilisation d'informations financières et d'une autre nature aux fins de la prévention ou de la détection de certaines infractions pénales, ou des enquêtes ou des poursuites en la matière, et abrogeant la décision 2000/642/JAI du Conseil.

General information ¶

Submitted by

Vivaldi

Submission date

March 21, 2022

Official page

Visit

Status

Adopted

Requirement

Simple

Subjects

EC Directive economic offence legal process fight against crime offence judicial proceedings criminal procedure exchange of information money laundering

Voting ¶

Voted to adopt

Groen CD&V Vooruit Ecolo PS | SP DéFI Open Vld MR PVDA | PTB

Abstained from voting

LE N-VA LDD VB

Contact form ¶

Do you have a question or request regarding this proposition? Select the most appropriate option for your request and I will get back to you shortly.

Discussion ¶

May 5, 2022 | Plenary session (Chamber of representatives)

Full source

De algemene bespreking is geopend

Les rapporteurs, Mme Hugon et M. Vanbesien, s'en réfèrent au rapport écrit.

Mevrouw de voorzitster, mijnheer de minister, collega's, men is snel geneigd om wetgeving die richtlijnen omzet in het kader van de bestrijding van grote georganiseerde misdaad en witwassen gewoon goed te keuren. Het is ook een heel technische bundel die voor het grootste stuk een pure omzetting betreft van wat nog niet in Belgisch recht is omgezet. Ik wil hier echter een aantal niet-technische kanttekeningen bij maken.

De Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA) maakt sinds 2020 een algemene opmerking met betrekking tot het CAP en het openstellen van de informatie rond de banksaldi. Er is een verzoek tot vernietiging van die wet bij het Grondwettelijk Hof lopende. In afwachting van die uitspraak blijft de GBA verwijzen naar het advies dat ze in 2020 bij die wet gegeven heeft. Er wordt een veel te verregaande centralisatie van zeer veel financiële informatie van burgers en bedrijven opgezet door middel van die wet. In het kader van de omzetting van deze richtlijn wordt er nog een andere overheidsinstantie toegevoegd die ongebreideld toegang zal hebben tot al die informatie, namelijk het Centraal Orgaan voor de Inbeslagneming en de Verbeurdverklaring (COIV). Ik kijk met heel veel aandacht uit naar de uitspraak van het Grondwettelijk Hof in dezen, wat dit blijft voor ons een zeer belangrijke zaak.

Wat betreft de omzetting, hier wordt een aantal extra informatiekanalen geopend. Het COIV gaat met buitenlandse homologen informatie uitwisselen. Daar komt nu Europol bij. Er wordt ook nog een onrechtstreeks kanaal geopend. Parketten kunnen nu ook met buitenlandse parketten informatie uitwisselen die zij van de eigen CFI hebben bekomen. Als die informatie eenmaal bij de CFI zit, kan die dus eigenlijk veel gemakkelijker dan nu het geval is beginnen te circuleren, ook naar het buitenland.

Ik wil daar een dubbele bedenking bij maken. De eerste heeft te maken met andere wetgeving, vanuit helikopterzicht. Er is heel wat wetgeving die de toegangspoorten opent naar het CAP en ook naar de informatie die aanwezig is bij andere overheidsinstanties. U bent bezig met een wetsontwerp rond dataretentie in de commissie voor Justitie dat gerechtelijke overheden ook weer zal toelaten om metadata op te vragen bij internetproviders. Mijn bedenking hierbij is dat er geen sancties zijn bij een ander gebruik van de gegevens die in het kader van deze wetgeving worden opgevraagd. De gegevensuitwisseling gaat al heel ver. Ik heb in de commissie gevraagd hoe men zal verhinderen dat de gerechtelijke overheden die deze informatie aanwenden die gegevens ook aanwenden in andere dossiers, bijvoorbeeld in een ander strafdossier. In het ontwerp staat dat er telkens opnieuw toelating moet worden gevraagd aan de CFI, maar hoe zal dat worden gecontroleerd? Hoe gaat men dat controleren als het over een buitenlands parket gaat?

