Projet de loi portant assentiment à la Convention du Conseil de l'Europe contre le trafic d'organes humains, faite à Saint-Jacques-de-Compostelle le 25 mars 2015.
General information ¶
- Submitted by
- Vivaldi
- Submission date
- Sept. 1, 2021
- Official page
- Visit
- Status
- Adopted
- Requirement
- Simple
- Subjects
- international agreement fight against crime organ transplant illicit trade
Voting ¶
- Voted to adopt
- Groen CD&V Vooruit Ecolo LE PS | SP DéFI Open Vld N-VA LDD MR PVDA | PTB VB
Contact form ¶
Do you have a question or request regarding this proposition? Select the most appropriate option for your request and I will get back to you shortly.
Discussion ¶
Oct. 28, 2021 | Plenary session (Chamber of representatives)
Full source
President Eliane Tillieux ⚠
De rapporteur is de heer De Maegd.
Rapporteur Michel De Maegd ⚠
Madame la présidente, madame la vice-première ministre, madame la ministre des Affaires étrangères, chers collègues, je me réfère à mon rapport écrit et je remercie les services pour leur travail.
Madame la présidente, je désire intervenir au nom du Mouvement réformateur sur la ratification de cette Convention du Conseil de l'Europe qui vise à lutter de façon plus efficace contre le trafic d'organes humains.
Lors de la précédente législature, la loi du 22 mai 2019 avait déjà mis le droit belge en conformité. Elle insérait de nouvelles infractions dans notre Code pénal et adaptait la procédure pénale pour étendre la compétence extraterritoriale des juridictions belges et permettre les écoutes téléphoniques.
Chers collègues, nous savons que le trafic d'organes est directement lié à la traite des êtres humains et à la marchandisation du corps humain. Se pose donc ici une question éthique fondamentale: comment mettre en place un système qui protège les victimes à qui l'on prélève des organes sans leur consentement, un système qui protège les victimes qui sont forcées de proposer leurs organes contre rémunération, un système qui réponde à la pénurie d'organes car tous les patients en attente d'une greffe sont dans une situation très difficile, parfois tragique, un système qui réponde aux disparités économiques entre pays riches et pays pauvres, un système qui réponde aux inégalités des systèmes de santé, un système qui lutte contre l'appât du gain, lutte contre le tourisme médical dans des pays où les médecins, les donneurs volontaires et les personnes en besoin d'organes ferment les yeux sur leur conscience?
On sait que l'Agence de la biomédecine française collecte des informations sur trois cents malades qui sortent chaque année des listes d'attente de greffe sans qu'ils aient été, "officiellement", greffés, ni que leur état de santé ne se soit dégradé. Ces personnes sont repérées à travers des médicaments anti-rejet nécessaires dans le traitement a posteriori.
Nous avons besoin de l'éthique du corps médical. Il la possède de façon indubitable. Néanmoins, il n'est jamais inutile de sensibiliser à nouveau les uns et les autres afin qu'ils ne transgressent jamais un certain nombre de règles, même pour sauver la vie de leurs patients.
Nous avons besoin aussi de parler avec les patients en attente d'un organe, souvent vital pour eux. Toutes les pratiques, tous les moyens d'atteindre son but, même pour sauver sa propre vie, ne sont pas, nécessairement et automatiquement, dignes. Un organe volé dont le caractère sain est peut-être fragile peut entraîner des complications définitives pour un patient.
Nous avons besoin d'une coopération policière active pour lutter contre des médecins peu scrupuleux, des patients désespérés et des filières avides d'argent au détriment de la santé des donneurs comme des patients, en liaison, comme je le disais, avec le trafic d'êtres humains.
Chers collègues, la Belgique a désormais tous les instruments juridiques pour lutter efficacement contre cette forme d'esclavagisme moderne. Les professionnels de la Santé, de la police et de la Justice doivent travailler ensemble pour lutter contre ce fléau.
Nous devons, madame la présidente, être au courant des progrès de ce combat éthique.
Je vous remercie pour votre attention.
