Proposition 55K2256

Projet de loi portant transposition du Code des communications électroniques européen et modification de diverses dispositions en matière de communications électroniques.

General information ¶

Submitted by

Vivaldi

Submission date

Oct. 19, 2021

Official page

Visit

Status

Adopted

Requirement

Simple

Subjects

EC Directive digital divide Internet mobile phone telecommunications transmission network universal service

Voting ¶

Voted to adopt

Groen CD&V Vooruit Ecolo LE PS | SP DéFI Open Vld N-VA LDD MR

Abstained from voting

PVDA | PTB VB

Party dissidents ¶

• Georges Dallemagne (LE) abstained from voting.

Contact form ¶

Do you have a question or request regarding this proposition? Select the most appropriate option for your request and I will get back to you shortly.

Discussion ¶

Dec. 16, 2021 | Plenary session (Chamber of representatives)

Full source

Les rapporteurs, MM. Patrick Prévot et Michael Freilich, renvoient au rapport écrit.

Mevrouw de minister, vandaag komt er een belangrijk legislatief stuk aan de orde. Inderdaad, de telecomwet wordt niet elk jaar vernieuwd, maar in dit geval pas na tien jaar. Ik dank alvast het BIPT, dat zich daarvoor uit de naad heeft gewerkt, evenals voormalig minister De Backer, die de voorzet heeft gegeven, en uzelf om de voorzet binnen te koppen.

Heel wat bepalingen in het wetsontwerp, waar we vandaag over stemmen, zijn transposities van Europese wetgeving. Het is immers belangrijk dat er een geharmoniseerd beleid in de hele Unie van toepassing is.

Ik overloop met u een aantal elementen waarvoor we eigen accenten leggen. Het eerste betreft de verplichting voor telecomoperatoren – u had het daarover vandaag op de radio – dat klanten niet langer dan twee en een halve minuut aan de lijn moeten wachten. Op zich is dat een fantastisch idee, waar wij natuurlijk niet tegen zijn. Alleen vrees ik dat men hier eigenlijk niet zo'n grote nood aan heeft, want het BIPT houdt dat al in de gaten en het blijkt dat, wat de telecomoperatoren betreft, er in 90 % van de gevallen effectief reeds voldaan wordt aan die vraag.

Afgelopen week zocht ik contact met een energieleverancier, omdat ik jammer genoeg tot de slachtoffers van het faillissement van de Vlaamse Energiemaatschappij behoor en dus moet overstappen. Welnu, ik heb twee keer geprobeerd en moest 45 minuten aan de lijn wachten. Niemand nam op en het muziekdeuntje ken ik ondertussen uit het hoofd. Daar zou iets aan moeten worden gedaan, niet door u, want u bent niet bevoegd, maar minstens door uw collega van Consumentenzaken. Kortom, wij moeten alle grote bedrijven in dit land oproepen om klantvriendelijkheid hoog in het vaandel te dragen.

Het klopt dat heel wat bedrijven en organisaties niet onder uw bevoegdheid vallen, zoals u vandaag op de radio opwierp. Maar als minister van Ambtenarenzaken hebt u toch enige bevoegdheid. U had het erover dat chatbots het zouden kunnen overnemen. Ik hoop dat men inderdaad stappen in die richting zet. Er zijn er al een aantal, maar het kan zeker beter.

Menigeen zal het met mij eens zijn dat bijvoorbeeld de klantendienst van bpost, een ander portfolio dat u beheert, ook eens onder de loep mag worden genomen. Ik ervoer zelf hoe moeilijk het is om in de wirwar van de klantendienst de juiste persoon te pakken te krijgen met vragen over verloren gegane pakjes, als men überhaupt al de telefoon opneemt. Ik verwed er 100 euro op dat u bij een telefoontje naar de klantendienst van Proximus niemand aan de lijn krijgt binnen het eerste kwartier.

Het is dus goed dat er vandaag maatregelen worden genomen voor de telecomsector, maar het kan nog beter en de regeling moet ook worden uitgebreid. Als wij een inspanning vragen aan de telecomsector, dan is dat goed, maar andere sectoren moeten dat eveneens doen.

