General information
Full name plenum van 2002-05-15 14:16:00+00:00 in Chamber of representatives
Type plenum
URL https://www.dekamer.be/doc/PCRI/html/50/ip228.html
Parliament Chamber of representatives
You are currently viewing the advanced reviewing page for this source file. You'll note that the layout of the website is less user-friendly than the rest of Demobel. This is on purpose, because it allows people to voluntarily review and correct the translations of the source files. Its goal is not to convey information, but to validate it. If that's not your goal, I'd recommend you to click on one of the propositions that you can find in the table below. But otherwise, feel free to roam around!
Propositions that were discussed
Code
Date
Adopted
Title
50K1488
20/12/1999
✔
Projet de loi relatif à l'euthanasie.
Discussions
You are currently viewing the English version of Demobel. This means that you will only be able to review and correct the English translations next to the official text. If you want to review translations in another language, then choose your preferred language in the footer.
Discussions statuses
#0
#1
Official text
Mevrouw Schauvliege, als u zegt dat de artsen de executeurs zijn, mag ik dan vragen welke rol de advocaten volgens u hebben als u op dezelfde toon spreekt over de mensen? Zijn de advocaten dan de nagels aan de doodskist? Ik begrijp uw toon niet als u zegt dat de artsen als executeurs optreden.
Translated text
Mrs Schauvliege, if you say that the doctors are the executors, can I ask what role do you think the lawyers have if you speak in the same tone about the people? Are the lawyers then the nails on the coffin? I don’t understand your tone when you say that doctors act as executors.
#2
Official text
Ik heb niet gezegd dat de artsen als executeur optreden. Ik heb gezegd dat wat in het ontwerp staat, ertoe leidt dat de artsen niets anders zullen kunnen dan euthanasie toepassen.
Translated text
I did not say that doctors act as executors. I have said that what is in the draft leads to the fact that the doctors will be able to do nothing but apply euthanasia.
#3
Official text
Dat is hetzelfde. Dat is uw interpretatie.
Translated text
That is the same. That is your interpretation.
#4
Official text
Dat is niet hetzelfde. Dat is iets helemaal anders. Ik heb mij niet over de artsen in het algemeen uitgesproken.
Translated text
It is not the same. That is something completely different. I didn’t talk about doctors in general.
#5
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik dacht dat duidelijk in de wet vermeld staat dat niemand verplicht is om mee te werken aan de uitvoering van euthanasie. Dat geldt voor de twee partijen. Alleen de patiënt zelf kan een verzoek tot euthanasie doen. Alleen een arts kan daarop ingaan, rekening houdend en akkoord gaand met alle criteria. Geen enkele arts, niemand trouwens, kan worden verplicht om aan euthanasie mee te werken. De beperking geldt voor beide partijen, zowel voor de patiënt die een verzoek moet doen, als voor de arts die akkoord moet gaan om in het proces mee te gaan.
Translated text
Mr. Speaker, I thought it was clearly stated in the law that no one is obliged to cooperate in the implementation of euthanasia. This applies to both parties. Only the patient can request euthanasia. Only a doctor can respond to this, taking into account and agreeing to all criteria. No doctor, by the way, can be obliged to participate in euthanasia. The limitation applies to both parties, both for the patient who has to make a request, and for the doctor who has to agree to participate in the process.
#6
Official text
Ik had het wel over de wilsonbekwamen en het feit dat op voorhand een wilsverklaring kan worden opgesteld. Ik kan alleen maar vaststellen dat in de wet, als het over wilsonbekwamen gaat, in minder waarborgen is voorzien. Dat is gevaarlijk. Dat kan aanleiding geven tot misbruik.
Translated text
I talked about the wilson skills and the fact that a declaration of will can be drawn up in advance. I can only state that the law, when it comes to wilsonbekwamen, provides for fewer safeguards. That is dangerous. This can lead to abuse.
#7
Official text
Monsieur le président, si j'ai bien lu dans la loi, on ne vise pas les incapables. On parle d'une déclaration anticipée pour les personnes qui, à ce moment, ne sont plus conscientes. Mais il y a une procédure particulière à suivre qui me paraît poser une série de garanties.
Translated text
If I have read the law correctly, we are not targeting the incapable. We speak of an early statement for people who, at that time, are no longer conscious. But there is a particular procedure to be followed which seems to me to provide a series of guarantees.
#8
Official text
Ik kan in het voorliggend ontwerp alleen maar vaststellen dat, wanneer men wilsonbekwaam is, er minder waarborgen in de wet zijn ingeschreven.
Translated text
I can only state in the present draft that, when one is willing, there are fewer guarantees inscribed in the law.
#9
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik houd er niet van te onderbreken, maar wanneer men een juridische term gebruikt, moet men dit in het kader van die juridische term bekijken. U spreekt over iemand die niet meer bij bewustzijn is en catalogeert die als wilsonbekwaam. Er is terzake wel een enorm verschil. Wilsonbekwamen zijn mensen die in alle mogelijke omstandigheden hun wil niet meer kunnen uiten. Hier bepaalt de wet alleen, trouwens in het kader van andere voorwaarden, dat de wilsverklaring geldt voor iemand die niet meer bij bewustzijn is en niet meer bij bewustzijn zal komen. Dat is geen wilsonbekwaamheid.
Translated text
Mr. Speaker, I do not like to interrupt, but when one uses a legal term, one should look at it within the context of that legal term. You talk about someone who is no longer at consciousness and catalogs them as willing. There is a huge difference in this regard. Wilson-capable are people who can no longer express their will in all possible circumstances. Here only the law stipulates, by the way, within the framework of other conditions, that the declaration of will applies to someone who is no longer at consciousness and will no longer come to consciousness. This is not a willful capacity.
#10
Official text
Voor een persoon die een wilsverklaring heeft afgelegd en die zijn wil niet meer kan uiten, zijn er in de wet minder waarborgen ingeschreven. Dat is gevaarlijk.
Translated text
For a person who has made a declaration of will and who can no longer express his will, there are fewer guarantees inscribed in the law. That is dangerous.
#11
Official text
Dat is onjuist. Artikel 4, § 1 zegt duidelijk: "...een handelingsbekwame meerderjarige of een ontvoogde minderjarige, ingeval hij zijn wil niet meer kan uiten, schriftelijk...". Er zijn even veel voorwaarden aan verbonden als aan de andere methode. U moet eens zeggen waar u die mindere garanties ziet.
Translated text
That is incorrect. Article 4 § 1 states clearly: "...a working adult or a discharged minor, if he is no longer able to express his will, in writing ...". There are as many conditions connected to it as to the other method. You should tell where you see those less guarantees.
#12
Official text
Het is toch logisch. Als op het moment dat de vraag wordt gesteld, de persoon zijn wil niet kan uitdrukken en als het gaat om een verklaring van vijf jaar geleden, kan die persoon de situatie heel anders inschatten. Hoe kan u garanderen dat de persoon die vandaag een vraag tot euthanasie stelt, dezelfde wil heeft als vijf jaar geleden?
Translated text
It is logical. If at the time the question is asked, the person cannot express his will, and when it comes to a statement five years ago, that person can assess the situation very differently. How can you guarantee that the person who asks for euthanasia today has the same will as five years ago?
#13
Official text
Mevrouw, daarin is voorzien in het artikel waarin staat: "De wilsverklaring kan op elk moment worden opgesteld. Zij moet schriftelijk worden opgemaakt ten overstaan van twee meerderjarige getuigen van wie er minstens één geen materieel belang heeft bij het overlijden van de patiënt. Het moet gedateerd en ondertekend worden door degene die de verklaring aflegt, door de getuigen, in voorkomend geval door de vertrouwenspersoon". Als u zegt dat u daar geen vertrouwen aan schenkt, dan mag u geen enkel eigenhandig geschreven testament nog laten uitvoeren.
Translated text
This is provided for in the article which states: "The declaration of will can be drawn up at any time. It must be drawn up in writing in the presence of two adult witnesses, at least one of whom has no material interest in the death of the patient. It must be dated and signed by the person making the declaration, by the witnesses, and, where appropriate, by the trust person. If you say that you do not trust it, you may not execute any self-written will.
#14
Official text
Monsieur le président, depuis vingt ans, j'ai décidé que mon corps serait incinéré. Je mourrai tard, à 133 ans, on me l'a dit! Alors que je jouis encore de toutes mes capacités, j'ai fait le choix de me faire incinérer. Au nom de quoi ne respecteraiton pas mes volontés lorsque je décéderai? C'est la même chose. Chère madame, je pourrais aussi signer un papier, vingt ans plus tôt, précisant que je ne souhaite pas que ma vie se termine dans les pires souffrances mais, qu'au contraire, on m'aide à partir dans la dignité, sans trop de souffrances. Il est probable que, le moment venu, je serai dans l'incapacité de réaffirmer la position que j'avais exprimée vingt ans avant.
Mais je souhaite que l'on respecte mes volontés. Je pense que ceux qui font un choix en leur âme et conscience alors qu'ils disposent de toutes leurs facultés, souhaitent que l'on respecte leur volonté à la fin de leur vie. Vous n'avez pas à faire de sentiment sur des questions inutiles.
Translated text
For twenty years, I decided that my body would be incinerated. I will die late, at 133 years old, I was told! While I still enjoy all my abilities, I chose to be incinerated. In the name of what will I not respect my will when I die? It is the same thing. Dear Madame, I could also sign a paper, twenty years earlier, stating that I do not wish that my life ends in the worst sufferings but that, on the contrary, they help me to leave in dignity, without too much suffering. It is likely that, when the time comes, I will be unable to reaffirm the position I had expressed twenty years ago.
I want my wishes to be respected. I think that those who make a choice in their soul and consciousness while they have all their faculties, desire that their will be respected at the end of their lives. You do not have to make feelings about unnecessary questions.
#15
Official text
Une trentaine d'orateurs sont inscrits. Toutes les opinions sont valables. J'apprécie un débat où les participants interviennent mais je vous demande d'être brefs.
Translated text
About 30 speakers are registered. All opinions are valid. I appreciate a discussion where the participants speak, but I ask you to be brief.
#16
Official text
Mijnheer de voorzitter, de uiteenzetting van de heer Dufour is interessant. Samen met mevrouw Schauvliege brengen wij echter de volgende overweging in het debat: in welke mate is men vandaag in staat te beslissen over een situatie die zich zal voordoen over vier of vijf jaar, wanneer men in totaal andere omstandigheden zal bestaan, namelijk in een situatie van onbewustzijn? Men zal op dat ogenblik niet meer in staat zijn om zijn wil te uiten. Ons uitgangspunt is dat gelijk wie het einde van zijn leven rustig, menswaardig moet kunnen doorbrengen. Wij zeggen dat omdat precies daarvoor de palliatieve zorg de mogelijkheid biedt. Pas wanneer palliatieve zorg een menswaardig bestaan niet kan garanderen, kan men voor ons in die extreme situatie overgaan tot euthanasie.
Onze fundamentele kritiek is dat men vandaag onmogelijk kan zeggen wat er over vier of vijf jaar zal gebeuren. De rechtsgeldigheid van een wilsverklaring, gedateerd op vandaag over een situatie over zo veel tijd, in totaal andere omstandigheden, betwisten wij fundamenteel.
Translated text
Mr. Dufour’s presentation is interesting. Together with Mrs. Schauvliege, however, we bring the following consideration in the debate: to what extent is one today able to decide on a situation that will occur in four or five years, when one will exist in totally different circumstances, namely in a situation of unconsciousness? At that moment one will no longer be able to express his will. Our principle is that anyone should be able to spend the end of his life quietly, humanly. We say that because it is precisely for this that palliative care offers the possibility. Only when palliative care cannot guarantee a worthy existence can we, in such an extreme situation, switch to euthanasia.
Our fundamental criticism is that today it is impossible to say what will happen in four or five years. The legal validity of a declaration of will, dated to today on a situation over so long time, completely different circumstances, we fundamentally question.
#17
Official text
Mijnheer Van Parys, u bent als spreker ingeschreven en zult de gelegenheid krijgen om uw standpunt uiteen te zetten.
Ik moet het debat een beetje in de hand houden.
Translated text
Mr Van Parys, you are registered as speaker and will be given the opportunity to express your point of view.
I need to keep the debate a little in hand.
#18
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik wil de heer Van Parys even kort meedelen dat men in het leven moet weten wat men wil.
Translated text
Mr. President, I would like to briefly communicate to Mr. Van Parys that one must know what one wants in life.
#19
Official text
Ik ben het volledig eens met uw stelling. Wij willen precies dat die wil zeer duidelijk en gezuiverd geuit wordt. Wat men wil moet zeer duidelijk tot uiting komen. Wij stellen dat wat u binnen vier jaar zult willen niet noodzakelijk hetzelfde zal zijn als wat u nu wil.
Translated text
I fully agree with your position. We just want that will to be expressed very clearly and purified. What one wants must be expressed very clearly. We assert that what you will want in four years will not necessarily be the same as what you want now.
#20
Official text
Mijnheer Van Parys, u bent net als mevrouw Descheemaeker ook ingeschreven voor het debat. Ik meen dat de heer Germeaux ook ingeschreven is. Ik laat nog een korte repliek toe en dan moet mevrouw afronden, zoniet staat ze hier morgenvroeg nog. Mij stoort dat niet want het is hier goed.
Translated text
Mr Van Parys, you, like Ms. Descheemaeker, are also registered for the debate. I think Mr. Germeaux is also registered. I’ll leave a short reply and then Mrs. must finish, otherwise she’ll still be here tomorrow morning. It doesn’t bother me because it’s good here.
#21
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik zou even
Translated text
Mr. Speaker, I would like to
#22
Official text
willen antwoorden op de opmerkingen van de heer Van Parys en mevrouw Schauvliege. Als u even naar de wilsverklaring kijkt, meen ik dat u wel jaren van tevoren een keuze kunt maken. Wat wel verandert is dat deze toestand volgens de stand van de wetenschap onomkeerbaar is. Als er één dynamiek is, is het wel de wetenschap. Die zal met de jaren evolueren waardoor de toestand zal veranderen. Ik meen wel dat men jaren van tevoren een keuze kan maken.
Translated text
I would like to answer the comments of Mr Van Parys and Mrs Schauvliege. If you look at the declaration of will, I think you can make a choice years in advance. What changes is that this state is irreversible according to the state of science. If there is one dynamic, it is science. It will evolve over the years, which will change the situation. You can make a choice years in advance.
#23
Official text
Maar u zult geen keuze meer kunnen maken.
Translated text
But you will no longer be able to make a choice.
#24
Official text
Mevrouw Descheemaeker, u kunt uw uiteenzetting afronden.
Translated text
Mrs. Descheemaeker, you can conclude your presentation.
#25
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik verwijs intussen naar bladzijde 12, artikel 14 van de wet waarover we het hier hebben. "Het verzoek en de wilsverklaring, bedoeld in de artikelen 3 en 4 van deze wet, hebben geen dwingende waarde". Er blijft dus altijd een zekere relativiteit bestaan. Dat staat er letterlijk in.
Translated text
In the meantime, I refer to page 12, article 14 of the law that we are talking about here. “The request and the declaration of will, referred to in Articles 3 and 4 of this Act, have no compulsory force.” There is always a certain relativity. This is literally in it.
#26
Official text
Mijnheer Van Parys, u zult straks ruim de tijd krijgen om uw standpunt toe te lichten. Mevrouw Schauvliege, u hebt al onderbroken. Ik heb dit soort debatten graag maar men moet de spreker ook zijn gedachtengang kunnen laten ontwikkelen.
Translated text
Mr. Van Parys, you will soon have plenty of time to clarify your position. Mrs. Schauvliege, you have already interrupted. I like these kinds of debates, but the speaker must also be able to develop his mindset.
#27
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik voeg eraan toe dat er een fundamenteel verschil is tussen iemand die tijdens zijn leven beslist wat er na zijn dood met hem mag gebeuren en iemand die beslist dat er een einde mag worden gemaakt aan zijn leven. Dat is een groot verschil, omdat het onomkeerbaar is. Als die wil niet wordt gedetecteerd, dan is er een groot verschil, omdat er al dan niet een einde aan het leven wordt gemaakt.
Translated text
Mr. Speaker, I would add that there is a fundamental difference between someone who decides during his life what may happen to him after his death and someone who decides that his life may be put to an end. That is a big difference, because it is irreversible. If that will is not detected, then there is a big difference, because whether or not there is an end to life.
#28
Official text
(...)
Translated text
The [...]
#29
Official text
Ik zal het nu hebben over het feit dat er volgens ons in het wetsontwerp veel te weinig zorgvuldigheidsvoorwaarden werden ingebouwd. De Raad van State heeft terecht opgemerkt dat een euthanasiewet enkel verenigbaar is met artikel 2 van het EVRM, dat het recht op leven beschermt, op voorwaarde dat de wet voldoende waarborgen inbouwt en in een afdoende controlesysteem voorziet. Wij zijn van oordeel dat de zorgvuldigheidsvoorwaarden in het wetsontwerp onvoldoende zijn. Zowel de procedure a priori als de controle a posteriori schieten volgens ons tekort om een afdoende bescherming te bieden aan het recht op leven.
Translated text
I will now talk about the fact that, in our opinion, too few due diligence conditions were incorporated in the bill. The State Council has rightly pointed out that an euthanasia law is only compatible with Article 2 of the ECHR, which protects the right to life, provided that the law incorporates sufficient safeguards and provides for an adequate control system. We believe that the due diligence conditions in the draft law are insufficient. Both the a priori procedure and the a posteriori control are, in our view, inadequate in providing adequate protection to the right to life.
#30
Official text
Straks zal ik nog uitgebreid terugkomen op het recente arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Ik had dan ook graag het standpunt van de regering terzake vernomen.
Translated text
I will later return to the recent judgment of the European Court of Human Rights. I would have liked to hear the government’s position on this issue.
#31
Official text
Waarom zijn er volgens ons veel te weinig zorgvuldigheidsvoorwaarden ingebouwd in het voorliggende wetsontwerp? In de procedure a priori ontbreekt een duidelijke en volwaardige palliatieve filter. Het wetsontwerp maakt de palliatieve zorg ondergeschikt aan euthanasie. Palliatie wordt niet als een reëel behandelinsalternatief beschouwd. Volgens het ontwerp volstaat het dat er even in de marge, samen met een heleboel andere informatie die aan de patiënt moet worden meegedeeld, op wordt gewezen. Dat vormt voor ons een miskenning van de huidige mogelijkheden van de palliatieve zorg. Het is ook een miskenning van de inzet van zovele, professionele en vrijwillige krachten die zich dagelijks inzetten in de palliatie.
Translated text
Why do we think there are too few careful conditions embedded in the present draft law? In the procedure a priori a clear and full-fledged palliative filter is lacking. The bill subordinates palliative care to euthanasia. Palliation is not considered a real treatment alternative. According to the design, it is sufficient to point out a moment in the margin, along with a lot of other information to be communicated to the patient. This represents for us a disregard of the current possibilities of palliative care. It is also a disregard for the involvement of so many, professional and volunteer forces that engage in palliation on a daily basis.
#32
Official text
Iedereen in Vlaanderen die van dicht of ver te maken heeft met palliatieve zorg, begrijpt niets van een ontwerp over euthanasie zonder palliatieve filter. Daarom moet voor ons, naast de consultatie van een andere arts en van het verplegend team, ook het advies van een palliatief deskundige worden ingewonnen. De vraag naar euthanasie is een uitzonderlijke, maar vaak ook dubbelzinnige vraag. De patiënt die in een situatie van fysiek ondraaglijke en onbehandelbare pijn verkeert, verwoordt in zijn vraag naar levensbeëindiging vaak iets anders dan hij werkelijk bedoelt.
Translated text
Anyone in Flanders who is closely or far involved with palliative care understands nothing of a design on euthanasia without a palliative filter. Therefore for us, in addition to the consultation of another doctor and the nursing team, the advice of a palliative expert should also be obtained. The question of euthanasia is an exceptional, but often ambiguous question. The patient who is in a situation of physically unbearable and untreatable pain often expresses something different in his question of life termination than he really intends.
#33
Official text
In een aantal CD&V-amendementen wordt gevraagd om palliatieve zorg als een maatschappelijk signaal op te nemen in de wet op de euthanasie. Het hoort daar thuis, gezien het noodzakelijk verband tussen beide begrippen. Een aparte wet over euthanasie onderschat immers de complexiteit van de werkelijkheid en legt de noodzakelijke verbanden niet. Ook het bekende arrest-Jabot van de Nederlandse Hoge Raad, stelde dat de overheid verplicht is palliatie aan te bieden en dat, indien een patiënt palliatie weigert, deze voor zichzelf niet de noodtoestand creëert die de vraag tot euthanasie verantwoordt. Ook uit artikel 2 van het EVRM kan worden afgeleid dat palliatieve zorg moet worden uitgewerkt als antwoord op de vraag naar euthanasie. De repliek die altijd van de indieners komt, luidt dat palliatieve zorg wordt geregeld in een afzonderlijke wet. Dit overtuigt echter niet. Hierbij wordt de stelling afgewezen dat palliatie een alternatief is voor de vraag naar euthanasie. Door palliatieve zorg afzonderlijk te regelen, wijst men deze toets af en wordt het alleen maar een keuze. Palliatie wordt dan nog geregeld in een wet waar eigenlijk ook niets in staat. Het is een van de vele lege dozen die wij de voorbije jaren in het Parlement hebben zien passeren.
Translated text
A number of CD&V amendments call for the inclusion of palliative care as a social signal in the law on euthanasia. It belongs there at home, given the necessary connection between the two concepts. A separate law on euthanasia, in fact, underestimates the complexity of reality and does not establish the necessary links. Also the well-known judgment-Jabot of the Dutch High Council, stated that the government is obliged to offer palliation and that if a patient refuses palliation, it does not create for itself the emergency state that answers the question of euthanasia. Article 2 of the ECHR also states that palliative care should be developed in response to the question of euthanasia. The replica that always comes from the applicants states that palliative care is regulated in a separate law. However, this does not convince. It rejects the claim that palliation is an alternative to the demand for euthanasia. By arranging palliative care separately, one rejects this test and becomes just a choice. Palliation is then regulated in a law where nothing can actually. It is one of the many empty boxes we have seen pass through in Parliament in recent years. Their
#34
Official text
Steeds weer wordt ten onrechte het beeld geschetst van de autonome patiënt die op volle sterkte en met een volledig inzicht een beslissing neemt, nadat hij een toelichting heeft gekregen. Dit beeld geeft geen blijk van een dialectische kijk op de mens, waarbij beslissingen gezamenlijk worden genomen, waarbij wordt geluisterd en waarbij een ander om raad wordt gevraagd. In het meerderheidsvoorstel wordt uitgegaan van een geneesheer die een menu voorschotelt, waaruit de patiënt die aan het einde van zijn leven staat, kan kiezen.
Translated text
Again and again, the image of the autonomous patient is misrepresented, taking a decision with full strength and full understanding, after receiving an explanation. This image does not show a dialectical view of man, in which decisions are made jointly, in which one is listened and in which another is asked for advice. The majority proposal is based on a doctor who presents a menu from which the patient at the end of his life can choose. Their
#35
Official text
Uit de hoorzittingen is evenwel gebleken dat de patiënt die om euthanasie verzoekt, dit in de eerste plaats niet doet in de hoop dat het zou worden ingewilligd, maar wel om iemand te horen en te zien, iemand die op de deur komt kloppen en zegt bij hem te blijven. De relationele zorgbenadering is essentieel, niet de gelijkschakeling tussen palliatie en euthanasie. Palliatieve zorg is geen alternatief of een keuze tussen zorg en dood. Het beeld dat de relatie tussen arts en patiënt gelijk is aan de relatie tussen een koper en een verkoper is een onaanvaardbare simplificatie. Het uitgangspunt moet zijn dat de arts steeds het welzijn van de patiënt voor ogen heeft. Bijna alle getuigen die tijdens de hoorzittingen werden gehoord, bevestigden dat de oprechte verzoeken om euthanasie, zoals bedoeld in het wetsontwerp, vrij uitzonderlijk zijn. Decodering was een sleutelwoord. De patiënt geeft in zijn verzoek uiting aan zijn vrees voor een toekomstig lijden, voor een toenemende afhankelijkheid, voor het verlies van waardigheid, voor therapeutische hardnekkigheid, enzovoort. De zieke patiënt bevindt zich nog altijd in een toestand van afhankelijkheid en hij moet worden beschermd.
Translated text
The hearing, however, has shown that the patient who asks for euthanasia does this in the first place not in the hope that it would be approved, but rather to hear and see someone, someone who comes to knock on the door and says to stay with him. The relational care approach is essential, not the equalization between palliation and euthanasia. Palliative care is not an alternative or a choice between care and death. The idea that the relationship between doctor and patient is equal to the relationship between a buyer and a seller is an unacceptable simplification. The starting point should be that the doctor always has the patient’s well-being in mind. Almost all witnesses heard during the hearings confirmed that the sincere requests for euthanasia, as envisaged in the bill, are quite exceptional. Decoding was a key word. The patient expresses in his request his fear of future suffering, increasing dependence, loss of dignity, therapeutic tenacity, and so on. The sick patient is still in a state of dependence and he needs to be protected. Their
#36
Official text
De opstellers van het Burgerlijk Wetboek gaven blijk van een groot psychologisch inzicht in de samenleving toen ze, zoveel jaar geleden, naast het vrijwillig karakter van het testament, ook de bepaling opnamen dat artsen en apothekers die de patiënt op het einde van zijn leven hebben behandeld, geen voordeel kunnen putten uit dat testament.
Translated text
The authors of the Civil Code demonstrated a great psychological understanding of society when, so many years ago, in addition to the voluntary character of the will, they also included the provision that doctors and pharmacists who have treated the patient at the end of his life cannot benefit from that will.
#37
Official text
Er is dus een onweerlegbaar vermoeden dat er op zwakke personen een maatschappelijke druk kan worden uitgeoefend. Waarborgen zijn bijgevolg noodzakelijk om de werkelijke wil van de patiënt te detecteren. Daarom is het ook onbegrijpelijk en onvergeeflijk dat de meerderheidspartijen de vereiste dat het verzoek ondubbelzinnig moet zijn uit het voorstel hebben weggestemd. Einde september 2001 en nog deze week wees de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen er terecht op dat er in de voorgestelde euthanasieprocedure geen palliatieve filter is ingebouwd. Een palliatieve filter is nodig voor het opsporen van oneigenlijke vragen om euthanasie, te wijten aan een slechte of een ontbrekende palliatieve zorg, of omdat de patiënt zich eenzaam of angstig voelt. De in de commissie weggestemde CD&V-amendementen die voorzagen in het noodzakelijk advies van een palliatief deskundige worden daarom opnieuw ter stemming voorgelegd.
Translated text
There is therefore an undeniable presumption that social pressure can be exercised on weak persons. Guarantees are therefore necessary to detect the actual will of the patient. Therefore, it is also incomprehensible and unforgivable that the majority parties have voted out of the proposal the requirement that the request must be unambiguous. At the end of September 2001 and this week, the Federation of Palliative Care Flanders correctly pointed out that in the proposed euthanasia procedure no palliative filter was installed. A palliative filter is needed to detect incorrect questions about euthanasia, due to poor or missing palliative care, or because the patient feels lonely or anxious. The CD&V amendments rejected in the committee, which provided for the necessary opinion of a palliative expert, are therefore again put to the vote.
#38
Official text
De stellingnamen van de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen en de palliatieve zorgartsen tijdens de hoorzittingen tonen bovendien aan dat het concept palliatieve zorg ook veel ruimer is. Het gaat om een reële palliatieve cultuur die verder uitgebouwde opleiding, onderzoek en voorlichting noodzakelijk maakt. Zij bevestigen vooral dat de uitbouw van de palliatieve zorgverstrekking in België onvoldoende ontwikkeld is. Deze kritische opmerkingen zijn van cruciaal belang nu dezelfde artsen en verplegers bevestigen dat de palliatieve zorg de vraag naar euthanasie uitzonderlijk maakt. Een tweede bewijs van de ontoereikende zorgvuldigheidswaarborgen in het ontwerp betreft het advies van de tweede arts.
Translated text
In addition, the names of the Federation of Palliative Care Flanders and the palliative care doctors during the hearings show that the concept of palliative care is also much broader. It is a real palliative culture that requires further extended education, research and education. They confirm, in particular, that the expansion of palliative care in Belgium has not been sufficiently developed. These critical comments are crucial as the same doctors and nurses confirm that palliative care makes the demand for euthanasia exceptional. A second evidence of the insufficient care guarantees in the design concerns the opinion of the second doctor.
#39
Official text
Het advies van de tweede arts beperkt zich nu tot het rapporteren over het voortdurend, ondraaglijk en niet te lenigen karakter van de pijn of van de nood. Dit advies moet voor ons worden opengetrokken, zoals trouwens ook bepaald in de Nederlandse wet waarnaar toch zo graag wordt verwezen door de indieners van het voorliggende ontwerp.
Translated text
The advice of the second physician is now limited to reporting on the persistent, intolerable and unleashable nature of the pain or of the distress. This opinion must be opened to us, as, by the way, is also stipulated in the Dutch law, to which the applicants of the present draft are so gladly referred.
#40
Official text
Het advies moet eveneens betrekking hebben op het nemen van alle beslissingen in hun geheel. De tweede arts moet zich ook uitspreken over de zwaarwichtigheid van de medische aandoening, alsook over de medische uitzichtloosheid en dergelijke.
Translated text
The advice should also cover the taking of all decisions as a whole. The second physician must also express his opinion on the gravity of the medical condition, as well as on the medical outlook and the like.
#41
Official text
Een derde punt van kritiek waarom er te weinig waarborgen zijn opgenomen in het ontwerp is het feit dat de controle nadien volledig te wensen overlaat. De controle a posteriori is nagenoeg onmogelijk omdat niet werd bepaald welke sanctie aan de niet-naleving van elke voorwaarde is verbonden. Het is onder meer onduidelijk aan welk misdrijf een arts zich schuldig maakt die euthanasie toepast en daarbij alle voorwaarden naleeft, maar hiervan geen aangifte doet binnen de gestelde termijn. Hierover is niets bepaald, ook niet in artikel 5 van het ontwerp.
Translated text
A third point of criticism of why there are too few safeguards included in the design is the fact that the control subsequently leaves completely desirable. The a posteriori control is virtually impossible because it was not determined which sanction is associated with the non-compliance of each condition. Among other things, it is unclear which crime a physician who applies euthanasia and fulfils all conditions, but does not report this within the specified deadline, is guilty of. This is not specified, not even in Article 5 of the draft.
#42
Official text
Een wettelijke regeling, zeker voor een delicate kwestie als euthanasie, staat of valt met de mate waarin de naleving ervan kan worden gecontroleerd. In dat verband stellen wij ons vragen en bovendien vrezen wij dat er onvoldoende waarborgen zijn ingebouwd.
Translated text
A legal regulation, especially for a delicate issue such as euthanasia, stands or falls to the extent to which its compliance can be controlled. In this regard, we ask ourselves questions and, in addition, we fear that insufficient safeguards have been built in.
#43
Official text
Dergelijke controle kan positief worden ingevuld. Zij moet ervoor zorgen dat voldoende rechtszekerheid wordt gecreëerd en dat kan worden nagegaan of de arts te goeder trouw handelt. Op die manier heeft de patiënt veel meer rechtszekerheid.
Translated text
Such control can be positively completed. It should ensure that sufficient legal certainty is created and that it can be verified whether the doctor acts in good faith. This gives the patient much more legal certainty.
#44
Official text
Wat baat het echter om precieze voorwaarden in de wet in te schrijven wanneer de artsen niet of onvoldoende bereid zijn om verantwoording over hun handelingen af te leggen? Het is niet of nauwelijks mogelijk enige controle uit te oefenen om de naleving van alle voorwaarden te verzekeren.
Translated text
However, what is the benefit of entering precise terms into the law when doctors are not or insufficiently willing to take accountability for their actions? It is not or hardly possible to exercise any control to ensure compliance with all conditions. Their
#45
Official text
Het CD&V-amendement voorziet er daarom in dat elke behandelende arts binnen de 24 uur na het euthanaserend handelen een schriftelijk verslag moet overzenden aan een arts die in gerechtelijke geneeskunde is gespecialiseerd. Die arts moet onmiddellijk nagaan of alle zorgvuldigheidsvereisten werden nageleefd. Bij kennelijke nietnaleving van alle zorgvuldigheidsvereisten zal deze arts een rapport aan de procureur des Konings afleveren. Daarop kan het parket dan besluiten of al dan niet tot een teraardebestelling kan worden overgegaan. Indien de arts geen onregelmatigheden vaststelt, stuurt hij het verslag, samen met zijn bevindingen, naar een nog op te richten regionale toetsingscommissie. Deze formule biedt betere garanties aan de patiënt, maar ook aan de arts. Het is goed dat er een buffer is opdat niet alles automatisch zomaar aan het parket zou worden overgezonden. In een dergelijk systeem is ruimte voor overleg en zijn er mogelijkheden om tot een objectiverende besluitvorming te komen zonder meteen in de criminele sfeer te belanden. Een realistische en werkbare meldings- en handhavingsregeling houdt rekening met dit bufferprincipe, maar voert ook een doelgerichte controle in op de waarachtigheid van alle meldingen. Indien men fiscale aangiften controleert, waarom dan niet een euthanasieaangifte?
Translated text
The CD&V amendment therefore provides that every treating physician must send a written report to a physician specialising in forensic medicine within 24 hours of the euthanasing act. That doctor should immediately verify that all care requirements have been met. In the event of apparent non-compliance with all requirements of care, this physician shall submit a report to the Prosecutor of the King. On this basis, the parquet can then decide whether or not a terrace order can be passed. If the doctor does not find any irregularities, he shall send the report, together with his findings, to a regional review committee to be established. This formula offers better guarantees to the patient, but also to the doctor. It is good that there is a buffer so that not everything would be automatically transmitted to the parquet. In such a system there is room for consultation and there are opportunities to come to an objectivizing decision-making without immediately falling into the criminal sphere. A realistic and feasible reporting and enforcement scheme takes into account this buffer principle, but also introduces a targeted control of the truthfulness of all reports. If tax returns are checked, why not an euthanasia declaration?
#46
Official text
Het meerderheidsvoorstel, dat aanvankelijk voorzag in een rechtstreekse melding aan het parket — hetgeen na tal van hoorzittingen onwerkbaar bleek — werd door de fractieleiders van de meerderheid geamendeerd tot in het andere extreme. Nu wordt voorzien in een niet-gesanctioneerde melding door de arts, door het overzenden van een registratieformulier aan de evaluatiecommissie.
Translated text
The majority proposal, which initially provided for a direct notification to the prosecutor’s office — which after numerous hearings turned out to be ineffective — was amended by the majority group leaders to the other extreme. Now a non-sanctioned report is provided by the doctor, by sending a registration form to the evaluation committee.
#47
Official text
Enkel indien deze evaluatiecommissie twijfelt over de naleving van de voorwaarden kan zij — ze is niet eens verplicht — met een tweederde meerderheid het dossier overzenden aan het parket. Dit systeem maakt elke reële controle onmogelijk. Het is het koninginnestuk om een louter administratieve controle te organiseren. Het structureel vervolgingsbeleid wordt overgelaten aan een commissie. Zoals uit het ontwerp blijkt, zal de vraag of deze commissie zal zijn samengesteld uit vertegenwoordigers die reeds een a-prioristandpunt hebben en waarvan men bij voorbaat weet vanuit welk ideologisch denkkader zij redeneren. Dergelijke commissie moet in tegendeel een zekere afstandelijkheid hebben en dient te worden samengesteld uit personen waarvan men bij voorbaat weet welke hun opvattingen zijn. In de plaats van een buffer is deze evaluatiecommissie veeleer een autonome instantie die in de plaats van het parket op een administratief de noodzaak van een administratieve vervolging zal adviseren.
Translated text
Only if the assessment committee has doubts about the compliance with the conditions can it – it is not even obliged – with a two-thirds majority send the file to the prosecutor’s office. This system makes any real control impossible. It is the royal inscription to organize a mere administrative control. The structural prosecution policy is left to a committee. As the draft shows, the question will be whether this committee will be composed of representatives who already have an a-priority point and of whom it is known in advance from what ideological thinking framework they are reasoning. Such a committee, on the contrary, must have a certain distance and should be composed of persons whose opinions are known in advance. Instead of a buffer, this evaluation committee is rather an autonomous body that, instead of the prosecutor’s office, will advise on the need for an administrative prosecution. Their
#48
Official text
De Raad van State heeft ook doen opmerken dat deze evaluatiecommissie de bevoegdheden van het openbaar ministerie niet kan uitsluiten. De zogenaamde buffer is werkelijk van alle nut beroofd. Het openbaar ministerie kan nog steeds vervolgen, maar in feite zal de evaluatiecommissie alle dossiers bijhouden en wellicht zal er zeer weinig worden gemeld.
Translated text
The State Council also noted that this evaluation committee cannot exclude the powers of the Prosecutor’s Office. The so-called buffer is actually deprived of all its usefulness. The public prosecution may still prosecute, but in fact the evaluation committee will keep track of all files and ⁇ very little will be ⁇ .
#49
Official text
Ten slotte blijven nog tal van vragen, waarop geen antwoorden zijn gegeven. Hopelijk zal straks nog een antwoord volgen en zullen we eindelijk een duidelijk antwoord krijgen op tal van vragen. Waarom werd bij voorbeeld gekozen voor een tweederde meerderheid in de commissie? Waarom zetelt er geen ethicus in de commissie? Wat is het statuut van deze commissie? Is het een administratief rechtscollege? Kan een arts in beroep gaan tegen een beslissing van de commissie?
Translated text
Finally, there are still many questions to which no answers have been given. Hopefully soon there will be another answer and we will finally get a clear answer to a lot of questions. Why was a two-thirds majority elected in the committee? Why is there no ethics in the committee? What is the statute of this committee? Is it an administrative law college? Can a doctor appeal against a decision of the committee?
#50
Official text
Bovendien is er nog een ander probleem. In België is het aantal lijkopgravingen bij de hoogste ter wereld. Volgens specialisten en de forensische geneeskunde heeft dit te maken met een gebrek aan duidelijke regels in verband met het vaststellen van de overlijdensoorzaak, de meldingen aan een deskundige overheid en de controle op de waarachtigheid van de opgegeven doodsoorzaak. Zeker nu men overgaat tot het toelaten van een administratieve euthanasie, is het noodzakelijk dat er een doorzichtig meldingsysteem wordt opgezet, dat bovendien controleerbaar moet zijn. Daarenboven voorziet het meerderheidsvoorstel niet in de mogelijkheid tot autopsie vooraleer de begraving plaatsvindt. Nochtans voorziet ook het Nederlandse systeem in een dergelijke voorafgaande toelating. Het is duidelijk dat ook deze weigeringen van de indieners van het meerderheidsvoorstel slechts tot doel hebben om een volledige depenalisering van euthanasie mogelijk te maken, met uitsluiting van alle strafrechtelijke risico's.
Translated text
In addition, there is another problem. In Belgium, the number of bodies buried is among the highest in the world. According to specialists and forensic medicine, this is due to a lack of clear rules related to the establishment of the cause of death, the reporting to an expert government and the verification of the truthfulness of the stated cause of death. Especially now that an administrative euthanasia is being permitted, it is necessary to establish a transparent reporting system, which must also be controllable. Moreover, the majority proposal does not provide for the possibility of autopsy before the funeral takes place. However, the Dutch system also provides for such prior authorisation. It is clear that even these rejections by the applicants of the majority proposal are only aimed at enabling a full depenalization of euthanasia, excluding all criminal risks.
#51
Official text
Een vijfde belangrijk knelpunt waarom voor ons dit ontwerp onaanvaardbaar is, is het feit dat er geen enkele afzonderlijke straf voor euthanasie wordt bepaald. Artikel 2 van het ontwerp definieert euthanasie, maar doet dit zeer algemeen. Daarbij worden termen gebruikt als "door een andere dan de betrokkene". Het is ook onvolledig: de omstandigheden worden in artikel 2 absoluut niet aangehaald.
Translated text
A fifth important trick why this draft is unacceptable to us is the fact that there is no single individual punishment for euthanasia. Article 2 of the draft defines euthanasia, but makes it very general. In this case, the terms are used as "by someone other than the person concerned". It is also incomplete: the circumstances are absolutely not cited in Article 2.
#52
Official text
Bij het lezen van die definitie, hebben we indruk dat het de bedoeling was om dit op te nemen in de strafwet. Ook artikel 3 wekt diezelfde indruk. Toch laat het ontwerp euthanasie uit de strafwet. Ofwel kiest men ervoor euthanasie in de strafwet op te nemen en dan voorziet men in een aparte wet de strafuitsluitingsgronden, ofwel laat men euthanasie buiten de strafwet, maar dan moet de definitie worden herschreven en moet duidelijk worden gesteld om welke handeling het gaat, wie ze mag stellen en in welke omstandigheden.
Translated text
When reading that definition, we get the impression that it was intended to include this in the Criminal Code. Article 3 also gives the same impression. However, the draft leaves euthanasia out of the criminal code. Either one chooses to include euthanasia in the criminal code and then one provides in a separate law the grounds for the exclusion of the penalty, or one leaves euthanasia outside the criminal code, but then the definition must be rewritten and it must be clear about what act it is, who can make it and under what circumstances.
#53
Official text
Het was te eenvoudig om te zeggen dat de wetgever euthanasie moet toelaten omdat het in de realiteit gebeurt. Dan zou men ook andere maatschappelijke gedragingen, zoals belastingontduiking, te snel rijden en geweld moeten toestaan. Wanneer de samenleving een bepaalde handeling in het strafrecht opneemt, spreekt zij hierover tegelijk een oordeel uit. In de context van dit debat betekent dit dat een principieel verbod op euthanasie in het strafrecht een signaal is dat het hier niet gaat om een normale medische handeling. Omgekeerd is een depenalisering van euthanasie een signaal dat het hier om een gewone medische handeling gaat en dit zou het verwachtingspatroon rond het sterfbed ingrijpend kunnen veranderen.
Translated text
It was too easy to say that the legislator must allow euthanasia because it happens in reality. Other social behaviors, such as tax evasion, excessive speed driving and violence, should also be allowed. When society incorporates a certain act into criminal law, it simultaneously makes a judgment on it. In the context of this debate, this means that a principle ban on euthanasia in criminal law is a signal that this is not a normal medical act. Conversely, a depenalization of euthanasia is a signal that this is a normal medical act and this could drastically change the expectation pattern around the death bed.
#54
Official text
Wanneer zijn er immers de meeste kansen op misbruiken? Uiteraard bij een terminale patiënt. Wanneer is het zelfbeschikkingsrecht van de patiënt het zwakst? Wanneer hij stervende is, tijdens de laatste acht of veertien dagen van zijn leven. Op dat ogenblik zijn alle mogelijke vormen van manipulatie, druk en gebrek aan autonomie het meest aanwezig. Het gaat immers niet om het principe van de autonomie, maar om de feitelijke autonomie van de patiënt. Op het ogenblik dat hij het zwakst is, moet hij bijkomende bescherming krijgen. Het principieel strafbare karakter van euthanasie is dan ook niet te reduceren tot een symbolisch vasthouden aan een ongewijzigd strafwetboek. Wanneer men besluit euthanasie uit het strafrecht te halen is het noodzakelijk dat wordt uitgegaan van een worst case scenario. Een dergelijke wetgeving heeft immers een hele reeks afgeleide gevolgen. Naast de intensiteit van het menselijk leven zijn er nog een hele reeks andere zaken in het geding. Er is de bezorgdheid om de morele integriteit van het medische beroep, om misbruiken, verwaarlozing of onbegrip ten aanzien van erg kwetsbare mensen. Men doet er verkeerd aan om vanuit een grenzeloos optimisme de ogen te sluiten voor dit soort situaties.