In de commissie verwees u naar artikel 138 van de antiwitwaswet in antwoord op mijn vraag hierover, maar dat artikel gaat niet over sancties wanneer informatie voor andere dan de oorspronkelijk goedgekeurde doeleinden wordt gebruikt of wanneer gegevens zonder voorafgaande toestemming vanuit de CFI aan andere afdelingen, organisaties of autoriteiten worden bezorgd. Zelfs als dergelijke sancties mogelijk zouden zijn, meen ik bovendien niet dat een parket een ander parket zou vervolgen omdat er geen toestemming werd gevraagd aan de CFI voor het gebruik van de gegevens voor andere dan de oorspronkelijk goedgekeurde doeleinden.

Mijn conclusie in dezen is dat er wel heel veel informatie gaat circuleren, ook naar het buitenland, maar dat er niet in de vereiste controle-instrumenten wordt voorzien. Die bezorgdheid verklaart waarom wij het ontwerp niet zullen goedkeuren.

Wij zullen ons onthouden, hoewel het ontwerp los van deze bedenkingen wel een aantal goede elementen bevat

Mevrouw de voorzitster, collega's, het gaat hier om de omzetting van een Europese richtlijn, met een heel scala van kleine technische aanpassingen en verbeteringen.

Het moet duidelijk zijn dat de bestrijding van grote georganiseerde criminele fraude hoog op de agenda moet staan, maar ik formuleer hierbij ook de bedenking dat we erover moeten waken dat we het ondernemen voor die 98 % van de bedrijven die correct werken niet zodanig moeilijk maken dat zij op een bepaald moment afhaken. Er zijn daar genoeg voorbeelden van. De administratieve rompslomp die al die maatregelen met zich meebrengen, is soms niet in verhouding met de zoektocht naar grote fraude of criminele organisaties. Ik meen dat men ook moet oppassen dat die informatie niet verkeerd wordt gebruikt.

Daarom vraag ik de minister en zijn collega van Financiën om te bekijken of bepaalde richtlijnen niet op Europees niveau moeten worden geherevalueerd, om te komen tot een redelijk evenwicht tussen controlemaatregelen, de administratieve procedures die de banken worden opgelegd, en de vrijheid van ondernemen. Er moet worden gecontroleerd, maar dan op een aanvaardbare en verantwoorde manier.

Mijn fractie gaat dit wetsontwerp goedkeuren, maar ik wou deze boodschap toch meegeven.

Mevrouw de voorzitster, onderhavig wetsontwerp betreft de strijd tegen witwassen, terrorisme en zware georganiseerde criminaliteit. In ons land werken twee instellingen zich daarvoor uit de naad, het COIV en de CFI. Ik moet vaststellen dat de politieke kennis over die instellingen niet groot is en dat er daarover niet veel wordt gesproken. Ik was vanochtend nog op bezoek bij het COIV, dat sinds 2003 bevoegd is voor de inbeslagnames en de verbeurdverklaringen.

Eigenlijk komt het neer op follow the money. Collega De Wit kent dat heel goed en gebruikt die frase zo goed als elke maand in de commissie voor Justitie, en dat is terecht. Ga achter de middelen, de activa van de zware criminelen aan. Welnu, die twee organisaties zijn aangesteld om ons te helpen in de strijd tegen terrorisme, witwassen en zware georganiseerde criminaliteit. Ze doen dat goed, maar ze zouden nog wat meer bekendheid moeten krijgen.

Onderhavig wetsontwerp moet toelaten dat gegevens met gelijkaardige instellingen in het buitenland kunnen worden gedeeld. Die vorm van criminaliteit stopt immers niet aan de grenzen. Er moet dus een goede informatie-uitwisseling zijn en dat is de strekking van de richtlijn.