Ik noteer dat het voorstel van collega Dierick om het strafrechtelijk te verbieden dat een telecomoperator een klant lang aan het lijntje houdt, het ontwerp niet gehaald heeft. Het BIPT kan wel sancties opleggen, wat een veel betere optie is.

Een ander belangrijk punt voor mij is dat de klant zijn e-mailadres kan behouden bij de overstap naar een andere operator. U herinnert zich waarschijnlijk nog dat ikzelf ter zake een wetsvoorstel had ingediend dat op alle leden in de commissie op groot applaus werd onthaald. Ik herinner mij de woorden van de PS, van Ecolo en van mevrouw Dierick. Eigenlijk bestond er unanimiteit en eensgezindheid over mijn voorstel.

Waarover gaat het? Wie van operator wil veranderen, wil uiteraard zijn e-mailadres niet kwijtspelen. Dat is normaal. Trouwens, wie vandaag overstapt van Proximus naar Telenet of Orange, kan ook zijn telefoonnummer meenemen. Als die mogelijkheid niet bestaat, zullen veel meer mensen aan een eventuele overstap twijfelen, ook al is het voor hen soms goedkoper bij een andere operator. Mijn voorstel bestond erin dat de klant ook zijn e-mailadres, bijvoorbeeld @telenet.be of @skynet.be, kan blijven behouden.

Spijtig genoeg hebben de collega's van de meerderheid uiteindelijk tegen mijn voorstel gestemd. Wat was de belangrijkste reden om tegen te stemmen, terwijl ze eerst voor waren? Dat was pure, platte partijpolitiek.

De betreffende bepaling zien we vandaag opnieuw opgenomen in uw wetsontwerp. Dat betekent dat de consument een jaar langer heeft moeten wachten op een regeling waarover iedereen het eens is om de eenvoudige reden dat de indiener van het wetsvoorstel met die strekking toevallig niet deel uitmaakt van de meerderheid en lid is van een fractie die niet mee mag doen Dat is bijzonder jammer.

Uiteraard zijn er wetsvoorstellen waar men vanuit ideologisch standpunt tegen is; rechts-linkstegenstellingen zijn normaal in de politiek. Maar hier ging het over iets waar een brede consensus over was: de consument kan zijn e-mailadres meenemen naar de volgende provider. Uit de discussies bleek dat er eigenlijk maar één reden was om tegen te stemmen onder het motto sorry N-VA, u doet niet mee.

Voor mij persoonlijk maakt het niet zo veel verschil of een regeling over het meenemen van het e-mailadres nu of later goedgekeurd wordt; ik heb mijn e-mailadres bij een provider en ik verhuis niet. De consument echter, die wordt daar wel de dupe van. Vandaag hebt u de bepaling ter zake overgenomen. U hebt dat goed gedaan, ik heb geen enkel punt van kritiek op u, mevrouw de minister. U zag een interessant voorstel waarvan de consument beter wordt en hebt het opgevist. Dat hebt u goed gedaan, dank u wel. Dat staat in schril contrast met de houding van de collega's van de meerderheid, die zich moeten schamen.

Ik ben blij dat het ontwerp er vandaag ligt. We zullen over het algemeen voorstemmen, omdat daarmee heel wat Europese regels worden overgenomen en we ons in de meeste punten, die vandaag werden besproken, kunnen vinden.

Mevrouw de minister, vandaag ligt een wetsontwerp ter stemming voor dat eigenlijk al in december 2020 had moeten worden goedgekeurd. We zijn een jaar te laat. De reden die hiervoor wordt aangehaald, is het feit dat de regering in lopende zaken was tot oktober 2020. Ondertussen hebben we echter al ongeveer 15 maanden een regering met volle bevoegdheid.

Er werden heel wat adviezen opgevraagd die in dit wetsontwerp terug te vinden zijn. Dat zal een deel van de reden zijn waarom het wat langer heeft geduurd dan voorzien. Het wetsontwerp telt in totaal 1.500 bladzijden, een hele bundel om door te nemen. In eerste instantie was het de bedoeling om dit wetsontwerp er in enkele dagen door te jagen, want het had de urgentie verkregen omdat het heel dringend was. Gelukkig werd op de valreep echter beslist om de Parlementsleden wat extra tijd te geven voor een grondige inhoudelijke analyse, wat onze fractie op prijs stelde.