Translated text
When are there the most chances of abuse? with a terminal patient. When is the patient’s self-determination right the weakest? When he is dying, during the last eight or fourteen days of his life. At that moment, all possible forms of manipulation, pressure and lack of autonomy are most present. It is not about the principle of autonomy, but about the actual autonomy of the patient. At the moment he is the weakest, he must receive additional protection. The principle criminal character of euthanasia cannot therefore be reduced to a symbolic adherence to an unchanged criminal code. When a decision is made to remove euthanasia from the criminal law, it is necessary that it is based on a worst case scenario. Such legislation has a whole range of derivative consequences. In addition to the intensity of human life, there are a whole host of other matters at stake. There is concern about the moral integrity of the medical profession, to abuse, neglect or misunderstanding with respect to very vulnerable people. It is a mistake to close the eyes to such situations from boundless optimism.
#55
Official text
Het onderzoek Deliens toonde aan dat jaarlijks in België 1.903 patiënten door artsen worden gedood zonder dat ze erom hebben gevraagd. Dit zou het ijkpunt van iedere besluitvorming moeten zijn. Het land zou eigenlijk in rep en roer moeten staan. Het feit dat er geen bijzondere straf is bepaald in de euthanasiewet is echt een probleem. Het betekent dat bij schending van de euthanasiewet de reeds bestaande bepalingen in het strafwetboek van toepassing worden. Dit zijn de bepalingen die op moord betrekking hebben, ongeacht of het om een belangrijke of minder belangrijke bepaling in de euthanasiewet gaat. Louter het miskennen van een louter vormelijke verplichting, zoals niet op de juist wijze aangifte doen van legitieme euthanasie, kan aldus leiden tot het opleggen van een straf die - zelfs gelet op de toepasselijke minimumstraffen en de mogelijkheid om verzachtende omstandigheden in acht te nemen - bezwaarlijk kan worden geacht in redelijke verhouding te staan tot de tenlastelegging. Dit zal ertoe leiden dat artsen risico's zullen vermijden: ofwel zullen zij uit angst geen euthanasie plegen in gevallen waar het ten volle juridisch en ethisch verantwoord is, ofwel zal het euthanaserend handelen gecamoufleerd worden als pijnbestrijding. In ieder geval zullen de artsen tot elke prijs willen vermijden dat hun gedrag wordt getoetst. Daardoor wordt de gerechtelijke en de maatschappelijke controle op euthanasie - volgens de indieners toch wel een van de belangrijkste doelstellingen van de wet - volledig ondermijnd. De Belgische wet zal op dit punt de toets van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens niet doorstaan.
Translated text
The Deliens study showed that annually in Belgium 1,903 patients are killed by doctors without their request. This should be the starting point of every decision making. The country should actually be in rear and roar. The fact that there is no special punishment in the euthanasia law is really a problem. It means that in the event of violation of the euthanasia law the already existing provisions of the Criminal Code apply. These are the provisions relating to murder, regardless of whether it is an important or less important provision in the euthanasia law. Simply disregarding a purely formal obligation, such as failing to properly declare legitimate euthanasia, can thus lead to the imposition of a punishment which, even given the applicable minimum penalties and the possibility to observe mitigating circumstances, can be deemed to be in a reasonable proportion to the indictment. This will lead doctors to avoid risks: either they will not commit euthanasia out of fear in cases where it is fully legal and ethical, or the euthanasing act will be camouflaged as pain relief. In any case, doctors will want to avoid their behavior being tested at all costs. This undermines the judicial and social control of euthanasia – which, according to the applicants, is one of the main objectives of the law – completely. The Belgian law will not pass the test of the European Court of Human Rights at this point.
#56
Official text
Wanneer men tot een regeling voor euthanasie wil overgaan, dient die aan de artsen de nodige rechtszekerheid te bieden. Dit is slechts mogelijk door formules met betrekking tot een voorafgaande toetsing uit te werken zodat de arts aan de hand van welbepaalde parameters weet dat hij binnen de grenzen van het toelaatbare handelt.
Translated text
When a scheme for euthanasia is to be adopted, it should provide the doctors with the necessary legal certainty. This is only possible by formulating formulas relating to a preliminary examination so that the doctor knows, on the basis of certain parameters, that he acts within the limits of what is permissible.
#57
Official text
Rechtszekerheid kan alleen worden gegarandeerd door in concreto voldoende waarborgen in te bouwen. Die waarborgen moeten er niet alleen zijn om de patiënt tegen willekeur te beschermen, maar zijn ook belangrijk voor de geneesheer. Het argument dat rechtszekerheid wordt geboden door euthanasie uit het strafrecht te halen, gaat dus niet op. Integendeel, de rechtszekerheid van de patiënt wordt er volledig door ondermijnd. De arts heeft ook onvoldoende referentiepunten om er redelijkerwijze vanuit te gaan dat hij niet zal worden gestraft.
Translated text
Legal certainty can only be guaranteed by putting in concrete sufficient safeguards into place. These safeguards should not only be there to protect the patient from accident, but are also important for the doctor. The argument that legal certainty is provided by removing euthanasia from criminal law is therefore not valid. On the contrary, the legal certainty of the patient is completely undermined by it. The doctor also has insufficient reference points to reasonably assume that he will not be punished.
#58
Official text
Voor CD&V biedt de noodtoestand de beste juridische constructie om euthanasie te regelen. Door het gebruik van de noodtoestand door de arts wordt benadrukt dat het toestaan van euthanasie geen normale medische handeling is. Het is wel een maatschappelijke handeling, waarvoor de arts rekenschap moet geven. Het begrip noodtoestand drukt zeer goed uit met welke situatie men wordt geconfronteerd. Dat is helemaal iets anders dan een opsomming van de voorwaarden waaronder de levensbeëindiging mogelijk is.
Translated text
For CD&V, the state of emergency provides the best legal structure to regulate euthanasia. By using the emergency state by the doctor, it is emphasized that allowing euthanasia is not a normal medical act. It is a social act for which the doctor must be accountable. The concept of emergency state expresses very well what situation one is facing. This is something quite different from a listing of the conditions under which life termination is possible.
#59
Official text
Met dit ontwerp doet de meerderheid aan Hollandse kroket-politiek.
Translated text
With this design, the majority of the Dutch croquet policy.
#60
Official text
Mevrouw, u spreekt altijd over de noodtoestand, een begrip dat jaren geleden hier ook naar boven werd gehaald bij de bespreking van een ander ethisch probleem. Een noodtoestand is toch per definitie iets dat men niet kan voorzien, iets waaraan men zelf niet meewerkt — men noemt het soms "le fait du prince". Hier gaat het toch niet om zo'n toestand. Hoe kunt u nu zeggen dat het om een noodtoestand gaat, wanneer u het zelf voorziet en zelf eraan meewerkt? Dat is toch geen noodtoestand. Anders hebt u een ander begrip van noodtoestand ingevoerd. Het is misschien een katholieke noodtoestand, maar dit is geen noodtoestand volgens de vigerende begrippen.
Translated text
Madame, you are always talking about the state of emergency, a concept that was also brought up here years ago when discussing another ethical issue. A state of emergency is, however, by definition, something that one cannot foresee, something in which one himself does not cooperate — it is sometimes called "le fait du prince". This is not about such a situation. How can you now say that it is an emergency, when you provide it yourself and cooperate with it yourself? This is not an emergency. Otherwise, you have introduced a different concept of emergency. It may be a Catholic state of emergency, but this is not a state of emergency according to the current concepts.
#61
Official text
Noodtoestand betekent dat de arts die met een patiënt wordt geconfronteerd en die het recht op leven wil beschermen, een nood vaststelt en niet anders kan dan die nood te lenigen.
Translated text
Emergency means that the doctor who is confronted with a patient and who wants to protect the right to life establishes a need and can only borrow that need.
#62
Official text
Als ik het goed begrijp, laat u de arts volledig oordelen over het leven van de patiënt, volgens uw begrip van noodtoestand.
Translated text
If I understand it correctly, let the doctor fully judge the patient’s life, according to your understanding of emergency.
#63
Official text
In samenspraak met de patiënt; u hebt niet goed geluisterd.
Translated text
In consultation with the patient; you have not listened properly.
#64
Official text
Maar als de patiënt het zelf vraagt, is er toch geen noodtoestand, want dan creëert hij het toch zelf.
Translated text
But if the patient asks for it, there is no emergency, because then he creates it himself.
#65
Official text
Collega, ik heb daarnet uitgelegd dat, wanneer een patiënt die aan het einde van zijn leven is en euthanasie vraagt, niet altijd bedoelt dat hij dood wil. Het is een vraag om hulp.
Translated text
Colleague, I just explained that when a patient who is at the end of his life and asks for euthanasia, it does not always mean that he wants to die. It is a question of help.
#66
Official text
Hij vraagt dus euthanasie, maar volgens u bedoelt hij iets anders.
Translated text
So he asks for euthanasia, but you think he meant something else.
#67
Official text
Hij vraagt om hulp, maar dat moet worden nagegaan en gedecodeerd. Dat heb ik daarnet toegelicht.
Translated text
He asks for help, but that needs to be checked and decoded. I just explained that.
#68
Official text
Zo kunt u natuurlijk alles verklaren. U zegt ja, maar eigenlijk wilt u neen zeggen. Dat is nieuw, maar origineel.
Translated text
This way you can explain everything. You say yes, but you actually want to say no. It is new, but original.
#69
Official text
Collega Coveliers, met dit ontwerp doet de meerderheid aan Hollandse kroket-politiek: men vraagt naar euthanasie en er komt een vraag uit. Voor ons betekent euthanasie niet het overlopen van een checklist. Het gaat niet over het louter invullen van voorwaarden en dan gewoon op de vraag ingaan. De arts bevindt zich in een noodtoestand wanneer hij wordt geconfronteerd met een situatie waarin hij met zijn medische deskundigheid wil blijven helpen, maar waarbij de medische middelen waarover hij beschikt niet meer afdoende zijn om de fysieke nood van de terminale patiënt te lenigen. Het louter subjectief inroepen van een subjectieve noodtoestand door de patiënt, gevolgd door een aantal procedurele handelingen, kan niet volstaan om euthanasie van haar strafbaar karakter te ontdoen.
Samengevat, het fundamentele verschil tussen enerzijds, een benadering waarbij een beroep wordt gedaan op de noodtoestand of op overmacht en anderzijds, de voorwaardelijke legalisering van euthanasie bestaat erin dat volgens de eerste benadering het strafbare karakter van euthanasie onverkort behouden blijft, maar dat de individuele omstandigheden van het geval ertoe kunnen leiden dat er geen schuld en bijgevolg geen straf is. De algemene regel blijft evenwel intact. De legalisering van euthanasie onder voorwaarden heeft echter tot gevolg dat de strafrechtelijke regel "gij zult niet doden" in bepaalde gevallen niet van toepassing is en dat aldus de bescherming van het leven niet in alle gevallen als algemeen principe kan worden vooropgesteld. Sommige levens moeten blijkbaar meer worden beschermd dan andere.
Het voorstel van de meerderheid gaat ervan uit dat er een maatschappelijke consensus zou bestaan om euthanasie te depenaliseren, terwijl dat helemaal niet blijkt uit de hoorzittingen. Integendeel, men stelt zich vooral kritische vragen over het meerderheidsvoorstel, zeker over bepaalde aspecten ervan. Het meest opvallende daarbij is dat de grote meerderheid van de gehoorde personen de discussie niet voeren voor of tegen het zelfbeschikkingsrecht, maar wel over de wijze waarop een aantal dramatische omstandigheden bij het einde van het leven op een menselijke wijze kunnen worden opgelost. Het tegenargument van de rechtsonzekerheid, die zou worden weggewerkt door een depenalisering, wordt aldus door de meeste belanghebbenden zelf weerlegd. De depenalisering van euthanasie zou een gemakkelijk argument kunnen worden om geen maximale inspanningen meer te moeten doen, teneinde een volledig zorgaanbod bij het levenseinde te garanderen. Euthanasie staat niet in de strafwet en wordt er door het ontwerp ook niet in opgenomen. De Nederlandse wetgever heeft euthanasie wel in de strafwet opgenomen, om vervolgens in strafuitsluitingsgronden te voorzien. In die zin heeft de Nederlandse wetgeving euthanasie eigenlijk gedecriminaliseerd. Dat betekent dat euthanasie onder bepaalde voorwaarden uit het strafrecht wordt gehaald. De Nederlandse arts die euthanasie toepast en daarbij aan de zorgvuldigheidsvereisten voldoet, is aldus niet strafbaar. Het voorliggende ontwerp zegt hetzelfde over de Belgische arts, maar slaat de voorgaande stappen volledig over. Eigenlijk gaat het ontwerp veel verder dan de Nederlandse wetgever. Het decriminaliseert euthanasie niet, maar het legaliseert euthanasie: euthanasie wordt toegelaten onder bepaalde voorwaarden en mits het volgen van een procedure. De arts, die zich niet aan die voorwaarden houdt, maakt zich niet schuldig aan het plegen van euthanasie — dat misdrijf bestaat niet — maar wel aan het plegen van een ander misdrijf. Terzake moet het parket aantonen om welk misdrijf het dan wel zou gaan. Gaat het om onopzettelijke doodslag, moord of het niet verlenen van hulp aan personen in nood? Ons voorstel bestaat er dan ook in om, naar analogie van de Nederlandse wet, euthanasie als misdrijf op te nemen in de strafwet.
Dat zijn de vijf knelpunten in het voorliggende ontwerp.
Recente uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens te Straatsburg in de zaak-Pretty noodzaken mij ertoe daar even bij stil te staan. Het Hof te Straatsburg heeft, naar aanleiding van die zaak, een aantal principiële overwegingen gewijd aan de draagwijdte van de bepalingen van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Die beschouwingen staan los van het concrete geval Pretty en die een impact hebben op de draagwijdte van het ontwerp dat hier vandaag ter stemming voorligt. Het arrest gaat niet alleen over de uniek Britse situatie, maar algemeen over de vraag of de overheid iemand mag hinderen wanneer een persoon naar eigen oordeel ondraaglijk lijdt en de hulp van anderen wil inroepen om te kunnen sterven. Artikel 2 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens voorziet in de bescherming van het menselijk leven. Artikel 2 van het EVRM voorziet, nog volgens het Hof, in een positieve verplichting voor de staat om de nodige maatregelen te nemen om het menselijk leven te beschermen. Die verplichting impliceert een concrete en doeltreffende strafwetgeving om het menselijk leed te beschermen. Euthanasie kan dus niet worden gedepenaliseerd. Artikel 2 impliceert geen zelfbeschikkingsrecht en geen keuzemogelijkheid tussen leven of dood. Artikel 2 van het EVRM voorziet aldus geen recht op sterven, ongeacht of u dat goed vindt of niet. De verzoekster, wijlen mevrouw Pretty, ...
Translated text
Colleague Coveliers, with this design, the majority of the Dutch croquet policy: one asks for euthanasia and a question comes out. For us, euthanasia does not mean overcoming a checklist. It is not about merely filling conditions and then simply entering into the question. The doctor is in a state of emergency when he is faced with a situation in which he wishes to continue to assist with his medical expertise, but where the medical resources at his disposal are no longer sufficient to borrow the physical need of the terminal patient. The mere subjective invocation of a subjective state of emergency by the patient, followed by a number of procedural acts, may not be sufficient to remove euthanasia from its criminal character.
In summary, the fundamental difference between, on the one hand, an approach invoking the state of emergency or force majeure and, on the other hand, the conditional legalization of euthanasia is that, according to the first approach, the criminal character of euthanasia remains unshorted, but that the individual circumstances of the case can lead to no guilt and therefore no punishment. However, the general rule remains intact. However, the legalization of conditional euthanasia has the effect that the criminal rule “you shall not kill” is not applicable in certain cases and that therefore the protection of life cannot be presumed as a general principle in all cases. Some lives seem to need to be protected more than others.
The majority’s proposal assumes that there would be a social consensus to depenalize euthanasia, while this is not shown at all in the hearings. On the contrary, critical questions are asked about the majority proposal, ⁇ about certain aspects of it. What is most striking here is that the vast majority of those heard do not argue for or against the right to self-determination, but rather about how a number of dramatic circumstances at the end of life can be solved in a human way. The counter-argument of legal uncertainty, which would be eliminated by a depenalisation, is thus refuted by the majority of stakeholders themselves. The depenalization of euthanasia could be an easy argument to stop making maximum efforts to guarantee a full supply of care at the end of life. Euthanasia is not included in the Criminal Code, nor is it included in the draft. The Dutch legislature has incorporated euthanasia in the criminal law, to then provide for criminal exclusion grounds. In this sense, Dutch legislation has actually decriminalized euthanasia. This means that euthanasia is removed from criminal law under certain conditions. The Dutch doctor who applies euthanasia and thus meets the requirements of care, is thus not punishable. The present draft says the same thing about the Belgian doctor, but completely overlooks the previous steps. In fact, the draft goes far beyond the Dutch legislature. It does not decriminalize euthanasia, but it legalizes euthanasia: euthanasia is allowed under certain conditions and provided that it follows a procedure. The doctor who does not comply with these conditions is not guilty of committing euthanasia — that crime does not exist — but of committing another crime. In this regard, the prosecutor must demonstrate which crime it would be. Is it involuntary killing, murder or failure to provide assistance to people in need? Our proposal therefore consists in incorporating, in analogy with the Dutch law, euthanasia as a crime in the criminal code.
These are the five key points in the present draft.
Recent judgments of the European Court of Human Rights in Strasbourg in the Pretty case require me to comment on this. Following that case, the Court of Strasbourg has devoted a number of principled considerations to the scope of the provisions of the European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms. Those considerations are separate from the concrete case Pretty and have an impact on the scope of the draft that is put to the vote here today. The judgment is not just about the unique situation in Britain, but generally about whether the government can hinder someone when a person, in his own judgment, suffers unbearably and wants to seek the help of others to be able to die. Article 2 of the European Convention for the Protection of Human Rights provides for the protection of human life. Article 2 of the ECHR provides for a positive obligation for the State to take the necessary measures to protect human life. This obligation implies a concrete and effective criminal legislation to protect human suffering. Euthanasia cannot be decentralized. Article 2 does not imply the right to self-determination or the choice between life and death. Article 2 of the ECHR thus provides no right to die, regardless of whether you like it or not. The applicant, late Mrs. Pretty, ...
#70
Official text
Mevrouw Schauvliege, de heer Pieters wenst u te onderbreken. Daarna wil ik u vragen om uw besluit te formuleren.
Collega's, ik wil het volgende opmerken. In principe duurt de spreektijd in een algemene bespreking 30 minuten. Ik vind dat onderwerp echter te belangrijk om fetisjistische beperkingen op te leggen. Ik wil echter wel vragen om de best mogelijke medewerking van eenieder. Dat onderwerp is belangrijk en ik heb geen probleem met een langere spreektijd. Tussen de spreektijd die het Reglement voorschrijft en de enorme tijd die een spreker terecht meent te moeten nemen, kan een groot verschil liggen.
Translated text
Mrs. Schauvliege, Mr. Pieters wishes to interrupt you. Then I would like to ask you to formulate your decision.
Ladies and gentlemen, I would like to note the following. In principle, the speech time in a general discussion is 30 minutes. However, I find that topic too important to impose fetishistic restrictions. I would like to ask for the best possible cooperation of everyone. That topic is important and I have no problem with a longer speech time. Between the time of speech prescribed by the Rules of Procedure and the enormous time that a speaker rightly considers to have to take, there can be a huge difference.
#71
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik wil alleen mijn vraag van daarstraks herhalen onder het ondervoorzitterschap. Ik zei toen al dat het arrest voor een nieuw feit heeft gezorgd. Wij zullen wellicht verschillende sprekers horen die daarvan hun lezing zullen geven.
Ten eerste, is het mogelijk om daarover enige objectieve informatie te verkrijgen? Daarbij denk ik aan de tekst van het arrest.
Ten tweede, daarnet vroeg ik al of de regering terzake een standpunt kan innemen. In onze externe relaties is de regering namelijk verantwoordelijk. Kan de regering zeggen of er door dat arrest bepalingen uit het euthanasie-wetsontwerp in moeilijkheden komen?
Deze vraag heb ik daarstraks reeds gesteld en ik herhaal ze nu.
Translated text
Mr. Speaker, I would only like to repeat my question from now on under the Vice-Presidence. I already said that the judgment brought about a new fact. We may hear several speakers who will give their reading about it.
First, is it possible to obtain any objective information about it? I think of the text of the judgment.
Secondly, I just asked if the government can take a position on this. In our external relations, the government is responsible. Can the government say whether that judgment will cause difficulties in the provisions of the euthanasia bill?
I have asked this question before and I will repeat it now.
#72
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik kan mij aansluiten bij wat de heer Pieters zegt. Ik zal deze vraag straks ook nogmaals herhalen.
Mevrouw Pretty voerde voor het Europees Hof te Straatsburg aan dat artikel 2 inhoudt dat elk individu het recht op sterven heeft en dat de Staat de positieve verplichting heeft om deze mogelijkheid in de interne wetgeving in te bouwen. Het Hof te Straatsburg heeft deze interpretatie uitdrukkelijk afgewezen. Het Hof verwijst terzake naar aanbeveling 1418 van de Raad van Europa die een absoluut verbod op de opzettelijke levensbeëindiging van ongeneeslijk zieken en stervenden vooropstelt. Nu het recht op zelfbeschikking geen juridische rechtvaardiging kan betekenen voor handelingen die tot doel hebben het leven opzettelijk te beëindigen, integendeel, bepaalt het Hof uitdrukkelijk dat artikel 2 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens de staten verplicht noodzakelijke maatregelen te nemen ter bescherming van het menselijk leven. De motivering van het arrest stemt volledig overeen met het standpunt van de CD&V-kamerfractie tijdens de bespreking van het wetsontwerp. Het euthanasievoorstel van de meerderheid gaat inhoudelijk en juridisch uit van het recht op euthanasie, los van de concrete, objectieve situatie. Men stelt de eigen subjectieve vraag centraal, die bovendien zeer omzichtig moet worden benaderd. Omdat het euthanasievoorstel van de meerderheid in het recht op actieve euthanasie voorziet, is het strijdig met artikel 2 van het EVRM.
Wijlen mevrouw Pretty riep ook in dat zij recht had op bescherming van haar privé-leven. Volgens mevrouw Pretty voorziet de bepaling van artikel 8 van het EVRM in een recht op zelfbeschikking. Het Europees Hof besluit dat dit niet zo is en dat het toegelaten is dat de overheid bepaalde beslissingen neemt die nodig zijn en dat de Staat zich in de privé-sfeer mengt omdat het openbaar gezag moet worden beschermd. In een democratische samenleving moeten bepaalde maatregelen worden genomen die ervoor zorgen dat de rechten en vrijheden van iedereen, ook van de zwakkeren in de samenleving, zoals zieken, worden beschermd.
Het Hof verantwoordt dat de ratio legis van de Britse bepaling precies de zwakheid is van de personen die moeten worden beschermd. Zoals CD&V tijdens de bespreking van het ontwerp vooropstelde, benadrukt het Hof ook dat met betrekking tot een dergelijke wetgeving in eerste instantie met mogelijke misbruiken en afwijkingen rekening moet worden gehouden. Wij wezen herhaaldelijk op de gevaren van een euthanasiewet waarbij niet in afdoende zorgvuldigheidswaarborgen is voorzien. De huidige euthanasiewet kan volgens ons - wij zijn hierin door de uitspraak van het Europees Hof gesterkt - niet de toetsing van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens doorstaan. Ik wil de regering dan ook vragen om hierop een duidelijk antwoord te formuleren.
Mijnheer de voorzitter, alvorens af te ronden, heb ik nog een laatste bedenking. Dit is de laatste bespreking van het wetsontwerp inzake euthanasie in de Kamer. Er is gebleken dat er wellicht geen jota meer zal veranderen. Ook hier werd vanmorgen de toon aangehouden die tijdens de bespreking in de commissie voor de Justitie werd gezet. Het is een feit dat er geen debat is, dat er zelfs geen belangstelling is van de bevoegde minister. Nog niet zo lang geleden verklaarde PSvoorzitter Di Rupo dat deze regering het verschil zal maken in ethische dossiers. Inderdaad, na het drugsdebacle waar niemand uit de politieke en publieke wereld nu nog weet wat de norm is, wat wel en niet mag, zijn wij hier nu met euthanasie bezig. België zou een gidsland zijn. De gids heeft echter blijkbaar te veel gedronken en waggelt lallend de verkeerde richting uit.
Die richting wordt maatschappelijk noch internationaal ondersteund.
Eind juli 2001 bracht de commissie Mensenrechten van de Verenigde Naties een erg kritisch rapport uit over de Nederlandse wet op euthanasie en hulp bij zelfdoding. De commissie vreest terecht dat de Nederlandse wet bij gebrek aan controle tot een routinepraktijk zal leiden. Ze pleit ervoor dat Nederland zijn wet zou herzien om ervoor te zorgen dat de procedures voldoende garanties bieden tegen misbruiken, onder meer ingevolge druk van derden. De commissie stelde dat er moet worden voorzien in strenge controle vooraf en sancties nadien.
Omdat er enkel een zekere controle achteraf is, is het mogelijk dat een leven wordt beëindigd zonder dat aan de wettelijke voorwaarden wordt voldaan. Het is belangrijk deze opmerking van de Verenigde Naties in beschouwing te nemen, te meer daar het Belgische wetsontwerp op niet minder dan zeven punten verder gaat dan de Nederlandse wet. Dat is inderdaad het verschil maken in ethische dossiers. Als de Verenigde Naties het Nederlandse beleid zo sterk afkeurt, dan zal het de Belgische regeling, die op zeven cruciale punten veel verder gaat, zeker met open armen aanvaarden. België zal de meest liberale euthanasiewetgeving van de hele wereld hebben. De indieners van de ontwerpen hebben van de wet op de euthanasie een symbooldossier gemaakt, een politiek fetisj. Wat voor ons ligt is veeleer een politiek pamflet dan een wet. Het ergste is dat de meerderheid weet dat om een onvolmaakte wet gaat. Haar antwoord luidt: "De wet zal nog wel worden gewijzigd." Dat doet me denken aan politiek op afbetaling. Half werk leveren om toch maar iets te kunnen leveren. De meerderheid dacht dat ze met dit voorstel het warm water had uitgevonden. Ze hebben het water uitgevonden. Het wetsontwerp betreffende de euthanasie is zeewater: hoe meer men ervan drinkt, hoe meer dorst men krijgt. Hoe meer men dit ontwerp bestudeert, hoe meer men ervan overtuigd geraakt dat het nog slechter is dan helemaal geen regeling te hebben.
Translated text
I agree with what Mr. Peterson says. I will repeat this question again later.
Mrs Pretty argued before the European Court of Justice in Strasbourg that Article 2 implies that every individual has the right to die and that the State has the positive obligation to incorporate this possibility in its domestic legislation. The Court of Strasbourg expressly rejected this interpretation. Recommendation 1418 of the Council of Europe provides for an absolute ban on the deliberate termination of life of incurably sick and dying persons. Whereas, on the contrary, the right to self-determination cannot constitute a legal justification for acts intended to deliberately end life, the Court expressly states that Article 2 of the European Convention on Human Rights obliges States to take the necessary measures to protect human life. The reasoning of the judgment fully corresponds to the position of the CD&V Chamber group during the discussion of the draft law. The euthanasia proposal of the majority is substantially and legally based on the right to euthanasia, independent of the concrete, objective situation. One puts one’s own subjective question at the center, which, in addition, must be approached very carefully. Since the majority euthanasia proposal provides for the right to active euthanasia, it is contrary to Article 2 of the ECHR.
Weilen Mrs. Pretty also called out that she had the right to protection of her private life. According to Ms. Pretty, Article 8 of the ECHR provides for a right of self-determination. The European Court of Justice ruled that this is not the case and that it is permissible for the government to make certain decisions that are necessary and that the State interferes in the private sphere because the public authority needs to be protected. In a democratic society, certain measures must be taken to ensure that the rights and freedoms of everyone, including the weakest in society, such as the sick, are protected.
The Court responds that the ratio legis of the British provision is precisely the weakness of the persons to be protected. As CD&V predicted during the discussion of the draft, the Court also emphasizes that, in relation to such legislation, in the first instance, possible abuses and derogations must be taken into account. We have repeatedly pointed out the dangers of an euthanasia law that does not provide adequate careful guarantees. The current euthanasia law, which we have confirmed by the judgment of the European Court of Justice, cannot, in our opinion, survive the review of the European Convention on Human Rights. I would like to ask the government to formulate a clear answer to this.
Before finishing, I have one last consideration. This is the last discussion of the draft law on euthanasia in the House. It has been shown that there may no longer be a change of jota. Also here, this morning, the tone that was put during the discussion in the Committee for Justice was held. It is a fact that there is no debate, that there is even no interest from the competent minister. Not so long ago, PS chairman Di Rupo stated that this government will make the difference in ethical files. Indeed, after the drug debacle where no one in the political and public world now knows what the norm is, what is and is not allowed, we are now dealing with euthanasia here. Belgium would be a hostage country. However, the guide appears to have drunk too much and is waving in the wrong direction.
This is supported neither socially nor internationally.
At the end of July 2001, the United Nations Human Rights Commission issued a very critical report on the Dutch law on euthanasia and aid in suicide. The commission is rightly concerned that the Dutch law will lead to a routine practice in the absence of control. She advocates that the Netherlands should revise its law to ensure that the procedures provide sufficient safeguards against abuse, including as a result of pressure from third parties. The committee stated that strict controls should be provided in advance and sanctions afterwards.
Because there is only a certain control afterwards, it is possible that a life is ended without the fulfillment of the legal conditions. It is important to take into account this observation of the United Nations, in particular since the Belgian bill goes beyond the Dutch law in no less than seven points. This is the difference in ethical records. If the United Nations rejects the Dutch policy so strongly, then it will surely accept the Belgian arrangement, which goes much further on seven crucial points, with open arms. Belgium will have the most liberal euthanasia legislation in the world. The authors of the draft have made the law on euthanasia a symbolic file, a political fetish. What lies ahead of us is a political pamphlet rather than a law. The worst thing is that the majority knows that this is an imperfect law. Her answer is: “The law will still be changed.” That reminds me of policy on payment. Half work to deliver something. The majority thought that with this proposal they had invented the hot water. They invented the water. The draft law on euthanasia is seawater: the more one drinks of it, the more thirst one gets. The more one studies this design, the more one becomes convinced that it is even worse than having no arrangement at all.
#73
Official text
Monsieur le président, mesdames,
Translated text
Mr President, Ladies and Gentlemen,
#74
Official text
Maar messieurs, chers collègues, madame la ministre, cher collègue Dufour, trop souvent la question de l'euthanasie est posée en termes dichotomiques comme étant celle qui oppose le principe de la liberté individuelle à la vie en collectivité, le monde chrétien à la laïcité, la vie à la mort. Le débat sur l'euthanasie n'est pas celui-là. Il ne participe pas de ce manichéisme. Le débat sur l'euthanasie suppose un autre questionnement sur la dimension humaine, invite à se pencher sur la finitude de l'être humain, interpelle notre devenir en tant qu'êtres et sujets de droit dans la société contemporaine, avec tout ce qu'elle comporte en termes de progrès scientifiques, sociaux et économiques.
Rappelez-vous les propos du docteur Marianne Desmedt, entendue en commission de la Justice: « Nous évoluons dans un monde qui, en cherchant continuellement à repousser les limites du possible, est parvenu à différer l'échéance de la mort et à renforcer le fantasme humain d'immortalité. De plus, en privilégiant le matérialisme et le productivisme, il a généré un système de valeurs où le bien-être physique et l'utilité économique de l'individu occupent les premières places. La mort et le mourant ont été chassés de notre environnement. »
Il n'y a en effet plus de place dans nos sociétés occidentales pour les personnes économiquement faibles, pour celles qui n'atteignent pas un certain degré de rentabilité, pour les malades et les mourants. Ceux-là sont plongés dans la solitude, délaissés, abandonnés sans espoir d'accéder une fois encore à un quelconque bien-être. Dans ce contexte, quelle est cette liberté individuelle que certains revendiquent à grands cris? Que peut représenter ce droit de mourir qui n'est plus que l'expression du désespoir de se voir abandonné, relégué au rang d'objet usagé et inutilisable, définitivement dénué de toute rentabilité et donc de tout intérêt? Combien d'entre nous peuvent encore prétendre être de réels sujets de droit, libres d'agir en toute liberté et sans contrainte extérieure lorsqu'ils sont confrontés à la question de la fin de vie? Piètre victoire, finalement, que celle de pouvoir exercer une liberté conditionnée par des impératifs sur lesquels l'individu n'a aucune maîtrise. Est-ce ce modèle de société que nous voulons? Est-ce ce message-là que nous voulons transmettre à nos enfants? Si c'est cela la liberté que certains proposent, il serait grand temps d'en revoir la copie. Je m'étonne d'ailleurs que, dans les rangs de la majorité, certains puissent adhérer si facilement à un tel projet de société qui consacre la fracture sociale et ne bénéficie en définitive qu'à une élite de la société, celle qui dispose des moyens financiers et intellectuels nécessaires pour accéder à la connaissance, au savoir et, inévitablement, au pouvoir et à la liberté que ces derniers procurent.
Notre groupe refuse d'adhérer à un tel projet de société. Nous refusons de nous inscrire dans un projet qui n'intègre aucune notion de solidarité.
Nos exigences s'inscrivent dans le nouveau projet politique dont notre société à grand besoin et que mon parti s'est efforcé de définir dans la charte de l'humanisme démocratique. Nous voulons construire avec tous ceux qui veulent trouver une alternative à l'individualisme et au matérialisme contemporains une nouvelle voie politique: l'humanisme démocratique qui transcende le clivage droitegauche et répond aux attentes de la société du vingt et unième siècle.
Au centre de notre objectif politique se trouve le bonheur et l'épanouissement de l'homme, de tous les hommes, j'insiste. Le progrès humain doit devenir l'alpha et l'oméga de toute action politique et mettre en exergue une conception exigeante et valorisante de l'homme, considéré dans toute sa dimension d'identité et de spiritualité et dans sa dimension sociale. L'humanisme que nous voulons défendre en politique n'est pas celui qui peut décider de sacrifier quelques individus au profit de la collectivité. Il n'est pas non plus celui qui croit que l'homme peut se définir indépendamment des relations qu'il a avec les autres hommes.
L'humanisme que nous voulons défendre est celui qui considère que l'homme existe avant tout dans sa relation à l'autre et que cette relation lui confère son sens et sa dignité.
L'humanisme que nous défendons s'oppose à un individualisme contemporain qui exclut et isole. Une société humaine et solidaire suppose que le lien social soit remis au coeur de notre projet de société, que l'on donne du sens et des balises aux personnes, que l'on confie un vrai rôle d'acteur responsable à chacun, que l'on considère le marché et la science comme des moyens au service des hommes et non comme des fins, que l'on donne à chacun, par une éducation et une formation appropriées et par un accès sans réserve à l'information, la possibilité d'accéder à ce rôle d'acteur responsable. Nous n'adhérerons à une législation sur l'euthanasie que si nous avons l'intime conviction que celle-ci rencontre l'ensemble de ces conditions. Entendons-nous bien, notre parti n'a jamais été opposé à l'adoption d'une législation sur la fin de la vie. Je dis clairement que nous n'avons jamais été opposés à une réglementation de l'euthanasie. Mais nous avons toujours exigé que des conditions très strictes viennent préciser les cas d'exception justifiant qu'il soit fait appel à un médecin pour pratiquer un acte d'euthanasie. C'est la raison pour laquelle nous avions déposé des amendements en commission de la Justice et que nous avons redéposé une série d'amendements en plénière. C'est également pour cette raison que nous soumettons à nouveau à votre vote différents amendements qui reprennent les cinq conditions minimales sans lesquelles nous n'accepterons pas de voter le projet de loi à l'examen.
Ces cinq conditions sont les suivantes: 1. L'acte d'euthanasie ne peut être pratiqué que dans des circonstances exceptionnelles justifiées par l'état de nécessité. 2. L'acte d'euthanasie ne peut être pratiqué qu'en phase terminale d'une affection grave et incurable. 3. L'offre de soins palliatifs est un préalable obligatoire. 4. L'acte d'euthanasie ne peut être pratiqué sur un mineur, même émancipé. 5. Seul un médecin peut pratiquer l'acte d'euthanasie.
Le lien social fondamental qui soude nos sociétés et qui leur permet de subsister à travers les temps est et demeure l'interdit de tuer.
Le docteur Marie-Christine Païen, qui malheureusement n'a pas pu être entendue par la commission - ce que je regrette vivement - écrit dans son livre qu'elle est toujours frappée de voir combien ceux (patients, proches ou personnel soignant) qui demandent l'euthanasie reconnaissent éprouver des difficultés à l'idée de poser eux-mêmes cet acte, signe qu'il s'agit bien là d'un geste qui va à l'encontre de notre mode de pensée le plus profond.
Translated text
But too often the question of euthanasia is raised in dichotomical terms as being that which opposes the principle of individual freedom to life in collective, the Christian world to secularism, life to death. Euthanasia is not that. He does not participate in this manicure. The debate on euthanasia presupposes another questioning on the human dimension, invites to look at the finitude of the human being, interpels our becoming as beings and subjects of law in contemporary society, with all that it involves in terms of scientific, social and economic progress.
Dr. Marianne Desmedt, speaking in the Justice Committee, said: “We are evolving in a world that, by continuously seeking to push the limits of the possible, has managed to postpone the deadline of death and strengthen the human fantasy of immortality. Moreover, by privileging materialism and productivism, it has generated a system of values where the physical well-being and the economic utility of the individual occupy the first places. Death and dying have been driven out of our environment. “The
There is no more room in our Western societies for economically weak people, for those who do not reach a certain degree of profitability, for the sick and the dying. Those are immersed in solitude, abandoned, abandoned without hope of accessing once again to any kind of well-being. In this context, what is this individual freedom that some claim with loud cries? What can this right to die represent, which is nothing more than the expression of the despair of being abandoned, relegated to the rank of used and unusable object, definitively deprived of any profitability and therefore of any interest? How many of us can still claim to be real subjects of law, free to act freely and without external constraints when confronted with the question of the end of life? Peter’s ultimate victory is that of being able to exercise a freedom conditioned by imperatives over which the individual has no control. Is this the model of society we want? Is this the message we want to transmit to our children? If this is the freedom that some offer, it would be time to re-examine the copy. I am also surprised that, in the ranks of the majority, some can so easily adhere to such a project of society that consecrates the social fracture and ultimately benefits only an elite of society, the one who has the necessary financial and intellectual means to access knowledge, knowledge and, inevitably, the power and freedom that these latter provide.
Our group refuses to join such a company project. We refuse to sign up for a project that does not incorporate any notion of solidarity.
Our demands are part of the new political project of which our society is in great need and which my party has strived to define in the Charter of Democratic Humanism. We want to build with all those who want to find an alternative to contemporary individualism and materialism a new political path: democratic humanism that transcends the right-wing split and meets the expectations of the society of the twenty-first century.
At the heart of our political goal is the happiness and prosperity of man, of all men, I insist. Human progress must become the alpha and omega of all political action and must highlight a demanding and valuing conception of man, considered in all its dimensions of identity and spirituality and in its social dimension. The humanism we want to defend in politics is not one that can decide to sacrifice a few individuals for the benefit of the collective. Nor is he the one who believes that man can define himself independently of the relations he has with other men.
The humanism we want to defend is that which considers that man exists first and foremost in his relationship to the other and that this relationship gives him his meaning and dignity.
The humanism that we defend opposes a contemporary individualism that excludes and isolates. A human and solidary society presupposes that the social link is placed at the heart of our social project, that meaning and labels are given to persons, that a true role of responsible actor is entrusted to each, that the market and science are regarded as means in the service of men and not as a purpose, that everyone is given, through appropriate education and training and through unreserved access to information, the possibility of access to this role of responsible actor. We will adhere to legislation on euthanasia only if we have the inner conviction that it meets all of these conditions. Let’s understand, our party has never been opposed to the adoption of legislation on the end of life. I say clearly that we have never been opposed to a regulation of euthanasia. But we have always demanded that very strict conditions come to specify the exceptional cases justifying that a doctor is called to practice an act of euthanasia. That is why we had submitted amendments to the Justice Committee and put a number of amendments back in the plenary. It is also for this reason that we are again submitting to your vote various amendments that replicate the five minimum conditions without which we will not agree to vote on the bill under consideration.
These five conditions are as follows: 1. The act of euthanasia may be practiced only in exceptional circumstances justified by the state of necessity. 2nd The act of euthanasia may be practiced only in the terminal phase of a serious and incurable condition. 3 of 3. Palliative care is a mandatory priority. 4 of 4. The act of euthanasia cannot be practiced on a minor, even emancipated. 5 of 5. Only a doctor can perform the act of euthanasia.
The fundamental social bond that welds our societies and enables them to survive through time is and remains the prohibition to kill.
Dr. Marie-Christine Païen, who unfortunately was unable to be heard by the committee – which I deeply regret – writes in her book that she is always struck to see how much those (patients, relatives or caring personnel) who request euthanasia admit to experience difficulties in the idea of making this act themselves, signals that this is a gesture that goes against our deepest way of thinking.
#75
Official text
(...) En commission, le docteur Païen aurait pu effectivement tenir d'autre propos que ceux-là.
Translated text
In a committee, Dr. Païen could indeed have held other statements than those.
#76
Official text
Monsieur Mayeur, je ne fais que me référer au livre écrit pas le docteur Marie-Christine Païen dont je viens de vous lire un passage.
Translated text
Mr. Mayeur, I only refer to the book written by Dr. Marie-Christine Païen of which I just read you a passage.
#77
Official text
Pour ma part, je me réfère à la pratique.
Translated text
I am referring to practice.
#78
Official text
Monsieur Mayeur, si vous demandez la parole, je vous la donnerai et vos propos figureront ainsi pour l'éternité dans les documents parlementaires.
Translated text
Mr. Mayeur, if you ask for the word, I will give it to you and your words will be included in the parliamentary documents for eternity.
#79
Official text
L'interdit de tuer est un des trois principes fondateurs de notre société avec celui de l'inceste et de l'anthropophagie. Ce principe fondateur n'est pas affirmé avec suffisamment de force dans la définition de l'euthanasie que nous donne le projet de loi. Ce dernier définit l'euthanasie comme un acte pratiqué par un tiers qui met intentionnellement fin à la vie d'une personne. Je dis bien « qui met intentionnellement fin » à la vie d'une personne. Cette définition est, selon nous, loin d'être satisfaisante en raison de son caractère imprécis. Or il est de notre responsabilité de législateur de transmettre un message clair, dénué de toute ambiguïté à la société civile.
Ce message est celui selon lequel l'acte d'euthanasie est une transgression éthique qui peut, le cas échéant, justifier une telle transgression. Les débats en commission ont bien montré que telle est la volonté du législateur. Cette volonté est conforme aux normes de droit international qui s'imposent à nous comme l'a encore rappelé récemment la Cour européenne des droits de l'homme dans son récent arrêté prononcé dans le cadre de l'affaire Pretty, le 29 avril 2002.
Madame la ministre, je voudrais vraiment que le gouvernement nous donne son avis sur cet arrêt de Strabourg.
La Cour européenne accorde la prééminence, parmi les dispositions de la Convention qu'elle juge primordiales, à l'article 2 qui protège le droit à la vie sans lequel la jouissance d'un quelconque des autres droits et libertés par la Convention serait illusoire.
Dans toutes les affaires dont elle a eu à connaître, la Cour a mis l'accent sur l'obligation de l'Etat de protéger la vie. Elle considère que l'article 2 ne saurait être interprété comme conférant un droit diamétralement opposé, à savoir un droit à mourir et qu'il ne saurait davantage créer un droit à l'autodétermination en ce sens qu'il donnerait à tout individu le droit de choisir la mort plutôt que la vie.
Par conséquent, la Cour estime qu'il n'est pas possible de déduire de l'article 2 de la Convention un droit à mourir, que ce soit par la main d'un tiers ou avec l'assistance d'une autorité publique.
Ces principes doivent être transmis de manière non équivoque dans le dispositif législatif que nous adopterons.
Premièrement, l'acte d'euthanasie ne peut être pratiqué que dans des circonstances exceptionnelles, justifiées par l'état de nécessité.