Annick Ponthier VB ⚠
Mevrouw de voorzitster, mevrouw de minister, collega's, het wetsontwerp dat wij hier vandaag bespreken en dat het verdrag van de Raad van Europa tegen de handel in menselijke organen ter instemming voorlegt, is van cruciaal belang. Ik kan in naam van alle parlementsleden spreken, wanneer ik dat hier vandaag opnieuw bevestig. Wij kunnen namelijk stellen dat de handel in menselijke organen vandaag nog altijd springlevend is en vaak ook nog gruwelijker is dan wij ons kunnen voorstellen. Die handel vindt ook overal ter wereld plaats, onder meer in Azië maar ook in Latijns-Amerika en andere landen, waar het vooral commercieel geïnspireerd is. De problematiek verdient dan ook alle aandacht.
Wij mogen echter niet ontkennen dat in sommige landen ook politieke factoren spelen. Ook dat moeten wij ter zake in het kader van de huidige bespreking extra durven te belichten, omdat volgens ons de meest schrijnende en meest mensonterende vorm van orgaanroof en orgaanhandel diegene is die door de staat wordt georganiseerd en gericht is tegen vervolgde minderheden. Het is omdat die toestand nog altijd wordt onderbelicht en te weinig bekend is, zelfs in dit Huis, wat wij bij de commissieleden hebben gemerkt tijdens de bespreking, dat ik de gelegenheid te baat neem, om over de problematiek verder uit te weiden.
Mevrouw de minister, collega's, u zal het mij vergeven dat ik mij nu specifiek richt op de situatie in China, hoewel, zoals ik al heb aangegeven, niet enkel in China de problematiek opduikt. China is namelijk een niet onbelangrijk land, wanneer het gaat over de problematiek van gedwongen orgaanhandel. Dadelijk zal blijken waarom ik graag even wil uitweiden.
Onlangs, enige maanden geleden, met name in juni 2021, trokken twaalf onafhankelijke VN-experts aan de alarmbel, waaronder de speciale VN-rapporteurs voor mensenhandel, marteling en het recht op vrijheid van godsdienst of levensovertuiging. Zij stelden op dat moment extreem gealarmeerd te zijn over het 'oogsten' van organen in China. Daarbij meldden zij dat de gedwongen orgaanroof een politieke kleur heeft, aangezien ze gericht is op specifiek etnische, taalkundige of religieuze minderheden.
Die personen worden gearresteerd zonder aangegeven reden en in hechtenis genomen, waar ze testen en onderzoeken ondergaan. De resultaten daarvan worden opgeslagen in een databank voor levende orgaanbronnen voor transplantatie. Harten, nieren, levers en hoornvliezen zouden de meest voorkomende organen zijn die worden verwijderd. Bij die orgaanhandel zouden medische deskundigen, zoals chirurgen, anesthesisten en andere specialisten, betrokken zijn.
Deze mistoestanden zijn dus goed gedocumenteerd. Ik verwijs hierbij naar een aantal onderzoeken, ik zal niet in detail treden, maar ik verwijs bijvoorbeeld naar het onderzoek van de Canadese onderzoekers Matas en Kilgour in 2006, die ontdekten dat de Chinese autoriteiten de oorsprong niet konden of wilden bekendmaken van ongeveer 41.000 organen die door chirurgen getransplanteerd waren.
Er is ook het uitgebreide onderzoek door Chinaexpert Ethan Gutmann. Hij kwam tot de bevinding dat maar liefst 65.000 Falung Gongbeoefenaars vermoord werden in China vanwege hun organen. In 2019 was er de uitspraak van het onafhankelijke volkstribunaal, het Chinatribunaal, dat tot de conclusie kwam dat er geen enkele twijfel is over de gedwongen orgaanextracties op onder meer Falung Gongbeoefenaars en dat het dus overduidelijk gaat om een misdaad tegen de mensheid, dat lijkt mij evident.
Ik verwijs eveneens nog kort naar de statistieken van de Amerikaanse Dui Hua Foundation, die constateerde op basis van statistieken van het volkshooggerechtshof van China, de hoogste Chinese rechtbank, dat meer dan 40.000 mensen zouden veroordeeld zijn onder artikel 300. Voor alle duidelijkheid, dat artikel bestraft alle levensbeschouwingen die als dissident worden gezien ten aanzien van de communistische staatsideologie. Onder meer de Falung Gongaanhangers vallen daaronder. Ook mensenrechtenorganisatie Human Rights Without Frontiers concludeert dat de situatie eigenlijk alleen maar is verslechterd de laatste jaren.