Voor het grootste deel kunnen wij ons inhoudelijk akkoord verklaren met dit wetsontwerp, maar er zijn toch enkele bezorgdheden die ik ook in de commissie ter sprake heb gebracht. Eén daarvan is het feit dat mensen die digitaal minder vaardig zijn of zich geen smartphone of computer kunnen veroorloven, aangewezen zijn op een betalende dienst om een telefoonnummer op te zoeken. Net die mensen die het financieel moeilijk hebben en zich geen dure internetverbinding kunnen veroorloven, moeten naar 1207 bellen om het telefoonnummer van iemand op te vragen. Ik heb de tarieven opgezocht en u deze in de commissie ook meegedeeld. Het gaat om een vast bedrag van 1,76 euro en 0,27 cent per minuut, terwijl het dus gratis is voor iemand die een computer of een smartphone heeft en dat via het internet kan opzoeken.

Dat is een bezorgdheid die u deelt, heb ik begrepen in de commissie. Op dat vlak zitten wij dan toch enigszins op dezelfde lijn. Een andere bezorgdheid betreft de mogelijkheden waarin voorzien wordt ter bestrijding van fraude door middel van sms-berichten en dergelijke meer. De bestrijding van fraude en oplichting via sms steunen wij op zich natuurlijk ten volle, maar er moet strikte controle zijn op welke berichten gefilterd worden en op de basis waarop zij gefilterd worden. Daar moet transparantie over bestaan.

De Gegevensbeschermingsautoriteit heeft hierover een advies uitgebracht. Daarin stelt zij dat het noodzakelijk is bindende normen uit te vaardigen voor het screenen van berichten en deze ook voor advies voor te leggen aan de Gegevensbeschermingsautoriteit. Ook hierover heb ik u vragen gesteld in de commissie. U kon mij echter niet geruststellen over de transparantie inzake de berichten die gefilterd worden en de filters die daarvoor gebruikt worden. Vandaar dat wij ons bij de stemming op dat punt hebben onthouden.

Gelet op de opmerkingen die door onze fractie geuit werden en de artikelen die wij om die redenen niet gesteund hebben in de commissie, twijfelden wij bij de eindstemming over het geheel over onthouding of goedkeuring. In de commissie zijn wij constructief geweest en hebben wij voor gestemd, maar vandaag zullen wij ons in de plenaire vergadering om de zonet opgesomde redenen alsnog onthouden.

Mevrouw de voorzitster, mevrouw de minister, collega's, voor ons ligt een belangrijk wetsontwerp. CD&V vindt het heel belangrijk dat ons land als lid van de Europese Unie de hooggespannen Europese ambities inzake elektronische communicatie mee waarmaakt. We vinden dat ons land ook een voortrekkersrol op het vlak van technologie moet kunnen blijven spelen, want onze communicatie-infrastructuur bepaalt mee de competitiviteit van onze bedrijven en de economische aantrekkelijkheid van ons land.

De coronacrisis heeft heel duidelijk het belang van digitale communicatie in deze eeuw aangetoond. In het kader van die nieuwe ontwikkelingen is het naar mijn gevoel toch wel zeer belangrijk dat ook de wetgeving wordt aangepast aan de nieuwe realiteit en de nieuwe technologische ontwikkelingen die op ons afkomen.

De vorige telecomwet is bijna tien jaar oud. Op tien jaar tijd is er natuurlijk heel veel veranderd op het vlak van communicatie en technologische evolutie. Ons communicatiegedrag is de laatste tien jaar enorm gewijzigd. De meeste mensen hebben nu een gsm of smartphone. Dat was tien jaar geleden veel minder het geval. Sms'en lijkt verleden tijd, zeker bij de jeugd. We gebruiken andere platformen zoals Whatsapp en Messenger. Dat heeft ook een impact op het gebruik van mobiele data en de telecomabonnementen. We bellen ook op een andere manier. We gebruiken Skype en Whatsapp om te videobellen. Facetimen is een begrip dat we allemaal kennen en regelmatig toepassen. Er zijn de voorbije tien jaar dus heel wat wijzigingen gebeurd.