Loin de nous l'idée de prétendre qu'il n'existe aucune situation qui échappe au prescrit de l'interdit de tuer. Toutefois, s'agissant d'un principe qui fonde l'existence même de nos sociétés, il ne peut y être dérogé que de manière tout à fait exceptionnelle. Se contenter de dire que les dispositions du Code pénal restent applicables à un médecin qui transgresserait les conditions d'exonération prévues par la loi ne suffit pas, de même que ne constitue pas une tautologie le fait d'insérer dans la définition de l'acte d'euthanasie que seul l'état de nécessité peut justifier qu'il soit dérogé au principe.
Il relève de la responsabilité du législateur d'indiquer très précisément dans la définition même qu'il donne de l'acte d'euthanasie que cet acte demeure la transgression d'un interdit légal et éthique qui ne peut être justifié que par des circonstances particulières et exceptionnelles.
Nous ne pouvons prendre la responsabilité de mettre en place une législation qui, en raison d'un message inapproprié, banaliserait l'acte d'euthanasie et ouvrirait la porte à toutes les dérives possibles et imaginables.
Il ne suffit pas de dire que les dispositions du Code pénal en la matière ne sont pas abrogées et restent applicables. Le professeur Neste n'a pas manqué de rappeler qu'une loi traitant d'un thème aussi existentiel que l'euthanasie doit contenir des normes claires et contraignantes plutôt que des voeux pieux.
Comme je l'ai déjà souligné, dans notre société de plus en plus utilitariste dans laquelle la logique économique domine, le devenir des personnes simples ou fragilisées est menacé. A l'heure où tous nous défendons le concept de l'homme sujet de droit, pouvons-nous seulement dire lequel d'entre nous est encore sujet de droit? Dans notre société de consommation, l'homme et la femme sont devenus eux-mêmes objets de consommation et les dérives que l'on dénonce dans l'utilisation des soins de santé sont bien là pour le démontrer. Au nom de la rentabilité économique, nombre d'actes médicaux sont posés sans que ces actes ne soient véritablement nécessaires à l'amélioration de l'état de santé du patient.
Certes, nous ne pouvons pas perdre de vue que ce sont, entre autres, les développements de la médecine et des technologies biomédicales qui nous amènent à débattre aujourd'hui de la demande d'euthanasie.
Grâce à ces technologies, l'espérance de vie s'allonge. Nous nous sommes dotés d'une médecine de pointe dont les résultats sont inespérés et les industries médico-techniques et pharmacologiques emboîtent le pas aux progrès des sciences médicales au point que pourrait ressusciter notre vieux rêve d'immortalité.
Mais dans cette lutte contre la maladie et la dégradation physique, le malade tente vainement de comprendre un tant soit peu ce qui lui arrive et place tout son espoir dans le zèle et le génie des médecins. Même dans le meilleur des cas, le malade ne peut que subir cette effervescence sans pouvoir y jouer un rôle actif, d'une part, parce qu'il est incompétent en la matière et qu'il n'entend rien à la complexité de ces gestes et, d'autre part, parce que son implication émotionnelle l'empêche d'évaluer objectivement la situation.
A ce stade déjà, le patient n'est plus sujet de droit et acteur responsable mais devient en quelque sorte objet de la science et objet de consommation entre les mains du pouvoir médical qui détient le savoir.
Qu'adviendra-t-il si les moyens venaient à manquer de satisfaire les besoins en soins de santé? Ce serait se voiler la face et nier l'évidence que de croire que les dérives et les risques d'utilisation inappropriée d'une législation en matière d'euthanasie n'existent pas ou ne pourraient advenir.
Dans notre société de consommation, lorsqu'un objet est devenu inutile ou qu'il ne rend plus les services que l'on attend de lui, lorsque sa rentabilité est réduite, cet objet est détruit ou remplacé, quand il ne se détruit pas lui-même.
C'est cette dérive de l'être devenu objet que nous devons tenter d'éviter - je dis bien « que nous devons tenter d'éviter » - et c'est pourquoi la transgression de l'interdit de tuer doit rester dans le domaine de l'exception, un principe fondamental.
Deuxièmement, l'acte d'euthanasie ne peut être pratiqué que lorsque la personne se trouve en phase terminale d'une affection grave et incurable et fait état d'une souffrance physique et psychique constante, inapaisable et insupportable, qui ne peut être soulagée par aucun autre moyen et qui résulte d'une affection accidentelle ou pathologique grave et incurable.
Nous avons toujours tenté de limiter l'exonération donnée au médecin à l'acte posé au cours de la phase terminale de la vie. Il nous a été rétorqué par l'impossibilité de définir la notion de phase terminale.
Dans la discussion générale en commission, monsieur Mayeur, vous nous affirmiez que la phase terminale était quasiment impossible à définir. Sans doute les auditions qui ont suivi vous ont-elles presque ébranlé dans cette affirmation péremptoire? Non? C'est que vous n'étiez pas très attentif!
Translated text
The prohibition of killing is one of the three founding principles of our society along with that of incest and anthropophagy. This founding principle is not affirmed with sufficient force in the definition of euthanasia given to us by the bill. Euthanasia is defined as an act committed by a third party that deliberately ends a person’s life. I say “who intentionally puts an end” to a person’s life. This definition is, in our view, far from satisfactory due to its imprecise nature. It is our responsibility as legislators to convey a clear, unambiguous message to civil society. by
This message is that according to which the act of euthanasia is an ethical transgression that may, if necessary, justify such transgression. The debate in the committee has shown that this is the will of the legislator. This will is in accordance with the standards of international law which are imposed upon us, as the European Court of Human Rights has recalled recently in its recent ruling in the Pretty case, on 29 April 2002. by
I would really like the Government to give us its opinion on this Strasbourg decision.
The European Court of Justice grants priority, among the provisions of the Convention which it considers primordial, to Article 2 which protects the right to life without which the enjoyment of any of the other rights and freedoms by the Convention would be illusory. by
In all of the cases it has had to know, the Court has emphasized the obligation of the State to protect life. It considers that Article 2 cannot be interpreted as conferring a diametrically opposite right, namely a right to die, and that it cannot create a right to self-determination in the sense that it would give every individual the right to choose death rather than life.
Therefore, the Court considers that it is not possible to deduce from Article 2 of the Convention a right to die, either by the hand of a third party or with the assistance of a public authority. by
These principles must be transmitted unambiguously in the legislative arrangement we will adopt. by
First, the act of euthanasia can be practiced only in exceptional circumstances, justified by the state of necessity.
Far from us is the idea of pretending that there is no situation that escapes the prescribed prohibition of killing. Nevertheless, as it is a principle which underlies the very existence of our societies, it can only be derogated from it in a quite exceptional manner. To merely say that the provisions of the Criminal Code remain applicable to a doctor who would transgress the conditions of exemption provided by the law is not sufficient, nor is it a tautology to include in the definition of the act of euthanasia that only the state of necessity can justify that it is deviated from the principle.
It is the responsibility of the legislator to indicate very precisely in the very definition he gives of the act of euthanasia that this act remains the transgression of a legal and ethical prohibition which can only be justified by special and exceptional circumstances.
We cannot take responsibility for the introduction of legislation which, due to an inappropriate message, would banalize the act of euthanasia and open the door to all possible and imaginable deviations. by
It is not enough to say that the provisions of the Criminal Code in this matter are not repealed and remain applicable. Professor Neste has not failed to recall that a law dealing with an existential theme such as euthanasia must contain clear and binding norms rather than pious vows. by
As I have already pointed out, in our increasingly utilitarian society in which economic logic prevails, the becoming of simple or vulnerable people is threatened. At a time when we all defend the concept of man subject to law, can we only say which of us is still subject to law? In our consumer society, man and woman have become themselves consumer objects and the deviations denounced in the use of health care are right there to demonstrate this. In the name of economic profitability, many medical acts are made without these acts being really necessary to improve the patient’s health status. by
Certainly, we cannot lose sight of the fact that it is, among other things, the developments in medicine and biomedical technologies that lead us to debate today the demand for euthanasia. by
Thanks to these technologies, life expectancy is increased. We have been equipped with state-of-the-art medicine whose results are unexpected, and the medical-technical and pharmacological industries are stepping up the advances of medical sciences to the point that could resurrect our old dream of immortality. by
But in this struggle against disease and physical degradation, the sick tries in vain to understand a little bit of what happens to him and places all his hope in the zeal and genius of the doctors. Even in the best of cases, the sick can only suffer this effervescence without being able to play an active role in it, on the one hand because he is incompetent in the matter and he hears nothing of the complexity of these gestures and, on the other hand, because his emotional involvement prevents him from evaluating the situation objectively.
At this stage already, the patient is no longer a subject of law and a responsible actor but becomes in some way an object of science and an object of consumption in the hands of the medical power that holds the knowledge. by
What happens if the funds fail to meet health care needs? It would be to cover up and deny the obvious that believing that the deviations and risks of improper use of an euthanasia legislation do not exist or could not occur. by
In our consumer society, when an object has become useless or does not provide the services that are expected of it, when its profitability is reduced, that object is destroyed or replaced, when it does not destroy itself.
It is this derivative of being made object that we must try to avoid – I say rightly “that we must try to avoid” – and that is why the transgression of the prohibition of killing must remain in the domain of the exception, a fundamental principle.
Secondly, the act of euthanasia may be practiced only when the person is in the terminal phase of a serious and incurable condition and reports of a constant, incurable and unbearable physical and psychological suffering, which cannot be relieved by any other means and which results from a serious and incurable accidental or pathological condition.
We have always tried to limit the exemption given to the doctor to the act performed during the terminal phase of life. We were rejected by the impossibility of defining the notion of terminal phase. by
In the general discussion in committee, Mr. Mayeur, you affirmed to us that the terminal phase was almost impossible to define. Per ⁇ the auditions that followed almost shaken you in this peremptory assertion? No to? Because you were not very attentive.
#80
Official text
Monsieur Arens, non seulement j'ai participé à tous les travaux de la commission de la Santé publique - ce que vous n'avez pas fait - mais en plus, j'ai participé aux travaux de la commission de la Justice, dont je ne suis habituellement pas membre. J'ai suivi tous les travaux et j'ai écouté longuement. Je ne vous ai pas entendu, ni vous, ni un quelconque de vos collègues du CD&V - et je ne parle pas des autres -, définir clairement ce qu'était le stade terminal et le stade non terminal. J'ai demandé aux personnes qui sont venues nous l'expliquer de le déterminer et ils ne l'ont pas fait. J'ai demandé aux médecins qui pratiquent dans un institut - je pense à Mme Païen de l'institut Jules Bordet - et qui se trouvent face à des patients atteints de maladies incurables, quelle était pour eux la phase terminale et non terminale. Ils m'ont répondu qu'il leur était impossible de déterminer clairement ces notions sur le plan médical. Ils ont précisé que, si des juristes pouvaient le faire, ils étaient demandeurs.
Personne ne l'a fait et j'attends votre définition. Elle doit être claire et applicable immédiatement par les médecins. Vous ne l'apportez pas. Peut-être y aura-t-il un miracle cet après-midi en séance plénière? Je suis prêt à tout entendre, pourvu que ce soit réaliste. Si vous avez une proposition précise en la matière, on la fera examiner. Mais je crains que ce miracle ne se produira pas.
Translated text
Mr. Arens, not only did I participate in all the work of the Public Health Committee – which you did not do – but in addition, I participated in the work of the Justice Committee, of which I am not usually a member. I followed all the works and listened long. I have not heard you, you, or any of your CD&V colleagues—and I’m not talking about the others—clearly define what was the terminal stage and the non-terminal stage. I asked the people who came to explain it to us to determine it and they did not. I asked the doctors who practice in an institute – I think of Mrs. Païen of the Jules Bordet institute – and who are facing patients with incurable diseases, what was for them the terminal and non-terminal phase. They answered me that it was impossible for them to clearly define these concepts on the medical level. They specified that if lawyers could do so, they were applicants. by
No one has done it and I’m waiting for your definition. It should be clear and immediately applicable by doctors. You do not bring it. Maybe there will be a miracle this afternoon in the plenary session? I am willing to hear anything, provided that it is realistic. If you have a specific proposal on the subject, it will be examined. I am afraid that this miracle will not happen.
#81
Official text
Monsieur le président, je remercie le collègue Mayeur de rester sur sa position, ce qui me permettra de vous faire part de la définition que donnent les scientifiques de la phase terminale.
Le législateur est quotidiennement confronté à la difficulté de définir des notions qu'il entend ériger en normes légales. Ceci ne l'empêche cependant pas de poursuivre son oeuvre. Aujourd'hui, je dis qu'il n'est pas impossible de définir la notion de phase terminale. Il suffit d'en avoir la volonté politique. Mais vous allez peut-être me démontrer l'inverse, monsieur Mayeur.
Translated text
Mr. Speaker, I thank Mr. Mayeur for staying on his position, which will allow me to share with you the definition given by the scientists of the terminal phase.
The legislator is daily confronted with the difficulty of defining concepts he intends to erect into legal norms. However, this does not prevent him from continuing his work. Today, I say that it is not impossible to define the notion of terminal phase. It is enough to have the political will. But you may prove the opposite, Mr. Mayeur.
#82
Official text
Monsieur Arens, j'attends une définition, c'est tout.
Translated text
Mr. Arens, I’m waiting for a definition, that’s all.
#83
Official text
Monsieur Mayeur, si vous attendez un miracle de ma part, croyez-bien que je l'attends aussi de votre part.
Translated text
Mr. Mayeur, if you expect a miracle from me, believe that I expect it from you too.
#84
Official text
Pour être clair, je précise que je ne suis pas favorable à la distinction que vous voulez faire, précisément parce que je pense qu'elle ne rencontre pas la volonté du patient — je m'en expliquerai tout à l'heure — et qu'en outre, vous ne savez pas faire la distinction que vous prétendez vouloir imposer.
Translated text
To be clear, I clarify that I am not in favor of the distinction you want to make, precisely because I think that it does not meet the will of the patient — I will explain it soon — and that in addition, you do not know how to make the distinction you claim to want to impose.
#85
Official text
Monsieur Mayeur, ne changez pas d'avis maintenant. Nous proposons une définition de la phase terminale de la maladie. Elle a été élaborée par d'éminents praticiens de l'art de guérir. Elle est le fruit d'une longue expérience et de la confrontation quotidienne de ces praticiens à des situations de fin de vie. Elle met en oeuvre des principes scientifiques confrontés à une réalité concrète. Cette définition ne peut donc être suspectée d'être soit trop théorique, soit dénuée de tout caractère scientifique.
Pour ces praticiens, la phase terminale est celle qui débute au moment où le médecin, après s'être concerté avec le malade et l'équipe soignante, estime que non seulement l'affection incurable mais aussi l'ensemble des complications dont souffre le malade — complications infectieuses, métaboliques, cardio-vasculaires et autres — ne devraient plus faire l'objet d'une thérapeutique étiologique et que seule une prise en charge symptomatique, mettant l'accent uniquement sur le confort du patient, devrait être poursuivie.
Voilà, cher collègue Mayeur, la définition donnée par des scientifiques, et non pas par des politiques. J'espère, monsieur le président, qu'elle est en train d'être distribuée à tous les membres.
Translated text
Mr. Mayeur, do not change your mind now. We propose a definition of the terminal phase of the disease. It was developed by prominent practitioners of the art of healing. It is the result of a long experience and the daily confrontation of these practitioners with end-of-life situations. It implements scientific principles confronting a concrete reality. This definition cannot therefore be suspected to be either too theoretical or deprived of any scientific character.
For these practitioners, the terminal phase is the phase that begins when the doctor, after consulting with the patient and the caring team, considers that not only the incurable condition but also the set of complications that the patient suffers - infectious, metabolic, cardiovascular and other complications - should no longer be the subject of etiological therapy and that only symptomatic care, focusing only on the patient's comfort, should be continued. by
This, dear colleague Mayeur, is the definition given by scientists, not by politicians. I hope, Mr. Speaker, that it is being distributed to all members.
#86
Official text
(...
Translated text
( ... ...
#87
Official text
Monsieur Mayeur, vous la lirez avec attention et vous interviendrez plus tard à ce sujet.
Translated text
Mr. Mayeur, you will read it carefully and you will intervene on this subject later.
#88
Official text
Les noms de ces scientifiques vous seront communiqués par la suite puisque nous n'avons rien à cacher, cher collègue. Mais je vous demanderai de me faire part des vôtres.
Translated text
The names of these scientists will be communicated to you later since we have nothing to hide, dear colleague. I will ask you to tell me about yours.
#89
Official text
Je les ai déjà cités.
Translated text
I have already cited them.
#90
Official text
Une garantie supplémentaire sera acquise contre les erreurs et les dérives possibles si l'on fournit à la personne concernée toute l'assistance morale et médicale, curative et palliative, nécessaire pour soulager ses souffrances morales et physiques et préserver sa dignité.
Qui d'entre nous peut prétendre aujourd'hui connaître la mort et le cheminement qui sera le sien vers une fin de vie que nous souhaitons tous douce et sans souffrance. L'être humain, s'il est le seul être vivant à avoir conscience de sa mort, ne peut se la représenter au niveau inconscient.
La souffrance que nous souhaitons tous pouvoir supprimer en fin de vie, comme d'ailleurs durant toute la vie, n'est pas seulement une souffrance physique, mais elle est aussi une souffrance morale psychique. C'est celle de l'angoisse de la mort, du désarroi, de la séparation, de la rupture du lien social. Elle est aussi la souffrance et l'angoisse des proches face à cette séparation. Enfin, elle est aussi la souffrance et l'angoisse du personnel soignant et du médecin, face à l'échec de sa science. C'est aussi la confrontation difficile à la mort du patient.
Procurer à chacun une mort douce, c'est permettre à chacun d'approcher sa fin de vie dans un confort maximal, en dehors de cette angoisse qui annihile la volonté et aliène l'individu, en retrouvant l'image positive de sa personne, dans sa relation avec les proches et les personnes qui accompagnent vers la fin de vie.
C'est également permettre à chacun de prendre le temps dont il a besoin pour terminer sa vie. La société actuelle, celle du fast food et celle du « prêt-à-jeter » n'est pas encline à nous laisser du temps, ni pour naître ni pour grandir. Alors, parler de laisser aux personnes le temps pour mourir peut paraître incongru.
La demande d'euthanasie est aussi et d'abord une demande d'aide à se représenter ce passage de la vie vers la mort, à accomplir ce passage. L'approche des soins palliatifs est alors primordiale en tant qu'accompagnement de la fin de vie et doit être conçue comme un préalable obligatoire. Cette approche permettra aussi de s'assurer de ce que la personne décide en toute liberté de conscience de la façon dont elle désire terminer sa vie. Je dis bien que la personne décide en toute liberté de conscience de la façon dont elle décide de terminer sa vie, car si certains d'entre vous sont partisans du libre choix de l'individu, sachez-le, nous en sommes également les fervents défenseurs. Le plus grand défenseur de ce libre choix n'est, hélas, pas présent pour l'instant. Nous sommes des fervents défenseurs de ce libre choix, à condition qu'il s'agisse réellement d'un libre choix, consenti en pleine connaissance de cause et en toute liberté, à condition que l'on nous garantisse que ce choix s'exerce sans contingence aucune, sans pression de quelque ordre que ce soit, sans contrainte économique ou psychique, à condition que les moyens intellectuels ou financiers soient donnés à chacun d'exercer ce choix, à condition que ce choix soit celui d'un être sujet de droit et non d'un être objet de consommation, à condition que l'exercice de ce libre-arbitre ne soit pas réservé à une élite de la société, celle qui dispose des moyens financiers et intellectuels pour accéder à la connaissance, au savoir et inévitablement au pouvoir et à la liberté que ces derniers procurent.
N'oublions pas, comme l'a rappelé le Dr Marianne Desmedt, qu'un homme ou une femme malade, affaibli physiquement, psychologiquement et socialement, décide, en toute liberté de conscience, de la façon dont il désire terminer sa vie, ne serait-ce que parce qu'exister pour un être humain dépend de la présence de l'autre, depuis l'origine jusqu'à la fin de vie! Pour vivre, le bébé a besoin d'une présence qui lui parle et qui le nomme. Ce regard de l'autre sur soi sera, jusqu'au bout de la vie, le fondement de notre humanité. L'être humain se construit sur sa relation aux autres, en premier lieu à la mère, ensuite aux deux parents et aux grandsparents. A l'adolescence, c'est au travers des pairs qu'il recherche son identité. Sans ce regard de l'autre sur soi, la demande d'euthanasie n'est pas possible.
Mais, c'est aussi ce regard de l'autre sur soi ou l'absence de ce regard qui peut, de manière perverse, engendrer la demande d'euthanasie. Ainsi il a été mis en exergue, par une étude de Bruce Jones, parue dans le Journal of medical ethics, que le désir de ne pas être réanimé de nombre de patients âgés, gravement malades, est étroitement lié à leur isolement social. J'insiste sur ce point.
Emile Durkheim, dans son étude sur le suicide, a également mis en exergue le fait que, privé d'attache à un groupe, le sujet ne peut que s'aider à l'autodestruction. Dans cette mesure, il est évident que nul ne peut prendre la décision de déférer dans l'urgence et l'immédiateté à une demande d'euthanasie sans en avoir interrogé le sens.
L'approche des soins palliatifs est également le garant de l'intégrité du personnel soignant. Les soins palliatifs, nous y sommes, madame la ministre. Et je souhaiterais que dans votre réplique, vous expliquiez davantage votre politique en matière de soins palliatifs, que vous nous fassiez connaître les budgets que vous comptez y consacrer, car sachez bien que dans les semaines qui viennent, nous vous interpellerons sur ce point. Mme Marie-Christine Païen écrit: "Légiférer l'euthanasie peut être dangereux pour les patients, mais certainement aussi pour les médecins. Quels sont les enjeux psychiques d'une telle maîtrise sur la vie? Comment l'être humain qu'est le soignant pourra-t-il assurer des actes aussi lourds moralement? Quels aménagements va-t-il devoir trouver avec lui-même et avec les autres s'il est amené à transgresser de manière répétitive un tabou universel? Même si cet acte est autorisé par une loi, il restera, au niveau symbolique de l'ordre, une transgression radicale et impossible sans grandes répercussions psychiques, qu'on le veuille ou non. Quel rôle la société risque-t-elle de faire jouer au médecin chargé par le patient de porter la mort? Toucher à la vie et à la mort d'autres êtres humains équivaut à toucher à des mécanismes archaïques et suscite parfois des émotions violentes et des passages à l'acte."
La Cour européenne des droits de l'homme a précisé qu'elle considérait que les Etats ont le droit de contrôler, au travers de l'application du droit pénal en général, les activités préjudiciables à la vie et à la sécurité d'autrui. Elle indique que beaucoup de personnes souffrant d'une maladie en phase terminale sont vulnérables et que c'est la vulnérabilité de la catégorie qu'elles forment qui fournit la ratio legis de l'intervention du législateur.
Quatrièmement, c'est dans cette même ratio legis que nous puisons le principe selon lequel l'acte d'euthanasie ne peut être pratiqué sur un mineur. La problématique de l'euthanasie appliquée aux personnes mineures d'âge mérite une attention toute particulière et des dispositions protectrices spécifiques. Nul ne peut contester que les mineurs constituent une catégorie de personnes particulièrement exposée dans notre société moderne. Assurer leur protection en matière d'euthanasie est une question extrêmement délicate qui requiert une réflexion approfondie.
Pour ces motifs, nous ne pouvons accepter qu'il soit fait appel à l'artifice de la fiction légale qui est celle de l'émancipation pour justifier l'accès à l'euthanasie pour les mineurs.
Translated text
An additional guarantee shall be acquired against possible errors and deviations if the person concerned is provided with all the moral and medical, curative and palliative assistance necessary to alleviate his moral and physical suffering and preserve his or her dignity. by
Who among us can claim today to know death and the journey that will be his toward a life end that we all wish sweet and without suffering. The human being, if he is the only living being to have consciousness of his death, cannot imagine it on the unconscious level. by
The suffering that we all wish to be able to remove at the end of life, as in the rest of life, is not only physical suffering, but it is also psychic moral suffering. It is that of the anxiety of death, of disarray, of separation, of the rupture of the social bond. It is also the suffering and anguish of the relatives in the face of this separation. Finally, it is also the suffering and anxiety of the care staff and the doctor, facing the failure of his science. It is also the difficult confrontation with the death of the patient.
Providing each one a sweet death means allowing each one to approach his end of life in maximum comfort, outside of that anxiety that annihilates the will and alienates the individual, by regaining the positive image of his person, in his relationship with relatives and the persons who accompany towards the end of life. by
It also allows everyone to take the time they need to finish their life. The current society, that of fast food and that of “ready-to-throw” is not inclined to give us time, either to be born or to grow. So talking about giving people time to die may seem incongruous.
The request for euthanasia is also, first and foremost, a request for help to imagine this passage from life to death, to accomplish this passage. The approach of palliative care is then primary as an accompaniment to the end of life and must be conceived as a mandatory priority. This approach will also ensure that the person decides in full freedom of consciousness how he wishes to end his life. I say rightly that the person decides in full freedom of conscience how he decides to end his life, for if some of you are supporters of the free choice of the individual, know it, we are also the fervent defenders of it. The greatest advocate of this free choice is, unfortunately, not present at the moment. We are fervent advocates of this free choice, provided that it is really a free choice, consented in full knowledge of the cause and in all freedom, provided that we are guaranteed that this choice is exercised without any contingency, without pressure of any order, without economic or psychological constraints, provided that the intellectual or financial means are given to each to exercise this choice, provided that this choice is the choice of a being subject to law and not of a being object of consumption, provided that the exercise of this free will is not reserved to an elite of society that has the financial and intellectual means to access knowledge, knowledge and inevitably the power and freedom that these latter provide.
Let us not forget, as Dr. Marianne Desmedt recalled, that a sick man or woman, weakened physically, psychologically and socially, decides, in all freedom of conscience, how he wishes to end his life, even if only because existing for a human being depends on the presence of the other, from the origin to the end of life! To survive, the baby needs a presence that speaks to him and names him. This look of the other on himself will be, until the end of life, the foundation of our humanity. The human being builds on its relationship to others, first to the mother, then to both parents and grandparents. In adolescence, it is through peers that he seeks his identity. Without this look of the other on himself, the request for euthanasia is not possible. by
But it is also the other’s gaze on himself or the absence of that gaze that can, in a perverse way, give rise to the request for euthanasia. Thus it has been highlighted, by a study by Bruce Jones, published in the Journal of medical ethics, that the desire not to be resuscitated of a number of elderly, seriously ill patients, is closely linked to their social isolation. I insist on this point. by
Emile Durkheim, in his study on suicide, also highlighted the fact that, deprived of attachment to a group, the subject can only help to self-destruction. To this extent, it is obvious that no one can make the decision to refer urgently and immediately to a request for euthanasia without questioning its meaning. by
The approach of palliative care is also the guarantor of the integrity of the caring staff. The palliative care is here, Mrs. Minister. And I would like that in your replica, you explain more about your policy on palliative care, that you let us know the budgets you intend to devote to it, because know well that in the coming weeks, we will question you on this point. Ms. Marie-Christine Païen writes: “Legifying euthanasia can be dangerous for patients, but ⁇ also for doctors. What are the psychological challenges of such control over life? How can the human being who is the caregiver ensure such morally heavy acts? What arrangements will he have to find with himself and with others if he is brought to repeatedly transgress a universal taboo? Even if this act is authorized by a law, it will remain, at the symbolic level of order, a radical and impossible transgression without major psychological repercussions, whether one wishes it or not. What role does society risk to play to the doctor who is charged by the patient to carry death? Touching the life and death of other human beings is equivalent to touching archaic mechanisms and sometimes triggers violent emotions and transitions to action.”
The European Court of Human Rights has stated that it considers that States have the right to control, through the application of criminal law in general, activities harmful to the life and safety of others. It indicates that many people suffering from a terminal disease are vulnerable and that it is the vulnerability of the category they form that provides the ratio legis of legislative intervention. by
Fourth, it is in this same ratio legis that we draw the principle that the act of euthanasia cannot be practiced on a minor. The problem of euthanasia applied to minors deserves special attention and specific protective provisions. No one can argue that minors are a category of people ⁇ exposed in our modern society. Ensuring their protection in the case of euthanasia is an extremely delicate issue that requires thorough reflection.
For these reasons, we cannot accept that the craft of legal fiction, which is that of emancipation, is used to justify access to euthanasia for minors.
#91
Official text
Monsieur le président, M. Arens savait très bien que je l'interromprais à ce niveau-là de son exposé. En effet, il sait très bien, premièrement, que l'on a volontairement exclu les mineurs, malgré les situations dramatiques que vivent certains mineurs, sans parler de ceux qui les entourent. Nous considérons que la complexité de pouvoir réunir tous les éléments décisionnels était telle que, dans le cadre du débat actuel, le législateur ne pouvait pas intervenir. Deuxièmement, j'ai dit en commission que je n'étais pas très heureux de l'exception faite pour le mineur émancipé. Car l'émancipation a une portée tout à fait différente qui s'inscrit plutôt sur le plan matérialiste puisqu'elle lui permet éventuellement de poser certains actes. Il s'agit alors d'un mineur d'au moins quinze ans, pour lequel le juge est intervenu pour lui accorder l'émancipation, considérant que ce mineur, dans le cadre social, était capable de prendre des décisions. C'est dans ces conditions que nous avons considéré que ce mineur-là pouvait être pris en considération pour un acte d'euthanasie.
Je vous ai dit - et je ne le cache pas — que je ne suis pas très heureux de cette approche mais c'était un choix à faire, puisque - vous venez de le souligner vous-même - effectivement, à l'égard des mineurs, il y avait un problème. Nous n'avons pas voulu le régler vu les difficultés. Ce sera peut-être fait à un stade ultérieur . Nous verrons bien l'évolution de la société sur ce point.
Nous sommes tous approchés par des cas concrets où, non seulement ceux qui entourent les mineurs mais les mineurs euxmêmes sont parties demanderesses. Dès lors, la concession que nous avons faite en incluant les mineurs émancipés constitue effectivement un pas, peut-être pas très heureux, je le concède. En tout cas, nous avons considéré qu'en l'occurrence, il s'agissait de quelqu'un dont la capacité d'exprimer une volonté avait été jugée par un juge.
Translated text
The President, Mr. Arens knew very well that I would interrupt him at this level of his exhibition. In fact, he knows very well, first, that minors have been voluntarily excluded, despite the dramatic situations experienced by some minors, not to mention those around them. We consider that the complexity of being able to bring together all the decision-making elements was such that, in the context of the current debate, the legislator could not intervene. Second, I said in committee that I was not very happy with the exception made for the emancipated minor. For emancipation has an entirely different scope, which corresponds rather to the materialist plane, since it eventually allows it to make certain acts. It is then a minor of at least fifteen years old, for which the judge intervened to grant him the emancipation, considering that this minor, in the social context, was able to make decisions. It was under these conditions that we considered that this minor could be considered for an act of euthanasia.
I told you – and I don’t hide it – that I’m not very happy with this approach but it was a choice to make, since – you just stressed it yourself – indeed, with regard to minors, there was a problem. We did not want to resolve it because of the difficulties. This may be done at a later stage. We will see the evolution of society on this point.
We are all approached by concrete cases where, not only those around the minors but the minors themselves have gone petitioners. Therefore, the concession we made by including the emancipated minors is indeed a step, ⁇ not very happy, I admit. In any case, we considered that in this case, it was someone whose ability to express a will had been judged by a judge.
#92
Official text
Mijnheer de voorzitter, dit is een mooi voorbeeld hoewel het hier misschien niet om een heel belangrijk onderdeel gaat. Hier gaat het om iets waarover iedereen het in de commissie eens was, namelijk dat de emancipatie van minderjarigen en dit hier niets met elkaar te maken hebben. Ontvoogding van minderjarigen laat hen bijvoorbeeld toe om handel te drijven. Wij weten dat, we kijken ernaar en we weigeren op dit punt amendementen te aanvaarden. Dit is geen ernstig parlementair werk. Men moet mij maar eens uitleggen waarom men zelfs op zulke punten, die niet eens de kern van de zaak raken, waarover iedereen het eens is dat de twee zaken met elkaar te maken hebben, weigert een amendement te aanvaarden. Dat kan alleen omwille van een bulldozerpolitiek zijn.
Translated text
Mr. Speaker, this is a good example, although this may not be a very important part. This is something that everyone in the committee agreed on, namely that the emancipation of minors and this here have nothing to do with each other. Abduction of minors, for example, allows them to conduct trade. We know that, we look at it and we refuse to accept amendments on this point. This is not a serious parliamentary work. One must explain to me why one refuses to accept an amendment even on such points, which do not even touch the core of the matter, on which everyone agrees that the two things have to do with each other. That can only be because of a bulldozer policy.
#93
Official text
(...) absoluut handhaven van de paragraaf over de ontvoogde minderjarigen omdat het inderdaad een zeer willekeurig criterium is. Er wordt hierdoor opzettelijk een discriminatie ingevoerd tussen de ontvoogde minderjarigen en de niet-ontvoogde minderjarigen zodat men naar het Arbitragehof kan stappen en op die basis binnenkort een breekijzer heeft om de wet open te breken, ook ten aanzien van minderjarigen. Dat is de bedoeling. Het is om die reden dat men die kunstmatige figuur hier introduceert. Men wil de wet binnenkort via de rechter open te breken naar de minderjarigen. Daarom wou men dit mordicus handhaven.
Translated text
(...) absolute maintenance of the paragraph on the abducted minors because it is indeed a very arbitrary criterion. This deliberately introduces a discrimination between the abducted minors and the non-abducted minors so that one can go to the Arbitration Court and on that basis soon have a break iron to break the law open, also with regard to minors. That is the intention. It is for this reason that this artificial figure is introduced here. They want to break the law soon through the court to open to the minors. That is why they wanted to maintain this mordicus.
#94
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik wou alleen reageren op de uitspraken van de heer Laeremans die mij steeds verbaast met de kristallen bol waarover hij beschikt. Hij kan lezen in de geest van diegenen die de teksten opstellen. Ik heb zojuist gezegd wat de bedoeling en de draagwijdte van de tekst was. Het is in genen dele te vergelijken met de situatie van de niet-ontvoogde minderjarigen. Als de heer Laeremans de rechtspraak van het Arbitragehof erop zou naslaan, dan zou hij wel degelijk kunnen vinden dat er voldoende objectieve elementen zijn om een verschillende benadering van de niet-ontvoogde en de ontvoogde minderjarigen in de wet in te bouwen.
Translated text
Mr. Speaker, I would only like to respond to the statements of Mr. Laeremans, who constantly surprises me with the crystal ball he has. He can read in the minds of those who write the texts. I just said what the purpose and scope of the text was. It is comparable in genes to the situation of non-abduced minors. If Mr. Laeremans would follow the case-law of the Arbitration Court, he would ⁇ find that there are sufficient objective elements to incorporate a different approach to the non-abduction and the abduction of minors into the law.
#95
Official text
Monsieur le président, merci, je vais continuer avec le président de la commission Justice sur ce point.
Vous le savez, monsieur le président Erdman, je vous considère comme un grand monsieur du droit en Belgique et je ne cesse de le répéter. Et en reprenant notre amendement concernant la phase terminale... Oui, je m'adresse à vous, puisque tantôt vous avez tous été d'accord pour dire que cela était un débat parlementaire plutôt qu'un débat entre le gouvernement et le parlement, mais j'aimerais aussi avoir l'avis de Mme la ministre que nous avons la chance d'avoir parmi nous, parce que je crois vraiment que ce sont des éléments très importants.
En préparant l'exposé, je me suis dit avec les collaboratrices qui y ont travaillé qu'en intégrant cette notion de phase terminale, beaucoup de problèmes seraient résolus, je vous le garantis. C'est pour cela que je ne comprends vraiment pas que sur un débat de cette importance, vous en avez fait uniquement un débat politique. Pour un grand juriste de votre gabarit, c'est vraiment bas, monsieur le président, excusez-moi d'être aussi dur.
Translated text
Thank you, I will continue with the Chairman of the Justice Committee on this issue. by
You know, Mr. President Erdman, I consider you to be a great ruler of law in Belgium and I repeat this constantly. In the amendment to the final phase... Yes, I am addressing you, since at times you all agreed to say that this was a parliamentary debate rather than a debate between the government and the parliament, but I would also like to have the opinion of Mrs. the minister that we are lucky to have among us, because I really believe that these are very important elements. by
While preparing the exhibition, I told myself with the collaborators who worked there that by integrating this notion of terminal phase, many problems would be solved, I guarantee you. That is why I really do not understand that in a debate of such importance, you have made it just a political debate. For a great lawyer of your size, it’s really low, Mr. President, excuse me for being so hard.
#96
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik wil het standpunt van collega Arens onderschrijven. Ik meen dat de waarde van het initiatief dat hij heeft genomen erin bestaat dat hij een amendement heeft ingediend waarin hij de terminale fase definieert.
Wij werden tijdens de discussie in de commissie voor de Justitie geconfronteerd met het argument van de meerderheid dat dit niet kan worden gedefinieerd. De heer Arens is erin geslaagd op basis van deskundig advies een definitie op te stellen over wat de terminale fase is. Op die manier kunnen we weerwerk bieden aan het argument van de meerderheid dat dit niet kan worden gedefinieerd. Collega's, we zouden er op zijn minst moeten in slagen om het mogelijk maken van euthanasie te beperken tot de terminale fase omdat het op die manier objectiveerbaar wordt en we afstappen van het puur subjectieve element dat op dit ogenblik wordt gehanteerd.
Ik zou de collega's van de meerderheid willen uitnodigen kennis te nemen van het amendement van collega Arens die de terminale fase omschrijft. Op die manier kunnen we op zijn minst nagaan of de meerderheid akkoord kan gaan met een beperking tot de terminale fase zoals ze wordt omschreven. Volgens mij is dit heel belangrijk en op die manier wordt de wetgeving enigszins aanvaardbaar in de internationale context.
Translated text
Mr. Speaker, I would like to support the position of Mr. Arens. I think the value of the initiative he has taken is that he has submitted an amendment defining the terminal phase.
During the discussion in the Justice Committee, we were confronted with the argument of the majority that this cannot be defined. On the basis of expert advice, Mr. Arens has managed to draw up a definition of what the terminal phase is. In this way, we can counteract the majority argument that this cannot be defined. Colleagues, we should at least succeed in limiting the possibility of euthanasia to the terminal phase because in this way it becomes objectivable and we step away from the purely subjective element that is currently being handled.
I would like to invite the colleagues of the majority to take note of the amendment of colleague Arens that defines the terminal phase. In this way, we can at least check whether the majority can agree to a limitation to the terminal phase as defined. In my opinion, this is very important and in this way the legislation becomes somewhat acceptable in the international context.
#97
Official text
Mijnheer de voorzitter, bij de indiening van mijn eerste wetsvoorstel jaren geleden in de Senaat deelde ik de mening van de heer Arens. Men heeft mij echter overtuigd in de discussie. Ik zal de argumenten daarvoor straks nog eens herhalen.
Ik wil de heer Arens nu alleen een vraag stellen. U meent dat een individu, dat zwaar lijdt en wiens situatie onomkeerbaar is, het recht heeft om uit dit leven te stappen met de bijstand van een geneesheer. Hoe kunt u juridisch het onderscheid maken tussen een individu waarvan een geneesheer zegt dat hij terminaal lijdt en een ander individu waarvan de dokter zegt dat men niet zeker is over het terminale karakter? Waarop baseert u die discriminatie?
Translated text
Mr. Speaker, when I submitted my first bill to the Senate years ago, I shared the opinion of Mr. Arens. I was convinced in the discussion. I will repeat the arguments later.
I just want to ask Mr. Arens a question. You believe that an individual who suffers heavily and whose situation is irreversible has the right to leave this life with the assistance of a doctor. How can you legally distinguish between an individual whose doctor says he suffers terminally and another individual whose doctor says he is not sure about the terminal nature? On what do you base this discrimination?
#98
Official text
Monsieur le président, j'ai pris au vol la définition. Je n'ai pas le texte sous les yeux, je n'ai pas le privilège de M. Van Parys mais quand je prends au vol votre définition et que j'essaye de la comprendre, il me semble qu'on est plus proche de la définition de l'agonie que d'une phase terminale. Il faut savoir ce que l'on dit, quand on cumule tout cela et que les médecins constatent après consultations que l'affection est incurable et que vous énumérez un tas de pathologies qui compliquent encore l'état du patient, on est à l'agonie.
Deuxièmement, il y a un aspect que vous omettez quoi qu'il en soit, car le problème de la définition est un problème qui se pose en soi, mais au-delà de cela, il y a quelque chose qui manque naturellement dans votre projet: c'est la volonté personnelle du patient, vous en faites totalement abstraction. Le patient, ce qu'il est, l'homme, c'est là que se situe la différence entre nous et nous pensons — et sans élitisme parce qu'il y a une forme d'élitisme à croire que ceux qui n'ont pas de moyen et les pauvres ne sont pas capables d'émettre un jugement sur leur propre état; c'est alors prendre vraiment les pauvres pour des cons — que votre approche n'est franchement pas très reluisante.
Ensuite, chaque individu, et c'est la différence entre vous et nous, a le droit de disposer de son corps, de sa vie et de la manière dont il veut affronter la douleur et la souffrance. Cela, vous ne le voulez pas, vous ne lui demandez pas son avis, vous omettez son avis et vous remettez son avis à un tribunal qui est le médecin et ses collègues en consultations. C'est ce que nous nous récusons fondamentalement.
Translated text
I have taken the definition. I don't have the text in front of my eyes, I don't have the privilege of mr. Van Parys but when I take your definition and try to understand it, it seems to me that we are closer to the definition of agony than to a terminal phase. It is necessary to know what is said, when we accumulate all this and that doctors find after consultations that the condition is incurable and that you list a bunch of pathologies that further complicate the condition of the patient, we are in agony. by
Second, there is an aspect that you omit anything at all, because the problem of definition is a problem that arises in itself, but beyond that, there is something that naturally lacks in your project: it is the personal will of the patient, you completely abstain from it. The patient, what he is, the man, is where the difference is between us and we think — and without elitism because there is a form of elitism to believe that those who have no means and the poor are not able to make a judgment on their own state; it is then to really take the poor for fools — that your approach is frankly not very resounding. by
Then each individual, and that is the difference between you and us, has the right to dispose of his body, his life, and the way he wants to face pain and suffering. That, you do not want it, you do not ask him for his opinion, you omit his opinion and you give his opinion to a court that is the doctor and his colleagues in consultations. This is what we fundamentally reject.
#99
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik zou even willen ingaan op de woorden van de heer Coveliers die volgens mij een eigenaardige redenering hanteert. Hij zegt dat we proberen een bepaalde beperking op te leggen en een betere omschrijving te maken van wie mogelijk in aanmerking kan komen voor euthanasie. Op die manier willen wij bepalen of een persoon in een toestand is aanbeland zodat die persoon kan worden geholpen bij het beëindigen van zijn leven zonder dat daarvoor iemand moet worden vervolgd. Hij past dit toe op de definitie van de heer Arens die de bedoeling heeft de groep te verkleinen en euthanasie te beperken tot terminale patiënten. Hij zegt ook dat dit een subjectief criterium is dat moeilijk kan worden geobjectiveerd. Mag ik erop wijzen dat alles wat in de wet staat subjectief is. Alle procedures die moeten worden doorlopen, alle criteria en alle artsenbeoordelingen zijn subjectief.
Translated text
Mr. Speaker, I would like to step into the words of Mr. Coveliers, who, in my opinion, uses a strange reasoning. He says that we are trying to impose a certain restriction and make a better description of who may be eligible for euthanasia. In this way, we want to determine whether a person has arrived in a state so that that person can be helped to end his life without anyone being prosecuted for it. He applies this to the definition of Mr. Arens that intends to reduce the group and to limit euthanasia to terminal patients. He also says that this is a subjective criterion that can be difficult to objectivize. All that is stated in the law is subjective. All procedures to be undergone, all criteria and all medical reviews are subjective.
#100
Official text
(...)
Translated text
The [...]
#101
Official text
Dat zijn beoordelingen van artsen die op een bepaald ogenblik zeggen dat het gaat om ondraaglijk lijden, wij kunnen die patiënt op geen enkele andere manier helpen.
Translated text
That are reviews of doctors who at some point say that this is unbearable suffering, we cannot help that patient in any other way.