Die verhalen achter de statistieken zijn voor velen onder ons en voor heel de wereld soms te gruwelijk om te geloven. Ze komen bijna rechtstreeks uit een goedkope horrorfilm en toch stapelen de bewijzen zich meer en meer op. Die aanklachten van orgaanroof zijn trouwens ook meer dan 15 jaar oud, het probleem is dus reeds ouder dan het verdrag van de Raad van Europa, dat vandaag met dit wetsontwerp ter instemming voorligt.
Ik kom nu tot de reden waarom ik hier kort over wil uitweiden. Intussen blijft de EU China beschouwen als een zakenpartner. Hoewel het Chinees-Europees investeringsakkoord op dit moment in de koelkast zit, gelukkig, blijft de export vanuit China naar de EU toenemen, blijkt uit douanecijfers. Dit geldt ook voor de export vanuit de regio Xinjiang, waar de beruchte Chinese concentratiekampen voor etnische minderheden zich bevinden. Die export is met 131 % gestegen. Ik vind dit in het hele verhaal dat we hier vandaag bespreken, onaanvaardbaar en hypocriet.
Ook België heeft daarbij boter op het hoofd. We hebben in het begin van deze legislatuur gezien dat met de Pekingpolitiek die de premier in het vooruitzicht heeft gesteld, vooral wordt gefocust op openheid en samenwerking met China. Recent werd nog het bilaterale uitleveringsverdrag tussen België en China door de regering bekrachtigd. Ik moet het u niet zeggen, collega's en mevrouw de minister, mensenrechtenorganisaties die rapporteren over het lot van de slachtoffers van orgaanroof zoals in China, zijn over de verdragen absoluut niet te spreken. Minister Van Quickenborne heeft onlangs ook aangegeven dat door China wel degelijk om uitlevering van de vervolgde groepen wordt gevraagd. Ik wil niet verder nadenken over het lot van de eventueel uitgeleverde personen, maar in dit verhaal is de uitslag wel bekend, denk ik.
De slachtoffers en de organisaties met expertise zijn er alvast niet gerust in. Ik zou dat ook niet zijn, mevrouw de minister. Daarom wil ik nogmaals beklemtonen dat wij hier terecht aandacht aan besteden en dat wij het verdrag hier in het Parlement implementeren. De rapporteur was collega De Maegd van de MR.
Monsieur De Maegd, je ne revenais plus sur votre nom, même si on se voit régulièrement.
Zoals de heer De Maegd daarnet zei, het is een kwestie van sensibiliseren. Net om die reden neem ik de gelegenheid te baat om deze problematiek extra te duiden. Ik denk dat het duidelijk is dat wij in dit land moeten stoppen met de spagaat ten aanzien van China, dat een belangrijke betrokkene is in de hele orgaanhandel. We kunnen niet enerzijds resoluties vol mooie woorden over mensenrechten aannemen en anderzijds achter de schermen ons koehandeltje met Peking voortzetten. Op die manier reduceren wij eigenlijk al onze initiatieven, ter bescherming van de vervolgde minderheden en slachtoffers, tot hypocriete lippendienst.
Voor de Vlaams Belangfractie is het hoog tijd om de daad bij het woord te voegen. Die handelsrelaties, of alvast dat investeringsakkoord, en de verdragen met China moeten drastisch worden herbekeken en indien nodig opgeschort als Peking geen concessies wil doen inzake mensenrechten. Zonder een gelijk speelveld inzake handel en investeringen houden wij die systemische repressie en onrechtstreeks ook de orgaanroof en orgaanhandel ten opzichte van minderheden in stand en blijft ook onze economische afhankelijkheid een gegeven. Ik hoop dat er daarin in de nabije toekomst andere standpunten zullen worden ingenomen. Het Vlaams Belang toont alvast de weg.