Nieuwe technologieën zorgen voor nieuwe kansen, maar helaas ook voor nieuwe bedreigingen. We merken dat de fraudevormen veranderen en versnellen en een serieuze omvang aannemen. Daarmee moeten we ook rekening houden. Daarom vinden wij het positief dat de nieuwe telecomwetgeving in nieuwe mogelijkheden voorziet om krachtdadig op te treden tegen telecomfraude. Ik denk dat we deze telecomfraude moeten bestrijden. Er zijn veel te veel slachtoffers, elke dag opnieuw, met nieuwe methodieken. Het is een taak van ons allemaal om de mensen daartegen te wapenen. Met deze telecomwet worden nu maatregelen genomen om de telecomfraude tegen te gaan.

Ik ben ook heel tevreden dat in het wetsontwerp een aantal zaken is opgenomen die ik had voorgesteld in een wetsvoorstel.

Met betrekking tot antifraude, in het wetsontwerp wordt de mogelijkheid voorzien om een screening te doen van in- en uitgaande sms'en op virussen, phishing of andere vormen van internetfraude. Dat is een belangrijke stap vooruit in de strijd tegen internetfraude. Ook telecomoperatoren moeten hun verantwoordelijkheid opnemen. Zij moeten natuurlijk wel de mogelijkheid hebben om die verantwoordelijkheid te kunnen opnemen.

Een ander element dat ik graag had opgenomen zien worden in deze nieuwe wetgeving, is de mogelijkheid voor de consument om in- en uitgaande oproepen te blokkeren. Wij hebben daarover van gedachten gewisseld in de commissie. Die optie kan volgens mij heel wat kwaadwillige en ongewenste oproepen of oplichterij tegenhouden. Die beschermingsmaatregel had zeker de zeer jonge minderjarigen, die helaas ook reeds slachtoffer worden van internetfraude en andere fraude op mobiele telefoons, nog beter kunnen beschermen. Ik roep dus op om daarvan werk te maken.

Graag haal ik nog even een aantal maatregelen aan die ten goede komen van de consument, de consument beter beschermen en de klantvriendelijkheid van de telecomsector verhogen. Zo ben ik bijzonder tevreden dat het wetsontwerp de lange wachttijden bij de telecomoperatoren wil aanpakken, zodat men maximaal 2,5 minuut zal moeten wachten, waarna men automatisch terug opgebeld zal worden. Dat is een zeer mooie maatregel, die ook in mijn wetsvoorstel stond, die toch heel wat frustraties zal wegnemen bij de consument. Als men een probleem heeft en naar de telecomoperator belt, zal men teruggebeld worden en moet men niet meer uren aan de telefoon blijven hangen.

Ten slotte nog een ander element dat overgenomen is, namelijk dat de consument beter geïnformeerd moet worden als men verandert van provider en de mogelijkheid heeft om het e-mailadres te behouden. Nu is dat vaak nog een drempel om te veranderen van telecomoperator, omdat men de mogelijkheid niet heeft om zijn e-mailadres te behouden.

Kortom, wij zijn tevreden met het wetsontwerp en zullen het uiteraard ook steunen. In het ontwerp zijn belangrijke wijzigingen opgenomen. De technologische ontwikkelingen staan niet stil en wij moeten onze wetgeving daaraan dus aanpassen. Wij moeten ook de verschillende bestaande vormen van fraude een halt toeroepen.

Mevrouw de vice-eersteminister, ik dank u dus voor het wetsontwerp en ook voor de constructieve samenwerking. Wij hebben bij het begin van de legislatuur afspraken gemaakt. U hebt uw woord gegeven dat u een aantal zaken zou opnemen in de voorliggende telecomwet. U hebt die belofte ook gehonoreerd. Ik dank u dus oprecht daarvoor.

Mevrouw de voorzitster, mijnheer Freilich, mijnheer Gilissen, mevrouw Dierick, ik dank u en wil u ook bedanken voor de constructieve samenwerking in de commissie, waarbij wij zijn gekomen tot een ontwerp dat beter is geworden.