#102
Official text
Er staat zelfs bij: volgens de stand der wetenschap. Dat is een momentopname. Wat men nu weet, gaat men misschien binnen tien jaar niet meer doen. Dat is dus subjectief gebruik van iets in een noodtoestand waarmee men mensen moet kunnen helpen. Des te meer zou u eigenlijk de stelling van de heer Arens moeten onderschrijven. Ik begrijp dus uw redenering niet.
Translated text
There is even a statement: according to the state of science. This is a moment recording. What we know today may not be done in ten years. So that is subjective use of something in an emergency with which one should be able to help people. Moreover, you should actually endorse Mr. Arens’s statement. I do not understand your reasoning.
#103
Official text
Ik herinner u eraan dat deze interventies interessant zijn, de grond van het debat aangaan, maar zij later ook de uiteenzettingen kunnen verlichten om zo te zeggen.
Translated text
I remind you that these interventions are interesting, take the ground of the debate, but they can also lighten the presentations later, so to speak.
#104
Official text
Uiteraard, mijnheer de voorzitter. Ik sluit mij aan bij de vorige spreker. Ook ik vind de redenering van de heer Coveliers vreemd. Hij zegt dat men geen onderscheid kan maken en vraagt op basis van welk criterium men een onderscheid gaat maken tussen terminaal of niet terminaal. Hij doet dat echter zelf in zijn wetsontwerp in paragraaf 3: "Indien de arts van oordeel is dat de patiënt kennelijk niet binnen afzienbare tijd zal overlijden, moet hij bovendien...". U deelt ze in twee categorieën in: degenen waarvan een arts van oordeel is dat zij binnen afzienbare tijd zullen overlijden en de anderen. Ook dat is een subjectief criterium, ook daar moet men indelen zoals bij terminale en niet terminale patiënten. Ik denk zelfs dat het een nogal sterk met het andere overeenkomt.
Translated text
Of course, Mr President. I agree with the previous speaker. I also find the reasoning of Mr. Coveliers strange. He says that one cannot distinguish and asks on the basis of which criterion one will distinguish between terminal and non-terminal. However, he does so himself in his draft law in paragraph 3: "If the doctor is of the opinion that the patient apparently will not die within an anticipated time, he must also ...". You divide them into two categories: those whose doctor is of the opinion that they will die within the foreseeable time, and the others. This is also a subjective criterion, also there should be divided as in the case of terminal and non-terminal patients. I even think that one is quite strongly matched with the other.
#105
Official text
U krijgt het woord voor een korte repliek, mijnheer Coveliers. Straks krijgt u het woord.
Translated text
You are given the word for a short replica, Mr. Coveliers. You will have the word soon.
#106
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik zal mijn best doen om het straks korter uit te leggen dan de vorige spreker.
Translated text
Mr. Speaker, I will do my best to explain it later in a shorter manner than the previous speaker.
#107
Official text
Daarom aanvaard ik nu ook het debat.
Translated text
Therefore, I now also accept the debate.
#108
Official text
Het verschil zit juist hierin dat ik uitga van het zelfbeschikkingsrecht van de patiënt. Ik kan onmogelijk aanvaarden dat reeds vanaf de basis, vanaf het begin van de procedure een aantal mensen wordt uitgesloten waarvan men stelt dat zij wel lijden, dat zij ongeneeslijk zijn, dat men er niets aan kan veranderen, maar dat het niet terminaal is volgens de geldende normen. Daarom zouden zij dan niet in aanmerking komen vanaf het begin. Dat is het verschil in visie.
Translated text
The difference lies precisely in that I assume the right of self-determination of the patient. I cannot accept that from the very beginning, from the beginning of the procedure, a number of people are excluded from which they are claimed to be suffering, that they are incurable, that there is nothing to change about it, but that it is not terminal according to the applicable standards. Therefore, they would not be eligible from the beginning. That is the difference in vision.
#109
Official text
Monsieur le président, j'insiste sur l'importance de cette définition de la phase terminale. J'ai précisé tantôt en lisant: "la phase terminale est celle qui débute au moment où le médecin, après s'être concerté avec le malade et l'équipe soignante"...
Je commence à me poser une autre question à partir de tout ce que je viens d'entendre. En effet, je me demande quel est l'objectif de la majorité en faisant voter cette loi par le parlement. Depuis le début, monsieur le président Erdman, je pensais que c'était pour alléger les souffrances des personnes se trouvant dans certaines situations. Aujourd'hui, je me demande si nous ne sommes pas dans une situation où vous voyez bien plus large. A ce moment-là, ce serait encore plus grave. Je me rends compte que la souffrance psychique est suffisante pour... (Interruptions) Nous avons des amendements dont nous discuterons lors de leur présentation.
Je trouve que plus j'avance, plus je vous écoute, plus je me rends compte que des dérives très dangereuses sont possibles à partir du texte qui nous est présenté. Ce texte, tel qu'il nous est présenté, nous ne l'avons pas voté en commission et nous ne le voterons jamais ici en plénière. Cependant, nous sommes prêts à rediscuter avec vous si vous acceptez de tenir compte de certains de nos amendements, surtout de l'amendement concernant la phase terminale.
Comme je l'ai dit, collègue Mayeur, c'est après concertation avec le malade et l'équipe soignante, que le médecin propose. Nous disons que le médecin non pas ne pourrait mais ne devrait plus le faire pour laisser le choix au malade jusqu'au bout. Je suis convaincu, monsieur le président, que nous en reparlerons prochainement, à l'occasion de la présentation de cet amendement.
Enfin, je terminerai en énonçant les problèmes que nous rencontrons face à ce projet de loi. Les débats menés tant au Sénat qu'en commission de la Justice de la Chambre ont montré qu'il existait une volonté unanime de réserver aux seuls médecins la responsabilité de poser un acte d'une telle gravité que l'acte d'euthanasie. Il convient dès lors de consacrer ce principe dans la définition même de l'acte d'euthanasie. C'est ce que nous proposons dans notre premier amendement.
Le texte proposé nous laisse insatisfaits sur d'autres points que nous n'avions pas manqué de souligner tant au Sénat que lors des débats en commission de la Justice au travers des différents amendements que nous avions déposés. Néanmoins, dans le débat de ce jour, nous avons souhaité mettre l'accent uniquement sur les points essentiels. Nous continuerons à les défendre en séance plénière dans les jours qui viennent.
L'acte d'euthanasie ne peut être pratiqué que dans des circonstances exceptionnelles justifiées par l'état de nécessité. Qu'adviendra-t-il si le message que nous communiquons à la société civile est celui de la banalisation de l'euthanasie qui ouvrira les portes à toutes les dérives et mettra en péril les droits des plus défavorisés et de nos concitoyens les plus faibles? Est-ce l'avènement de ce type de société que nous prônons?
L'acte d'euthanasie ne peut être pratiqué qu'en phase terminale d'une affection grave et incurable. Toute autre hypothèse nous entraîne dangereusement vers une société axée exclusivement sur la rentabilité, l'utilitarisme, à donner des armes à ceux qui voudraient, au nom d'impératifs économiques ou autres, supprimer toute solidarité. Est-ce ce que nous voulons?
L'offre de soins palliatifs doit être un préalable obligatoire. Madame la ministre, vous avez une grande responsabilité dans ce domaine. Vous avez fait certains efforts pour étendre les soins palliatifs mais les besoins restent immenses et c'est à ce niveau que vous devez agir.
A quel titre pourrions-nous refuser à nos concitoyens le droit d'accomplir le passage de la vie à la mort dans un confort maximal et ce, à tous nos concitoyens quelles que soient leur condition économique et sociale?
L'acte d'euthanasie ne peut être pratiqué sur un mineur sans avoir prévu des protections spécifiques. Voudrions-nous déjà donner un premier signe d'abandon des plus faibles? N'avons-nous plus la capacité de faire confiance à l'évolution de notre médecine? Seul un médecin peut pratiquer l'acte d'euthanasie. De quel droit chargerions-nous un tiers non-médecin de pratiquer un acte d'une telle importance? Telles sont les exigences de notre parti qui n'appelleront aucune concession de notre part.
Nous proposons d'étendre les missions de la commission fédérale de contrôle et d'évaluation afin de lui assurer un rôle réellement efficace dans le contrôle de l'application de la loi et, principalement, dans le contrôle de son évaluation à l'avenir.
Pour assurer la cohérence de notre démarche, nous prévoyons que la mise en vigueur de la loi en projet est soumise à l'adoption des législations relatives aux droits des patients et aux soins palliatifs.
Nous voulons une législation forte et précise qui soit le garant du droit de tout un chacun de vivre sa fin de vie dans la dignité humaine, sans contrainte et en pleine conscience du choix opéré, une loi qui prévienne, dans toute la mesure du possible, d'éventuelles dérives que personne ne souhaite. C'est à cette seule condition que nous pourrions revoir notre position concernant le projet de loi à l'examen.
Translated text
I would like to emphasize the importance of this definition of the terminal phase. “The terminal phase is the one that begins at the moment when the doctor, after having consulted with the patient and the caring team...”
I start asking myself another question from everything I have just heard. In fact, I wonder what is the goal of the majority by making this law passed by parliament. From the beginning, Mr. President Erdman, I thought this was to alleviate the suffering of people in certain situations. Today, I wonder whether we are not in a situation where you see much wider. At that time, it would be even more serious. I realize that mental suffering is sufficient for... (Interruptions) We have amendments that we will discuss when they are presented. by
I find that the more I move forward, the more I listen to you, the more I realize that very dangerous derivatives are possible from the text that is presented to us. This text, as it is presented to us, we have not voted in committee and we will never vote here in plenary. However, we are prepared to re-discuss with you if you agree to take into account some of our amendments, especially the final phase amendment.
As I said, colleague Mayeur, it is after consultation with the patient and the caring team that the doctor proposes. We say that the doctor could not but should no longer do so to leave the choice to the patient until the end. I am confident, Mr. Speaker, that we will discuss this soon, on the occasion of the presentation of this amendment.
Finally, I will end by outlining the problems we face with this bill. Debates conducted both in the Senate and in the Chamber Justice Committee showed that there was a unanimous willingness to reserve the responsibility to doctors alone to commit an act of such gravity as the act of euthanasia. This principle should therefore be incorporated into the very definition of the act of euthanasia. This is what we propose in our first amendment. by
The proposed text leaves us unsatisfied on other points that we did not fail to emphasize both in the Senate and during the debates in the Justice Committee through the various amendments we had submitted. Nevertheless, in today’s debate, we wanted to focus only on the essential points. We will continue to defend them in plenary session in the coming days. by
The act of euthanasia may be practiced only in exceptional circumstances justified by the state of necessity. What if the message we communicate to civil society is that of the banalization of euthanasia that will open the doors to all deviations and endanger the rights of the most disadvantaged and our weakest fellow citizens? Is this the emergence of this kind of society that we advocate?
The act of euthanasia may only be practiced in the terminal phase of a serious and incurable condition. Any other hypothesis dangerously leads us to a society focused exclusively on profitability, utilitarism, to give weapons to those who would want, in the name of economic or other imperatives, to suppress all solidarity. Is this what we want?
The provision of palliative care should be a mandatory priority. You have a great responsibility in this area. You have made some efforts to expand palliative care but the needs remain immense and it is at this level that you must act.
How could we deny our fellow citizens the right to accomplish the transition from life to death in maximum comfort, and this to all our fellow citizens regardless of their economic and social condition?
The act of euthanasia may not be practiced on a minor without providing for specific protections. Should we already give a first sign of abandonment from the weakest? Do we no longer have the capacity to trust the evolution of our medicine? Only a doctor can perform the act of euthanasia. What right would we charge a non-medical third party to perform an act of such importance? These are the demands of our party, which will not call for any concessions on our part.
We propose to extend the tasks of the Federal Control and Evaluation Commission to ensure that it has a truly effective role in the supervision of law enforcement and, above all, in the supervision of its future evaluation.
To ensure the consistency of our approach, we provide that the enforcement of the proposed law is subject to the adoption of legislation on patient rights and palliative care.
We want a strong and precise legislation that guarantees the right of everyone to live their end of life in human dignity, without coercion and in full consciousness of the choice made, a law that prevents, to the fullest extent possible, possible deviations that no one wants. It is only under this condition that we could re-examine our position regarding the bill under consideration.
#110
Official text
Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, de problematiek van het levenseinde houdt de mens reeds sinds het begin van de mensheid bezig. De bio-ethische problemen, die hiermee gepaard gaan, zijn in feite verfijningen waarmee de laatste eeuw of zelfs de laatste decennia werd getracht het leven van de mens vanaf het begin tot het einde zo gelukkig mogelijk te laten verlopen. In een democratie waarin als ethische norm de gelijkheid van iedereen en de gelijkheid van inbreng in een bestuur wordt aanvaard, mag dit geluk door de mensen zelf worden ingevuld. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de problematiek van euthanasie, die in het Zuid-Afrikaans de genadedood wordt genoemd, reeds in 1984 voor een eerste maal werd aangekaart. Tijdens de vorige regeerperiode werd in de Senaat een bijzonder interessant colloquium gehouden waarop de leden van het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek hun adviezen hebben toegelicht. Er werden zeer interessante dingen verteld, ook al waren sommigen het er niet noodzakelijk mee eens. Professoren van verschillende universiteiten en met verschillende levensbeschouwingen brachten een zeer gedifferentieerde visie op de problematiek van de euthanasie naar voren.
Het is dan ook verwonderlijk dat die levendige discussie, die in de Senaat werd opgestart, tot andere inzichten heeft geleid. Zo had ik aanvankelijk met mijn huidig partijvoorzitter, de heer De Gucht, een voorstel opgesteld, dat beperkt was tot de terminale fase en waarin geen sprake was van de niet-terminale fase. Ik zal trachten uit te leggen waarom onze ideeën zijn geëvolueerd en waarom wij als liberalen een algemeen kader willen scheppen waarbinnen sommigen onder ons, die op bepaalde elementen van de zingeving een andere of een bijkomende klemtoon willen leggen, anders zullen stemmen. Zij zullen hun stemgedrag toelichten, ofschoon ze uitgaan van hetzelfde basisprincipe van het zelfbeschikkingsrecht van elk individu. Het is voor de VLD-fractie vanaf het begin een erezaak geweest dat ieder lid zich vrij over dit ontwerp kon uitspreken. We hebben hierover lang en uitvoerig gediscussieerd. Het is eigenlijk evident dat over ethische problemen, die in een bepaalde maatschappijvorm ontstaan, andere regels gelden dan voor gewone politieke thema's. Het is dan ook verbazingwekkend dat bij de oppositie niemand een ander standpunt inneemt dan de totale afwijzing van deze tekst. Dat begrijp ik niet.
Ik heb enkele keren het verwijt gehoord dat er geen debat is gevoerd. Dit is een loopje nemen met de realiteit.
Er werd in de Senaat gedurende twee jaar gedebatteerd. In de commissie hebben wij tot vervelens toe, vaak tot laat in de avond, dezelfde argumenten moeten horen. Het is niet waar dat wij niet luisteren, maar luisteren is volgens u hetzelfde als akkoord gaan met u. Dat is het niet. Ik neem aan dat een aantal argumenten kunnen geformuleerd worden, maar het is niet waar dat er geen debat geweest is.
Translated text
Mr. Speaker, Mrs. Minister, colleagues, the problem of the end of life has been concerned with man since the beginning of mankind. The bioethical problems associated with this are, in fact, refinements by which the last century or even the last decades sought to make the life of man from the beginning to the end as happy as possible. In a democracy where the equality of all and the equality of contribution to government are accepted as ethical norms, this happiness must be fulfilled by the people themselves. It is therefore not surprising that the problem of euthanasia, which in South African is called the death of grace, was first addressed in 1984. During the previous reign, a ⁇ interesting colloquium was held in the Senate, where the members of the Bioethics Advisory Committee explained their opinions. Very interesting things were told, even though some did not necessarily agree. Professors from different universities and with different life views brought forward a highly differentiated view on the problem of euthanasia.
It is therefore surprising that that lively discussion, which was initiated in the Senate, has led to other insights. For example, I had initially drafted a proposal with my current party chairman, Mr. De Gucht, which was limited to the terminal phase and in which there was no mention of the non-terminal phase. I will try to explain why our ideas have evolved and why we as liberals want to create a general framework within which some of us, who want to emphasize certain elements of the meaning in a different or additional way, will vote differently. They will explain their voting behavior, although they are based on the same basic principle of the right of self-determination of each individual. It has been an honor for the VLD group from the beginning that each member could freely express his opinion on this draft. We have discussed this subject long and extensively. In fact, it is evident that on ethical issues, which arise in a particular form of society, different rules apply than on ordinary political themes. It is therefore surprising that in the opposition no one takes another position than the total rejection of this text. I do not understand that.
I have heard several times the accusation that there was no debate. This is a walk with reality.
It was debated in the Senate for two years. In the committee we have to get bored, often until late in the evening, to hear the same arguments. It’s not true that we don’t listen, but listening is the same as agreeing with you. It is not. I assume that some arguments can be formulated, but it is not true that there has been no debate.
#111
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik begrijp niet goed wat de heer Coveliers bedoelt wanneer hij zegt dat de oppositie "en bloc" ganse voorstellen afwijst en elke discussie weigert. Dat is een verschrikkelijke verdraaiing van de werkelijkheid die misschien door een zekere retorische overdrijving kan worden verklaard, maar dergelijke retorische overdrijvingen horen niet thuis in dit debat dat in alle sereniteit zou moeten worden gevoerd. Mijnheer Coveliers, u weet dat dit gewoon onjuist is. Er is wel sprake van een totale blokkade wanneer het gaat om de amendementen die door de oppositie ingediend worden. Ik kom terug op mijn voorbeeldje met betrekking tot de emancipatie. Iedereen is het ermee eens dat het er niets mee te maken heeft, maar het kan niet omdat het niet mag. Wie blokkeert er dan "en bloc", de oppositie of de meerderheid? (Applaus)
Translated text
Mr. Speaker, I do not understand exactly what Mr. Coveliers means when he says that the opposition “en bloc” rejects whole proposals and rejects any discussion. That is a terrible distortion of reality which may be explained by some rhetorical exaggeration, but such rhetorical exaggerations do not belong to this debate that should be conducted in all serenity. Mr. Coveliers, you know this is just wrong. There is a total blockade when it comes to the amendments submitted by the opposition. I will return to my example concerning emancipation. Everyone agrees that it has nothing to do with it, but it can’t because it shouldn’t. Who then blocks “and block,” the opposition or the majority? (Applause of Applause)
#112
Official text
Mijnheer Pieters, ik gun u graag deze uiting van steun van de collega's.
Ik probeer alleen duidelijk te maken dat de oppositie tijdens de discussie en de stemming in de commissie een volledig afwijzende houding aannam. Het verbaasde mij dat niemand zich individueel — zoals dat in onze partij gebeurt — kon losmaken van alle details van die ideeën en dus globaal dezelfde stelling kon aannemen. Er is over deze tekst bovendien eindeloos gediscussieerd, vooral in de Senaat, en daar heeft men uiteindelijk een oplossing gevonden. Ook in de Kamer is er een debat geweest. We hebben gezegd welke stelling wij zouden verdedigden en wij verdedigen die dan ook, om tot een oplossing te komen.
Translated text
Mr. Peters, I would like to give you this expression of support from the colleagues.
I only try to make it clear that during the discussion and voting in the committee, the opposition took a completely rejecting stance. I was surprised that no one could separate himself individually — as in our party — from all the details of those ideas and thus accept the same position globally. In addition, this text has been discussed endlessly, especially in the Senate, and there was finally a solution. There was also a debate in the House. We have said which statement we would defend and we will defend it anyway, in order to reach a solution.
#113
Official text
Mijnheer de voorzitter, het verbaast mij eveneens dat de heer Coveliers niet weet dat wij in de commissie voor de Volksgezondheid, het Leefmilieu en de Maatschappelijke Hernieuwing eigenlijk een consensus gevonden hadden over de bijzondere knelpunten en dicht bij een globaal akkoord gekomen waren. U kunt dat in het verslag lezen. Ik begrijp dan ook niet goed waarom de heer Coveliers dit van de kaart veegt en hier nu komt beweren dat alleen de oppositie alles geblokkeerd zou hebben.
Translated text
Mr. Speaker, I am also surprised that Mr. Coveliers does not know that in the Committee on Public Health, Environment and Social Renewal we had actually found a consensus on the special difficulties and came close to a global agreement. You can read this in the report. I therefore do not understand exactly why Mr. Coveliers wipes this out of the card and here now comes to claim that only the opposition would have blocked everything.
#114
Official text
Mijnheer de voorzitter, de heer Coveliers vraagt zich af waarom de oppositie zich als één blok verhoudt ten opzichte van de meerderheid. Dat ligt aan het ontwerp dat uiterst extreem is. Het is de meest liberale wet in de wereld. Het is bijgevolg niet abnormaal dat de oppositie daartegen protesteert. Hij zegt dat er een uitgebreid debat plaatsgehad heeft. De enige die grondig en veelvuldig is ingegaan op de vragen en opmerkingen van de oppositie, is de commissievoorzitter, de heer Erdman. Op de dag dat hij de commissie niet kon voorzitten en mevrouw Herzet hem verving, heeft de hele meerderheid geen kik gegeven. Er is die namiddag geen enkel antwoord gegeven op de tientallen pertinente vragen van de oppositie. Wij stonden voor een muur. Men heeft geen enkel debat gewild. Dat was de houding van de meerderheidspartijen en u hebt daaraan meegewerkt.
Translated text
Mr. Coveliers asks why the opposition relates to the majority as a single block. This is due to the design that is extremely extreme. It is the most liberal law in the world. Therefore, it is not abnormal for the opposition to protest against it. He said there was an extensive debate. The only one who has thoroughly and frequently responded to the questions and comments of the opposition is the committee chairman, Mr. Erdman. On the day he was unable to chair the committee and Mrs. Herzet replaced him, the whole majority did not give a kick. There were no answers to the dozens of relevant questions from the opposition that afternoon. We stood in front of a wall. We did not want any debate. That was the attitude of the majority parties and you have contributed to it.
#115
Official text
Mijnheer de voorzitter, de commissievoorzitter heeft ook een overzicht laten maken van alle ingediende amendementen, met daarnaast een vergelijking met de amendementen die in de Senaat ingediend waren. Het is totaal onaanvaardbaar dat u misbruik maakt van het tweekamerstelsel om deze amendementen in de Kamer opnieuw in te dienen. Daar is het debat terecht ten gronde over gevoerd. Vandaag bewijst u dat u dit debat zo lang mogelijk wil rekken.
Welnu, als u meent dat de kwaliteit van een debat in verhouding staat tot de lengte ervan, dan is dat uw democratisch recht en dan zal ik daartegen niet protesteren, al ben ik een andere mening toegedaan. Ik stel vast dat men van bij de aanvang tracht een constructief debat te verhinderen.
De reden hiervoor is dat wij inderdaad vertrekken van een verschillende visie. Wij gaan in de eerste plaats ervan uit dat recht niet hetzelfde is als moraal; volgens ons heeft de maatschappij een aantal rechtsregels die, wanneer het of de strafrechtelijke aspecten gaat, verbodsbepalingen inhouden waarin wordt opgenomen wat men niet mag doen. Al wat er niet mag worden gedaan mag in een democratische rechtsstaat — volgens het recht — worden gedaan. Op moreel vlak kunnen er andere normen bestaan en zijn er ook andere normen. In een dictatoriale staat is dat anders: daar zegt men wat men moet doen en daar mag men uitsluitend doen wat de wet voorschrijft dat men moet doen. In een politiestaat zijn het de politiediensten die bepalen welke normen worden toegepast.
Wij gaan ervan uit dat in een democratie moet worden bepaald wat niet mag op strafrechtelijk gebied. Dat betekent dat men voor het morele aspect alleen een aantal zaken kan verbieden die voor iedereen een verwerpelijke en maatschappijaantastende of negatieve waarde hebben. Dat houdt in dat wanneer men als basiswaarde, als mensenrecht, het zelfbeschikkingsrecht hanteert, dat de beperkingen eraan verbonden alleen kunnen worden gemotiveerd ofwel door het respecteren van het zelfbeschikkingsrecht van de anderen en dat geldt zowel tussen individuen als tussen volkeren en naties, ofwel dat het eventueel kan worden beperkt door de zeer duidelijk algemeen aanvaarde negatieve morele connotatie die er zou bestaan.
Wat het ethisch goede betreft verwijs ik naar de werken van Vanneste, waarin dit thema op schitterende wijze wordt weergegeven. Hij schreef overigens ook een prachtige brochure over de ethiek van het strafrecht. Volgens Vanneste wordt het ethisch goede uiteraard slechts bepaald afhankelijk van de andere en wordt het ethisch slechte ook maar bepaald afhankelijk van de andere. Dat kan echter niet zomaar in een wettekst worden opgenomen. Ik zal thans trachten uit te leggen waarom wij tot die optie komen — hoewel u het daarmee niet eens moet zijn - en waarom ik de evolutie heb toegelicht van de niet-terminale tot de terminale patiënten. Wij gaan ervan uit dat in deze materie niemand extra verplichtingen moeten worden opgelegd. Met andere woorden, dat wij van bij de geboorte tot aan de dood — misschien zal dat nog ter sprake moeten komen bij de bespreking van het wetsvoorstel van de heer Bacquelaine over de run-for-life-action naar aanleiding van het Franse arrest —de individuele burger binnen het algemene kader van de gemeenschap, een zo gelukkig mogelijk leven willen garanderen. Bovendien wensen wij dat hij of zij dat zelf invult. Indien hij of zij daaraan een religieuze zin wil geven, dan is dat zijn of haar recht, zolang die religieuze zingeving alleen geldt voor de man of de vrouw zelf en deze niet wordt opgelegd aan anderen.
Dat is de reden waarom wij van mening zijn dat wanneer de omstandigheden van het leven en de kwaliteit ervan zo arm zijn, wanneer de dood wordt verkozen boven een dergelijke manier van leven, ieder individu dit recht krijgt, op voorwaarde uiteraard dat de nodige garanties worden ingebouwd die het zo waterdicht mogelijk maken. Uiteraard kan men altijd een systeem misbruiken. Elk systeem kan men misbruiken, in het bijzonder hoogstaande groepen zijn bijvoorbeeld diefstallen. Wij willen garanderen dat ieder individu dit recht krijgt. Dat leidt mij tot de definitie van wijlen Leo Apostel over euthanasie, nog voor erover sprake was in het Parlement. Zijn definitie van euthanasie was "iemand op zijn persoonlijke aanvraag" — dat heeft ook te maken met minderjarigheid — "van het leven te beroven op de minst pijnlijke wijze en met de bedoeling hem te bevrijden van kwalen die groter zijn dan de dood zelf".
Dit is, naar mijn gevoel, een schitterende definitie van de reden waarom men het moet mogelijk maken — niet verplichten — dat iemand euthanasie kan krijgen op de manier zoals het is voorgesteld. Het verbaast mij enigszins dat men zich verzet tegen het creëren van een mogelijkheid voor een derde. Niemand uit de hele gemeenschap wordt de verplichting opgelegd. Wij gaan zelfs nog verder. Wij respecteren niet alleen de mensen die geen euthanasie voor zichzelf wensen — wat uiteraard hun goed recht is — maar ook zij die er niet aan wensen mee te werken. In de wet zeggen wij uitdrukkelijk dat zo iemand daaraan niet moet meewerken, zelfs niet in de meest geringe mate. Daarom stel ik de vraag. Dat is ook de vraag die ik aan de heer Arens — die hier nu spijtig genoeg niet aanwezig is — daarnet heb gesteld. Ik spreek over iemand die in een bepaalde kwalitatief arme levensomstandigheid is terechtgekomen en zegt dit leven niet meer te wensen. Hij vraagt aan de maatschappij, die daarvoor over een aantal technische mogelijkheden beschikt, de hulp om — ik citeer Apostel — "op de minst pijnlijke wijze bevrijd te worden van deze kwalen die voor mij groter zijn dan de dood". Waar haalt men het recht vandaan om die persoon te vertellen dat zoiets misschien mogelijk is als men zegt dat hij terminaal is? Als men zegt dat hij aan die kwaal zal overlijden, is er een mogelijkheid, maar hij krijgt geen hulp indien dat in den beginne niet wordt gezegd. Ik probeer te achterhalen waar men dat recht vandaan zou kunnen halen.
Translated text
Mr. Speaker, the Chairman also submitted a summary of all the submitted amendments, including a comparison with those submitted to the Senate. It is totally unacceptable that you abuse the two-chamber system to re-submit these amendments to the House. The debate was basically right. Today you are proving that you want to extend this debate as long as possible.
Well, if you think that the quality of a debate is proportional to its length, then that is your democratic right and I will not protest it, even if I have a different opinion. From the outset, we have tried to prevent a constructive debate. by
The reason for this is that we actually leave a different view. First of all, we assume that law is not the same as morality; we believe that society has a number of legal rules that, when it comes to criminal aspects, contain prohibitions that include what one should not do. Everything that cannot be done should be done in a democratic rule of law. Morally, there can be other norms, and there can be other norms. In a dictatorial state it is different: there one says what one should do and there one can only do what the law requires one to do. In a police state, it is the police services that determine which standards are applied.
We assume that in a democracy it must be determined what is not allowed in criminal law. That is, for the moral aspect, one can only prohibit a number of things that have a rejectionable or harmful or negative value for all. That means that when one uses the right to self-determination as a basic value, as a human right, that the constraints attached to it can only be justified either by respecting the right to self-determination of others and that applies both between individuals and between peoples and nations, or that it may possibly be limited by the very clearly accepted negative moral connotation that would exist.
As for the ethical good, I refer to the works of Vanneste, in which this theme is brilliantly portrayed. He also wrote a book about the ethics of criminal law. According to Vanneste, of course, the ethically good is only determined by the other and the ethically bad is also determined by the other. However, this cannot simply be included in a law. I will now try to explain why we come to that option—although you may not agree with it—and why I have explained the evolution from non-terminal to terminal patients. We assume that no one should be imposed any additional obligations in this regard. In other words, from birth to death — ⁇ we will have to discuss Mr. Bacquelaine’s bill on run-for-life action following the French judgment — we want to guarantee the individual citizen within the general framework of the community a life as happy as possible. We want him or her to complete it. If he or she wishes to give it a religious meaning, that is his or her right, as long as that religious meaning applies only to the man or woman and is not imposed on others. by
That is why we believe that when the circumstances of life and its quality are so poor, when death is chosen over such a way of life, every individual is entitled to it, provided, of course, that the necessary guarantees are built up to make it so waterproof. A system can always be abused. Any system can be abused, especially high-ranking groups are for example theft. We want to ensure that everyone has this right. That leads me to the late Leo Apostle’s definition of euthanasia, even before it was discussed in Parliament. His definition of euthanasia was “to deprive someone on his personal request” — which also has to do with minority — “of life in the least painful way and with the intention of freeing him from diseases greater than death itself”.
This is, in my opinion, a brilliant definition of why one should allow — not compel — that one can get euthanasia in the way it is proposed. I am somewhat surprised that one is opposed to creating a possibility for a third. No one in the community is obliged. We go even further. We respect not only those who do not want euthanasia for themselves – which is their right – but also those who do not want to work with it. In the law, we expressly say that such a person should not cooperate with it, not even to the slightest extent. So I ask the question. This is also the question I have just asked Mr. Arens, who unfortunately is not present here now. I’m talking about someone who has ended up in a certain poor quality of life and says he doesn’t want this life anymore. He asks the society, which has some technical capabilities to do so, for help — I quote the Apostle — to be "liberated in the least painful way from these ills that are greater to me than death". Where does one get the right to tell that person that such a thing might be possible if one says he is terminal? If one says that he will die from that illness, there is a possibility, but he will not be helped if that is not said in the beginning. I am trying to figure out where that right could come from.
#116
Official text
Mijnheer de voorzitter, in ons recht gaan we toch gestadig over tot maatregelen om mensen tegen zichzelf te beschermen omdat we een bepaalde opvatting hebben over de waarde van het leven en van elke mens op zichzelf. Waarom verplichten we de mensen anders tot het dragen van veiligheidsgordels? Bepaalde producten, zoals harddrugs, mogen niet in de handel komen omdat de gebruikers zichzelf kapotmaken. Als ik uw logica volg, is dat toch een vrije beslissing van een vrij mens? Waarom zou het recht dan tussenbeide komen om mensen te verbieden zich kapot te spuiten of allerlei onheil aan zichzelf toe te brengen? Desnoods sluit u ze uit van de sociale zekerheid, dan kost het de gemeenschap niets. Toch komen wij constant tussenbeide omdat wij vinden dat de mens geen individu op zichzelf is, maar in relatie staat tot zijn gemeenschap. Die gemeenschap vindt de persoon zo waardevol dat zij zich niet kan veroorloven dat die persoon zichzelf vernietigt. Die redenering staat toch haaks op wat u komt te vertellen?
Translated text
Mr. Speaker, in our law, however, we are constantly moving to measures to protect people from themselves because we have a certain perception of the value of life and of each human being in itself. Why do we otherwise compel people to wear seat belts? Certain products, such as hard drugs, should not be placed on the market because the users are destroying themselves. If I follow your logic, is it not a free choice of a free man? Why would then the law interfere in prohibiting people from destroying themselves or from causing all kinds of evil to themselves? If necessary, exclude them from social security, then it costs the community nothing. Nevertheless, we are constantly intervening because we find that man is not an individual in itself, but in relation to his community. That community finds the person so valuable that it cannot afford that person to destroy himself. Is that reasoning contrary to what you are going to tell?
#117
Official text
Ik wil daarop antwoorden, mijnheer Pieters. Indien een persoon met het niet dragen van de autogordel de bedoeling zou hebben zichzelf te verminken, kan men de vraag stellen in hoeverre die verplichting inderdaad kan worden opgelegd. Dat is niet de bedoeling van de wetgever. Iemand die in een auto stapt, neemt een risico door deel te nemen aan het verkeer. Die persoon wenst geen zelfmoord te plegen. Hij wenst zich te verplaatsen met die auto. Om te kunnen garanderen dat hij zich veilig met de auto kan verplaatsen, werken we een aantal maatregelen uit. Ik verwijs naar het dragen van de gordel, het plaatsen van airbags in de wagen, de verkeerscode, snelheidsbeperkingen, enzovoort. Dat is de reden.
De gebruiker van roesmiddelen heeft niet de bedoeling om verslaafd te geraken. Hij heeft niet de bedoeling om een lichamelijke deficiëntie bij zichzelf teweeg te brengen. Hij wenst een roesmiddel. Precies omwille van de gevolgen van die roes, van dat gebruik, treedt de wetgever op en verbiedt hij dat. De wetgever weet ook dat een aantal mensen uit de behoeften van die man of vrouw profijt proberen te trekken door de handel in verdovende middelen. Dat is de reden.
Ik zal een tegenargument formuleren. Als uw woorden juist zijn, waarom staat zelfmoord dan niet in het Strafwetboek? Hulp bij zelfdoding staat ook nergens in het Strafwetboek.
Dat is mijns inziens een indicatie ten aanzien van uw argumentatie. Het gaat hier niet om iemand die occasioneel tot een verwonding of tot een overlijden komt, maar over iemand die op een bepaald ogenblik welbewust verklaart: dit is ongeneeslijk en onomkeerbaar. Geneesheren van onze fractie kunnen u dat beter uitleggen. Wanneer die persoon zich in een dergelijke situatie bevindt, gaat het niet om iemand die accidenteel de dood wenst, maar om iemand die het op dat ogenblik duidelijk wenst. Dat is het verschil met het voorbeeld dat u aanhaalt.
Waar ligt de verantwoordelijkheid van de gemeenschap en waar bevindt zich in deze tekst de correctie die op dat zelfbeschikkingsrecht wordt aangebracht? Precies in de ongeneeslijke situatie en in de reeks formaliteiten die naar voren worden gebracht, want anders zou men dat alles niet invoegen. Men doet het precies omdat men zegt: wij, die een zin hebben gegeven aan het leven, wij kunnen niet begrijpen dat u die zin niet inziet. Daarom stellen wij een aantal voorwaarden en zeggen wij dat het "persistent" moet zijn, dat het twee- of driemaal moet worden aangevraagd, dat er twee, drie geneesheren bij te pas komen, dat er een vertrouwenspersoon moet zijn, dat de mogelijkheid twee- of driemaal aan diezelfde persoon moet worden geschetst, zeggende dat de betrokkene wél nog in leven kan blijven, dat hij pijnstillers kan bekomen en dat via palliatieve zorg het leven nog gedurende een weliswaar kortere periode kan worden voortgezet. Dat is de verantwoordelijkheid die de gemeenschap op zich neemt. Het ultieme recht van het individu vervalt daardoor niet; het blijft bestaan. Indien het individu met volledige kennis van zaken zegt dat hij dat niet wenst, dan moet die wens worden geëerbiedigd.
Translated text
I would like to answer this question, Mr. Peterson. If a person, by not wearing the car belt, intends to mutilate himself, one can ask the question of the extent to which that obligation can indeed be imposed. This is not the intention of the legislator. Anyone who steps into a car takes a risk by participating in traffic. This person does not want to commit suicide. He wants to move with that car. In order to ensure that he can move safely with the car, we are working out a number of measures. I refer to wearing the belt, placing airbags in the car, the traffic code, speed limits, and so on. That is the reason.
The user of antioxidants does not intend to become addicted. He does not intend to bring a physical deficiency to himself. He wants a rooster. Precisely because of the effects of that rust, of that use, the legislator acts and prohibits it. The legislator also knows that a number of people try to profit from the needs of that man or woman by trafficking in narcotic drugs. That is the reason.
I will formulate a counter-argument. If your words are correct, why is suicide not included in the Criminal Code? Assistance in suicide is not included in the Criminal Code.
This is, in my opinion, an indication of your argument. It is not about someone who occasionally gets injured or dies, but about someone who at a given moment consciously declares: this is incurable and irreversible. Doctors from our group can explain this better. When that person is in such a situation, it is not someone who accidentally desires death, but someone who clearly desires it at that moment. That is the difference with the example you cite.
Where is the responsibility of the community, and where is the correction made to that right of self-determination in this text? Precisely in the incurable situation and in the series of formalities that are brought forward, for otherwise one would not insert all that. They do it precisely because they say: we, who have given a meaning to life, we cannot understand that you do not perceive that meaning. Therefore, we set a number of conditions and say that it must be "persistent", that it must be requested two or three times, that two or three doctors will be assisted, that there must be a trust person, that the possibility must be outlined two or three times to the same person, saying that the affected person can indeed still remain alive, that he can get painkillers and that through palliative care life can be continued for a much shorter period. This is the responsibility that the community takes on. Thus the ultimate right of the individual does not disappear; it persists. If the individual with full knowledge of matters says that he does not want it, then that desire must be respected.
#118
Official text
Op z'n minst blijkt uit uw uiteenzetting dat u, net als de anderen met een andere opvatting, eigenlijk niet volledig uitgaat van dat zelfbeschikkingsrecht. U zegt dat mensen wel een verklaring kunnen afleggen, maar dat we toch met z'n allen nog eens zullen nagaan of zij dat werkelijk hebben bedoeld.
Wat ons onderscheidt is dat de ene verder wil gaan dan de andere. Dat is respectabel, maar dat moet aan beide zijden van deze Kamer ook duidelijk zijn: het is precies daar dat onze wegen zich scheiden. In feite gaat het over de vraag hoe wordt bepaald dat wat iemand verklaart werkelijk is wat hij wil. Daar gaat het over.
Daarstraks werd - ongepast - schamper geopperd dat, wanneer iemand het verlangen uit voor een euthanasie, dat eigenlijk maar een hulpkreet is. Het zou even ongepast zijn als ik nu schamper zou doen over wat u zegt. Immers, beide stellingen liggen in feite veel dichter bij elkaar dan men wel wil aannemen. Alleen denk ik dat er een ander accent wordt gelegd, dat even waardevol is als wat u verdedigt. Het is belangrijk daarop te wijzen, omdat het ook aantoont dat wat wordt gezegd niet noodzakelijk is wat men meent. Ook in uw theorie wordt dat erkend.
Translated text
At least, it is evident from your explanation that you, like the others with a different view, actually do not fully rely on that right of self-determination. You say that people can make a statement, but that we will all check again if they really meant it.
What distinguishes us is that one wants to go further than the other. That is respectable, but it must also be clear on both sides of this Chamber: it is precisely there that our ways separate. In fact, it is about how it is determined that what a person explains is really what he wants. That is about it.
Thereafter, it was - inappropriate - shamper uppered that, when someone expresses the desire for euthanasia, that is actually just a cry for help. It would be just as inappropriate as if I were to shame over what you say now. After all, the two statements are actually much closer together than one wishes to assume. Only I think another accent is being placed, which is as valuable as what you defend. It is important to point out this, as it also shows that what is said is not necessarily what one means. This is also recognized in your theory.
#119
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik wens even op de redenering van collega Coveliers in te gaan, uitgaande van het zelfbeschikkingsrecht.
Wat kan er ingebracht worden tegen het argument dat onder meer door de Federatie Palliatieve Zorg wordt aangebracht, namelijk dat, om precies te peilen naar wat de patiënt eigenlijk wil, men oplegt dat er vooraf een palliatieve raadpleging is vanwege de arts aan wie het verzoek wordt gericht, met de bedoeling na te gaan of de patiënt levensbeëindiging wil dan wel een noodkreet slaakt, een vraag om hulp, een vraag om bijstand, een vraag om pijnbestrijding. Wat kan het bezwaar zijn tegen het feit dat, om zeker te zijn van de wil van de patiënt, er een voorafgaande palliatieve consultatie plaatsvindt? Ik denk dat de specialisten inzake palliatieve zorg zeer terecht de vraag stellen om al deze risico's uit te sluiten. Ze weten immers dat 99% van de vragen tot euthanasie in feite vragen zijn om bijstand en hulp.
Kunnen wij dan niet tot een akkoord komen vanuit de redenering dat wij in de voorafgaande, verplichte palliatieve consultatie door de behandelende arts voorzien? Ik zou de vraag ook willen stellen aan de minister van Volksgezondheid die ongetwijfeld verrijkende inzichten kan verschaffen over deze problematiek.
Translated text
Mr. Speaker, I would like to step into the reasoning of Mr. Coveliers, on the basis of the right of self-determination.
What can be brought against the argument put forward, among other things, by the Federation of Palliative Care, namely that, in order to evaluate exactly what the patient actually wants, it is imposed that there is a preliminary palliative consultation due to the doctor to whom the request is addressed, with the intention of verifying whether the patient wants life termination or slaughters an emergency cry, a request for help, a request for assistance, a question for pain control. What can be the objection to the fact that, in order to be sure of the will of the patient, a preliminary palliative consultation takes place? I think the specialists in palliative care rightly ask the question of excluding all these risks. After all, they know that 99% of questions about euthanasia are actually questions about help and help.
Can we not come to an agreement from the reasoning that we provide in the prior, mandatory palliative consultation by the treating physician? I would also like to ask the question to the Minister of Health who can undoubtedly provide enriching insights on this issue.
#120
Official text
De voorzitter van de commissie voor de Volksgezondheid, mevrouw Avontroodt, kreeg graag even het woord.
Translated text
The Chairman of the Committee on Public Health, Ms. Avontroodt, was pleased to have the word.
#121
Official text
Mijnheer de voorzitter, collega's, ik zou in verband met wat de heer Van Parys zegt toch een onderscheid willen maken. De belangrijkste reden voor de palliatieve filter — Ik steek niet onder stoelen of banken dat ik ook voorstander ben van het invoeren van de palliatieve filter - is niet om de wilsverklaring te beoordelen of om het verzoek van de patiënt te beoordelen, maar behelst de kwaliteit van de zorg, vertrekkend vanuit het recht van de patiënt op de beste zorg bij het levenseinde. Het gaat er niet om de vraag of het verzoek van de patiënt te beoordelen. Hiervoor zijn de palliatieve artsen zeer duidelijk geen vragende partij. Ik vind dat de visie van de palliatieve artsen zeer duidelijk in het debat naar voren moet worden gebracht: zij zijn geen vragende partij om enige inbreng te hebben of enig onderscheid te willen maken in het verzoek van de patiënt.