Ik noteer enige gevoeligheid in verband met de privacy. Als liberaal ben ik daar uiteraard ook gevoelig voor. De vraag is of daaraan wordt tegemoetgekomen. De CFI kan vandaag al het CAP consulteren. Vanaf 2022 zullen de saldi in het CAP worden opgenomen, maar ze zullen niet kunnen worden uitgewisseld met het buitenland. We hebben dus niet gekozen voor gold-plating. De toegang tot die gegevens voor buitenlandse instellingen en vice versa is wel degelijk proportioneel en verdedigbaar.

U vraagt wie die instellingen controleert en hoe we er zeker van kunnen zijn dat ze dat op een correcte manier doen en daarvan geen misbruik maken. De specifieke wetgeving van 18 september 2017 is heel duidelijk. Die beschrijft ook strafrechtelijke sancties, onder andere ook voor het misbruik van vertrouwelijke informatie. Bovendien staan de CFI en het COIV onder leiding van magistraten. Men kan van die magistraten toch een correcte houding verwachten?

Mochten die instellingen slecht werken, dan zijn er natuurlijk altijd nog instanties zoals de Hoge Raad voor de Justitie, die daarop kan toezien.

Collega's, wij zijn niet over een nacht ijs gegaan bij de omzetting van de richtlijn. Wij houden ons strikt aan wat Europa ons voorschrijft. Ik betreur het dan ook ten zeerste dat een belangrijke partij als de N-VA instrumenten in de strijd tegen terrorisme en tegen zware criminaliteit deels aan onze twee agentschappen wil ontzeggen. Nogmaals, ik deel de bekommernis over de privacy, maar in voorliggend ontwerp wordt daaraan tegemoetgekomen. Dames en heren van de N-VA, inzonderheid mijnheer Donné, ik hoop dus dat ik u met mijn repliek heb kunnen overtuigen.

Mijnheer de minister, ik apprecieer het uitgebreide antwoord. Ik heb u enkel mijn bedenkingen meegegeven. De stemmen van de N-VA-fractie van de oppositie in welke richting ook zullen uw tekst niet tegenhouden. De oppositie heeft weinig voordelen, maar kan wel haar ongezouten mening geven en een bedenking tegen de stroom in formuleren, wanneer dat nodig is.

Dat is net het punt. U hebt het over de strijd tegen het terrorisme. Daarvoor moet alles wijken. Dat is zoals de strijd tegen fiscale fraude. Elke nuance in de repliek is dan vaak niet geoorloofd. De oppositie moet dan maar mee politiek correct denken en alles goedkeuren.

Daarin willen wij niet meegaan. Onze stem vandaag, zijnde een onthouding, laat u toe door te gaan met uw tekst. Wij willen de tekst niet tegenhouden. Ik hoop echter dat onze stem doet nadenken over het feit dat de slinger soms te ver doorslaat in een bepaalde richting. Dat is niet alleen in het voorliggende dossier het geval. Dat komt ook in andere dossiers naar voren.

Daarom heb ik mijn bemerkingen gemaakt. Ze moeten dan ook niet worden gezien als een kritiek op onze Belgische instellingen, zijnde het COIV of de CFI. Dat zijn goedwerkende instellingen. Ik heb het echter over het feit dat er poorten worden opengezet, ook naar het buitenland.

U kunt ook niet controleren wat er in het buitenland gebeurt. U erkent dat ook impliciet met uw aankondiging dat het COIV wel toegang krijgt tot de in het CAP geregistreerde banksaldi, maar dat die gegevens niet internationaal mogen worden uitgewisseld. Dat u internationale uitwisseling van die gegevens niet toelaat, is precies omdat u veel minder controle hebt. Welnu, die controle ontbreekt ook bij de uitwisseling van andere informatie. Hiermee wou ik ons standpunt nog wat verduidelijken.

Ik hoop dat u ook inziet dat onze bedenkingen uitgaan van een gerechtvaardigde kritische geest wanneer het gaat over de omzetting van Europese richtlijnen gebaseerd op grote termen zoals de strijd tegen witwassen of fraude.