Aan het ontwerp is heel lang gewerkt. Mijnheer Freilich, u hebt gelijk. Ik heb het niet uit mijn hoed getoverd. Veel mensen hebben eraan gewerkt. Wij hebben echter vertraging opgelopen om alle redenen die wij kennen. Wij hebben het evenwel van dag 1 op de agenda gezet en er echt werk van gemaakt. Wij moesten op adviezen wachten. Dat loopt nu eenmaal op die manier. Helemaal op het einde heb ik mij inderdaad beroepen op het feit dat wij achterstand hadden, om een en ander sneller te proberen afhandelen. Mijnheer Gilissen, ik geef echter toe dat het feit dat wij een en ander grondig hebben gedaan, het ontwerp veel beter heeft gemaakt dankzij de opmerkingen en het vele werk van de juridisch-technische diensten van de commissie maar ook dankzij de opmerkingen tijdens de debatten.

Over de inhoud wil ik het volgende meegeven.

Ten eerste, mijnheer Freilich, u hebt verwezen naar de 2,5 minuut, waarover ook mevrouw Dierick heeft gesproken. Dat is echt gebaseerd op de realiteit van de klachten die bij de ombudsman binnenkwamen. Wij hebben het er ook over gehad in de commissie. Wij hebben een en ander uitgebreid – misschien geen onbelangrijk detail – van de pure privéconsument naar ook zakelijke gebruikers. Dat is een meerwaarde.

Uw opmerking is echter terecht. Er zijn nog organisaties waarvan de helpdesks moeilijk bereikbaar zijn. Misschien kunnen wij ons op dit voorbeeld baseren, om bij de overheid en andere bedrijven aanpassingen door te voeren. U sprak over bpost. Ik zal goed nadenken of ik uw weddenschap aan durf te gaan. U hebt mij in elk geval geïnspireerd, om ook bij bpost een en ander te bekijken.

Wat de strafwettelijkheid betreft, de BIPT-statuutswet maakt het mogelijk dat het sancties oplegt.

Mijnheer Freilich, u had het over het meenemen van het e-mailadres, een onderwerp dat al vaker werd besproken. Zoals mevrouw Dierick zopas opmerkte, het ging hier om een work in progress, waardoor we intussen heel veel goede ideeën meenamen. Wij hebben daarvoor nog statistieken opgevraagd en achteraf gezien was het misschien wat voorbarig om daarover in november 2020 te stemmen. Hoe dan ook, het punt werd meegenomen, we zijn in dat verband een engagement aangegaan; ik geef u daarvoor het krediet dat u toekomt.

U zegt het ontwerp te zullen steunen, omdat het gaat om transpositie van Europese wetgeving. Ik wil daaraan toevoegen dat Europa zich voor een aantal maatregelen heeft geïnspireerd op ons land om ze in zijn code op te nemen en nu alle lidstaten te vragen die om te zetten. Op telecomvlak zijn wij nog altijd een voorloper en dat wil ik, samen met u, graag zo houden.

Mijnheer Gilissen, u gaf aan dat de totstandkoming van de nieuwe wet nog een jaar heeft geduurd. Ik heb al gezegd dat we heel veel noodzakelijke, procedurele stappen moesten zetten en op adviezen wachten. Ik heb ook al onderstreept dat het eindresultaat mijns inziens heel solide en heel goed geworden is, en dat dankzij samenwerking.

U gaf in commissie uiting aan uw bezorgdheid over wie digitaal minder vaardig is. Weet dat wij absoluut zullen inzetten op het dichten van de digitale kloof, ook op andere manieren dan met onderhavig wetsontwerp. Wij zullen inzetten op grotere internettoegankelijkheid, ook in openbare gebouwen. Ik denk dan aan de postkantoren, waar wij bijvoorbeeld de digihubs zullen uitrollen. Het moet mogelijk zijn voor digitaal minder onderlegde mensen om ook zonder extra kosten dergelijke dienstverlening te krijgen. Dan zullen ze zich inderdaad misschien moeten verplaatsen naar een plek waar er gratis internet voorhanden is.