Translated text
I would like to make a distinction with regard to what Mr Van Parys says. The main reason for the palliative filter — I do not stand under chairs or benches that I am also in favor of the introduction of the palliative filter — is not to assess the declaration of will or to assess the patient’s request, but involves the quality of care, starting from the patient’s right to the best care at the end of life. It is not about whether or not to assess the patient’s request. For this, palliative doctors are very clearly not a requesting party. I think that the vision of the palliative physicians should be very clearly expressed in the debate: they are not asking party to have any contribution or want to make any distinction in the patient’s request.
#122
Official text
Mijnheer de voorzitter, collega's, misschien is het woord "beoordelen" slecht gekozen en zou men beter spreken over "beter inzicht krijgen in wat de patiënt wil". Vele collega's kennen gevallen in familie- en vriendenkring waaruit blijkt dat men dank zij de palliatieve zorg tot een zinvol en menswaardig levenseinde komt. Waarom zouden wij niet in de regelgeving de kans inbouwen om op deze wijze voor iedereen een menswaardig levenseinde te garanderen? Ik zou niet begrijpen waarom men dit niet zou aanvaarden.
Translated text
Mr. Speaker, colleagues, ⁇ the word “judging” is poorly chosen and it would be better to talk about “getting a better understanding of what the patient wants”. Many colleagues know of cases in family and friends that show that thanks to palliative care one comes to a meaningful and humane end of life. Why should we not incorporate in regulation the opportunity to guarantee a dignified end of life for all in this way? I would not understand why this would not be accepted.
#123
Official text
Mijnheer de voorzitter, collega's, gisteren hebben wij in De Standaard het artikel kunnen lezen van professor Distelmans en andere collega's over de palliatieve zorg. Eerlijk gezegd — u kent mijn standpunt terzake - denk ik dat men in dit land geen dokter meer kan vinden die niet weet wat palliatieve zorg is.
Translated text
Yesterday in De Standaard we were able to read the article of Professor Distelmans and other colleagues on palliative care. Honestly — you know my point of view on this matter — I think that in this country you can no longer find a doctor who does not know what palliative care is.
#124
Official text
(...)
Translated text
The [...]
#125
Official text
Sorry, u weet dat de meeste dokters bijscholing volgen. In bijna alle bijscholingscursussen heeft men het reeds gehad over palliatieve zorg en pijnbehandeling. Ik meen dat iedere huisarts die wordt geconfronteerd met een patiënt met dit probleem, dit ook bespreekt met die patiënt, zoniet schiet hij tekort. Als de huisarts er geen gevoel voor heeft, zult u met die palliatieve filter die u extra in de wettekst wilt inlassen ook niet verder komen. Wij hebben dat gezien met de pijnklinieken en wij zien dat ook met de palliatieve zorg. Vergeet niet dat de collega's die in deze sector bedrijvig zijn niet afkerig staan tegenover een beetje publiciteit voor hun eigen winkel. Excuseer mij voor de uitdrukking.
Translated text
Sorry, you know that most doctors follow up training. Almost all training courses have already talked about palliative care and pain treatment. I think that every general doctor who is faced with a patient with this problem also discusses this with that patient, otherwise he will fail. If the general doctor does not feel for it, you will not be able to go further with that palliative filter that you want to add in the legislative text. We have seen that with the pain clinics and we see that with the palliative care. Remember that the colleagues who are active in this sector are not averse to a little publicity for their own store. Sorry for the expression.
#126
Official text
Mijnheer de voorzitter, collega's, collega Valkeniers, ik verwonder mij ten zeerste over uw interventie. Wie de hoorzittingen in de Senaat en de weinige in de Kamer aandachtig heeft gevolgd, zal hebben onthouden dat een van de grote verzuchtingen van de mensen die in de palliatieve sector actief zijn, is dat onvoldoende aandacht wordt besteed bij de opleiding van artsen, paramedici en medici aan het palliatieve element. Een van de klassieke vragen van de mensen die in deze sector actief zijn is precies om bij de opleiding meer aandacht te schenken aan de palliatieve zorg, zodat men als arts met kennis van zaken de mensen niet meer voor een schijnkeuze moet stellen. Men moet bij de artsenopleiding iedere arts laten kennismaken met pallliatieve zorg. Dat is de echte discussie. Nu als arts zeggen dat iedere arts over voldoende kennis beschikt, is met de waarheid een loopje nemen.
Translated text
Mr. President, colleagues and colleagues, Mr. Valkeniers, I am deeply surprised by your intervention. Those who have closely followed the hearings in the Senate and the few in the Chamber will have remembered that one of the great suspicions of the people who are active in the palliative sector is that insufficient attention is paid to the training of doctors, paramedics and doctors on the palliative element. One of the classic questions of the people who are active in this sector is precisely to pay more attention to palliative care in the training, so that one as a doctor with knowledge of affairs no longer has to put people before a false choice. Every doctor should be introduced to palliative care. That is the real discussion. Now that doctors say that every doctor has sufficient knowledge, it is to walk with the truth.
#127
Official text
We zullen het horen van de heer Germeaux, die ook arts is.
Translated text
We will hear from Mr. Germeaux, who is also a doctor.
#128
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik wenste alleen een opmerking te maken over wat de heer Van Parys heeft gezegd. Ik wilde hem vragen of hij een terminale of niet-terminale patiënt het recht toekent de palliatieve zorg eventueel te weigeren. Mijnheer Van Parys, het is mijn persoonlijke ervaring dat palliatieve zorgen niet altijd het gunstige effect hebben dat u voorstelt. Houdt u er rekening mee dat men palliatieve zorgen ook moet kunnen weigeren?
Translated text
Mr. Speaker, I just wanted to comment on what Mr. Van Parys said. I wanted to ask him whether he gives a terminal or non-terminal patient the right to eventually refuse palliative care. Mr. Van Parys, it is my personal experience that palliative care does not always have the beneficial effect you suggest. Do you consider that one should also be able to refuse palliative care?
#129
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik wil eerst ingaan op wat collega Valkeniers heeft gezegd. In de loop van de bespreking hebben wij kennis gekregen van het standpunt van de Federatie Palliatieve Zorg, dat trouwens kan worden teruggevonden in verschillende publicaties. Collega Valkeniers, ik lees wat de Federatie daarover zegt: "Ook al zou de palliatieve deskundigheid van de gemiddelde arts sterk verbeteren, hij of zij zal nooit een specialist zijn inzake palliatieve zorg. De gemiddelde huisarts bijvoorbeeld begeleidt hooguit enkele malen per jaar een palliatieve patiënt: veel te weinig om een gedegen expertise op te bouwen. Wanneer een arts dan wordt geconfronteerd met iets zo delicaat, zo ingrijpend en zo onomkeerbaar als euthanasie, is en blijft het aangewezen dat hij een specialist raadpleegt, wat artsen dagelijks doen voor gezondheidsproblemen die vaak een stuk minder ernstig zijn". De tekst is ondertekend door dokter Distelmans van de Federatie Palliatieve Zorg.
Als reactie op collega Germeaux wil ik het volgende zeggen. Ik wil zijn vraag beantwoorden met een andere vraag: waar kan men iemand die zich in een crisissituatie bevindt, het recht ontzeggen om bijvoorbeeld via de palliatieve zorg tegemoet te komen aan het probleem waarmee hij wordt geconfronteerd — het lijden, de pijn en het gebrek aan omkadering? Dat is precies de strekking van het amendement, dat wij trouwens in de lijn van de stelling van de Federatie Palliatieve Zorg hebben ingediend. Als een patiënt zegt dat hij het niet meer ziet zitten en het niet meer aankan, gaan sommigen ervan uit dat dit een vraag om levensbeëindiging is. In feite zegt de patiënt: "Help mij. Ik kan niet meer vooruit". Waarom zou men een amendement weigeren waardoor in zo'n situatie die palliatieve zorg wordt aangeboden en waardoor op dat ogenblik de deskundigheid daaromtrent wordt ingebracht? In de vele gevallen die wij allen kennen, helpen wij op die manier de patiënt, niet door een leven te beëindigen, maar door hem of haar bijstand te verlenen, hetzij via de pijnbestrijding, hetzij via de begeleiding. Ik denk dat dit een veel positiever uitgangspunt is dan het uitgangspunt dat nu ten minste impliciet in het wetsontwerp kan worden teruggevonden.
Translated text
First, I would like to comment on what Mr. Valkeniers said. In the course of the discussion, we became aware of the position of the Federation of Palliative Care, which, by the way, can be found in various publications. Colleague Valkeniers, I read what the Federation says about this: “Even if the palliative expertise of the average physician would greatly improve, he or she will never be a specialist in palliative care. The average general practitioner, for example, accompanies a palliative patient a maximum of several times a year: much too little to build a solid expertise. When a doctor is confronted with something so delicate, so intrusive and so irreversible as euthanasia, it is and remains appropriate that he consults a specialist, what doctors do daily for health problems that are often much less serious. The text was signed by Dr. Distelmans of the Federation of Palliative Care. Their
As a response to colleague Germeaux, I would like to say the following. I would like to answer his question with another question: where can one deny a person in a crisis situation the right to address, for example, through palliative care, the problem he is facing — the suffering, the pain and the lack of framework? This is precisely the purpose of the amendment, which we have, by the way, submitted in line with the statement of the Federation of Palliative Care. When a patient says that he no longer sees it sitting and can no longer cope with it, some assume that this is a question of life termination. In fact, the patient says, “Help me. I can no longer move forward.” Why should one reject an amendment which in such a situation offers that palliative care and which at that moment introduces the expertise on it? In the many cases that we all know, we help the patient in this way, not by ending a life, but by providing him or her assistance, either through pain control or through guidance. I think this is a much more positive starting point than the starting point that can now be found at least implicitly in the draft law.
#130
Official text
Dit is een debat zoals ik het graag heb. Ik geef eerst het woord aan de heer Erdman en dan aan de heer Coveliers.
Translated text
This is a debate as I like it. I give the floor first to Mr. Erdman and then to Mr. Coveliers.
#131
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik wil niet vooruitlopen op mijn toespraak, want ik zou u dan straks vervelen door in herhaling te vallen.
Mijnheer Van Parys, ik wil u alleen het volgende vragen. Kunt u mij in de huidige tekst aanduiden waar er staat dat aan de patiënt het recht op informatie of mogelijke contacten ontzegd wordt?
Translated text
Mr. Speaker, I do not want to anticipate my speech, because I would later bored you by falling into repetition.
Mr. Van Parys, I just want to ask you the following question. Can you tell me in the current text where it says that the patient is denied the right to information or possible contacts?
#132
Official text
(...
Translated text
( ... ...
#133
Official text
Collega's, ik wil het woord terug aan de heer Coveliers geven. Mijnheer Van Parys en mijnheer Valkeniers, ik laat veel toe, maar u houdt straks ook nog uw redevoering. Laat de heer Coveliers zijn gedachtegang afronden.
Translated text
Ladies and gentlemen, I would like to give the word back to Mr Coveliers. Mr. Van Parys and Mr. Valkeniers, I allow much, but you will also hold your speech later. Let Mr. Coveliers conclude his discussion.
#134
Official text
Mijnheer Van Parys, u zult de gelegenheid nog krijgen om de heer Valkeniers te onderbreken. Zoals iedereen van onze fractie die dat wenst, zal hij namelijk zelf het woord voeren, waardoor vijf sprekers van onze fractie het woord zullen voeren, waaronder drie geneesheren en één economist.
Mijnheer Laeremans, het is namelijk essentieel aan onze gedachtegang dat wij vinden dat iedereen zijn mening daarover moet kunnen uiten. Wij accepteren — noteer dit - dat mensen met dezelfde maatschappelijke visie op die problematiek andere klemtonen leggen. Daarmee hebben wij geen enkel probleem, integendeel. Ik heb mij er al over verwonderd dat dit voor sommigen blijkbaar verbazing wekt.
Mijnheer de voorzitter, in artikel 3, §2, 1°, van de tekst staat letterlijk dat de arts onder meer de patiënt moet "inlichten over zijn gezondheidstoestand en zijn levensverwachting, met de patiënt overleg plegen over zijn verzoek tot euthanasie en de hem eventueel nog resterende therapeutische mogelijkheden...". Daaraan is via een amendement in de Senaat na lange discussie met onder meer de heer Distelmans — ik meen zelfs dat hij dat amendement voorstelde — de volgende regel toegevoegd: "... evenals die van de palliatieve zorg, en hun gevolgen bespreken".
Mijnheer Van Parys, waarom is die laatste regel eraan toegevoegd? Welnu, wij gaan er precies van uit dat iedere individuele persoon het recht heeft om euthanasie al dan niet te wensen, zoals collega Germeaux zegt. De arts moet aan de patiënt uitleggen dat het bestaat. De arts moet de resterende therapeutische mogelijkheden, evenals die van palliatieve zorg, bespreken en duidelijk uitleggen aan de patiënt. Het recht blijft echter bij de patiënt. Daarover verschillen wij inderdaad van mening. U vindt dat die mogelijkheden en palliatieve zorg aan de patiënt opgelegd moeten kunnen worden. Wij vinden van niet: iedereen moet daarin vrij zijn, moet de mogelijkheid aangereikt krijgen en hebben. Er moet dus voor gezorgd worden dat die palliatieve zorg bestaat, zowel intra muros als extra muros en wellicht nog het meest daarbuiten, maar de arts moet aan de patiënt de mogelijkheid geven. Dat is onze visie op de zelfbeschikking. Een aantal mensen wijken van die mening af. Dat is hun goed recht. Zij die dezelfde mening hebben, konden nu toevallig wel deze meerderheid vormen. Wij verdedigen dat ook. Ik heb er geen enkel probleem mee om dat te verdedigen. Mijnheer de voorzitter, ik zal niet nogmaals op alle details ingaan.
Translated text
Mr Van Parys, you will still have the opportunity to interrupt Mr Valkeniers. As any member of our group who wishes to do so, he will speak himself, with five speakers from our group speaking, including three doctors and one economist.
Mr. Laeremans, it is essential to our thinking that we believe that everyone should be able to express their opinion on this. We accept — note this — that people with the same social view put different emphasis on that problem. With this we have no problem, on the contrary. I have already been surprised that this seems to surprise some.
Mr. Speaker, in Article 3, §2, 1°, of the text, it is literally stated that the doctor must, among other things, "inform the patient about his state of health and his life expectancy, consult with the patient about his request for euthanasia and the therapeutic possibilities he may still have...". To that, through an amendment in the Senate, after a long discussion with, among others, Mr. Distelmans — I even think that he proposed that amendment — the following rule was added: "... as well as those of palliative care, and discuss their consequences.”
Mr. Van Parys, why is that last rule added to it? Well, we just assume that every individual has the right to wish for euthanasia or not, as colleague Germeaux says. The doctor should explain to the patient that it exists. The doctor should discuss the remaining therapeutic options, as well as those of palliative care, and clearly explain to the patient. However, the right remains with the patient. Indeed, we differ in opinion on this. You believe that these possibilities and palliative care should be imposed on the patient. We do not like it: everyone must be free in it, must be given and have the possibility. Therefore, it is necessary to ensure that this palliative care exists, both intra muros and extra muros and ⁇ the most out there, but the doctor must give the patient the possibility. This is our view of self-determination. Some people deviate from this opinion. That is their good right. Those who have the same opinion could now, by chance, form this majority. We defend that too. I have no problem in defending that. I will not go into all the details again.
#135
Official text
Mijnheer Coveliers, de heer Van Parys wenst u kort te onderbreken. Ik stel voor dat u daarna probeert af te ronden.
Translated text
Mr Coveliers, Mr Van Parys wishes to interrupt you briefly. I suggest that you try to finish afterwards.
#136
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik wil graag voortspreken, zoals ook mijn voorgangers rustig zijn voortgegaan. Ik laat mij niet opjagen.
Translated text
I would like to speak forward, as my predecessors have continued quietly. I do not let myself be chased.
#137
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik zal kort spreken, maar wij moeten het debat toch correct voeren. De tekst die in de Senaat is goedgekeurd, werd niet goedgekeurd ingevolge een amendement dat de goedkeuring wegdroeg van professor Distelmans. De heer Distelmans heeft ons een amendement bezorgd dat hierop neerkomt. Een verplichte voorafgaande palliatieve consultatie is nodig door de arts die het verzoek tot levensbeëindiging krijgt. De heer Distelmans heeft het dus over een verplichte voorafgaande palliatieve consultatie. Wij hebben dat amendement trouwens allen gekregen. Dat amendement stemt in geen enkele mate overeen met de tekst die door de Senaat werd overgezonden.
Translated text
Mr. Speaker, I will speak briefly, but we must conduct the debate correctly. The text approved in the Senate was not approved as a result of an amendment that removed the approval of Professor Distelmans. Mr Distelmans has submitted an amendment to this. A compulsory prior palliative consultation is required by the doctor receiving the request for life termination. Mr Distelmans therefore speaks of a mandatory prior palliative consultation. We have all received this amendment. That amendment is in no way consistent with the text transmitted by the Senate.
#138
Official text
Mijnheer Van Parys, toen de zaak in de Senaat werd besproken, was er herhaaldelijk overleg met een aantal groepen, en onder meer ook met professor Distelmans. Professor Distelmans heeft zich toen met deze tekst akkoord verklaard.
Translated text
Mr. Van Parys, when the matter was discussed in the Senate, there were repeated consultations with a number of groups, including Professor Distelmans. Professor Distelmans then agreed with this text.
#139
Official text
Mijnheer Coveliers, dat is formeel onjuist.
Translated text
Mr. Coveliers, that is formally wrong.
#140
Official text
Iedereen die deze discussies heeft meegemaakt, weet dat dit zo was.
Translated text
Everyone who has experienced these discussions knows that this was so.
#141
Official text
Wij hebben hier de tekst van het amendement die maandag in De Standaard is verschenen.
Translated text
Here is the text of the amendment that appeared on Monday in The Standard.
#142
Official text
Mijnheer Van Parys, laat mij uitspreken! CD&V heeft hier al drie uur gesproken. Nu is het mijn beurt.
Mijnheer Van Parys, ik ontzeg niemand het recht om een ander amendement in te dienen. Ik zeg wel dat de bespreking in de Senaat over deze tekst is gebeurd en dat de heer Distelmans daarover is geraadpleegd. Hij wist dit en hij heeft hierover geen enkele opmerking gemaakt. Het element van de palliatieve zorg is pas later in de tekst gekomen. Aanvankelijk stond dat er niet in. Aanvankelijk waren er twee teksten, één over euthanasie en één over palliatieve zorg. Omdat een aantal mensen vond dat de palliatieve zorg ook in de basistekst moest worden vermeld, is dit in het artikel ingevoegd. Dat is de historische gang van zaken. Er zijn gelukkig voldoende getuigen die deze discussie hebben meegemaakt.
Translated text
Mr Van Parys, let me speak! CD&V has been speaking here for three hours. Now it is my turn.
Mr. Van Parys, I deny anyone the right to submit another amendment. I say that the discussion in the Senate on this text has taken place and that Mr Distelmans has been consulted on this subject. He knew this and he did not comment on it. The element of palliative care came into the text only later. At first it was not in it. Initially, there were two texts, one about euthanasia and one about palliative care. Since a number of people found that palliative care should also be mentioned in the basic text, this has been inserted into the article. That is the historical course of affairs. Fortunately, there are enough witnesses who have experienced this discussion.
#143
Official text
Ik vind dat wij de discussie ten minste eerlijk moeten voeren.
Translated text
I think we should at least conduct the discussion honestly.
#144
Official text
Ik denk dat een discussie eerlijk voeren ook iets te maken heeft met de manier waarop men dat doet, met de tijd, enzovoort. Dat is niet gebeurd. Voor mij is er terzake geen probleem. Voor mij mag iedereen binnen de perken van deze wet doen wat hij wil. Niemand hoeft dit te doen. Dat is het verschil. Ik leg met deze wet niemand iets op. Ik leg alleen u op verdraagzaam te zijn en deze mogelijkheid aan anderen te geven. Dat is alles. Ik vraag alleen verdraagzaamheid tegenover de andersdenkenden.
(Applaus) Mijnheer de voorzitter, ik heb reeds herhaald waarom naar mijn aanvoelen het onderscheid tussen een terminale en een nietterminale patiënt niet opgaat. Dat had aanvankelijk bij de discussie iets te maken met de moeilijkheid om te bepalen wat het begrip inhoudt. Dat is in de loop van de discussie geëvolueerd naar de vraag die ik daarstraks wou formuleren: waarom moet men het recht van iemand om een bepaalde beslissing te nemen, laten afhangen van de al dan niet beperkte periode waarin hij zijn pijn mogelijkerwijs zal moeten doorstaan? Dat is de essentiële vraag. Waarom zou men iemand die ondraaglijke pijnen lijdt, wiens ziekte irreversibel is en waarvoor de geneeskunde geen mogelijkheden meer ziet, waaraan men alle therapeutische mogelijkheden heeft uitgelegd, waaraan men heeft uitgelegd wat de palliatieve zorg inhoudt, maar die ondanks dat alles nog uit dit leven wenst te stappen, dat weigeren louter omdat men niet kan bepalen binnen welke tijd men zal sterven? Dat is een appreciatie die aan niemand toekomt, alleen aan het individu zelf en niet aan derden.
Ik heb gelezen dat professor Nys zeer merkwaardige en behartenswaardige dingen over deze materie heeft gezegd en geschreven. Hij heeft gezegd dat de discussie niet ten einde is. Bij een vorige problematiek waarover in de Kamer werd gedebatteerd en die reeds in de vergeethoek is geraakt, met name de zwangerschapsafbrekingen, zei men dat er nog andere problemen dan deze op het ethische vlak zouden komen die wellicht veel moeilijker zouden zijn. Wij moeten dat herhalen. Er zijn inderdaad nog heel wat problemen. Kijk maar naar de werkzaamheden van de collega's in de Senaat waar men het heeft over de problematiek van de hele bio-ethiek, onder meer het klonen. Vroeg of laat zal daarover een ernstige discussie moeten worden gevoerd. Men moet daarbij de vraag stellen in hoeverre dat past in het zelfbeschikkingsrecht en niet indruist tegen het algemene, fundamentele belang van de individuele leden van de gemeenschap en de gemeenschap zelf. Ik ben ervan overtuigd dat die discussie nog lang zal voortduren.
Onder meer in de tekst van Vanneste en Adams heeft men mijns inziens terecht opgemerkt dat niet alle medisch handelen bij het levenseinde gereguleerd is. Dat klopt. Precies deze materie noodde volgens mij op dit ogenblik tot regulering. Andere materies, die deels onder de medische plichtenleer vallen en voorlopig weinig problemen opleveren, moeten wij inderdaad niet reguleren. Wij moeten enkel deze problematiek reguleren om uit die schijntoestand te raken. Collega Valkeniers zal u straks aantonen dat er een schijntoestand bestaat. Deze wetgeving is noodzakelijk om uit deze toestand te raken.
Ik weet dat er een pijnpunt bestaat over de grens tussen hulp bij zelfdoding en euthanasie. Hulp bij zelfdoding staat niet in het strafwetboek. Indien mogelijk meent men gemakshalve de artikelen uit het strafwetboek over de bijstand aan personen in nood te kunnen gebruiken. Ook daarover kan men eventueel een discussie voeren.
Ik kom terug op de vraag naar de sanctie, die mevrouw Schauvliege in haar lange betoog vermeldde. In een aantal krantenartikels — voor zover die een referentie zijn — stelde men dat iemand die een kleine fout begaat dezelfde sanctie oploopt als iemand die bewust tot doding overgaat. Precies deze optie is gevolgd. Er bestonden twee mogelijkheden. Men had eerst euthanasie in het strafwetboek kunnen zetten en vervolgens een rechtvaardigheidsgrond invoeren, waarbij men stelt dat euthanasie gerechtvaardigd is als men voldoet aan de hier vermelde zorgvuldigheidsvoorwaarden. Dat was een mogelijkheid.
Deze wet is de andere mogelijkheid. Men laat euthanasie buiten het strafrecht. In deze wet zegt men alleen dat dit ingrijpen, deze therapie getolereerd is in al deze omstandigheden. Ik opteer voor deze positieve optie. Ik sta er volledig achter. Dat betekent uiteraard niet dat iedereen die eraan meewerkt en een verkeerd blaadje invult, strafbaar is voor doodslag. Er zal nooit sprake zijn van moord, want daarvoor is het element voorbedachte rade nodig. Precies om deze reden moet de controlecommissie met een tweederde meerderheid oordelen, om het tweede luik van het evaluatieformulier na te kijken en eventueel te verwijzen naar het openbaar ministerie. Dat betekent niet dat het openbaar ministerie niet kan vervolgen. Het openbaar ministerie kan altijd vervolgen wanneer het meent dat er strafbare feiten zijn gepleegd. Het openbaar ministerie zal dan voor de rechtbank moeten uitleggen waarom men vervolgt, ondanks het feit dat de wet werd gevolgd. Gezien de wet werd gevolgd, zal de rechtbank dan normaliter vrijspreken. Er is dus geen noodzaak aan een zeer nauwkeurige omschrijving van sancties. Het is niet nodig om te zeggen dat iemand die één formulier niet invult die bepaalde boete krijgt en iemand die twee formulieren niet invult, die bepaalde boete. Dat is precies het voordeel van het buiten het strafrecht houden van deze materie.
Ik stel mij ook de vraag in hoeverre men de problematiek van de palliatieve zorg en deze problematiek niet zal moeten opnemen in de wetgeving op de patiëntenrechten. Daarover zal wellicht later nog worden gediscussieerd.
Er is het recente arrest van de beperkte kamer van het Europees Hof in Straatsburg. Er werd reeds naar verwezen. De kamer bestond uit 7 rechters. Er waren in deze zaak vier partijen, want er waren twee tussenkomende partijen, namelijk de Liga voor de Vrije Euthanasie en de Katholieke Bisschoppenconferentie. Normaliter kan men binnen de drie maanden een behandeling van dergelijke zaken voor de Grand Chamber, een kamer bestaande uit 17 magistraten, vragen. Reeds vaak is er naar mijn mening een wijziging in het standpunt gekomen.
Ik pleit er nochtans voor om met deze materie en de inhoud van het arrest rekening te houden, hoewel het niet rechtstreeks betrekking heeft op deze zaak. Het gaat over de vraag van de echtgenoot van iemand die in een terminale fase was — wat nu wel bewezen is —, in hoeverre de echtgenoot hulp bij zelfdoding mocht toepassen, rekening houdend met het feit dat dit in Groot-Brittannië strafbaar is. In ons land is dat niet strafbaar. De vergelijking gaat dus maar gedeeltelijk op. Het is echter belangrijk om onder meer ook de verschillende manier waarop ons Hof van Cassatie het artikel 2 heeft geïnterpreteerd toe te lichten. Ik herhaal dat ik hoop dat er binnenkort een veelomvattender uitspraak zal komen die door de hele "grand chamber" gedragen zou kunnen worden. Wij moeten daar rekening mee houden. Het ging met name om de vraag in hoeverre het recht op de dood aanwezig is. Het Hof heeft in deze duidelijk gezegd dat dit niet aanwezig is. Het gaat hier om recht op een kwaliteitsvol leven en de mogelijkheid om in de omstandigheden zoals wij ze in deze tekst inschrijven het recht op euthanasie te bekomen.
Mijnheer de voorzitter, de leden van onze fractie zullen in deze niet allemaal dezelfde stem uitbrengen. Ik heb u dat al gezegd en wij hebben dat trouwens besproken in onze fractievergaderingen. Het grootste gedeelte van onze fractie meent dat het zelfbeschikkingsrecht leidt tot de mogelijkheid van euthanasie zoals die ingeschreven is in deze tekst. Enkele collega's vinden dat er opmerkingen te maken zijn over deze tekst. Die opmerkingen nopen hen ertoe zich bij de stemming te onthouden. Ik herhaal dat dit hun goed recht is. Zowel zij die menen dat zij deze tekst moeten steunen als zij die menen dat zij zich moeten onthouden zullen zich tijdens dit debat uitspreken en meedelen waarom zij — vertrekkend vanuit dezelfde principes — tot deze beslissing komen.
Ik zou nog willen zeggen dat deze problematiek reeds zeer oud is. Seneca, de oude wijsgeer, heeft geschreven: "Als de ouderdom ooit mijn verstand aftakelt, als hij mij niet echt meer laat leven maar enkel nog bestaan, dan zal ik mij haasten om deze vernielde en vernielende woning te verlaten". U ziet, over het levenseinde en de manier waarop is door de eeuwen heen gediscussieerd. Ik hoop dat wij er nu toe bijdragen om dit levenseinde voor heel wat burgers gelukkiger te maken.
Translated text
I think that conducting an honest discussion also has something to do with the way one does it, with time, and so on. That has not happened. For me there is no problem in this regard. Everyone can, within the limits of this law, do what they want. No one has to do this. That is the difference. I do not impose anything on anyone with this law. I only ask you to be tolerant and give this opportunity to others. That is all. I only ask for tolerance towards those who think differently.
(Applause) Mr. Speaker, I have already repeated why, in my opinion, there is no distinction between a terminal patient and a non-terminal patient. This had initially to do with the difficulty of determining what the concept meant. That has evolved in the course of the discussion to the question I would subsequently formulate: why should one have the right of someone to make a certain decision depended on the whether or not limited period in which he will possibly have to endure his pain? That is the essential question. Why should one who suffers unbearable pain, whose illness is irreversible and for whom medicine no longer sees possibilities, to whom all therapeutic possibilities have been explained, to whom what palliative care means has been explained, but who, despite that everything still wants to leave this life, refuse to do so merely because one cannot determine at what time one will die? That is an appreciation that belongs to no one, only to the individual himself and not to third parties.
I have read that Professor Nys has said and written very strange and careful things about this matter. He said the discussion is not over. In a previous issue discussed in the Chamber and already forgotten, in particular the abortion, it was said that there would be other issues on the ethical level than these, which might be much more difficult. We must repeat this. Indeed, there are still many problems. Just look at the work of the colleagues in the Senate where they talk about the problem of the whole bioethics, including cloning. Sooner or later there will have to be a serious discussion about this. The question must be asked in how much this fits into the right of self-determination and does not contradict the general, fundamental interest of the individual members of the community and of the community itself. I am confident that this discussion will continue for a long time.
Among other things, in the text of Vanneste and Adams, one has, in my opinion, rightly noted that not all medical actions at the end of life are regulated. That is correct. It is precisely this matter that, in my opinion, required regulation at this time. Other subjects, which fall partly under the doctrine of medical obligations and presently cause little problems, we should indeed not regulate. We only need to regulate this problem in order to get out of that apparent state. Colleague Valkeniers will later prove to you that there is a state of appearance. This legislation is necessary to get out of this situation.
I know that there is a pain point across the boundary between aid in suicide and euthanasia. Assistance in suicide is not included in the Criminal Code. If possible, the articles of the Criminal Code on assistance to persons in need may be used for convenience. There may also be a discussion about this.
I return to the question of the sanction, which Ms. Schauvliege mentioned in her long speech. In a number of newspaper articles — insofar as they are a reference — it was stated that someone who commits a small mistake is subject to the same punishment as someone who deliberately goes to killing. This option was followed. There were two possibilities. Euthanasia could first be included in the Criminal Code and then introduced a justice basis, stating that euthanasia is justified if one fulfils the conditions of due diligence set out here. That was a possibility.
This law is the other possibility. Euthanasia is excluded from criminal law. This law only says that this intervention, this therapy is tolerated in all these circumstances. I opt for this positive option. I fully support it. This, of course, does not mean that anyone who cooperates with it and fills a wrong sheet is punishable for murder. There will never be murder, for it requires the element of premeditated counsel. It is precisely for this reason that the control committee must judge with a two-thirds majority, to examine the second section of the evaluation form and, if necessary, refer to the prosecutor. This does not mean that the prosecutor cannot prosecute. The public prosecutor can always prosecute if it considers that criminal offences have been committed. The public prosecutor will then have to explain to the court why a prosecution is being prosecuted, despite the fact that the law has been followed. Since the law was followed, the court will then normally acquire. Therefore, there is no need for a very precise description of sanctions. There is no need to say that someone who does not fill out one form receives a certain penalty and someone who does not fill out two forms receives a certain penalty. That is precisely the advantage of keeping this matter out of criminal law.
I also wonder to what extent the problem of palliative care and this problem should not be included in the legislation on the rights of patients. This may be discussed later.
There is the recent judgment of the limited chamber of the European Court of Justice in Strasbourg. It has already been mentioned. The Chamber consisted of seven judges. There were four parties in this case, because there were two intermediaries, namely the League for Free Euthanasia and the Catholic Bishops Conference. Normally, such cases can be requested within three months before the Grand Chamber, a chamber consisting of 17 magistrates. Many times, I think, there has been a change in the position.
However, I advocate that this matter and the content of the judgment be taken into account, although it does not directly relate to this case. It is about the question of the spouse of someone who was in a terminal phase — which has now been proven — to the extent to which the spouse was allowed to use assistance in suicide, taking into account the fact that this is criminal in Great Britain. This is not criminal in our country. The comparison is only partially done. However, it is important to clarify, among other things, the different ways in which our Court of Cassation interpreted Article 2. I repeat that I hope that soon there will be a much more comprehensive sentence that could be carried by the whole "grand chamber". We must take this into account. In particular, it was a question of the extent to which the right to death exists. The Court has clearly stated that this is not present. This is about the right to a quality life and the possibility to obtain the right to euthanasia in the circumstances as we include them in this text.
The members of our group will not all cast the same vote. I have already said this to you and we have also discussed this in our group meetings. The majority of our group is of the opinion that the right of self-determination leads to the possibility of euthanasia as recorded in this text. Some colleagues think there are comments to be made about this text. These comments urge them to abstain in the vote. I repeat that this is their right. Both those who feel they should support this text and those who feel they should abstain will speak during this debate and explain why they come to this decision, based on the same principles.
I would like to say that this problem is already very old. Seneca, the ancient philosopher, wrote: “If old age ever removes my mind, if it does not really let me live anymore, but only exist, then I will hurry to leave this destroyed and destroying home.” You see, about the end of life and the way it has been discussed through the centuries. I hope that we will now contribute to making this end of life happier for many citizens.
#145
Official text
02 Communication du président 02 Mededeling van de voorzitter
Translated text
02 Communication du président 02 Communication of the President
#146
Official text
Chers collègues, M. Jean-Jacques Viseur a déposé, conformément à l'article 57 du Règlement, une proposition de résolution soulevant un conflit d'intérêts en matière de répartition de compétences pour déclarer obligatoires les conventions collectives de travail (CCT) conclues dans des matières de compétence régionale ou communautaire.
Elle est renvoyée en commission de Révision de la Constitution et des Réformes des institutions.
Translated text
Dear colleagues, Mr. Jean-Jacques Viseur has submitted, in accordance with Article 57 of the Rules of Procedure, a proposal for a resolution raising a conflict of interest in matters of competence distribution in order to declare mandatory collective labour agreements (CCTs) concluded in matters of regional or Community competence.
He was appointed to the Commission for the Revision of the Constitution and the Reform of the Institutions.
#147
Official text
Monsieur le président, madame la ministre, chers collègues, le dossier de l'euthanasie a déjà été débattu de manière approfondie au sein de l'assemblée sénatoriale. La Chambre n'hérite pas aujourd'hui d'un dossier vierge. Des propositions de loi sur l'euthanasie existent en effet depuis de très nombreuses années dans ces assemblées. En tout cas, depuis 1984, une série de propositions se sont succédé sur le même sujet. Je ne vais pas les énumérer ici.
D'aucuns ont pourtant affirmé que cette problématique était envisagée dans la précipitation par la majorité. On a souvent voulu faire de ce débat un thème majorité/opposition. Il n'en est rien à mes yeux. D'ailleurs, même au sein de mon groupe, les votes à ce sujet seront divers.
Cette question éthique sur la fin de vie réclamait depuis de nombreuses années un débat ouvert et une réflexion approfondie. II faut dire que ce débat avait en quelque sorte été confisqué par les gouvernements successifs pendant un certain nombre d'années. Dans leurs différentes déclarations gouvernementales, ils considéraient que le débat ne pouvait pas être initié par le parlement mais était une affaire de gouvernement. Ce gouvernement a considéré au contraire depuis 1999, que notre parlement, notre Chambre et le Sénat, pouvait initier le débat en la matière. Il est heureux qu'on ait permis à nos assemblées législatives d'approfondir le débat sur cette question. La nécessité de ce débat ne procède pas, à mon avis, d'une quelconque fixation de certains parlementaires. Je voudrais rappeler qu'elle découle d'un réel intérêt dans la population. Plusieurs enquêtes ont été menées sur ce sujet, notamment une enquête parue en mars 2001 dans "La Libre Belgique" montrant que trois quarts des personnes interrogées étaient favorables à une législation en la matière. Je rappelle aussi qu'une autre enquête menée dans le corps médical a montré une proportion sensiblement identique.
La liberté ayant ainsi été rendue à nos assemblées législatives de débattre de ces questions, le Sénat n'a pas raté l'opportunité qui lui était offerte d'organiser en son sein un débat approfondi, sur la base de textes dont certains avaient été déposés cinq ans auparavant.
D'aucuns prétendent que le débat a été trop rapidement mené et que la réflexion a été superficielle. Je tiens à rappeler le nombre important de réunions de commission au Sénat sur la question: 88 réunions de commission, 250 heures de travail, 687 amendements déposés et examinés au Sénat. On a même dit à un certain moment qu'il aurait mieux valu établir la liste des gens à ne pas auditionner plutôt que ceux qu'il fallait auditionner car elle aurait été plus courte. J'ajoute qu'il y a eu 44 auditions au Sénat sur la question. Dès lors, on ne peut nier que le débat a été mené en profondeur et a permis un échange de vues constructif entre des experts — mais je mets ce mot entre guillemets quand il s'agit du problème de l'euthanasie — et les parlementaires.
Ces auditions ont permis d'aborder la problématique de l'euthanasie sous divers angles.
Translated text
Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker. The House does not inherit a virgin file today. Proposals for euthanasia laws have existed in these assemblies for many years. In any case, since 1984, a series of proposals have succeeded on the same subject. I will not list them here.
Some have, however, stated that this problem was considered in the precipitation by the majority. We have often wanted to make this debate a majority/opposition topic. It is nothing in my view. Even within my group, the votes on this subject will be different.
This ethical question about the end of life has demanded for many years an open debate and a thorough reflection. It must be said that this debate was somehow confiscated by successive governments for a number of years. In their various government statements, they considered that the debate could not be initiated by parliament but was a government affair. This government, on the contrary, has considered since 1999 that our parliament, our House and the Senate, could initiate the debate on the matter. We are pleased that our legislative assemblies have been allowed to deepen the debate on this issue. The necessity of this debate does not, in my opinion, proceed from any fixation by some parliamentarians. I would like to remind you that it comes from a real interest in the public. Several surveys have been conducted on this subject, including a survey published in March 2001 in "La Libre Belgique" showing that three-quarters of respondents were in favor of legislation on the subject. I also recall that another survey conducted in the medical body showed a significantly identical proportion.
Having thus given our legislative assemblies the freedom to debate these issues, the Senate did not miss the opportunity offered to organize within it an in-depth debate, on the basis of texts, some of which had been deposited five years earlier.
Some argue that the debate was conducted too quickly and that the reflection was superficial. I would like to recall the significant number of committee meetings in the Senate on the subject: 88 committee meetings, 250 working hours, 687 amendments submitted and examined in the Senate. It was even said at some point that it would have been better to make a list of people not to audition rather than those to audition because it would have been shorter. There were 44 hearings in the Senate on the issue. Therefore, it cannot be denied that the debate was conducted in depth and enabled a constructive exchange of views between experts — but I put this word between guillemets when it comes to the problem of euthanasia — and parliamentarians.
These hearings allowed to address the problem of euthanasia from various angles.
#148
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik wil de heer Bacquelaine niet tegenspreken als hij de statistische gegevens meedeelt over het aantal uren, amendementen, dagen en hoorzittingen. Ik wil hem er wel op wijzen dat wij vanuit de oppositie hebben geprobeerd het debat op een open manier te voeren. Mijnheer Bacquelaine, wij werden in de commissie voor de Justitie van de Kamer bij uw eerste betoog geconfronteerd met het statement dat men er niet moest op rekenen dat er ook maar een amendement zou worden goedgekeurd. U bent dan ook een beetje moeilijk geplaatst om hier te zeggen dat er een open en eerlijk debat is geweest. Er is een lang en uitvoerig debat geweest maar u hebt in elk geval duidelijk gemaakt dat er geen amendementen zouden worden goedgekeurd. Dit heeft ons bijzonder verwonderd van iemand die bekend staat als uitermate verdraagzaam en die behoort tot een groep die open staat voor discussie. Wij betreuren dit nog altijd en ik wou u dit toch even zeggen. U wekt de indruk alsof u open stond voor alle elementen.
Translated text
Mr. Speaker, I do not want to contradict Mr. Bacquelaine when he communicates the statistical data on the number of hours, amendments, days and hearings. I would like to point out to him that we from the opposition have tried to conduct the debate in an open way. Mr. Bacquelaine, in your first speech in the House Justice Committee, we were confronted with the statement that no amendment should be expected to be approved. You are therefore a little difficult to put here to say that there has been an open and honest debate. There has been a long and extensive debate, but in any case you have made clear that no amendments would be adopted. This has ⁇ surprised us at someone who is known to be extremely tolerant and who belongs to a group that is open to discussion. We still regret this and I would like to say this to you. You give the impression of being open to all elements.
#149
Official text
Monsieur le président, pour ma part, je ne pense pas avoir jamais dit qu'il était impossible d'examiner quelque amendement que ce soit. J'ai dit que notre groupe ne déposerait pas d'amendement sur le sujet. C'est vrai, nous n'avons pas déposé d'amendement sur le sujet. Je reprendrai une phrase d'un ancien prix Nobel de médecine, le professeur Albert Claude, qui disait très justement: "Si vous voulez empêcher un dossier d'aboutir, exigez qu'il soit parfait". On pourrait appliquer cette phrase à tous les dossiers et à toutes les matières. Lorsqu'on exige qu'un dossier soit parfait, comme la perfection n'existe évidemment pas, on empêche toute avancée dans la matière concernée.
Je voudrais rappeler que les auditions dont nous avons pu prendre connaissance ont abordé l'ensemble de la problématique sous divers angles. Certaines se situaient souvent dans une approche philosophique, d'autres s'interrogeaient sur des éléments beaucoup plus techniques, M. Arens en a parlé tout à l'heure, notamment sur la notion de phase terminale et des essais éventuels d'une définition de ce concept. Je pense que cette notion, pour la plupart des médecins, est difficile à cerner: quelques jours, quelques semaines, quelques mois, quelques années... Comment avoir la certitude, sur le plan médical, de ne pas se tromper dans la définition de la phase terminale? J'y reviendrai au cours de mon exposé. Ces auditions ont eu le mérite d'exister et chacun d'entre nous a pu en prendre connaissance en lisant le volumineux rapport qui nous a été transmis par le Sénat. Je crois que ce travail était intéressant, fécond, nécessaire, qu'il a constitué sans aucun doute une source de recherche, d'analyse et de réflexion. Ces auditions devaient être considérées, pour nos propres travaux, comme un fait positif et acquis. Il ne convenait pas de répéter cet exercice au sein de la commission de la Justice de la Chambre des Représentants. Je répète donc que les dossiers qui nous ont été soumis n'étaient pas vierges et que le travail avait déjà été largement entamé dans notre assemblée sénatoriale qui se veut, vous le savez, une chambre de réflexion.
Le présent projet de loi traduit effectivement une volonté d'établir une liberté fondamentale manquante. Il s'agit bien d'une liberté dont nous parlons aujourd'hui et c'est la volonté de conquérir une nouvelle liberté qui est en fait au centre de la réflexion à la base du débat sur l'euthanasie. Cette liberté concerne celle qui consiste à choisir les voies de sa propre mort.
A l'heure actuelle, dans les débats de société que nous connaissons, il faut bien avouer qu'on invoque à diverses reprises la nécessité de défendre les libertés et les droits dans toute une série de matières. On réclame en permanence toute une série de droits. Il nous revient, c'est vrai, en tant que législateur, de faire en sorte que nous prenions position sur cette demande permanente de droits et de libertés. Ces droits et libertés concernent parfois, il faut bien le dire, des aspects strictement matériels ou prennent parfois même, par rapport à leur objet, une ampleur démesurée. Nous travaillons à cela car notre rôle consiste précisément à légiférer pour donner aux citoyens la possibilité de jouir d'un maximum de libertés et de droits, étant bien entendu que ces droits et libertés n'empiètent pas sur la liberté d'autrui. La revendication de droits nouveaux est vraiment incessante dans toutes les composantes de notre société et parfois même, à défaut d'y associer certains devoirs, ces droits s'expriment au détriment d'autrui et d'une certaine partie de la société. Les parlementaires que nous sommes ne cessent de s'interroger ou d'interpeller le gouvernement sur le respect des droits des personnes sur les plans individuel, social, environnemental et dans toutes les matières. Nous demandons que chacun ait plus de droits.
Pourtant, il faut bien le dire, c'est au moment où ces droits et libertés concernent les sphères les plus intimes, les plus privées de la vie des individus, c'est au moment où ces droits et libertés concernent les comportements les plus personnels, où ils ont le moins d'incidence, dirais-je, sur l'ordre public et sur les droits d'autrui, c'est à ce moment qu'apparaissent souvent les plus grandes réticences et les plus grandes frilosités. Il s'agit bien, à mon sens, d'un paradoxe qui traduit, sans doute, une appréciation variable voire contradictoire du rôle de la loi et de ses rapports avec la morale et l'éthique.
Notre Code civil, je le rappelle, est basé sur ces notions de liberté et de responsabilité qui doivent nous guider dans nos actes. Notre Code civil indique la corrélation entre le libre-arbitre et la mise en oeuvre de notre responsabilité par rapport à l'exercice de notre liberté.
Et tout fait quelconque de l'homme — c'est l'article 1382 — qui cause à autrui un dommage oblige celui, par la faute duquel il est arrivé, à le réparer.
En fait, le projet de loi qui nous est soumis aujourd'hui, nous propose d'ajouter une liberté fondamentale. Fondamentale car elle concerne la vie et la mort. Ce projet de loi a donc le mérite d'intégrer une nouvelle liberté dans notre patrimoine sociétal. Cette liberté, c'est celle qui concerne la possibilité de décider pour chacun d'entre nous, qu'à un certain moment, il juge en conscience qu'il ne veut plus vivre dans les conditions de vie qui sont les siennes. Il s'agit donc d'une liberté qui concerne plus que toutes autres la personne elle-même et qui n'induit aucun effet direct ou indirect sur les droits et libertés d'autrui, donc qui ne génère aucun dommage à autrui. Ce projet concerne donc l'individu dans ce qu'il a de plus important pour lui, c'est-à-dire sa vie et la façon dont il souhaite y mettre fin à un certain moment s'il juge que cette vie n'est plus supportable.
Ce projet de loi comble donc un manque de liberté. Il rajoute une liberté fondamentale essentielle. C'est pour cette raison que le projet s'inscrit dans un engagement qui est libéral suivant ma perception des rapports entre l'individu et la société ainsi que du rôle de la loi dans une société libérale de liberté et de tolérance.
Comme je l'ai dit en commission de la Justice, même si cela a pu heurter certains, dans le domaine de l'éthique, la possibilité ou la nécessité du consensus constitue une question récurrente. Est-il possible de dégager une position consensuelle sur le thème de l'euthanasie? L'euthanasie peut-elle, dans une société pluraliste, faire l'objet d'une appréciation homogène? Ou peut-on tous considérer de la même façon la liberté de choisir de mourir? Franchement, je ne le pense pas! Il n'y a pas en cette matière de consensus qui soit possible, ni même nécessaire ou souhaitable. Il est sain, au contraire, que dans une société de liberté et de tolérance, chacun puisse juger différemment et personnellement de l'exercice de son libre arbitre, de son droit de choisir ou de décider.
La position de chacun en matière d'euthanasie est intimement liée à la conception même que chacun a de sa propre vie.
A cet égard, on peut identifier deux conceptions fondamentalement différentes, conceptions du degré d'autonomie que l'on peut s'accorder par rapport à la société ou à une autorité morale supérieure.
Les uns considéreront que la vie appartient en propre à la personne. Ils pensent qu'ils peuvent choisir librement de ne pas prolonger leur existence en cas de maladie incurable engendrant une souffrance ou une détresse qu'ils sont les seuls à pouvoir juger comme insupportables.
Les autres, au contraire, considèrent qu'ils ne disposent pas de leur propre vie, que les tenants de cette conception estiment que l'autonomie de la personne se heurte à une ou plusieurs transcendances. Il s'agit là, selon moi, d'une position éminemment respectable. Il peut s'agir d'une transcendance surnaturelle comme dans la plupart des religions: le libre arbitre de l'individu doit s'effacer devant une volonté supérieure. Il peut aussi s'agir d'une transcendance sociale que l'on perçoit dans certaines doctrines politiques où le corps social ou la collectivité peut restreindre la liberté de l'individu même si son exercice n'induit aucun dommage pour autrui. Ces deux transcendances procèdent en quelque sorte d'une acceptation d'un argument d'autorité. Sur ces deux conceptions, il n'y a à mon sens pas de consensus possible. On défend telle conception ou telle autre.
Il n'y a pas de troisième voie en cette matière.
Après la quarantaine d'auditions organisées par les commissions réunies de la Justice et des Affaires sociales du Sénat, après les débats qui se sont déroulés en séance plénière du Sénat et après les discussions qui ont été menées dans nos commissions de la Justice et de la Santé publique, le fossé demeure. Cela n'a rien d'étonnant dans la mesure où nous discutons d'une question qui relève de la conception que chacun a de sa propre vie et du degré d'autonomie qu'il s'accorde par rapport à la société ou par rapport à un principe créateur.
Le moment est donc venu, chers collègues, de décider, de trancher, non pas en considérant que l'une des deux conceptions est supérieure à l'autre car il ne s'agit évidemment pas de cela. Pour ma part, il faut permettre à chacun de suivre sa propre conception et d'y rester fidèle.
Durant les débats en commission, d'aucuns ont affirmé que la conception du libre arbitre s'adressait à une élite de la société. On l'a entendu rappelé aujourd'hui par M. Arens. Je veux m'insurger contre cette position. Seuls ceux qui disposeraient de moyens financiers ou intellectuels pourraient accéder à la connaissance, au savoir, inévitablement au pouvoir ou à la liberté que ce dernier procure; cette affirmation, est à mon sens, tout à fait péremptoire et frise ce que j'appellerais un élitisme tout à fait primaire. Dans cette position, seules les élites de notre société seraient douées de libre arbitre. Je ne peux évidemment pas être d'accord avec cette position. Le libre arbitre est disponible pour tout qui veut l'exercer. Cette conception tient plus d'un positivisme dirigiste, déterministe digne du XIX ème siècle que d'une analyse adaptée à notre temps.
Si la loi interdit toute forme d'euthanasie, elle ne limite évidemment en rien la liberté de ceux qui, par conviction, n'envisagent pas d'y avoir recours. Je répète. Si nous gardons une loi qui interdit toute forme d'euthanasie, on ne limite en rien la liberté de ceux qui ne veulent pas en entendre parler; par contre, on entrave l'exercice du libre arbitre de ceux qui, en toute immanence, estiment pouvoir disposer de leur propre vie.
Translated text
Mr. Speaker, for my part, I don’t think I ever said that it was impossible to consider any amendment. I said that our group would not submit an amendment on the subject. We have not submitted an amendment on the subject. Albert Claude, a former Nobel Prize winner in medicine, once said: “If you want to prevent a case from succeeding, demand that it be perfect.” This phrase could be applied to all files and all subjects. When one demands that a file be perfect, as perfection obviously does not exist, one prevents any advancement in the matter concerned.
I would like to remind you that the hearings that we have been able to get acquainted with have addressed the whole problem from various angles. Some were often in a philosophical approach, others questioned about much more technical elements. Arens spoke about it recently, in particular about the concept of terminal phase and possible trials of a definition of this concept. I think this notion, for most doctors, is difficult to understand: a few days, a few weeks, a few months, a few years... How can you be sure, from a medical point of view, that you are not mistaken in defining the terminal phase? I will return to this during my presentation. These hearings had the merit of existing and each of us was able to get to know them by reading the voluminous report that was transmitted to us by the Senate. I believe that this work was interesting, fruitful, necessary, that it was undoubtedly a source of research, analysis and reflection. These hearings should be considered, for our own work, as a positive and acquired fact. It was not appropriate to repeat this exercise within the Justice Committee of the House of Representatives. I repeat, therefore, that the files that were submitted to us were not virgin and that the work had already been largely started in our Senate Assembly, which is, you know, a Chamber of Reflection.
The present bill effectively reflects a desire to establish a missing fundamental freedom. It is indeed a freedom we are talking about today and it is the will to conquer a new freedom that is in fact at the center of the reflection at the base of the debate on euthanasia. This freedom concerns that which consists in choosing the ways of one’s own death.
At present, in the social debates we know, it must be admitted that the need to defend freedoms and rights in a whole series of subjects is repeatedly invoked. A whole series of rights are constantly claimed. It is up to us, it is true, as legislators, to make sure that we take a position on this permanent demand for rights and freedoms. These rights and freedoms sometimes concern, it must be said, strictly material aspects or sometimes even take, in relation to their object, a disproportionate scale. We work on this because our role is precisely to legislate to give citizens the opportunity to enjoy the maximum of freedoms and rights, being of course that these rights and freedoms do not impair the freedom of others. The claim for new rights is indeed incessant in all the components of our society, and sometimes, even if certain duties are not associated with them, these rights express themselves at the expense of others and of a certain part of society. Parliamentarians like us do not cease to question or question the government about the respect for the rights of individuals on the individual, social, environmental and in all matters. We want everyone to have more rights.
Nevertheless, it must be said, it is at the time when these rights and freedoms concern the most intimate, the most private spheres of the life of individuals, it is at the time when these rights and freedoms concern the most personal behaviors, where they have the least impact, I would say, on public order and on the rights of others, it is at that time that often appear the greatest reluctance and the greatest frilosity. It is, in my opinion, a paradox that probably translates a variable or even contradictory appreciation of the role of law and its relations with morality and ethics.
Our Civil Code, I recall, is based on those notions of freedom and responsibility that should guide us in our actions. Our Civil Code indicates the correlation between free will and the implementation of our responsibility in relation to the exercise of our freedom.
And every act whatsoever of man — it is article 1382 — which causes harm to another obliges the one, by whose fault it happened, to repair it.
In fact, the bill that is presented to us today proposes to add a fundamental freedom. It is important because it relates to life and death. This bill therefore has the merit of integrating a new freedom into our social heritage. This freedom is that which concerns the possibility of deciding for each of us, that at a certain moment, he judges in conscience that he no longer wants to live in the conditions of life that are his own. It is, therefore, a freedom which concerns the person itself more than all others and which does not induce any direct or indirect effect on the rights and freedoms of others, and therefore does not cause any harm to others. This project therefore concerns the individual in what he has most important to him, that is, his life and the way he wishes to end it at a certain moment if he judges that life is no longer tolerable.
This bill fills a lack of freedom. It adds an essential fundamental freedom. It is for this reason that the project is part of a commitment that is liberal according to my perception of the relationship between the individual and society as well as the role of law in a liberal society of freedom and tolerance.
As I said in the Justice Committee, even though this may have hit some, in the field of ethics, the possibility or necessity of consensus constitutes a recurring question. Can there be a consensus on the issue of euthanasia? Can euthanasia, in a pluralist society, be the subject of a homogeneous assessment? Or can we all consider the freedom to choose to die in the same way? Honestly, I do not think so! There is no consensus in this matter that is possible, nor even necessary or desirable. It is healthy, on the contrary, that in a society of freedom and tolerance, everyone may judge differently and personally of the exercise of his free will, of his right to choose or to decide.
Everyone’s position on euthanasia is closely linked to the very conception that everyone has of their own life. by
In this regard, we can identify two fundamentally different conceptions, conceptions of the degree of autonomy that can be agreed upon in relation to society or to a higher moral authority.
Some will consider that life belongs in itself to the person. They believe that they can freely choose not to prolong their existence in case of incurable illness generating suffering or distress that they alone can judge as unbearable.
Others, on the contrary, consider that they do not have their own life, that the supporters of this conception believe that the autonomy of the person collides with one or more transcendents. This is, in my view, an eminently respectable position. It may be a supernatural transcendence as in most religions: the free will of the individual must be erased before a higher will. It can also be a social transcendence perceived in certain political doctrines where the social body or the collective may restrict the freedom of the individual even if its exercise does not induce any harm to others. These two transcendents proceed in some way from an acceptance of an argument of authority. On these two concepts, there is no consensus possible. We are defending this or that concept. by
There is no third way in this regard.
After the forty hearings organized by the Senate Justice and Social Affairs committees, after the debates that took place in the Senate plenary session and after the discussions that were conducted in our Justice and Public Health committees, the gap remains. This is not surprising in so far as we are discussing a question that falls within the conception that each has of his own life and the degree of autonomy that he grants himself in relation to society or in relation to a creative principle.
The time has therefore come, dear colleagues, to decide, to decide, not by considering that one of the two conceptions is superior to the other because it is obviously not about that. For my part, it is necessary to allow everyone to follow their own conception and to remain faithful to it.
During committee debates, some claimed that the concept of free will was addressed to an elite of society. This was ⁇ today by Mr. by Arens. I want to oppose this position. Only those who would have financial or intellectual means would have access to knowledge, to knowledge, inevitably to the power or to the freedom that this latter proves; this statement, in my opinion, is quite peremptory and frigid what I would call an entirely primary elitism. In this position, only the elites of our society would be endowed with free will. I cannot agree with this position. Free will is available to anyone who wants to exercise it. This conception relies more on a dirigist, determinist positivism worthy of the nineteenth century than on an analysis adapted to our time. by
While the law prohibits all forms of euthanasia, it obviously does not limit the freedom of those who, by conviction, do not consider recourse to it. I repeat it. If we keep a law that prohibits all forms of euthanasia, it does not limit the freedom of those who do not want to hear about it; on the other hand, it prevents the exercise of the free will of those who, in all immanence, believe to be able to dispose of their own life.
#150
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik vraag mij af of de heer Bacquelaine eigenlijk wel beseft wat hij aan het afratelen is. Hij heeft het over arbitraire zaken, over wie wat zal beslissen, over de vraag hoe wij akkoord kunnen gaan met mensen die alles toehouden of die zelfs niet bereid zouden zijn enige wettelijke regeling uit te werken voor euthanasie.
Dit is niet juist, mijnheer Bacquelaine. Van bij het begin hebben wij gezegd dat wij niet blind zijn voor de problemen. Wij kennen die problemen. Wij weten dat er mensen zijn die niet de mogelijkheid hebben om waardig te sterven. Wij weten dat er mensen zijn die in de hoogste nood verkeren op het einde van hun leven. Wij zijn er voorstander van dat die mensen kunnen worden geholpen. Zij moeten geholpen worden. Dat zijn noodtoestanden die elke menselijke waardigheid overstijgt. Alle middelen moeten daarvoor worden ingezet.
Dit gelijkstellen met het akkoord gaan met een regeling zodat men op eigen verzoek uit het leven kan stappen, is nog iets anders. Dat is van een andere dimensie. U zou veel beter eerlijk zijn en zeggen dat u vertrekt van het standpunt van de zelfbeschikking. Ik kan u daarin begrijpen. Dat is uw standpunt. Ons standpunt is echter anders. Wij vertrekken van de noodtoestand waarin een patiënt verkeert. Iemand is in nood en er moet hulp worden geboden. Dat is totaal anders dan zelfbeschikkingsrecht. Dat is onze breuklijn, mijnheer Bacquelaine. U mag hier tot morgenochtend het tegenovergestelde herhalen, maar dat is de breuklijn die wij nooit zullen overschrijden omdat u niet bereid bent een stapje terug te zetten en het zelfbeschikkingsrecht enigszins te relativeren, in de context waarvoor het zou moeten dienen, want dat is het enige dat telt.
Translated text
Mr. Speaker, I wonder if Mr. Bacquelaine is really aware of what he is doing. He talks about arbitrary matters, about who will decide what, about how we can agree with people who hold everything or who would not even be willing to develop any legal arrangement for euthanasia.
This is not correct, Mr. Bacquelaine. From the beginning we have said that we are not blind to the problems. We know those problems. We know that there are people who do not have the opportunity to die worthy. We know that there are people who are in the greatest need at the end of their lives. We support that these people can be helped. They must be helped. These are emergencies that transcend any human dignity. All resources must be used for this.
To equate this with the agreement to go with an arrangement so that one can step out of life on his own request is another thing. It is of another dimension. You would much better be honest and say that you are leaving the point of view of self-determination. I can understand you in that. That is your position. However, our position is different. We start from the emergency state in which a patient is. Someone is in need and help needs to be provided. This is quite different from self-determination. That is our breaking line, Mr. Bacquelaine. You may repeat the opposite here until tomorrow morning, but that is the breaking line we will never cross because you are not willing to take a step back and somewhat relieve the right of self-determination, in the context for which it should serve, for that is the only thing that counts.
#151
Official text
Le texte dont vous parlez ne se rattache pas du tout à mon exposé. Je ne parlais pas du tout de cela.
Je dis simplement que la loi actuelle, une loi qui interdit toute forme d'euthanasie, est une loi qui effectivement n'entrave pas la liberté de ceux qui partagent votre conception mais qui entrave la liberté de ceux qui estiment pouvoir disposer de leur libre arbitre par rapport à leur propre vie. Je dis qu'au contraire une loi qui autorise l'euthanasie dans certaines conditions n'entrave en rien la liberté de ceux qui y sont opposés. Elle n'entrave en rien cette liberté et elle permet à ceux qui sont opposés à l'euthanasie d'y rester opposés et de ne jamais y avoir recours pour leur propre vie. Par contre, elle offre la liberté à ceux qui le désirent de pouvoir recourir à l'euthanasie dans certaines circonstances.
Je pense qu'il y a une loi qui peut traduire la possibilité de rester fidèle à sa propre conviction, à sa propre conception. Il y a par contre aussi des lois qui empêchent l'une ou l'autre partie de la société d'être fidèle à sa conviction ou de pratiquer sa propre conception des choses. C'est toute la différence.
Et je pense qu'à ce sujet, il peut y avoir un consensus sur le rôle de la loi.
Quel est le rôle de la loi par rapport à la liberté des individus? La loi doit-elle traduire une conception philosophique particulière, entravant en cela la liberté d'un certain nombre de personnes? Ou la loi doitelle traduire la possibilité pour chacun de rester fidèle à sa propre conviction? C'est bien là que se trouve le débat et le consensus doit se faire sur le rôle de la loi par rapport à la société, par rapport à la morale et à l'éthique et ne doit pas se faire par rapport à des conceptions qui seraient les mêmes pour tout le monde. Cette société où les conceptions seraient les mêmes pour tous serait complètement anesthésiée et anesthésiante et ce n'est pas cela que je souhaite. Je pense l'avoir clairement exprimé: je considère que la conception de chacun est éminemment respectable mais que, si l'on veut rechercher un consensus sur le rôle de la loi, il faut que la loi traduise la seule des méthodes qui permette à chacun de rester fidèle à ses propres convictions en matière de vie et de mort.
En créant le droit de demander l'euthanasie, on n'entrave aucune liberté et je voudrais aussi parler de celle du médecin auquel sera adressée la demande d'euthanasie. Il ne sera jamais contraint de la pratiquer, c'est évidemment fondamental. Il conservera, lui aussi, sa totale liberté par rapport à ses propres convictions. Les conditions prévues dans le texte sont les conditions minimales que le médecin doit respecter et rien ne l'empêche évidemment, dans son colloque singulier avec le patient, d'ajouter l'une ou l'autre conviction qu'il jugerait indispensable en fonction de sa propre opinion.
C'est donc bien sur le rôle de la loi que nous pouvons atteindre le consensus. Une bonne loi est, pour moi, celle qui définit le cadre dans lequel l'individu peut effectivement exprimer sa propre conviction, sa propre conception de la vie, mais évidemment sans contraindre personne.
Je souhaiterais maintenant aborder la notion de souffrance et par là, la notion de phase terminale et de phase non terminale. Le problème de l'euthanasie nous conduit immanquablement à nous interroger sur la notion de souffrance et sur le sens qu'il faut lui attribuer. Qu'est-ce que la souffrance? Et, surtout, quelle est sa signification? Est-ce que la souffrance a une signification en tant que telle? En d'autres mots, est-elle utile et nécessaire à l'individu ou peut-être à la société? A mon sens, elle peut être perçue différemment en fonction des convictions philosophiques des uns et des autres. Pour ma part, en tant que médecin, je dirais que la souffrance est d'abord un signal, une alerte. Ce signal, cette alerte a une signification. Elle informe la personne elle-même et son médecin que quelque chose ne va pas, qu'il existe un problème. La souffrance a donc une signification dans la mesure où elle est utile au diagnostic. L'évolution de cette souffrance est utile pour mesurer l'efficacité des traitements et des thérapeutiques.
Dans la plupart des cas, bien heureusement, le traitement va permettre de faire disparaître la souffrance ou, en tout cas, de faire en sorte que le patient la considère comme acceptable. C'est évidemment la mission première de la médecine et de notre système de soins de santé.
Malheureusement, dans d'autres cas, la souffrance est plus forte que nos possibilités humaines et perdurera malgré le traitement. Il n'y a parfois plus de solution, plus de remède et, à partir de ce moment-là, à mes yeux la souffrance perd toute sa signification. Lorsque la souffrance perd son utilité, elle n'a évidemment plus beaucoup de sens.
Certains considéreront que la souffrance conserve malgré tout un sens et garde en soi une signification, que la souffrance fait inévitablement partie de la condition humaine. J'entends parfois tenir ces propos. Cette conception est sans doute respectable mais elle ne peut être imposée aux personnes qui ne partagent pas cette vision des choses. On ne peut pas imposer la souffrance. Lorsqu'elle n'a plus objectivement de sens ou d'utilité, qu'elle est irréversible ou invincible, la personne doit pouvoir y mettre un terme même si, pour ce faire, elle doit cesser de vivre, puisque vivre est alors synonyme de souffrir.
Cette vision des choses — et j'emploie cette argumentation à dessein - me pousse à ne pas distinguer les patients en phase terminale de ceux en phase non terminale. En effet, si l'on introduit cette distinction, on donne à nouveau une signification à la souffrance en fonction de sa durée. Je pense qu'il est pervers de considérer qu'une souffrance de courte durée — celle du patient en phase terminale — pourrait être abrégée, alors qu'une souffrance de plus longue durée devrait être prolongée. Si la souffrance n'a plus de sens pendant une période brève, à mes yeux, elle en a encore beaucoup moins pendant une période longue.
Ce débat me paraît essentiel. S'il faut s'interroger sur la justification de cette distinction entre la phase terminale et la phase non terminale, il faut d'abord le faire par rapport à la signification de la souffrance. Si l'on admet qu'il puisse être mis fin à une souffrance courte, durant une phase terminale, il faut admettre que l'on puisse aussi le faire, par compassion ou par amour, lors d'une souffrance longue, si le patient le souhaite et le demande.
J'en reviens à ma première considération. En matière de souffrance, il n'y a pas de consensus possible. Il ne peut y avoir de consensus sur la signification ou le sens que l'on donne à la souffrance. En cette matière, chacun a sa propre vision des choses. Certains considèrent que la souffrance est une nécessité transcendantale, voire un acte d'héroïsme, voire simplement une condition humaine qu'il faut accepter. Cette opinion est évidemment respectable et, à mes yeux, il convient de traduire dans la loi la conception qui offre le plus de liberté, sans pour autant restreindre la liberté de ceux qui pensent autrement.
Translated text
The text you are talking about does not relate to my presentation. I was not talking about that at all.
I simply say that the current law, a law that prohibits all forms of euthanasia, is a law that does not actually impede the freedom of those who share your conception but that impedes the freedom of those who believe they can have their free will in relation to their own lives. I say that, on the contrary, a law that allows euthanasia under certain conditions does not in any way impede the freedom of those who oppose it. It does not in any way hinder this freedom and it allows those who are opposed to euthanasia to remain opposed to it and never resort to it for their own lives. On the other hand, it offers freedom to those who desire it to be able to resort to euthanasia under certain circumstances. by
I think there is a law that can translate the possibility of remaining faithful to one’s own conviction, to one’s own conception. On the other hand, there are also laws that prevent one or another part of society from being faithful to its convictions or from practicing its own conception of things. That is the whole difference.
And I think there can be a consensus on the role of the law on this subject. by
What is the role of the law in relation to the freedom of individuals? Does the law have to translate a particular philosophical conception, hindering in this the freedom of a certain number of people? Or should the law translate the possibility for each to remain faithful to his own conviction? This is where the debate and consensus must be made on the role of law in relation to society, in relation to morality and ethics, and not in relation to conceptions that would be the same for everyone. This society where the designs would be the same for everyone would be completely anesthetized and anesthetized, and that is not what I want. I think I have expressed it clearly: I consider that the conception of each is eminently respectable but that, if one wants to seek consensus on the role of the law, it is necessary that the law translates the only method that allows each to remain faithful to his own convictions in matters of life and death.
By creating the right to request euthanasia, there is no obstacle to any freedom and I would also like to talk about that of the doctor to whom the request for euthanasia will be addressed. You will never be forced to practice it, which is of course fundamental. He will also retain his total freedom in relation to his own convictions. The conditions provided in the text are the minimum conditions that the doctor must respect and nothing obviously prevents him, in his singular colloquium with the patient, to add one or the other conviction that he would consider indispensable based on his own opinion.
Therefore, it is about the role of the law that we can reach consensus. A good law is, for me, the one that defines the framework within which the individual can effectively express his own conviction, his own conception of life, but obviously without forcing anyone.
I would now like to address the notion of suffering and thus the notion of terminal phase and non-terminal phase. The problem of euthanasia inevitably leads us to question the notion of suffering and the meaning to be attributed to it. What is suffering? And most importantly, what is its meaning? Does suffering have a meaning as such? In other words, is it useful and necessary for the individual or ⁇ for society? In my opinion, it can be perceived differently depending on each other’s philosophical convictions. For my part, as a doctor, I would say that suffering is first and foremost a signal, a warning. This signal, this warning has a meaning. It informs the person himself and his doctor that something is wrong, that there is a problem. Suffering therefore has a meaning insofar as it is useful in the diagnosis. The evolution of this suffering is useful to measure the effectiveness of treatments and therapies.
In most cases, fortunately, the treatment will help eliminate suffering or, in any case, make sure that the patient considers it acceptable. This is obviously the primary mission of medicine and our health care system.
Unfortunately, in other cases, suffering is stronger than our human possibilities and will persist despite treatment. Sometimes there is no solution, no cure, and from that moment on, in my view, suffering loses all its meaning. When suffering loses its usefulness, it obviously no longer has much meaning.
Some will consider that suffering nevertheless retains a meaning and retains in itself a meaning, that suffering is inevitably part of the human condition. Sometimes I hear these words. This conception is ⁇ respectable, but it cannot be imposed on people who do not share this view of things. We cannot impose suffering. When it no longer objectively has meaning or utility, whether it is irreversible or invincible, the person must be able to put an end to it even if, in order to do so, he must cease to live, since living is then synonymous with suffering.
This view of things — and I use this argument intentionally — prompts me not to distinguish patients in the terminal phase from those in the non-terminal phase. Indeed, if we introduce this distinction, we again give meaning to suffering according to its duration. I think it is perverse to consider that a short-term suffering — that of the patient in the terminal phase — could be abbreviated, while a longer-term suffering should be prolonged. If suffering no longer makes sense for a short period of time, in my view it has much less for a long period of time. by
I think this debate is essential. If one should question the justification of this distinction between the terminal phase and the non-terminal phase, one must first do so in relation to the meaning of suffering. If one admits that a short suffering can be put to an end during a terminal phase, one must admit that one can also do so, by compassion or by love, during a long suffering, if the patient so desires and so asks.
I return to my first consideration. In terms of suffering, there is no consensus possible. There can be no consensus on the meaning or meaning given to suffering. In this regard, everyone has their own view of things. Some consider suffering to be a transcendental necessity, or even an act of heroism, or even simply a human condition to be accepted. This opinion is obviously respectable and, in my view, it is appropriate to translate into law the conception that offers the most freedom, without however restricting the freedom of those who think otherwise.
#152
Official text
Mijnheer Goutry, onderbrekingen zijn niet bedoeld om een discours in stukken te hakken.
Translated text
Mr. Goutry, interruptions are not meant to cut a discourse into pieces.
#153
Official text
Mijnheer de voorzitter, voor alle duidelijkheid, ook de vorige keer heb ik duidelijk gerepliceerd op wat de heer Bacquelaine zei. Ik wil even ingaan op wat de heer Bacquelaine voortdurend zegt over souffrance. Hij geeft daar allerlei uitleg bij, maar ik vind het wel perfide dat hij geen namen noemt. Hij spreekt over degenen die dat zelfs heroïsch vinden, die lijden beschouwen als transcendentaal en te aanvaarden, en die zelfs vinden dat men dat moet sublimeren. Dan moet men zeggen wie men bedoelt. Dit is waar ik niet wil uitkomen. Als alle debatten zullen verstomd zijn, als het gesprek in de Kamer afgelopen zal zijn, zal er maar een ding overblijven: wie stemde voor en wie tegen. Dan zal zeer vlug een volgende stap worden gezet: wie voor is, is wie mensen uit hun lijden wil verlossen; wie tegen is, is wie lijden sublimeert en vindt dat lijden boven alles staat. Als u dat bedoelt, zou dat zeer ongelukkig zijn. Ik vrees hiervoor. Ik wil daarover geen polarisatie, want dat is het ergste wat wij elkaar kunnen aandoen nadat wij niet naar elkaar hebben geluisterd en geen jota of komma aan de teksten hebben laten veranderen. Als wij er nu in slagen elkaar te culpabiliseren, hebben wij het helemaal verkorven. Ik wil niet meedoen aan spelletjes. Men zegt wie wat heeft gezegd, maar men verdeelt niet in de voorstanders als de grote weldoeners en de tegenstanders als de kwaden die het lijden sublimeren. Dat zou zeer ten onrechte zijn.
Translated text
Mr. Speaker, for all clarity, also last time I have clearly replicated what Mr. Bacquelaine said. I would like to take a moment into what Mr. Bacquelaine is constantly saying about suffrance. He gives all sorts of explanations, but I find it perfidious that he does not name names. He speaks of those who even find it heroic, who consider suffering transcendental and acceptable, and who even find it necessary to sublime it. Then you have to say who you mean. This is where I do not want to get out. If all the debates are silent, if the conversation in the Chamber is over, there will only be one thing left: who voted for and who voted against. Then the next step will be taken very quickly: who is for is who wants to redeem people from their suffering; who is against is who sublimates suffering and finds suffering above all. If you mean that, it would be very unfortunate. I fear this. I do not want polarization about this, because that is the worst thing we can do to each other after we have not listened to each other and have not changed the jota or komma of the texts. If we are able to blame each other now, we have completely corrupted it. I do not want to participate in games. One says who said what, but one does not divide in the supporters as the great benefactors and the opponents as the evils that sublimate suffering. That would be very wrong.
#154
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik zou kort willen reageren. Ik vind de vraag terecht, maar de vrees ten onrechte. Wie tegen deze tekst stemmen, zijn mensen die niet wensen dat euthanasie op deze manier zou worden toegepast. Dat heeft niks te maken met de vraag of u voor lijden zou zijn of lijden op een of andere manier heroïsch zou vinden. Trouwens, bij de behandeling van een aantal teksten over onder meer palliatieve zorg zal dat ook duidelijk blijken. Voor mij betekent uw tegenstem dat u zegt dat u niet wenst dat aan anderen deze mogelijkheid wordt geboden. Dat heeft niets met uw visie op lijden te maken, denk ik.
Translated text
Mr. Speaker, I would like to respond briefly. I think the question is right, but the fear is wrong. Those who vote against this text are people who do not want euthanasia to be applied in this way. That has nothing to do with whether you would be for suffering or find suffering heroic in some way. By the way, when treating a number of texts on, among other things, palliative care, this will also be evident. For me, your vote against means that you say you do not want others to be given this possibility. That has nothing to do with your view of suffering, I think.
#155
Official text
Quand je fais la distinction entre les différentes conceptions que l'on peut avoir du libre arbitre et du sens de la souffrance, je pense bien sûr que ces conceptions sont respectables. Elles sont propres à chaque personne et chacun a le droit de les avoir. Mais la loi doit permettre à chacun de vivre selon ses propres conceptions. Je crois que l'on peut voter cette loi, même si l'on est contre l'euthanasie et que l'on est persuadé que cette voie n'est pas souhaitable. Je ne fais pas une distinction entre ceux qui voteront pour la loi et ceux qui voteront contre. A mon avis, on peut voter pour cette loi si l'on considère que l'euthanasie est une voie qu'il faut offrir au malade, même si l'on estime qu'il ne faut pas la pratiquer pour soi-même. En cette matière, il n'y a donc pas de contradiction. Il peut y avoir consensus sur le rôle de la loi, quelle que soit la position de chacun.
Ce débat sur l'euthanasie, comme ceux relatifs à la drogue ou au clonage, pose la question du rôle de la loi par rapport à la morale et à l'éthique. Plusieurs personnes, de conceptions philosophiques diverses, considèrent qu'il est inutile, voire dommageable, de légiférer en matière d'euthanasie étant donné que des poursuites sont rarement enclenchées à l'encontre des médecins posant des actes d'euthanasie. C'est vrai mais je partage l'opinion d'un professeur de l'ULB qui estime que cela n'a pas de sens de maintenir une loi pénale s'il n'y a jamais de poursuites. C'est une hypocrisie de la démocratie et cela décrédibilise le droit. Il faut être attentif à l'ambiguïté des messages que l'on délivre aux citoyens. La loi érige tel comportement ou tel acte en infraction ou en crime, mais peu importe puisque la loi n'est que rarement appliquée! C'est le règne de l'arbitraire et le pouvoir judiciaire se substitue progressivement au législateur. Il faut éviter cette évolution qui n'est pas souhaitable. Il revient au législateur de prendre ses responsabilités. Il doit prendre position et le pouvoir judiciaire doit appliquer la loi.
Si une majorité se dégage au sein de notre parlement pour considérer que l'acte d'euthanasie est un acte criminel, il faudra poursuivre. Par contre, si une majorité se dessine pour considérer que l'acte euthanasique peut être réalisé dans le respect de certaines conditions extrêmement précises et qui, je le rappelle, ont été débattues en profondeur, le juge devra appliquer la loi et condamner le médecin qui n'a pas respecté les conditions strictes inscrites dans la loi. Il y va évidemment de la sécurité juridique des médecins et des citoyens.
La loi qui nous est proposée ne prétend pas apporter toutes les réponses à toutes les questions. Elle ne concerne effectivement que des patients capables, conscients au moment de leur demande, que celle-ci intervienne en fonction de la situation ou dans le cadre d'un testament de vie ou de déclaration anticipée. Pour eux, elle permettra d'éviter tout acharnement thérapeutique ou, à l'inverse, toute sédation contrôlée, qui n'aurait pas été demandée. Pour les autres, pour les patients inconscients, qui n'auraient pas exprimé de volonté particulière, rien ne change. La notion d'état de nécessité continuera à s'appliquer, mais elle sera l'exception plutôt que la règle automatique. Elle s'appliquera pour des circonstances qui ne sont pas réglées, lorsque le respect de l'interdit entraînerait un dommage objectivement inacceptable et quand la prolongation de la vie constituerait un mal plus grand pour la personne que la mort ellemême.
Si la loi qui nous est proposée ne permet pas d'appréhender tous les aspects complexes de la problématique de l'euthanasie, elle évite, me semble-t-il, un certain nombre d'écueils. Tout d'abord, elle évite ce que j'appelle "la tribunalisation" ou la socialisation de la mort, cette sorte de comparution du patient devant un jury d'intervenants, lui préférant le colloque singulier. Elle respecte l'intimité du patient, lui assure la confidentialité. Le patient reste libre de s'entretenir de sa décision avec les personnes de son choix, d'associer ses proches à sa démarche. Le médecin, lui, conforte sa propre appréciation de la demande qui lui est faite, à la lumière de l'avis d'un confrère et de l'équipe soignante. Le projet de loi évite aussi la judiciarisation de la procédure en instaurant un mécanisme de contrôle a posteriori qui préserve l'anonymat du patient et du médecin, lorsque les conditions légales ont été respectées.
Le troisième écueil qu'elle évite est celui de l'instauration de soins palliatifs en tant qu'étape obligatoire. Cela me semble important. Les soins palliatifs doivent être un droit du patient. C'est bien dans cet esprit que l'on considère les soins palliatifs. C'est un droit du patient, c'est une nouvelle possibilité offerte au patient. Ce n'est évidemment pas une imposition. Cela ne doit pas constituer une étape obligatoire sur le chemin de l'euthanasie. Il ne peut y avoir de risque d'acharnement palliatif. Les soins palliatifs constituent donc bien un droit et non pas une obligation.
Je voudrais très brièvement m'étendre sur l'arrêt de la Cour européenne des droits de l'homme rejetant la requête d'une citoyenne britannique demandant un suicide assisté et considéré par certains comme une condamnation de la loi qui nous est proposée. En fait, la cour n'a nullement condamné les législations sur l'euthanasie. Le cas présenté ne visait d'ailleurs pas une plainte contre une loi autorisant l'euthanasie, mais bien une situation inverse, à savoir l'attitude d'un pays qui interdit le suicide assisté.
On ne peut évidemment déduire des termes de la convention un droit à mourir qui entraînerait pour les Etats l'obligation de prendre des mesures positives, comme le suicide assisté ou l'euthanasie. La cour n'a nullement dit que la convention faisait interdiction aux Etats de prendre une telle mesure. En fait, chacun des Etats doit pouvoir, en considération de sa situation politique sociale, culturelle, en considération des aspirations de sa population, prendre à cet égard les attitudes qu'il croit refléter l'avis dominant de l'opinion publique.
Monsieur le président, madame la ministre, mes chers collègues, ainsi que je le disais au début de mon intervention, les députés du groupe MR se prononceront en fonction de leur propre conscience et dans le respect de leur propre conviction. Il est de tradition au sein des groupes libéraux et réformateurs de ne pas donner de consigne de vote dans des matières qui concernent intimement la vie des personnes. A cet égard, chacun s'exprimera donc de la façon qu'il croit la plus judicieuse.
La loi qui nous est proposée n'est sans doute pas parfaite. Elle devra peut-être — et sans doute — être évaluée, améliorée, modifiée, complétée. Nul ne peut en préjuger aujourd'hui. Et je répéterai ce que j'ai dit tout à l'heure en citant le Prix Nobel de médecine, le professeur Albert Claude qui disait: "Si vous avez décidé de rejeter un projet, exigez qu'il soit parfait."
A mes yeux, la loi sur l'euthanasie définit simplement une nouvelle liberté, qui est essentielle, fondamentale. Elle proclame que pour chaque être humain, la décision de supporter la souffrance et d'y mettre fin ne peut dépendre que de son libre arbitre. En fait, elle ne crée d'obligation ni pour le patient, ni pour le médecin, elle se contente de dépénaliser un acte résultant de la rencontre de deux libertés.
Translated text
When I make the distinction between the different conceptions that one can have of free will and the sense of suffering, I think of course that these conceptions are respectable. They are unique to each person and everyone has the right to have them. But the law must allow each to live according to his own conceptions. I believe that one can vote this law, even if one is against euthanasia and one is convinced that this path is not desirable. I do not make a distinction between those who vote for the law and those who vote against it. In my opinion, one can vote for this law if one considers that euthanasia is a path to be offered to the sick, even if one considers that one should not practice it for himself. There is no contradiction in this matter. There can be consensus on the role of the law, regardless of each person’s position.
This debate on euthanasia, like those relating to drugs or cloning, raises the question of the role of law in relation to morality and ethics. Several people, of different philosophical conceptions, consider that it is useless, or even harmful, to legislate on euthanasia since prosecutions are rarely initiated against doctors who make acts of euthanasia. This is true but I share the opinion of a professor at ULB who believes that it makes no sense to maintain a criminal law if there is never a prosecution. This is a hypocrisy of democracy and it decredits the law. We must pay attention to the ambiguity of the messages delivered to citizens. The law makes such behavior or such act an offence or a crime, but it does not matter since the law is rarely applied! It is the reign of the arbitrary and the judicial power gradually replaces the legislator. It is necessary to avoid this unwanted development. It is up to the legislator to take responsibility. He must take a position and the judiciary must apply the law. by
If a majority comes out in our parliament to consider that the act of euthanasia is a criminal act, we will have to proceed. On the other hand, if a majority sets out to consider that the act of euthanasia can be carried out in compliance with certain extremely precise conditions and which, I recall, have been debated in depth, the judge will have to apply the law and condemn the doctor who has not complied with the strict conditions inscribed in the law. There is, of course, legal certainty for doctors and citizens.
The proposed law does not pretend to provide all the answers to all the questions. In fact, it concerns only patients who are able, aware at the time of their request, to intervene according to the situation or as part of a testament of life or early declaration. For them, it will allow to avoid any therapeutic hardness or, on the contrary, any controlled sedation, which would not have been requested. For others, for unconscious patients, who would not have expressed a particular will, nothing changes. The notion of state of necessity will continue to apply, but it will be the exception rather than the automatic rule. It shall apply to circumstances which are not settled, when compliance with the prohibition would result in an objectively unacceptable damage and when the extension of life would constitute a greater harm for the person than death itself.
While the proposed law does not allow us to understand all the complex aspects of the problem of euthanasia, it avoids, it seems to me, a number of scourges. First of all, it avoids what I call “tribunalization” or the socialization of death, this kind of appearance of the patient before a jury of interviewees, preferring to him the singular colloquium. She respects the patient’s privacy, guarantees her confidentiality. The patient remains free to discuss his decision with the people of his choice, to associate his relatives with his approach. The doctor confirms his own assessment of the request made to him, in the light of the opinion of a colleague and the caring team. The bill also avoids judicialization of the procedure by establishing a mechanism of a posteriori control that preserves the anonymity of the patient and the doctor, when the legal conditions have been met.
The third obstacle it avoids is the introduction of palliative care as a mandatory step. This seems to me important. Palliative care should be a patient’s right. It is in this spirit that palliative care is considered. It is a patient’s right, it is a new opportunity offered to the patient. Of course, this is not a tax. This should not constitute a mandatory step on the path to euthanasia. There can be no risk of palliative hardening. Palliative care is a right, not an obligation. by
I would like to extend very briefly on the ruling of the European Court of Human Rights rejecting the petition of a British citizen asking for assisted suicide and seen by some as a condemnation of the law that is proposed to us. In fact, the court has in no way condemned the legislation on euthanasia. The case presented was not a complaint against a law allowing euthanasia, but rather an inverse situation, namely the attitude of a country that prohibits assisted suicide. by
It is obviously impossible to deduce from the terms of the Convention a right to die which would entail for States the obligation to take positive measures, such as assisted suicide or euthanasia. The Court has in no way stated that the Convention prohibits States from taking such a measure. In fact, each State must be able, in consideration of its social, cultural and political situation, in consideration of the aspirations of its population, to take in this regard the attitudes it believes to reflect the dominant opinion of the public opinion.
Mr. Speaker, Mrs. Minister, dear colleagues, as I said at the beginning of my speech, the MPs of the MR Group will make a decision based on their own conscience and in respect of their own convictions. It is a tradition within liberal and reformist groups not to give voting orders in matters that intimately concern the lives of people. In this regard, each will therefore express himself in the way he thinks is the most sensible. by
The law proposed is probably not perfect. It may – and ⁇ – need to be evaluated, improved, modified, supplemented. No one can predict it today. And I will repeat what I said recently, citing the Nobel Prize in Medicine, Professor Albert Claude who said, “If you have decided to reject a project, demand that it be perfect.”
In my view, the law on euthanasia simply defines a new freedom, which is essential, fundamental. It proclaims that for every human being, the decision to endure suffering and put an end to it can depend only on his free will. In fact, it does not create an obligation either for the patient or for the doctor; it merely decriminalizes an act resulting from the encounter of two freedoms.