We zijn ook met de sociale tarieven bezig, waardoor de kosten naar beneden zouden moeten gaan. Dat werk ligt nog op de plank.

In de discussie over de aanpak van fraude via sms heb ik in verband met het advies van de GBA over filtering al aangegeven dat het operationeel niet mogelijk is om aan de verzender en aan de ontvanger toestemming te vragen, vooraleer een sms-bericht gescreend kan worden en eventueel tegengehouden kan worden. Maar we vragen wel met voorliggende tekst transparantie aan de operatoren. Hoe zullen ze een en ander doen, welke berichten zullen er gescreend worden aan de hand van welke criteria en hoe de fraudebestrijding operationeel wordt uitgevoerd, zal opgenomen worden met de GBA en het BIPT. In het jaarverslag van het BIPT zult u daar verslag kan krijgen. Dat wordt ook voorgesteld aan het Parlement. Hopelijk resulteert dat ook in voldoende transparantie voor het Parlement. Met die toevoeging durf ik nog te hopen dat uw onthouding toch nog een ja-stem kan worden.

Mevrouw Dierick, u hebt over telecomfraude gesproken. Het wetsontwerp volgt de evolutie van de communicatiekanalen van vandaag, met onder andere WhatsApp en Signal. De digitale spelers in de communicatie werden voorheen bijna niet gereguleerd, telecomoperatoren heel duidelijk wel. We zullen een synergie in de regulering ontwikkelen, ook voor de digitale operatoren. Ze zullen zich moeten aanmelden bij het BIPT. Dat is ook werk in ontwikkeling. We zullen ze niet meteen gelijkschakelen. Immers, cybercriminelen maken ook gebruik van WhatsApp en niet alleen van sms. Ook dat soort fraude moet worden bestreden, net zoals de fraude via e-mail- en sms.

We hebben inderdaad het voorstel om oproepen te blokkeren, niet aangehouden. In overleg met de sector en het BIPT is gesteld dat dat echt wel technisch zeer moeilijk tot niet haalbaar zou zijn en een enorme last zou leggen bij de operatoren. Er zijn wel al andere mogelijkheden om nummers te blokkeren, bijvoorbeeld op de smartphone zelf, door de gebruiker. We hebben ook andere voorstellen niet in de wettekst opgenomen.

Uw andere voorstellen hebben we inderdaad opgenomen in het kader van het groter werk, dat wij vandaag samen hopelijk tot een goed einde zullen brengen, zoals de verplichting inzake de twee en een halve minuut en het behoud van het e-mailadres.

Mevrouw de minister, ik hoor u graag zeggen dat wij zelf soms een voorloper zijn en dat wij hier wetgeving maken die nadien door Europa wordt overgenomen. Dat vind ik goed, want België kan een voortrekkersrol spelen.

Ik wil u desgevallend wel vragen om die boodschap ook door te geven aan uw collega-minister Van Peteghem. Wij hebben namelijk veel gesproken over cybercriminaliteit, bijvoorbeeld phishing. Ik heb een wetsvoorstel ingediend dat voorziet in controle tussen het IBAN-rekeningnummer en de naam van de rekeninghouder, waarbij de consument via de bank een waarschuwing krijgt als blijkt dat er geen match is. Met een schriftelijke vraag heb ik dat bij de minister afgetoetst.

Consumentenorganisaties zijn laaiend enthousiast en de Nederlanders zeggen dat zij niet meer zonder een dergelijk systeem kunnen. Toch zegt uw collega-minister Van Peteghem dat wij beter wachten totdat Europa in die zin een voorstel uitbrengt, zodat we kunnen bekijken of wij het dan overnemen. Volgens mij is dat niet de juiste manier. U geeft hier het goede voorbeeld.

Ik vraag u of het mogelijk is om uw collega daarvan te overtuigen. Als er goede voorstellen bestaan om fraude aan te pakken, dan moeten wij hier het voortouw nemen en niet vijf of tien jaar wachten, terwijl er ondertussen nog eens duizenden mensen opgelicht kunnen worden via het internet, smishing of nog andere manieren.