#156
Official text
Mijnheer de voorzitter, dit is een ontwerp dat een technisch, ethisch en ontegensprekelijk politiek karakter heeft. Daar kan men niet buiten. De politicus wordt geconfronteerd met de problemen die ter tafel liggen en hij moet zijn verantwoordelijkheid op zich nemen. Ik wens in deze, wat ook in de commissie mijn streven was, geen enkele polemiek te openen en eerbied op te brengen voor eenieders benadering. Ik meen dus niet dat er in deze assemblee een kloof is ten opzichte van de essentie van de problematiek, wel zijn er verschillende benaderingen van de oplossingen die geboden worden. Die benadering kan voortvloeien uit eigen filosofische overtuigingen of uit bepaalde politieke concepten ten overstaan van het individu en de maatschappij. We kunnen echter niet stellen dat er een kloof bestaat en dat de fracties niet bereid zouden zijn een oplossing te zoeken. Het wordt wel moeilijk wanneer er een oplossing aangereikt wordt en men zich niet kan vinden in de wijze waarop de problematiek wordt aangereikt.
Translated text
Mr. Speaker, this is a draft that has a technical, ethical and undisputed political character. You cannot be outside there. The politician is faced with the problems that lie on the table and he must assume his responsibility. I wish in this, which was my endeavour in the committee, not to open any polemics and to show respect for everyone’s approach. So I do not think that there is a gap in this assembly from the essence of the problem, but there are different approaches to the solutions offered. This approach may derive from our own philosophical beliefs or from certain political concepts in the face of the individual and society. However, we cannot say that there is a gap and that the factions would not be willing to seek a solution. It becomes difficult when a solution is delivered and one cannot find himself in the way the problem is delivered.
#157
Official text
Mijnheer de voorzitter, volgens de heer Erdman is er dus eigenlijk geen kloof en is iedereen er zich van bewust dat er een oplossing moet worden gevonden. Alleen vinden wij de legalisering geen goede oplossing. Wij hadden een ander uitgangspunt. De zelfbeschikking is voor ons geen goed uitgangspunt. Ik begrijp echter niet waarom spreker deze verklaring aflegt, terwijl hij goed weet dat er al van in het begin bepaald was dat de tekst op geen enkele wijze mocht worden gewijzigd. De verschillende standpunten konden bijgevolg niet meer ter discussie gesteld worden. Er was tussen de partijen van de meerderheid immers een broos akkoord totstandgekomen en de tekst moest ne varietur door deze Kamer behandeld worden. Mijnheer Erdman, u kunt toch moeilijk zeggen dat er geen kloof is. De kloof is van materiële aard. Men is er niet in geslaagd om, ondanks de unanieme adviezen van de commissie voor de Volksgezondheid, een consensus te vinden, om bepaalde amendementen van ons te aanvaarden zodat de tekst kon worden verbeterd. Op die manier hadden wij kloven kunnen overbruggen. We hebben daar een oproep voor gedaan. Dit wordt echter een debat van winners en verliezers. U weet immers zeer goed dat het zo altijd voorgesteld wordt. Dat doet pijn omdat zij die als verliezers zullen worden afgeschilderd, als de partijen die de regeling zonder meer verworpen hebben, ook zeer genuanceerd gedebatteerd hebben. Dat zal echter nooit zo worden voorgesteld en dat hebben jullie gewild. Het debat zou anders niet zo gepolariseerd geweest zijn en tekstverbeteringen zouden mogelijk geweest zijn.
Translated text
Mr. President, according to Mr. Erdman, there is therefore actually no gap and everyone is aware that there must be a solution. Legalization is not a good solution. We had a different starting point. Self-determination is not a good starting point for us. However, I do not understand why the speaker makes this statement, while he is well aware that from the beginning it was determined that the text could not be altered in any way. Therefore, the various views could no longer be challenged. Indeed, a fragile agreement had been reached between the parties of the majority and the text had to be dealt with ne varietur by this Chamber. Mr. Erdman, you can hardly say that there is no gap. The gap is of material nature. Despite the unanimous opinions of the Committee on Public Health, we have failed to find a consensus, to accept certain amendments from us so that the text could be improved. In this way, we could have crossed the gaps. We have made a call for that. However, this will be a debate of winners and losers. After all, you know very well that it is always suggested. That hurts because those who will be depicted as losers, if the parties who have undoubtedly rejected the arrangement, have also debated very nuanced. However, it will never be presented like this, and that is what you wanted. Otherwise the debate would not have been so polarized and text improvements would have been possible.
#158
Official text
Mijnheer de voorzitter, een onderbreking is natuurlijk altijd welkom en ik zal straks bij de opmerking van de heer Goutry stilstaan.
Translated text
Mr. Speaker, an interruption is of course always welcome and I will subsequently refer to Mr. Goutry’s comment. Their
#159
Official text
Ik stel vast dat dit debat een sociologisch debat is — dat werd eerder trouwens reeds onderstreept - waarbij heel het Parlement heeft aangevoeld dat er oplossingen moesten worden gevonden. Toen de eerste voorstellen met betrekking tot het levenseinde werden gelanceerd heeft de toenmalige voorzitter van de Senaat het Raadgevend Comité voor bio-ethiek geraadpleegd om na te gaan welke mogelijkheden deze pluralistisch samengestelde commissie zou uitstippelen. Het comité stelde vier mogelijke oplossingen voor, waarvan we de twee meest extreme mogen vergeten. Een eerste extreme oplossing was dat er niets zou worden gewijzigd omdat er niets mocht worden gewijzigd. De tweede extreme oplossing kwam erop neer dat alles zou worden toegelaten.
Translated text
I note that this debate is a sociological debate – which has already been emphasized – in which the whole Parliament felt that solutions needed to be found. When the first proposals on end-of-life were launched, the then chairman of the Senate consulted the Bioethics Advisory Committee to examine the possibilities this pluralisticly composed committee would present. The committee proposed four possible solutions, of which we must forget the two most extreme. A first extreme solution was that nothing would be changed because nothing could be changed. The second extreme solution was that everything would be allowed. Their
#160
Official text
Er waren echter ook twee mogelijkheden waarover binnen dit pluralistisch samengestelde comité een gesprek mogelijk was. Ik herinner me trouwens de eerste reacties, zowel van de partijen die in een eerste fase niet geneigd waren wetgevend op te treden, als van de partijen die reeds plannen aan het uitwerken waren. Beide zijden erkenden dat er een mogelijkheid tot een dialoog was. Ik betreur enigszins dat dit gesprek toen niet is voortgezet en dat we ons toen in onze loopgraven hebben ingegraven. Samen met collega Roger Lallemand heb ik in 1999, rijkelijk laat, een tekst ingediend. De oplossingen die tijdens het colloquium van 1996 naar voren waren geschoven, waren toen van tafel omdat de verkiezingen niet veraf waren.
Translated text
However, there were also two possibilities that could be discussed within this pluralist committee. I remember, by the way, the initial reactions, both from the parties who were not inclined to act legislatively in an initial phase, as well as from the parties who were already drafting plans. Both sides acknowledged that there was a possibility for dialogue. I regret somewhat that this conversation did not continue at that time and that we entered into our pitfalls at that time. Together with colleague Roger Lallemand, I submitted a text in 1999, quite late. The solutions that were pushed forward during the 1996 colloquium were then out of the table because the elections were not far away. Their
#161
Official text
Tijdens deze regeerperiode heeft de Senaat ons een document bezorgd. De eerste vraag die werd behandeld was of er wel nood aan een wetgeving is. Sommigen grijpen nogal terug naar de noodtoestand als het enige juridische principe dat in sommige gevallen zou moeten worden toegepast. De aanwezige collega's weten perfect wat het begrip noodtoestand inhoudt; de noodtoestand heeft enkel betrekking op degene die de handeling pleegt, niet op de "partners in het gesprek". De noodtoestand is dus geenszins uitgesloten voor de gevallen die niet onder de voorwaarden van het wetsontwerp vallen. Integendeel, we hebben bevestigd dat de noodtoestand nog altijd zal kunnen worden ingeroepen door hen die mogelijkerwijze niet conform de wettekst hebben gehandeld.
Translated text
During this period of government, the Senate provided us with a document. The first question that was addressed was whether there is a need for legislation. Some resort quite back to the state of emergency as the only legal principle that should be applied in some cases. The colleagues present know perfectly what the concept of emergency state means; the emergency state refers only to the person who commits the act, not to the “partners in the conversation”. The state of emergency is therefore in no way excluded for cases not covered by the conditions of the draft law. Rather, we have confirmed that the state of emergency will still be able to be invoked by those who may not have acted in accordance with the legislation.
#162
Official text
Wij hebben terzake vooral een regeling willen treffen die moest verhelpen aan een toestand die wij kennen. Laten wij elkaar duidelijk aanspreken op basis van, zij het te bediscussiëren, cijfermateriaal.
Translated text
In this regard, we wanted primarily to make an arrangement that would remedy a situation we know. Let us speak clearly to each other on the basis of, though to be discussed, numerical material.
#163
Official text
Wij weten dat vandaag op het terrein euthanasie wordt toegepast en in sommige gevallen waarschijnlijk op een occulte wijze en, wat mij in het bijzonder stoort — de cijfergegevens afkomstig uit Gent en Leiden bewijzen het — zonder medeweten, inspraak en kennis van de patiënt.
Translated text
We know that euthanasia is practiced in the field today, and in some cases probably in an occult manner, and, which is ⁇ disturbing to me – the figures from Gent and Leiden prove it – without the patient’s knowledge, involvement and knowledge.
#164
Official text
(...)
Translated text
The [...]
#165
Official text
Ziet u dat weer in uw kristallen bol? Daarop kom ik later wel terug. Blijkbaar wordt u een specialist in die materie, hoewel het kijken in kristallen bollen is verbonden aan bepaalde beroepen.
Translated text
Do you see that again in your crystal ball? On that I will come back later. Apparently you become a specialist in that matter, although looking in crystal bulbs is associated with certain professions.
#166
Official text
Mijnheer Erdman, u bent uiteraard goed geplaatst om perfect in te schatten wat het begrip noodtoestand betekent.
De constructie omtrent de noodtoestand die in ons voorstel wordt geformuleerd is uiteraard het uitgangspunt, de principiële strafbaarstelling van het misdrijf van de levensbeëindiging, met de belangrijke doelstelling dat de strafwet de norm bepaalt, met als uitgangspunt "gij zult niet doden", om het uitzonderlijk karakter van deze ingreep te benadrukken en om de controle van het openbaar ministerie mogelijk te maken en te handhaven. Het fundamenteel verschil tussen uw constructie, de constructie in het wetsontwerp en onze constructie situeert zich in de strafbaarstelling. De ingreep kan evenwel worden gerechtvaardigd in bepaalde omstandigheden omdat wij ook van mening zijn dat een menswaardig bestaan tot aan het einde van het leven het uitgangspunt moet zijn. Het is slechts wanneer extreme situaties de ingreep noodzakelijk maken dat wij ermee akkoord gaan, maar steeds binnen de rechtvaardigheidsgrond. Het is gerechtvaardigd op een gegeven moment het leven te beëindigen als er geen enkele andere remedie meer is, als alle andere middelen zijn uitgeput.
Translated text
Mr. Erdman, of course, you are well placed to perfectly assess what the concept of emergency means. Their
The construction of the state of emergency formulated in our proposal is, of course, the starting point, the principle punishment of the crime of the termination of life, with the important objective that the Penal Code sets the norm, with the starting point "you will not kill", to emphasize the exceptional nature of this intervention and to enable and maintain the control of the prosecutor's office. The fundamental difference between your construction, the construction in the bill and our construction lies in the punishment. However, the intervention can be justified in certain circumstances because we also believe that a human-worthy existence until the end of life must be the starting point. It is only when extreme situations require intervention that we agree, but always within the basis of justice. It is justified to end life at some point when there is no other remedy, when all other means are exhausted.
#167
Official text
Mijnheer Van Parys, u bevestigt wat ik eerder zei en waarop de heer Goutry reageerde. Het is inderdaad zo dat uw benadering impliciet geen wijziging noodzakelijk maakt, behalve misschien het uitdrukkelijk opnemen van het begrip euthanasie in de strafwet, maar ik geef toe dat wij een andere weg kozen.
Translated text
Mr Van Parys, you confirm what I said earlier and to which Mr Goutry responded. Indeed, your approach implicitly does not require any change, except ⁇ the explicit inclusion of the concept of euthanasia in the criminal code, but I admit that we chose a different path.
#168
Official text
Wij opteerden ervoor om de bepalingen van het strafwetboek onverminderd — dat benadruk ik - in een afzonderlijke wet op te nemen. Voor zover de voorwaarden die in deze wet worden bepaald niet worden nageleefd, blijft het strafwetboek uiteraard zijn volle draagkracht behouden, zelfs al bestaat in sommige gevallen de mogelijkheid voor de dader om een noodtoestand in te roepen. Wij opteerden voor een formule waarbij duidelijk wordt omschreven dat er geen misbruik wordt gepleegd indien de handeling wordt gesteld volgens de in de wet opgenomen voorwaarden. Dat is duidelijk een keuze.
Translated text
We chose to incorporate the provisions of the Criminal Code into a separate law without prejudice — which I emphasize. Insofar as the conditions laid down in this Act are not met, the Criminal Code ⁇ ins its full force, even though in some cases there is a possibility for the perpetrator to declare a state of emergency. We opted for a formula that clearly states that no abuse is committed if the act is made in accordance with the conditions contained in the law. This is clearly a choice. Their
#169
Official text
De door ons ingeslagen wegen verschillen van elkaar en ik neem aan dat wij het daarover eens zijn. Later kom ik nog terug op uw argumenten met betrekking tot de onmogelijkheid tot wijziging van de teksten.
Translated text
The paths we have taken differ from each other, and I assume that we agree on that. Later, I will return to your arguments regarding the impossibility of changing the texts.
#170
Official text
Ik denk dat in de Senaat een globale reflectie heeft plaatsgevonden. De bespreking was open en grondig. Dit heeft geleid tot een politiek antwoord op een sociaal probleem, met respect voor de autonomie van de betrokkene of de patiënt. In de tekst zit de erkenning van eenieders overtuiging ontegensprekelijk ingebakken, zowel in hoofde van de patiënt als in hoofde van de arts. Men vergeet telkens opnieuw dat een initiatief dat van de patiënt uitgaat, natuurlijk door zijn eigen overtuiging is geconditioneerd. Als in de samenspraak met de arts blijkt dat die arts een overtuiging heeft waardoor hij de vraag van de patiënt niet in de geest van zijn eigen benadering wil euthanaseren, wordt het proces natuurlijk onmiddellijk stopgezet en zullen andere wegen worden benaderd.
Translated text
I think there has been a global reflection in the Senate. The discussion was open and thorough. This has led to a political response to a social problem, respecting the autonomy of the person concerned or the patient. In the text, the recognition of everyone’s beliefs is undisputedly embedded, both in the head of the patient and in the head of the doctor. It is repeatedly forgotten that an initiative that comes from the patient is, of course, conditioned by his own beliefs. If, in the conversation with the doctor, it turns out that the doctor has a belief that makes him not want to euthanize the patient’s question in the spirit of his own approach, the process is, of course, immediately stopped and other ways will be approached. Their
#171
Official text
Ik geloof dus dat degenen die vandaag voor de regeling die in deze wet wordt opgenomen, telkens opnieuw de invalshoek van de noodtoestand inroepen, in deze een andere weg benaderen die in geen enkel opzicht overeenstemt met hetgeen wij in deze kwestie hebben gewild.
Translated text
I therefore believe that those who today invoke the point of view of the state of emergency again and again in favour of the arrangement included in this law, in this approach a different path that in no way corresponds to what we have sought in this matter.
#172
Official text
Mevrouw de minister, mijnheer de minister, mijnheer de voorzitter, waarde collega's, wij moeten ons bewust zijn wat Victor Hugo in "Les Misérables" schreef: "Citoyens, le XIXème siècle est grand, mais le XXème sera heureux. On n'aura plus à craindre la famine, l'exploitation, la prostitution par détresse, la misère par chômage et la mort par les grèves et les batailles et tous les brigandages du hasard dans la forêt des événements. On pourrait presque dire: 'il n'y aura plus d'événement, on sera heureux.'"
Translated text
Mevrouw de minister, mijnheer de minister, mijnheer de voorzitter, waarde collega's, wij moeten ons bewust zijn wat Victor Hugo wrote in "The Misérables": "Citizens, the nineteenth century is great, but the twentieth will be happy. We will no longer have to fear hunger, exploitation, prostitution for distress, misery for unemployment and death by strikes and battles and all the robbery of chance in the forest of events. You could almost say, ‘There will be no more events, we will be happy.’”
#173
Official text
Dit is vandaag nog altijd niet van toepassing. Wij worden dagdagelijks met menselijk lijden geconfronteerd waarop we een antwoord moeten kunnen geven daar waar de wetenschap haar limieten inziet. In die omstandigheden rijst de vraag wat het leven is. Wat is het waardig leven? Wat is het leven waard om te leven? De kwaliteit van het leven komt als essentie in dit debat naar voor. Wij moeten vertrekken vanuit onze benadering dat wij effectief een waardig sterven voor eenieder willen garanderen. Ik leg de nadruk op het woord "eenieder" omdat sommigen hier bij herhaling hebben getracht daarin een sociale stratificatie uit te bouwen.
Translated text
This is still not applicable today. Every day we are faced with human suffering to which we must be able to answer where science sees its limits. In these circumstances, the question arises what life is. What is a dignified life? What is life worth living? The quality of life is the essence of this debate. We must start from our approach that we want to effectively guarantee a dignified death for everyone. I emphasize the word “everyone” because some here have repeatedly sought to build a social stratification in it. Their
#174
Official text
Als wij als politicus worden aangesproken op onze moraal en onze ethiek om te zeggen dat de huidige wetgeving geen antwoord biedt op deze problematiek, dan mag ik de volgende filosoof citeren: "quand la loi et la morale ne coïncident plus, c'est la loi qu'il faut changer."
Translated text
If we, as politicians, are addressed to our morality and our ethics to say that the current legislation does not provide an answer to this problem, then I can quote the following philosopher: "quand la loi et la morale ne coincident plus, c'est la loi qu'il faut changer."
#175
Official text
Dat trachten wij te doen.
Translated text
That is what we try to do.
#176
Official text
Wij trachten effectief een formule uit te bouwen waarbij op deze of gene wijze een antwoord wordt geboden aan de verzuchtingen van zovelen, aan de mogelijkheden van zo weinigen. We hebben in deze tekst een definitie ingebouwd van wat voor de toepassing van deze wet euthanasie wordt genoemd. Je voudrais quand même répondre à M. Arens qui, à un certain moment, a fait grand cas du fait que l'on n'avait pas inclus dans la définition de l'euthanasie, le médecin qui doit effectivement poser l'acte. Dit is natuurlijk een verkeerde legistieke benadering. Wat zeggen we? In de tekst beginnen we met te definiëren wat euthanasie is. Impliciet zeggen we uiteraard dat het strafbaar is aangezien daarvoor geen vrijgeleide wordt gegeven en dat eenieder die het toepast strafrechtelijk kan worden vervolgd. Maar in het volgende artikel zeggen we dat de arts geen misdrijf pleegt als... Bijgevolg was het totaal aberrant te stellen dat men in de definitie die arts reeds moest inbrengen, want het is enkel de arts die ontslaan wordt van enkel een misdrijf indien hij aan de voorwaarden voldoet, onverminderd de definitie die is gegeven.
Translated text
We strive effectively to construct a formula which, in one way or another, responds to the aspirations of so many, to the possibilities of so few. We have incorporated in this text a definition of what is called euthanasia for the application of this law. You voudrais when even answer to M. Arens qui, à un certain moment, a fait grand cas du fait que l'on n'avait pas inclus dans la définition de l'euthanasie, le médecin qui doit effectivement poser l'acte. This is, of course, a wrong legal approach. What do we say? In the text we begin by defining what euthanasia is. Implicitly we say, of course, that it is punishable since it is not given a freelance for it and that anyone who applies it can be prosecuted. But in the next article we say that the doctor does not commit a crime if... Consequently, it was completely aberrant to assert that one should already include that physician in the definition, since it is only the physician who is dismissed from a mere crime if he meets the conditions, without prejudice to the definition given.
#177
Official text
Ik kom tot mijn tweede bemerking over de teksten. Ik zal niet herhalen wat met zoveel woorden reeds door voorgangers werd gezegd, maar ook in de hearings telkens naar voren werd gebracht en wat in de literatuur en de pers enigszins door elkaar wordt gehaald. Dit is geen verwijt. Ik herinner me dat een van de eminente uitgenodigde sprekers gewezen heeft op het feit dat er een grijze zone is in de verschillende benaderingen inzake levenseinde. Dat is zó, omdat men noodzakelijkerwijze bij de definities van de verschillende benaderingen niet altijd duidelijk een afbakening heeft van wat er hier precies wordt bedoeld.
Translated text
I come to my second comment on the texts. I will not repeat what has already been said in so many words by the predecessors, but also in the hearings has always been brought forward and what in literature and in the press is somewhat confused. This is not an accusation. I remember one of the eminent invited speakers pointed out the fact that there is a grey zone in the different approaches to life end. This is so, because in the definitions of the various approaches one does not necessarily always have a clear delimitation of what is meant here.
#178
Official text
Men heeft herhaaldelijk de verwarring willen zaaien tussen de noties van hulp aan zelfdoding en euthanaserend ingrijpen. Men heeft telkens opnieuw de problematiek van de zelfbeschikking naar voren gebracht. Terzake zal ik misschien sommigen verbazen. Men heeft me zelfs in de commissie al gezegd dat ik het woord "zelfbeschikkingsrecht" niet in de mond heb genomen, omdat deze tekst geen zelfbeschikkingsrecht geeft. Deze tekst geeft een recht op initiatief aan de patiënt, geeft hem wettelijk de mogelijkheid - en dus een recht - om een arts te benaderen en hem de vraag te stellen of hij, binnen het kader van de voorwaarden door de wet opgesomd, euthanaserend wil optreden.
Translated text
It has been repeatedly sought to sow the confusion between the notions of aid to suicide and euthanasing intervention. The problem of self-determination has been repeatedly raised. In this regard, I may surprise some. I have even been told in the committee that I have not taken the word "right of self-determination" into my mouth, because this text does not give the right of self-determination. This text gives a right of initiative to the patient, gives him legally the possibility - and therefore a right - to approach a doctor and ask him whether he wants to act euthanasically, within the framework of the conditions listed by the law.
#179
Official text
Collega's, verder heeft deze patiënt geen enkele mogelijkheid om de arts te dwingen, noch om de daden af te dwingen. Dit weze duidelijk omdat we straks naar alle waarschijnlijkheid toch nog de discussie zullen moeten voeren over de draagwijdte van het arrest-Pretty.
Translated text
Colleagues, furthermore, this patient has no possibility of forcing the doctor, nor of forcing the actions. This should be clear because we will probably soon have to discuss the scope of the Pretty judgment.
#180
Official text
Ik kom daar straks op terug. In onderhavige tekst wordt geen enkel recht aan de patiënt toegekend, behalve het recht op initiatief van het processus zoals omschreven, met een vrije keuze om al dan niet af te zien van euthanasie na contacten en voorlichting over de mogelijkheden door de arts. Er is in deze geen sprake van zelfbeschikkingsrecht; er is een recht op initiatief om het processus zoals omschreven in de wet, op te starten, waarop er eventueel respons kan komen.
Translated text
I will return to that later. In this text, no right is granted to the patient, except the right to initiate the process as described, with a free choice to opt out of euthanasia after contacts and information about the possibilities by the doctor. There is no right of self-determination; there is a right of initiative to initiate the process as defined in the law, on which there may be any response.
#181
Official text
Er is evenmin enige verplichting — en ik denk dat niemand daarop zal alluderen — van welke arts ook om op het verzoek in te gaan. De enige deontologische plicht die de arts heeft, wanneer hij wegens zijn overtuiging niet wil ingaan op welke vraag ook, is de patiënt te informeren. Wanneer de arts tijdens de procedure, zoals omschreven, tot een negatieve conclusie komt, zal het processus worden stopgezet.
Translated text
Nor is there any obligation — and I think no one will allude to that — of any doctor to comply with the request. The only deontological duty that the doctor has, when he, because of his conviction, does not want to address any question, is to inform the patient. When the doctor comes to a negative conclusion during the procedure, as described, the process will be stopped.
#182
Official text
Mijnheer Erdman, ik vrees dat de inzet van het debat toch groter is en dat het niet zo vrijblijvend is, zoals u het voorstelt. U zegt dat u een instrument hebt ontworpen en dat wie daartegen is, het niet hoeft te gebruiken. Dat klinkt natuurlijk goed. Dat gaat ook op voor drugs. U zou kunnen zeggen dat er wel drugs zijn, maar dat men niet verplicht is ze te gebruiken. Dat is een essentieel verschil met wat wij voorstaan. Uiteindelijk komt het neer op de vragen welke mentaliteit we in onze samenleving wensen, welke signalen we uitsturen aan de bevolking, welke grenzen we willen opheffen en wat bespreekbaar is en wat niet bespreekbaar is. U kunt natuurlijk opwerpen dat de mensen groot genoeg zijn om zelf te bepalen hoe ze moeten denken en handelen. De realiteit is dat mensen overal, ook in de ons omringende landen, naar een houvast, naar normen en regels zoeken. Kijk maar naar het Pim Fortuynincident in Nederland. Ze vinden die niet, als men de mentaliteit opgang doet maken waarbij ieder zelf kiest wat haar of hem het beste uitkomt. Zo simpel is het niet. Het volstaat niet met te zeggen dat u niemand verplicht. Euthanasie kan niet in de etalage gelegd worden om uit te kiezen; het is aan niemand om te kiezen of hij of zij wil leven of niet. Dat is mijn eerste bezwaar.
Mijn tweede bezwaar luidt dat u slechts een fractie van het probleem regelt. Daarover moet u ook oprecht communiceren. Er zou immers de verwachting kunnen ontstaan dat het debat voor eens en voor altijd gesloten is: de voorstanders hebben nu een instrument en de tegenstanders moeten niet te kiezen voor euthanasie. Dit is precies zo erg: er wordt niets opgelost. Een van de zes problemen rond het levenseinde wordt opgelost, waarbij de patiënt zelf nog in de mogelijkheid is een verzoek tot euthanasie te doen. Alle andere problemen rond het levenseinde blijven onaangeroerd, terwijl de dokters het precies daarmee zo moeilijk hebben. Waarom zouden zij anders tegen de voorgestelde werkwijze zijn?
Translated text
Mr. Erdman, I fear that the engagement of the debate is still greater and that it is not as non-binding as you propose. You say that you have designed an instrument and that whoever is against it does not have to use it. Of course that sounds good. This also applies to drugs. You could say that there are drugs, but that you are not obliged to use them. This is a fundamental difference from what we are advocating. Ultimately, it comes down to the questions of what mentality we want in our society, what signals we send to the population, what boundaries we want to lift, and what is discussable and what is not discussable. You can, of course, argue that the people are large enough to decide for themselves how to think and act. The reality is that people everywhere, including in the countries around us, are looking for a hood, standards and rules. Take a look at the Pim Fortuyn incident in the Netherlands. They do not find it, if one makes up the mentality where each person chooses what is best suited to him or her. It is not so simple. It is not enough to say that you do not obligate anyone. Euthanasia cannot be placed on the floor to choose from; it is up to no one to choose whether he or she wants to live or not. That is my first objection.
My second objection is that you solve only a fraction of the problem. You also need to communicate honestly. After all, there could be the expectation that the debate is closed once and for all: the supporters now have an instrument and the opponents should not choose euthanasia. This is just as bad: nothing is resolved. One of the six end-of-life problems is solved, with the patient himself still in the possibility of requesting euthanasia. All other problems around the end of life remain untouched, while the doctors have it just so hard with it. Why would they otherwise oppose the proposed method?
#183
Official text
Mijnheer Goutry, ik zal in mijn betoog geen cijfermateriaal aanhalen, dat wij beiden kennen, maar indien één enkel probleem door onderhavige wet in alle openheid en met medische begeleiding kan worden opgelost, dan heeft ze voor mij draagkracht. Wanneer u mij zegt dat er zoveel andere problemen niet worden opgelost, dan zeg ik u, samen met degene die door collega Bacquelaine werd geciteerd, dat niet alles, zeker in ethische kwesties, in het strikte corpus van wettelijke teksten kan worden omschreven.
Wat mij hier vooral aanbelangt is dat, vertrekkende van een vrije en herhaalde wilsuiting, na toelichting, consultatie en medische evaluatie, een conclusie wordt getrokken die een antwoord biedt op ondraaglijk menselijk lijden. Dat is de essentie van de hele tekst. Verwacht niet dat met deze tekst alle problemen zullen worden opgelost. Zoals professor Nys deze week in het debat in Leuven, heb ik herhaaldelijk gezegd dat het debat niet is gesloten. Het is natuurlijk niet gesloten, want dit is een element van de evolutie van een maatschappij in haar benadering van de kwestie. Ik zal straks een tekst voorlezen die van veel vroeger dateert, maar die aantoont dat toen reeds misschien de kiemen werden gelegd van wat we vandaag zeer schoorvoetend trachten te regelen.
Ik kom tot de discussie over terminale en niet-terminale patiënten. Ik heb gezegd dat ik niet van deze teksten houd. Ik heb de terminologie van de onomkeerbare situatie naar voren gebracht. De inspanning die nu door collega Arens wordt geleverd, overtuigt mij niet. Vergeet niet dat deze tekst volgens hem op terminale patiënten van toepassing is en dat de eerste procedure, bepaald door de wet, wordt verzwaard. Tegelijkertijd eindigt diezelfde definitie met de mogelijkheid op palliatieve zorgen te openen. Het gaat om een verzwaring van de procedure voor hen waarvan de arts oordeelt dat de dood niet binnen afzienbare tijd zal intreden. Het gaat dus om een beoordeling die door de arts wordt verricht. Ik heb reeds herhaaldelijk gezegd dat, rekening houdend met de toepassing van nieuwe wetgeving en de evaluatie ervan, we de zekerheid hebben dat niet binnen afzienbare tijd maar binnen imminente ogenblikken dat dood zal intreden — maar wat is een zekerheid? Dat is een heel andere situatie.
De zogenaamde palliatieve filter blijkt een heikel punt te zijn. Het is in feite geen screening, maar voor sommigen het hulpmiddel om diezelfde patiënt, die de vraag heeft gesteld, ervan af te brengen deze vraag te blijven volhouden.
Translated text
Mr. Goutry, I will not introduce in my discussion a number material, which we both know, but if a single problem can be solved by this law in all openness and with medical guidance, then it has support for me. When you tell me that so many other problems are not solved, I tell you, along with the one quoted by colleague Bacquelaine, that not everything, ⁇ in ethical matters, can be described in the strict corpus of legal texts.
What I am especially concerned here is that, starting from a free and repeated expression of the will, after explanation, consultation and medical evaluation, a conclusion is drawn that offers a response to intolerable human suffering. That is the essence of the whole text. Do not expect that with this text all problems will be solved. As Professor Nys this week in the debate in Leuven, I have repeatedly said that the debate is not closed. It is, of course, not closed, because this is an element of the evolution of a society in its approach to the issue. I will soon read a text that dates back to much earlier, but that shows that already then ⁇ the germs were laid of what we are trying to arrange today very scourgeously.
I come to the discussion of terminal and non-terminal patients. I have said that I do not like these texts. I have put forward the terminology of the irreversible situation. The effort now made by colleague Arens does not convince me. Remember that this text, according to him, applies to terminal patients and that the first procedure, prescribed by law, is burdened. At the same time, the same definition ends with the possibility of opening up palliative concerns. It is about an aggravation of the procedure for those whose doctor judges that death will not come within the foreseeable time. This is an assessment that is carried out by the doctor. I have already repeatedly stated that, taking into account the application of new legislation and its evaluation, we have the certainty that not within a foreseeable time but within imminent moments that death will occur — but what is a certainty? This is a completely different situation.
The so-called palliative filter turns out to be a sensitive point. It is in fact not a screening, but for some, the tool to keep this question out of the same patient, who has asked the question, is to persist.
#184
Official text
(...) Dit is niet de inhoud van wat men de palliatieve filter noemt. Wat men de palliatieve filter noemt, betekent heel concreet dat, voorafgaand aan het ingaan van het verzoek van de patiënt, de arts wordt verplicht een palliatief deskundige te consulteren, en dat op deze wijze voor de patiënt de mogelijkheid wordt geopend om — als ik dat zo mag zeggen — uit zijn lijden te worden verlost, op een andere manier dan het beëindigen van het leven.
Dat is de palliatieve filter.
Ik geloof dat er geen enkele reden kan bestaan — en daarom ben ik daarop in het debat al zo vaak teruggekomen — omdat ik mij afvraag hoe het kan dat die verplichte consultatie of filter wordt afgewezen. Dat is niet noodzakelijk om mensen tot andere ideeën te brengen, maar wel om er zeker van te zijn dat wat de patiënt zegt, ook datgene is wat hij wil. De consequenties van de wilsuiting zijn namelijk niet min, want het gaat over het beëindigen van het leven. Ik wil u daarom absoluut verzoeken te overwegen de vraag van de pluralistisch georganiseerde federatie palliatieve zorg in te willigen. Trouwens, de nationale orde van de geneesheren en de commissie voor de Volksgezondheid van de Kamer hebben hetzelfde standpunt ingenomen.
Ik wil u vragen om niet te beweren dat de palliatieve filter erin zou bestaan de wil van de patiënt om te buigen. Dat is het absoluut niet.
Translated text
This is not the content of what is called the palliative filter. What is called the palliative filter means very concretely that, before receiving the patient’s request, the doctor is obliged to consult a palliative expert, and that in this way the patient is opened to the possibility – if I can so say – of being delivered from his suffering, in a way other than ending life.
This is the palliative filter.
I believe that there can be no reason — and that is why I have come back to it so many times in the debate — because I wonder how it can be that mandatory consultation or filter is rejected. This is not necessary to bring people to other ideas, but to make sure that what the patient says is also what he wants. The consequences of the exercise of will are not small, because it is about ending life. I would therefore absolutely ask you to consider the question of accepting the pluralist organized federation of palliative care. By the way, the National Order of Physicians and the Committee on Public Health of the Chamber have taken the same position.
I would like to ask you not to claim that the palliative filter would consist of the patient’s will to bend. It is absolutely not.
#185
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik wil heel kort een zin uit het unaniem advies van de commissie voor de Volksgezondheid voorlezen: "...en na overleg met de palliatieve ondersteuningsequipe van de eigen instelling om het plaatselijke samenwerkingsverband inzake palliatieve zorg..." Er staat "overleg". Niet meer dan dat. Het gaat om een contact of een gesprek, maar niet meer. Al veel collega's hebben dat verdraaid tot een filter waar de patiënt doorheen moet. Dat is niet waar. Het is louter een contact en niet meer dan dat. Daarom is de eis helemaal niet ongerechtvaardigd.
Translated text
Mr. Speaker, I would like to read very briefly a sentence from the unanimous opinion of the Committee on Public Health: "...and after consultation with the palliative support team of the own institution to the local cooperation association on palliative care..." There is "consultation". No more than that. It’s about a contact or a conversation, but no more. Many colleagues have already turned that into a filter through which the patient has to go. That is not true. It is just a contact and nothing more than that. Therefore, the claim is not unjustified at all.
#186
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik wil die discussie wel opnieuw voeren, maar wij hebben ze al vaak gevoerd. Ik beweer nog altijd dat de verzwaring van de procedure een bepaald doel nastreeft, los van alle betwistingen daarover. Ik stel alleen maar vast dat in artikel 3, §2, 1°, aan dezelfde geneesheer die wij vrijpleiten van een misdrijf en die wij zouden moeten onderwerpen aan de screening van een commissie, oplegt dat ...
Translated text
Mr. Speaker, I would like to repeat this discussion, but we have already conducted it many times. I still argue that the aggravation of the procedure pursues a certain purpose, independent of all disputes about it. I only note that in Article 3, §2, §1°, the same doctor whom we defend from a crime and whom we should subject to the screening of a committee, imposes that ...
#187
Official text
(...)
Translated text
The [...]
#188
Official text
Had u liever "met een eenvoudige meerderheid" gewild? Bereken dat dan maar eens even en bekijk dat dan maar eens even. Dat had ik zeker niet gewild, maar dat is een andere discussie.
Translated text
Would you have preferred "with a simple majority"? Calculate that for a moment and then look at it for a moment. I ⁇ didn’t want that, but that’s another discussion.
#189
Official text
(...) voor om het even welk vervolgingsbeleid dat hier ook hetzelfde vervolgingsbeleid zou gelden. Dat is een andere fundamentele kritiek. In deze tekst is ervoor gezorgd dat niet het openbaar ministerie vervolgt, maar dat het monopolie van de vervolging overgeheveld wordt naar een evaluatiecommissie, die met tweederde van de stemmen zal oordelen of het dossier aan het openbaar ministerie zal worden overgemaakt. Daardoor kunnen hetzij de groep van de artsen, hetzij een belangrijke ideologische strekking, de vervolging onder controle houden.
Ik wil dat ook even communautair vertalen. Als er zich een betwistbare casus van euthanasie voordoet in Diksmuide, Antwerpen, Gent of om het even waar, zullen de Franstaligen dat kunnen blokkeren. Die reële situatie is gecreëerd ten aanzien van het vervolgings- en handhavingsbeleid. U zult zeggen dat het openbaar ministerie altijd zal kunnen vervolgen. Dat is niet het geval, want het monopolie van de informatie ligt bij die evaluatiecommissie. Dat is in het systeem ingebakken, dat op dat vlak verwerpelijk is.
Translated text
(...) for any persecution policy that would apply the same persecution policy here too. That is another fundamental criticism. This text ensures that the prosecution is not prosecuted by the public prosecutor, but that the monopoly of prosecution is transferred to an evaluation committee, which with two-thirds of the votes will decide whether the file will be transmitted to the public prosecutor. Thus, either the group of doctors, or a major ideological direction, can keep the persecution under control.
I would like to translate this as well. If there is a controversial case of euthanasia in Diksmuide, Antwerp, Gent or anywhere else, the French speakers will be able to block it. This real situation has been created with regard to the prosecution and enforcement policy. You will say that the prosecutor will always be able to prosecute. This is not the case, because the monopoly of information lies with that evaluation committee. This is embedded in the system, which is rejectionable in this regard.
#190
Official text
Mijnheer Van Parys, ik heb mij voorgenomen om niet in polemiek te vervallen, maar als u het communautair argument in de ene richting gebruikt, moet u dat ook in de andere richting gebruiken. De Vlamingen zullen dus eventueel ook over een dossier uit het Franstalige landsgedeelte moeten oordelen.
Ik kom terug op de verplichtingen die aan de geneesheer worden opgelegd en die uitdrukkelijk in de wet zijn opgenomen. De heer Coveliers heeft daarop reeds gealludeerd. De geneesheer moet overleg met zijn patiënt plegen over zijn verzoek, met hem de eventueel nog resterende therapeutische mogelijkheden bespreken, evenals de mogelijkheden inzake palliatieve zorg. Nu zegt u dat u een tekst van de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen heeft waarin staat dat de huisartsen niet goed geplaatst zijn omdat zij de essentie en de draagwijdte van de palliatieve zorg niet kennen. Ik zeg u in hoofdletters dat het hier een deontologische verplichting van de geneesheer is om de informatie te verstrekken die hem hier wettelijk wordt opgelegd. Wanneer hij daarover niet beschikt, moet hij deze inwinnen, zich volledig documenteren en eventueel zelfs een beroep op anderen doen. U zegt hier niet dat dezelfde paragraaf begint met onverminderd bijkomende voorwaarden die de arts aan zijn ingrijpen wenst te verbinden. U hebt hier een minimum aan vereisten opgesomd. De arts kan alles doen wat hij nodig en nuttig acht om in deze zaak tot een beslissing te komen en een weergave van zijn besluitvorming in zijn rapport aan de evaluatiecommissie maken.
Translated text
Mr Van Parys, I have planned not to fall into polemics, but if you use the community argument in one direction, you should also use it in the other direction. The Flamings will therefore eventually also have to judge on a file from the French-speaking country.
I return to the obligations imposed on the doctor, which are expressly contained in the law. Mr Coveliers has already commented on this. The doctor should consult with his patient about his request, discuss with him any remaining therapeutic possibilities, as well as the possibilities of palliative care. Now you say that you have a text from the Federation of Palliative Care Flanders stating that the general physicians are not properly placed because they do not know the essence and scope of palliative care. I tell you in large letters that here it is a deontological obligation of the doctor to provide the information that is imposed upon him here by law. When he does not have it, he must obtain it, fully document himself, and possibly even appeal to others. You do not say here that the same paragraph begins without prejudice to additional conditions that the doctor wishes to attach to his interventions. You have listed a minimum of requirements. The doctor can do whatever he considers necessary and useful to make a decision on this matter and make a reflection of his decision making in his report to the evaluation committee.
#191
Official text
Wat collega Erdman zegt, stemt niet overeen met het evaluatieverslag van de toepassing van de wet in Nederland. Ik citeer uit een evaluatierapport van de toepassing van de wet in Nederland van Bernardina Wanrooi van de afdeling huishoudgeneeskunde van het Amsterdams medisch centrum: "Volgens het onderzoek van dokter Wanrooi komt een groot deel van de euthanasieverzoeken voort uit een schromelijke onwetendheid over alternatieve pijn- en symptoombestrijding en palliatieve geneeskunde in het algemeen". Dit is de realiteit van de dingen. Daarom beklemtoont professor Distelmans dat de voorafgaande palliatieve consultatie noodzakelijk is omdat zijn vaststelling, maar ook de vaststelling in Nederland is dat de kennis terzake van de huisartsen in het algemeen en de geneesheren in het bijzonder tekortschiet. Op die manier mist men veel kansen om mensen te helpen die men zou kunnen helpen met de palliatieve verzorging.
Translated text
What colleague Erdman says does not coincide with the evaluation report on the application of the law in the Netherlands. I quote from an evaluation report on the application of the law in the Netherlands by Bernardina Wanrooi of the department of domestic medicine of the Amsterdam Medical Center: "According to the research of Dr. Wanrooi, a large part of the euthanasia requests arise from a small ignorance of alternative pain and symptom control and palliative medicine in general". This is the reality of things. Therefore, Professor Distelmans emphasizes that the prior palliative consultation is necessary because its finding, as well as the finding in the Netherlands, is that the knowledge regarding the general physicians in general and the physicians in particular is lacking. In this way, many opportunities are missed to help people who could be helped with palliative care.
#192
Official text
Wij hebben dit debat al vier tot vijf keer gehad deze namiddag. De heer Valkeniers en uzelf zijn daarop ingegaan.
Translated text
We have had this discussion four to five times this afternoon. Mr. Valkeniers and you have agreed on this.
#193
Official text
Mijnheer Van Parys, ik denk dat wij
Translated text
Mr Parys, I think
#194
Official text
Vous elkaar niet zullen kunnen overtuigen. U kunt mij zeker niet overtuigen met Nederlandse toestanden, zelfs niet vandaag.
De wilsverklaring is daarstraks herhaaldelijk verkeerd geïnterpreteerd als een document dat mogelijkerwijze tot ongelukken zou kunnen leiden, zelfs door wilsonbekwamen. Ik herhaal wat ik daarstraks in mijn onderbreking heb gezegd: het gaat hier niet over wilsonbekwamen, het gaat over mensen die ten gevolge van omstandigheden niet bij bewustzijn zijn en die bovendien de vrije keuze hebben gemaakt om een wislverklaring in te dienen en te laten registreren en deze op elk ogenblik terug te kunnen herroepen.
Kunnen wij nu geen rekening houden met een deel van de bevolking dat het initiatief neemt om in de toekomst met deze omstandigheden rekening te houden?
Mijnheer de voorzitter, mevrouw en mijnheer de minister, ik denk dat wij zeer grondig gedebatteerd hebben. Ik wil deze uiteenzetting niet beëindigen vooraleer ik getracht heb een antwoord te geven op de opmerking van daarnet van de heer Goutry, maar wellicht zal ik hem niet kunnen overtuigen. Collega Goutry stelt dat er een kloof bestond, aangezien de tekst uit de Senaat ongewijzigd in de Kamer aanvaard moest worden. U was daar vanaf het eerste ogenblik van overtuigd. Als ik mijn oorspronkelijk voorstel vergelijk met het huidige, wijkt het huidige in elk geval op twee fundamentele punten af van het oorspronkelijke.
Het eerste punt is misschien een theoretische benadering. Mevrouw de minister, in het kader van de behandeling van de patiëntenrechten zult u de gelegenheid hebben om de globaliteit van de palliatieve zorg in al haar facetten te benaderen. In mijn voorstel opteerde ik ervoor mij te beperken tot het recht op palliatieve zorg voor iedereen. Ik wou enkel het recht vermelden, zonder verdere uitbouw. In de Senaat heeft men om verschillende redenen gemeend dat men een deelprobleem moest oplossen dat op een bepaalde manier toch zal worden opgenomen in de stroom van de huidige besprekingen, maar de evolutie van de wetgeving is dermate snel dat men nooit kan voorspellen hoe lang een wet zal overleven.
Mijnheer Van Parys, ik kom bij een opmerking die u daarnet hebt gemaakt. In mijn oorspronkelijk voorstel had ik inderdaad het signaleren van elk geval aan het openbaar ministerie ingebouwd. Er was dus niet het tussenschot van de evaluatiecommissie. Ik heb zoals u immers eerbied voor de structuren van dit land. Aan het openbaar ministerie wordt door de grondwetgever de opdracht gegeven om de normen van deze rechtsstaat te doen eerbiedigen. De Senaat heeft met de evaluatiecommissie om redenen van privacy, communicatie en beoordeling die afwijken van een strikt juridische toepassing, een tussenschot ingebouwd. U hebt zich daarover terecht bekommerd. Ik heb u in een debat geantwoord — maar wat zijn mijn antwoorden waard? — dat de volheid van bevoegdheid van het openbaar ministerie door deze tekst geenszins in het gedrang kwam. Men heeft in dat verband een nota van de minister van Justitie laten beoordelen door het college van procureurs-generaal. U kent de brief van de heer Ladrière, waarin hij zeer duidelijk stelt dat de volheid van bevoegdheid van het openbaar ministerie behouden blijft.
U zegt nu dat er geen enkel lid van het openbaar ministerie zal durven vervolgen wanneer in een bepaald geval de evaluatiecommissie niet tot een besluit tot doorverwijzen komt.
Dat is de beoordeling van het openbaar ministerie in volle onafhankelijkheid. Indien u en ik daadwerkelijk de bevoegdheid van het openbaar ministerie erkennen, erkennen wij ook zijn onafhankelijkheid. In deze of gene casus zal het openbaar ministerie dus oordelen nadat het kennis heeft van het dossier of het al dan niet tot vervolging zal overgaan. Daardoor maakt het zijn eigen selectie. Indien u zonder meer stelt dat het openbaar ministerie niet zal tussenbeide komen in alle gevallen waarin de commissie oordeelt dat ze niet moet signaleren, dan is dat naar mijn inschatting een inbreuk op de onafhankelijkheid van het openbaar ministerie.
Mijnheer de voorzitter, mevrouw en mijnheer de minister, ik beëindig mijn betoog met een tekst die ik spijtig genoeg alleen in het Frans heb.
Translated text
You will not be able to convince each other. You can ⁇ not convince me with Dutch states, not even today.
The declaration of will has since been repeatedly misinterpreted as a document that could potentially lead to accidents, even by wilsonbekwamen. I repeat what I said subsequently in my interruption: it is not about disabled people, it is about people who, as a result of circumstances, are not conscious and who, in addition, have made the free choice to submit and register a disability declaration and to be able to revoke it at any time.
Can we not now take into account a portion of the population that takes the initiative to take into account these circumstances in the future? Their
Mr. Speaker, Mrs. and Mr. Minister, I think we have had a very thorough discussion. I do not want to finish this presentation before I have attempted to answer Mr. Goutry’s recent comment, but ⁇ I will not be able to convince him. Collega Goutry argues that there was a gap, as the text from the Senate had to be accepted unchanged in the House. You were convinced of it from the first moment. If I compare my original proposal with the present, the present at least differs from the original on two fundamental points.
The first point may be a theoretical approach. As part of the treatment of patient rights, you will have the opportunity to approach the globality of palliative care in all its facets. In my proposal, I chose to limit myself to the right to palliative care for everyone. I just wanted to mention the law, without further expansion. In the Senate, for various reasons, it has been suggested that one must solve a part problem that will somehow be incorporated into the flow of current discussions, but the evolution of legislation is so rapid that one can never predict how long a law will survive.
Mr. Van Parys, I come to a comment you just made. In my original proposal, I had indeed incorporated the reporting of each case to the prosecutor’s office. There was no interruption of the evaluation committee. I have, like you, respect for the structures of this country. The Prosecutor’s Office is mandated by the Constituent to ensure that the norms of this rule of law are respected. The Senate has established an interim with the evaluation committee for reasons of privacy, communication and evaluation that differ from a strict legal application. You have rightly worried about this. I answered you in a debate — but what are my answers worth? — that the full competence of the Prosecutor’s Office was in no way compromised by this text. In this context, a note of the Minister of Justice has been reviewed by the College of Attorneys-General. You know the letter of Mr. Ladrière, in which he very clearly states that the full competence of the Prosecutor’s Office remains.
You now say that no member of the prosecutor’s office will dare to prosecute if in a particular case the evaluation committee does not make a decision to refer.
This is the assessment of the Prosecutor’s Office in full independence. If you and I actually acknowledge the authority of the prosecutor’s office, we also acknowledge its independence. In this or that case, the Prosecutor’s Office will therefore judge after having knowledge of the file whether or not it will proceed to prosecution. Thus, it makes its own selection. If you clearly state that the Prosecutor’s Office will not intervene in all cases where the Committee considers that it should not report, it is, in my opinion, a violation of the independence of the Prosecutor’s Office.
Mr. Speaker, Mrs. and Mr. Minister, I conclude my speech with a text that I unfortunately only have in French.
#195
Official text
Mijnheer Erdman, ik meen dat heer Goutry u wil verhinderen af te ronden en u nog een vraag wil stellen.
Translated text
Mr. Erdman, I think Mr. Goutry wants to prevent you from finishing and wants to ask you another question.
#196
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik hoor dat collega Erdman de tribune zal verlaten. Mijnheer Erdman, ik had gehoopt dat u zou antwoorden op mijn vragen in verband met de kloof. Ik zal ze even herhalen want u omzeilt ze. Mijn vraag is doodsimpel. Was de opening er om op basis van debat en wederzijds overleg bepaalde zaken te wijzigen in de ontwerpen? Mocht er aan de teksten al dan niet iets worden veranderd?
Translated text
Mr. Speaker, I hear that Mr. Erdman will leave the tribune. Mr. Erdman, I had hoped that you would answer my questions related to the gap. I’ll repeat them for a moment because you’re bypassing them. My question is deadly. Was the opening there to change certain matters in the draft on the basis of debate and mutual consultation? Should or should nothing be changed in the texts?
#197
Official text
Ik kwam daartoe. Ik citeer even: "De indieners van het voorstel streven ernaar dat het ethisch debat dat in de Senaat is geopend uitmondt in een wet en benadrukken daarbij dat twee essentiële gedachten het hele debat over euthanasie moeten schragen. Euthanasie is alleen denkbaar in een maatschappij die de autonomie van het individu eerbiedigt en tegelijk het leven van elk individu evenzeer beschermt, ongeacht zijn economische en maatschappelijke positie, zijn leeftijd of zijn gezondheidstoestand. Zo moet bijvoorbeeld het weigeren van verzorging om economische redenen nog heftiger worden bestreden als euthanasie of het actief handelen op eigen vrijwillig en volgehouden verzoek mogelijk wordt. Ten slotte spreekt het vanzelf dat de wet niet alle gewetensproblemen en alle situaties in verband met het levenseinde kan regelen. De wet zal de medische sector weliswaar de rechtszekerheid bieden die totnogtoe ontbrak maar de arts blijft hoe dan ook geconfronteerd met een moeilijk af te bakenen verantwoordelijkheid". Mijnheer Goutry, dit was het einde van mijn verantwoording voor mijn voorstel en dit is ook mijn verantwoording waarom de tekst die uit de Senaat is gekomen in mijn ogen beantwoordt aan deze bekommernissen. Naar mijn oordeel zou door wijzigingen komende uit een andere invalshoek de filosofie van het geheel geschaad worden en de constructie — als ik een zo oneerbiedig woord mag gebruiken - die hier is opgebouwd uitgehold worden. Het antwoord dat wij met deze tekst wensten te geven zou uiteindelijk niet meer tot resultaat leiden.
Translated text
I came to that. “The submissions of the proposal strive to ensure that the ethical debate opened in the Senate ends up in a law, emphasizing that two essential ideas must shape the entire debate on euthanasia. Euthanasia is conceivable only in a society that respects the autonomy of the individual and at the same time equally protects the life of each individual, regardless of their economic and social status, age or health status. For example, rejection of care for economic reasons should be combated even more vigorously if euthanasia or active action on own voluntary and persistent request becomes possible. Finally, it is obvious that the law cannot regulate all conscience problems and all situations related to the end of life. The law will provide the medical sector with the legal certainty that was missing so far, but the doctor will still face a difficult responsibility to identify.” Mr. Goutry, this was the end of my responsibility for my proposal and this is also my responsibility for why the text that came from the Senate in my eyes responds to these concerns. In my opinion, changes from a different perspective would damage the philosophy of the whole, and the construction—if I can use such a disrespectful word—which has been built here would be destroyed. The answer we wanted to give with this text would ultimately no longer lead to results.
#198
Official text
Mijnheer de voorzitter, ten overstaan van dood en einde leven heb ik niet de pretentie het juiste antwoord te hebben. Ik denk zelfs dat degenen die vandaag ijveren om aan deze tekst wijzigingen aan te brengen en zelfs degenen die deze tekst onvoldoende vinden en hem eventueel willen verwerpen ook de pretentie niet mogen hebben het antwoord op de essentiële vraag van het menselijk lijden bij levenseinde op zak te hebben. Ik citeer tot slot een tekst — weliswaar in het Frans want het was de enige die ik kon vinden — uit 1516 van Thomas More in "Utopia". "Lorsqu'un mal sans espoir s'ajoute à des tortures perpétuelles, les prêtres et les magistrats viennent trouver le patient et lui exposent qu'une ferme espérance l'autorise à s'évader d'une telle vie ou à permettre aux autres de l'en délivrer, que c'est agir sagement que de mettre fin par la mort à ce qui a cessé d'être un bien pour devenir un mal et qu'obéir aux conseils, c'est agir le plus pieusement et saintement".
Translated text
In the face of death and the end of life, I do not pretend to have the correct answer. I even think that those today who are diligent to make amendments to this text, and even those who find this text insufficient and possibly want to reject it, should not pretend to have the answer to the essential question of human suffering at the end of life. Finally, I quote a text— ⁇ in French because it was the only one I could find—from 1516 by Thomas More in Utopia. “When a man without hope adds to perpetual torture, the priests and magistrates come to find the patient and he exposes that a firm hope authorizes him to evade such a life or to allow the others of the liberator, that it is to act wisdom that it is to put an end by the death to that which ceased to be a good to become a evil and obey the councils, it is to act the most pieusement and saintement.” Their
#199
Official text
On ne supprime aucun malade sans son assentiment et on ne ralentit pas les soins à l'égard de ceux qui les refusent.
Translated text
No sick person is removed without his consent, and the care of those who refuse it is not slowed down.
#200
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik zou de collega's willen danken omdat ik nu het woord mag nemen.
Collega's, men kan er niet omheen. Het euthanasiedebat heeft een symboolwaarde en symbolen laten vaak ruimte voor een meervoudige uitleg. Als die uitleg handelt over leven en dood, dan betreur ik dat dit zuiver partijpolitiek zou worden ingekleurd. De vraag die moet worden gesteld, is mijns inziens dubbel. De eerste vraag is of dit ontwerp aansluit bij de waardebeleving in onze samenleving. De tweede vraag is of dit ontwerp de waardebeleving in de toekomst zal wijzigen.
Het antwoord op de eerste vraag werd onlangs gegeven in het Europees waardeonderzoek waaraan onder meer Jan Kerkhof heeft deelgenomen. Ik zal hem citeren: "De grootste breuk vindt misschien wel plaats in de tolerantie tegenover euthanasie." Ik heb mijn antwoord op de eerste vraag gevonden en dat heeft collega Erdman ook gezegd. Dit ontwerp sluit aan bij de waardebeleving in onze huidige samenleving.
Het antwoord op de tweede vraag is mijns inziens nog veel belangrijker. Veel leden stellen zich hierover een aantal vragen want indien dit ontwerp echt ingrijpt op de waardebeleving in onze samenleving, dan is het dubbel jammer dat dit ontwerp niet breder wordt gedragen of partijpolitiek wordt gekleurd. Ik vind dit betreurenswaardig en de reden hiervoor is het feit dat euthanasie ook mogelijk wordt gemaakt bij niet-terminale patiënten.
Het principe waaronder deze wet is geschreven, is het zelfbeschikkingsrecht van de persoon. De bepalingen in de wet hebben altijd betrekking op een persoon in de context van een relatie. In de eerste plaats voor de uitvoering van de wet in een artspatiëntrelatie. Dit ontwerp past net zo goed binnen de wet op de patiëntenrechten.
Als het gaat over leven of dood dan is de term zelfbeschikkingsrecht meer dan elders onomkeerbaar op zijn plaats. Dit wordt door sommige leden vrij duidelijk geformuleerd als "c'est ma mort". Wanneer we echter naar de uitvoering en naar de zorgvuldigheidscriteria kijken dan is de term zelfbeslissing, zelfkeuze — zoals collega Erdman het heeft genoemd — of medebeslissingsrecht beter op zijn plaats.
Voor mij is het verzoek om euthanasie van een patiënt bij het levenseinde van een andere orde dan het verzoek van een patiënt die niet binnen afzienbare tijd zal overlijden. Dit heeft voor mij een filosofische basis.
Alles staat in relatie tot alles. Elk individu staat in relatie tot zijn omgeving. Met andere woorden, de context waarin een individu zich bevindt, is altijd medebepalend voor de beslissing van dat individu. Als we dan spreken over een beslissing die een arts op een bepaald ogenblik moet nemen met een context die voor de patiënt per definitie niet is gedefinieerd — de geschiedenis van die patiënt ligt immers nog in de toekomst — dan is het mijns inziens van de arts op dat moment te veel gevraagd om het verzoek van de patiënt te beoordelen in zijn context, in zijn relatie tot zijn omgeving.
Ik weet dat wat ik nu zal zeggen een taal is die zich richt tot het hart. Ieders geschiedenis is verbonden met iedereen. De gedachte dat alles ooit zou eindigen, is voor velen iets om wanhopig van te worden en te vluchten voor de eigen bestemming. Deze situaties kunnen zich binnenkort meer en meer voordoen, als men het menselijk genoom toegankelijk maakt niet alleen voor diagnose, maar ook voor therapie. In deze context wordt de toepassing van euthanasie bij een patiënt die kennelijk niet binnen afzienbare tijd zou overlijden, een onomkeerbaar ingrijpen in zijn geschiedenis en in de geschiedenis van zijn omgeving. Dit is mijns inziens niet de taak van een arts. Hoe verfijnd men het instrument heeft willen ontwikkelen om euthanasie mogelijk te maken, men overschrijdt hier de therapeutische basis van de arts-patiëntrelatie. Als de wereld een en al dreiging is voor de patiënt, is het de taak en de plicht van de geneesheer of de zorgverstrekker om het beste van zichzelf te geven. Dit is de zorgcultuur waar ik voor sta en dat is het model dat niet onder druk mag komen te staan. Bij een mens die sterft word je stil. Je wordt overspoeld door de wijsheid en de kracht van de elementen en je gaat je klein voelen. Euthanasie is een instrument dat die kracht zelf uitoefent, ze in handen neemt. Gaat de vraag naar euthanasie in tegen die wil tot leven waartoe de liefde ons aanzet? Ik citeer hier Schopenhauer. Precies daarom, collega's, moest de wetgever hier de perfectie nastreven. In de Kamer is dat volgens mij niet gebeurd. In de Senaat daarentegen heeft men effectief heel veel hoorzittingen georganiseerd. Men is er niet over een nacht ijs gegaan. Dat verdient uiteraard alle waardering. Zoals het inzicht in de Senaat gerijpt is, zoals de voorstellen die aanvankelijk voorlagen ook werden gewijzigd en naar andere voorstellen hebben geleid, zo is het inzicht misschien van een aantal Kamerleden ook gerijpt. Men heeft de kans niet aangegrepen om het voorstel toch te amenderen.
De verantwoordelijkheid van de artsen dan. Ik heb daar reeds bij stilgestaan. Men kan de patiënt niet loskoppelen van die relatie met de arts, omdat de modaliteiten zoals in de wet ingeschreven, hem of haar een heel grote verantwoordelijkheid geven in het beoordelen van subjectieve elementen als het overwogen verzoek en het ondraaglijk lijden. Ik blijf niet stilstaan bij het advies van de commissie voor de Volksgezondheid. Mevrouw Van de Casteele heeft een zeer zorgvuldig verslag gegeven en ik wens nogmaals alle leden van de commissie te bedanken omdat ze zich zo constructief met de inhoud van het debat hebben beziggehouden en de partijpolitieke grenzen hebben weten te overstijgen.
Dat advies bevat mijns inziens een aantal angsten die leven bij mensen verzorgd in instellingen. De commissie heeft brieven ontvangen van instellingen waar dementerende bejaarden en gehandicapten worden verzorgd, waarin uiting werd gegeven aan de angst, de onduidelijkheid en de onzekerheid die al dan niet terecht bij deze mensen leeft. Ik meen dat het advies van de commissie voor de Volksgezondheid en de wijze waarop de commissie voor de Justitie met dit advies is omgegaan die angst heeft weggenomen. Er werd duidelijk aangetoond dat het wetsontwerp geen betrekking heeft op het zuiver psychisch lijden en op dementerenden. Dit werd mogelijk dank zij het werk in de commissie voor de Volksgezondheid en het antwoord en de duiding die daaraan in de commissie voor de Justitie werd gegeven. Dit heeft ertoe geleid dat die angst voor een stuk kon ombuigen in geruststelling. Dat is althans mijn perceptie terzake.
Translated text
I would like to thank my colleagues for giving me the opportunity to speak.
Ladies and gentlemen, it cannot be avoided. The euthanasia debate has a symbolic value and symbols often leave room for multiple explanations. If that explanation is about life and death, I regret that this pure party policy would be coloured. The question to be asked is, in my opinion, double. The first question is whether this design is consistent with the value experience in our society. The second question is whether this design will change the value experience in the future.
The answer to the first question was recently given in the European Value Survey, in which Jan Kerkhof participated. I will quote him: "The biggest breakthrough may be in the tolerance to euthanasia." I have found my answer to the first question and that was also said by colleague Erdman. This design is in line with the value experience in our current society.
In my opinion, the answer to the second question is even more important. Many members ask themselves a number of questions about this because if this design really interferes with the value experience in our society, then it is a double regret that this design is not carried out wider or colored party politics. I find this regrettable and the reason for this is the fact that euthanasia is also made possible in non-terminal patients.
The principle under which this law is written is the right of self-determination of the person. The provisions of the law always relate to a person in the context of a relationship. First of all, for the implementation of the law in a doctor-patient relationship. This design fits equally well within the Law on Patient Rights. Their
When it comes to life or death, the term self-determination is more irreversible in its place than elsewhere. This is formulated by some members quite clearly as "c'est ma mort". However, when we look at the performance and the due diligence criteria, the term self-determination, self-choice — as colleague Erdman has called it — or co-decision right is better in place.
For me, the request for euthanasia of a patient at the end of life is of a different order than the request of a patient who will not die within the foreseeable time. This has a philosophical basis for me.
Everything is in relation to everything. Each individual is in relation to his environment. In other words, the context in which an individual is always determining the decision of that individual. If, then, we speak of a decision that a physician must make at a given moment in a context which is by definition undefined for the patient — the history of that patient is still in the future — then, in my opinion, the physician at that time is too much asked to assess the patient’s request in his context, in his relationship to his environment. Their
I know that what I will say now is a language that is directed to the heart. Everyone’s history is connected with everyone. The thought that everything would end someday is something for many to become desperate and flee for their own destiny. These situations may soon occur more and more, if one makes the human genome accessible not only for diagnosis, but also for therapy. In this context, the application of euthanasia to a patient who apparently would not die within the foreseeable time becomes an irreversible interference in his history and in the history of his environment. This is not the task of a doctor. As sophisticated as one has wanted to develop the instrument to enable euthanasia, one goes beyond the therapeutic basis of the doctor-patient relationship. If the world is a threat to the patient, it is the task and duty of the doctor or healthcare provider to give the best of themselves. This is the care culture I stand for and that is the model that should not be under pressure. When a man dies, you are silent. You will be flooded by the wisdom and power of the elements and you will feel small. Euthanasia is an instrument that exercises that power itself, takes it into its hands. Is the question of euthanasia contrary to the will to live to which love drives us? I am referring to Schopenhauer. That is precisely why, colleagues, the legislator had to pursue perfection here. In the room, I don’t think that happened. In the Senate, on the other hand, a lot of hearings were effectively organized. They didn’t get ice overnight. This, of course, deserves all appreciation. As the understanding in the Senate has matured, as the proposals that were originally drafted have also been modified and have led to other proposals, so may the understanding of some Chamber Members have also matured. However, they did not take the opportunity to amend the proposal. Their
The responsibility of the doctors. I have already stopped there. One cannot disconnect the patient from that relationship with the doctor, because the modalities as inscribed in the law give him or her a very great responsibility in judging subjective elements such as the considered request and the unbearable suffering. I will not stop with the opinion of the Committee on Public Health. Mrs Van de Casteele gave a very careful report and I would like to thank again all the members of the committee for engaging so constructively with the content of the debate and having managed to transcend the party-political boundaries.
That advice, in my opinion, contains a number of fears that live in people cared for in institutions. The committee has received letters from institutions that care for dementia-affected elderly and disabled people, expressing the fear, uncertainty and uncertainty that rightly or wrongly lives in these people. I think that the opinion of the Committee on Public Health and the way the Committee on Justice has dealt with this opinion has removed concerns. It was clearly demonstrated that the bill does not cover purely psychological suffering and people with dementia. This was made possible thanks to the work in the Committee on Public Health and the response and explanation given to it in the Committee on Justice. This has led that fear for a piece to turn into reassurance. At least that is my perception.
#201
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik luister geboeid naar het zeer eerlijke betoog van mevrouw Avontroodt. Ik begrijp echter niet goed waarop ze zich baseert om te zeggen dat de commissie voor de Justitie rekening heeft gehouden met het advies van de commissie voor de Volksgezondheid. In de teksten vind ik hierover niets terug. Eens een wetsontwerp is goedgekeurd, blijft alleen de wet over en niets anders dan de wet.
Translated text
Mr. Speaker, I listen with interest to Mrs. Avontroodt’s very honest speech. However, I do not understand exactly what it is based on to say that the Justice Committee has taken into account the opinion of the Public Health Committee. In the texts I find nothing about this. Once a bill has been approved, only the law remains and nothing but the law.
#202
Official text
En de verslagen van de voorbereidende werkzaamheden.
Translated text
reports of the preparatory work.
#203
Official text
Alleen de wet. Waarom werd in de tekst geen rekening gehouden met deze vrees zodat een consensus mogelijk was?
Translated text
Only the law. Why was this fear not taken into account in the text so that a consensus was possible?
#204
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik ben niet de indiener van dit wetsvoorstel. Ik hoop echter dat rekening wordt gehouden met de voorbereidende werken in beide commissies en in de Senaat.
Ik meen dat de angst met betrekking tot de dementerende bejaarden reeds tijdens de besprekingen in de Senaat uitdrukkelijk werd weggenomen. Een ander punt zijn de voorwaarden die worden opgelegd voor euthanasie voor niet-terminale patiënten. Hier gaat het om louter psychisch of louter fysiek lijden. Vooral het woord "of" stoort mij. Het is een van de redenen waarom ik het wetsontwerp niet zal goedkeuren. Ik heb dus begrip voor de bezorgdheid van de heer Goutry, maar ik deel ze niet omdat ik weet dat de wettekst wat dit punt betreft duidelijk is. Bovendien is uit de enquêtes van de Artsenkrant en The Lancet zeer duidelijk gebleken dat geen artsen bereid zullen zijn euthanasie toe te passen bij niet-terminale patiënten die niet onder de voorwaarden van de wet vallen.
Op dat vlak heb ik zeer veel vertrouwen in het artsenkorps. Ik verwijs in deze ook naar professor Distelmans die mij zei dat ik mij geen zorgen hoefde te maken, omdat de artsen toch niet bereid zullen zijn om euthanasie toe te passen op niet-terminale patiënten. In tegenstelling tot u ben ik dus van oordeel dat de zorgvuldigheidsvereisten, die wel in de wet opgenomen zijn, geen aanleiding zullen geven tot misbruiken.
Translated text
I am not the author of this bill. However, I hope that the preparatory work in both committees and in the Senate will be taken into account. Their
I think that the fear regarding the demented elderly was explicitly removed already during the Senate discussions. Another point is the conditions imposed for euthanasia for non-terminal patients. This is purely psychological or purely physical suffering. Especially the word “or” disturbs me. This is one of the reasons why I will not approve the bill. So I understand Mr. Goutry’s concerns, but I do not share them because I know that the legislation on this point is clear. Furthermore, the surveys of the Medical Journal and The Lancet have shown very clearly that no physician will be willing to apply his euthanasia to non-terminal patients who are not subject to the conditions of the law.
I have a lot of confidence in the medical team. In this I also refer to Professor Distelmans who told me that I did not have to worry because the doctors would not be willing to apply euthanasia to non-terminal patients. Therefore, contrary to you, I believe that the due diligence requirements, which are included in the law, will not give rise to abuse.
#205
Official text
Mijnheer de voorzitter, het is natuurlijk edel om te zeggen dat men er gerust in is, omdat de artsen aan zelfregulering zullen doen en geen euthanasie zullen toepassen op een niet-terminale patiënt. Hoe kan dat echter worden gehandhaafd? De enige manier om dat te handhaven is het optreden van de Orde. Er zal dan echter moeten worden opgetreden voor handelingen die krachtens de wet perfect kunnen. Die oplossing zal het probleem dus verschuiven. De vraag wordt dan: kan de orde al dan niet verbieden wat de wetgever mogelijk heeft gemaakt? U creëert een extra probleem. Uw geruststelling is dus zeer riskant. De enige geruststelling is de aanvaarding van een amendement waarin staat dat euthanasie op niet-terminale patiënten niet kan. Wanneer de huidige tekst aangenomen wordt, zullen er op termijn problemen ontstaan in de artsenkorpsen en zullen er ongetwijfeld heel wat vrijbuiters opduiken die aan iedere democratische controle zullen ontsnappen.
Translated text
Mr. Speaker, it is of course noble to say that one is at ease, because the doctors will do self-regulation and will not apply euthanasia to a non-terminal patient. However, how can this be ⁇ ined? The only way to maintain that is the action of the Order. However, it will then have to act for acts that can perfectly under the law. This solution will shift the problem. The question then becomes: can or cannot the order prohibit what the legislator has made possible? You create an additional problem. Your reassurance is very risky. The only reassurance is the acceptance of an amendment stating that euthanasia on non-terminal patients is not allowed. When the current text is adopted, in the long run, problems will arise in the medical corps and there will undoubtedly emerge a large number of free-exploiters who will escape any democratic control.
#206
Official text
Mevrouw Avontroodt, ik spreek u aan als voorzitter van de commissie voor de Volksgezondheid, het Leefmilieu en de Maatschappelijke Vernieuwing. Ik deel uw optimisme niet. Ik vrees dat u te goedgelovig bent wanneer u ervan uitgaat dat men zich strikt zal houden aan de consensus die in de commissie bereikt was. Als u, terecht, de Artsenkrant aanhaalt en wijst op de massale reactie van de artsen die duidelijk gemaakt hebben dat zij geen vragende partij zijn voor de huidige tekst van het wetsontwerp, kunt u ook niet anders dan besluiten dat amendementen de enige garantie bieden. In de commissie hebben wij allemaal in een constructieve sfeer en met de beste bedoelingen samengewerkt. We moeten echter ook durven te zeggen dat we in de commissie voor de Volksgezondheid met de software bezig geweest zijn en wanneer het harde werk eraan kwam in de commissie voor de Justitie hebben de commissarissen van Volksgezondheid zich laten platwalsen door de oneerbiedige behandeling door die commissie die geen rekening hield met de unanieme adviezen van de commissie voor de Volksgezondheid. Wij zullen dat blijven aanklagen. Dat is hypocrisie in een verheffende trap.
Ik heb voor u persoonlijk en voor uw betoog van vanavond een oneindig respect, laat dat duidelijk zijn, maar u schiet als voorzitster van de commissie voor de Volksgezondheid tekort. Met goede bedoelingen komt men in de politiek niet ver. In de politiek telt alleen de macht om een slechte tekst via amendering te verbeteren. Dat is essentieel, maar de commissie voor de Volksgezondheid heeft hier spijtig genoeg een kans gemist.
Translated text
Mrs Avontroodt, I speak to you as Chairman of the Committee on Public Health, Environment and Social Innovation. I do not share your optimism. I fear that you are too good faithful when you assume that one will strictly adhere to the consensus reached in the committee. If you, rightly, cite the Medical Journal and point out the massive response of the doctors who have made clear that they are not the petitioning party for the current text of the bill, you can also decide that amendments provide the only guarantee. We all worked together in a constructive atmosphere and with the best intentions. However, we must also dare to say that we have been dealing with the software in the Committee on Public Health and when the hard work in the Committee on Justice came on, the Commissioners on Public Health have been blown up by the disrespectful treatment by that committee which did not take into account the unanimous opinions of the Committee on Public Health. We will continue to accuse that. This is hypocrisy in an elevating ladder.
I have an infinite respect for you personally and for your discourse tonight, let that be clear, but you shoot a shortage as Chair of the Public Health Committee. With good intentions, we cannot go far in politics. In politics, only the power to improve a bad text through amendment counts. That is essential, but the Public Health Committee has unfortunately missed an opportunity here.
#207
Official text
Mijnheer de voorzitter, ik wenste alleen duidelijk te maken dat een en ander absoluut niet zal leiden tot misbruiken. Er is in het ontwerp ingeschreven dat er na twee jaar een evaluatie komt. Voorzitter Erdman heeft daarstraks over een glazen bol gesproken, ik zal die woorden niet hernemen. De ingebouwde zorgvuldigheidscriteria moeten het terrein rechtszekerheid bieden, maar niet tot angst. De evaluatie zal dat moeten goedmaken.
Vraag mij evenwel niet de bepalingen van de wet te verdedigen, want dat zal ik niet doen. Ik zeg alleen dat er goede zorgvuldigheidscriteria werden ingebouwd die het doemdenken niet verantwoorden. Dat is al wat ik bedoel.
Omtrent de palliatieve filter werd al heel wat gezegd. Ik kan er slechts aan toevoegen dat de palliatieve filter een duidelijker en beter zorgvuldigheidscriterium was geweest, vooral voor de patiënt, alsook wat de kwaliteit van de zorg betreft, maar niet, zoals voor sommige leden, een voorwaarde alvorens het verzoek tot euthanasie in te willigen. Ik ben op dat vlak vragende partij vooral omwille van de kwaliteitsvereisten. In Nederland werd men door de Verenigde Naties op de vingers getikt omwille van een te zwakke controle a priori. Welnu, de palliatieve filter is een aanvullende zorgvuldigheid die dit misschien had kunnen voorkomen en die eveneens misschien zou kunnen voorkomen dat België zou worden verweten er een gebrekkige procedure a priori op na te houden. Dat zal de toekomst uitmaken.
Ik ging reeds in op het zuiver psychiatrisch lijden, net als andere collega's trouwens. Men mag evenwel het onderzoek dat plaatsvond niet voorbijgaan. Er werd heel wat wetenschappelijk onderzoek verricht en daaruit blijkt dat wanneer het lijden zo intens is dat het gepaard gaat met een diepe depressie — zoals meestel trouwens — die het verzoek automatisch beïnvloedt. Dat is al wat ik daarover wil zeggen. Dat zijn de criteria die men verstaat onder psychisch onomkeerbaar en niet te lenigen lijden. Dat is voor mij een brug te ver. Euthanasie voor niet-terminale patiënten die zuiver psychisch lijden, dat is voor mij een brug te ver.
Wat betreft de ongeldigheid van de wilsverklaring in bepaalde gevallen meen ik dat het verslag duidelijk is, althans dat hoop ik. In het verslag wordt duidelijk bepaald dat niet kan worden ingegaan op een in een wilsverklaring vastgesteld verzoek tot euthanasie bij dementie.
De zaken zijn anders wat euthanasie bij minderjarigen betreft. Mag ik in dat verband de aandacht van de leden vragen voor het advies van het kinderrechtencommissariaat. Ik hoorde hier reeds zwaaien met termen zoals ongelijkheid. Welnu, als arts kan men mij er niet van overtuigen dat een ontvoogde minderjarige die ondraaglijk lijdt wel om euthanasie mag verzoeken, terwijl een minderjarige van dezelfde leeftijd die even erg lijdt, maar die volgens het advies van het Kinderrechtencommissariaat wel in staat is om met een oordeelsvermogen een verzoek vrijwillig in te dienen, zulks niet kan. Dat is een van de onrechtvaardigheden die in de wet behouden bleef. Ik ben ervan overtuigd dat we nog werk voor de boeg hebben en dat, zoals andere collega's hebben gezegd, nog heel veel medische handelingen bij het levenseinde niet zijn geregeld. Die vragen zeker verder onderzoek.
Ik kom tot de uitdagingen van morgen. De evaluatie van euthanasie bij niet-terminale patiënten, maar vooral de evaluatie van het risico op wat ik onderbehandeling heb genoemd, op het terrein, zijn opdrachten die de evaluatiecommissie die wettelijk gegarandeerd is, niet kan vervullen. Die moeten gebeuren in een goed gefundeerd wetenschappelijk onderzoek inzake het medisch handelen bij het levenseinde. Er zijn immers nog veel onzekerheden op het terrein. Ik verwijs naar de beslissingen in de afdelingen neonatologie, waar men de ouders voor een verscheurende keuze plaatst: moeten zij hun kind al dan niet van de machine laten halen; moeten zij hun kind al dan niet voort laten leven, wetende wat de toekomst van hun kind zal zijn. Dat is de praktijk op het terrein.
Het onderzoek naar het medisch handelen bij het levenseinde moet prospectief worden gevoerd. Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, ofwel moet dat in de Kamer gebeuren, ofwel moet er een regeringsinitiatief terzake komen. Dat is ook de vraag van professor Cassiers, die er trouwens op wijst dat het Raadgevend Comité voor Bio-Ethiek alleen advies over euthanasie bij terminale zieken is gevraagd. Er is geen advies over euthanasie bij nietterminale zieken. Ik denk dat zulks absoluut noodzakelijk is.
Wat de opmerkingen over het buitenland betreft, kan ik alleen maar zeggen dat met ontzettend veel interesse wordt gekeken naar de dag van morgen, als ons land inderdaad zijn euthanasiewet zal hebben. Het punt zal wellicht worden opgenomen in de evaluatie vanwege de Verenigde Naties.
Ik wil mijn betoog beëindigen, mijnheer de voorzitter, met te beklemtonen dat ik mij niet aansluit bij degenen voor wie onderhavig ontwerp een bedreiging is. Ik ben ervan overtuigd dat de noodzaak dat eenieder in zijn waarde blijft tot aan de dood, de bekommernis is die ten grondslag ligt van de voorgestelde wetgeving.
Het antwoord dat mij het meeste vertrouwen geeft, ligt wellicht bij de mens. Ik heb het niet in een ver verleden gezocht. Ik heb het gevonden in een gedicht van Herman Van Veen van de jaren '68, waarmee ik teruggrijp naar mijn inleiding. In mijn inleiding heb ik gezegd dat elke mens in relatie staat tot zijn omgeving. Ik citeer:
"Er was een man die dolgraag zelfmoord wilde plegen, waarom precies, dat was hem zelf niet goed bekend, hij had die drang bij zijn geboorte meegekregen, zoals een ander taalgevoel of zangtalent, en in de lente had hij enkel het verlangen om zich alleen, met groene takken op te hangen. Dat is een tamelijk bescheiden wens nietwaar, een mens zijn lust, dat is zijn leven, zeg ik maar.
Alleen, hij kon het niet meteen, al niet als jongen, toen hij na schooltijd dikwijls aan de spoordijk zat. Och, hij was ziels en zielsgraag voor een trein gesprongen om te vergeten, hij wist niet nauwkeurig wat. Hij wou zijn vader en zijn moeder niet verdrieten en daarom liet hij de gedachte steeds weer schieten. Want een geweten is iets moois, maar als je het hebt dan ben je wel ontzettend zwaar gehandicapt. Hij nam zich voor zijn ouders' sterven af te wachten en hij had geluk, ze werden geen van beiden oud. Maar zie, een leven wordt bepaald door vreemde krachten en in de tussentijd was hij gewoon getrouwd. Hij had een uitgebreide voorraad slaaptabletten die hij daar telde als de sneeuwling aan kwam zetten. Och, hij kon gemakkelijk bereiken wat hij wou en toch, hij deed het niet, hij had een brave vrouw. En toen die eindelijk gestorven was na jaren, zag hij de kans op zijn verdriet nog steeds niet schoon om zelf die langverbeide haven in te varen. Hij was de vader van een dochter en een zoon. Maar zijn geduld begon zo langzaamaan te slinken. Hij was nu vastbesloten om zich te verdrinken. Hij had de plek al uitgekozen, het was bij de brug. Hij dacht: hier doe ik het en God, maak het toch vlug. Het duurde lang voor hij klaar was met zijn taken, maar toen hij voor zijn kinderen nauwelijks meer bestond, ging hij er op een avond blij een eind aan maken en bij die brug vond hij toen een zieke hond. Hij had dat dier het liefst ter plaatse willen wurgen. Maar neen, hij bleef er tot de laatste snik voor zorgen en het gaf toen eindelijk met tegenzin de geest. Hij dacht: wat gaan ze met hem doen, dat stomme beest? Er was een man die dolgraag zelfmoord wilde plegen, waarom, dat wist hij niet, al zijn er redenen zat. Ik weet er zo al uit mijn hoofd zo'n stuk of negen, al heb ik die aandrang nooit zo sterk gehad. Ach, om iets waar te maken, van zijn liefste dromen, had ieder ander het vast niet zo nauw genomen. Maar hoe dan ook, dat heeft die man dus wel gedaan. Hij is gewoon als ieder ander dood gegaan".
Dat schreef Herman Van Veen en dat is niet de context van het verzoek tot euthanasie. Dat gaat wel over een man die de drang tot zelfmoord ingebakken had.
Translated text
Mr. Speaker, I just wanted to make it clear that this will absolutely not lead to abuse. It is stated in the draft that after two years there will be an evaluation. President Erdman then spoke about a glass ball, I will not repeat those words. The built-in due diligence criteria should provide the site with legal certainty, but not fear. The evaluation will need to correct that.
But do not ask me to defend the provisions of the law, for I will not do so. I only say that good care criteria have been built into which do not correspond to doom thinking. That is all I mean.
A lot has been said about the palliative filter. I can only add that the palliative filter had been a clearer and better criterion of care, especially for the patient, as well as in terms of quality of care, but not, as for some members, a condition before approving the application for euthanasia. I am a requesting party in this area primarily because of the quality requirements. In the Netherlands, the United Nations was put on the fingers because of a too weak control a priori. Well, the palliative filter is an additional care that could have avoided this and that could also prevent Belgium from being accused of following a faulty procedure a priori. That will be the future.
I was already talking about pure psychiatric suffering, just like other colleagues, by the way. However, the research that took place must not be overlooked. A lot of scientific research has been done and it shows that when suffering is so intense that it is accompanied by a deep depression — as mostly by the way — which automatically affects the request. That is all I want to say about it. These are the criteria understood by psychically irreversible and irreversible suffering. This is a bridge too far. Euthanasia for non-terminal patients who suffer purely psychically, which for me is a bridge too far.
Regarding the invalidity of the declaration of will in certain cases, I think the report is clear, at least I hope that. The report clearly states that a request for euthanasia in dementia contained in a declaration of will cannot be responded.
The situation is different when it comes to euthanasia in minors. In this regard, I can ask the attention of the members for the opinion of the Commissioner for the Rights of the Child. I have already heard here swinging with terms such as inequality. Well, as a doctor, I cannot be convinced that a child who suffers unbearably can request euthanasia, while a child of the same age who suffers equally, but who, according to the opinion of the Commissioner for the Rights of the Child, is able to submit a request voluntarily with a judgmental capacity, cannot. This is one of the injustices that remained in the law. I am convinced that we still have work to do and that, as other colleagues have said, a lot of medical operations at the end of life are still unregulated. These questions ⁇ further research.
I come to the challenges of tomorrow. The evaluation of euthanasia in non-terminal patients, but especially the risk assessment on what I have called undertreatment, in the field, are tasks that the evaluation committee, which is legally guaranteed, cannot fulfill. These should be done in a well-founded scientific research on medical action at the end of life. There are still many uncertainties in the field. I refer to the decisions made in the departments of neonatology, where parents are placed before a disruptive choice: whether or not they should let their child get out of the machine; whether or not they should keep their child alive, knowing what the future of their child will be. That is the practice in the field.
Research on medical action at the end of life should be conducted prospectively. Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, Mr. Speaker, etc. This is also the question asked by Professor Cassiers, who, by the way, points out that the Bio-Ethics Advisory Committee has only been asked for advice on euthanasia in terminal patients. There is no advice on euthanasia in non-terminal patients. I think this is absolutely necessary.
As for the comments about abroad, I can only say that with tremendous interest is looking at the day of tomorrow, if our country will indeed have its euthanasia law. The point may be included in the evaluation due to the United Nations.
I would like to conclude my speech, Mr. Speaker, by emphasizing that I do not join those for whom this draft is a threat. I am convinced that the need for everyone to remain in their value until death is the concern underlying the proposed legislation.
Per ⁇ the answer that gives me the most confidence lies in humans. I have not sought it in the distant past. I found it in a poem by Herman Van Veen of the 68s, with which I go back to my introduction. In my introduction I said that every human being is in relation to his environment. I am citing:
"There was a man who would like to commit suicide, why exactly, that was not well known to him himself, he had received that urge at his birth, like another sense of language or singing talent, and in spring he had only the desire to hang himself alone, with green branches. That is a rather modest desire, no, a man is his desire, that is his life, I say.
Only, he couldn’t do it immediately, ⁇ not as a boy, when after school time he often sat on the railway trail. Oh, he was soulfully and soulfully jumping for a train to forget, he didn’t know exactly what. He didn’t want to upset his father and his mother, and therefore he let the thought shoot over and over again. Because a conscience is something beautiful, but if you have it, you are extremely disabled. He took himself to wait for his parents' death and he was lucky, neither of them became old. But behold, a life is determined by foreign forces and in the meantime he was just married. He had an extensive stock of sleeping pills, which he counted there when the snowman came to put on. Oh, he could easily ⁇ what he wanted and yet, he did not, he had a brave wife. And when he finally died after years, he still saw the chance of his sorrow not clear to sail himself into that long-forgotten harbour. He was the father of a daughter and a son. But his patience began to slowly diminish. He was determined to drown. He had already chosen the place, it was at the bridge. He thought, “Here I do it and God, do it quickly.” It took a long time for him to finish his duties, but when he barely existed for his children, one evening he went to make a happy ending and at that bridge he then found a sick dog. He would have preferred that animal on the spot. But no, he remained there until the last snake for care and it finally gave the spirit with resentment. He thought, “What are they going to do with him, that stupid beast?” There was a man who would like to commit suicide, why, he did not know, though there were reasons. I know from my head about a few or nine, although I have never had that urge so strong. Oh, to make something true, of his favorite dreams, no one else would have taken it so closely. Anyway, that man did it. He just died like everyone else.”
This was written by Herman Van Veen and that is not the context of the request for euthanasia. It is about a man who had the urge to commit suicide.