joeni

#+LANGUAGE: nl

#+LATEX_CLASS: article

#+LATEX_CLASS_OPTIONS: [a4paper]

#+LATEX_HEADER: \usepackage{pdfpages}

#+LATEX_HEADER: \usepackage[dutch]{babel}

#+AUTHOR: Maarten Vangeneugden

#+EMAIL: maarten.vangeneugden@student.uhasselt.be

#+TITLE: Voorstel bachelorproef

* Executive summary

De UHasselt is een universiteit die voor veel taken gebruik maakt van een

IT-infrastructuur. Maar naar mijn mening is de huidige infrastructuur /zeer/

ontoereikend voor wat het hoort te doen.

Mijn voorstel voor de bachelorproef is een systeem te programmeren, dat *een

geïntegreerd platform* vormt *voor nagenoeg alle digitale functionaliteit van de

UHasselt* (met uitzondering van enkele systemen die praktisch onvervangbaar zijn).

De uiteindelijke implementatie omvat kort samengevat:

- Een sociaal platform, gericht op de academische behoeften van zowel studenten

  als personeel (zie ook [[Waarom een sociaal platform]])

- Een centrale databank die alle informatie proper en veilig opslaat. Concreet

  is dit minstens

  een volledig uitgewerkt en [[https://nl.wikipedia.org/wiki/Databasenormalisatie][genormaliseerd]] schema (dat al

  geïmplementeerd kan worden met het voorgestelde systeem (zie [[Softwareframework]]))

- Modules om te verbinden met externe, praktisch onvervangbare infrastructuur

  (PingPing, printinfrastructuur, ...)

- Een academisch platform waarop alle vakken behandeld kunnen worden.

- Een administratief gedeelte dat veel functionaliteit die nu in het

  Studentendossier zit, zal aanbieden.

Deze opsomming doet het project eigenlijk geen goed: ook al leest dit als een hoop

verschillende programma's, de realiteit is echter dat /alle/ functionaliteit één

geïntegreerd geheel vormt. \\

Alle programma's gebruiken namelijk voor een groot deel dezelfde infrastructuur,

met als meest prominente voorbeelden:

- Databank

- Softwareframework

- Visuele layout

- Achterliggende hardware

Met als resultaat dat het voor de eindgebruiker voelt alsof alles

samen /hoort/ en samen /werkt/.

De uiteindelijke uitwerking van de proef omvat dus een *werkende implementatie*

(in de voorgestelde /software stack/), een *onderzoek naar de bestaande

structuren* en *verzamelen van de noden van alle betrokkenen* (administratie,

studenten, professoren, ...). Al de vergaarde data wordt uiteindelijk verwerkt

in een *gedetailleerd rapport*, vergezeld van alle benodigde gerelateerde zaken 

(zoals broncode).

* Veldonderzoek

Een prominent onderdeel van het project, is het voorafgaande onderzoek.

Dit is belangrijk voor de uiteindelijke software, want dat laatste bouwt

voor op de bevindingen uit het onderzoek.

Er kan natuurlijk gebruik gemaakt worden van verzamelde informatie uit enquêtes,

maar ik denk dat het ook nuttig zal zijn te polsen naar wat er /nu/ gebruikt

wordt om de taken te vervullen, en op basis daarvan te voorspellen hoe dit in

het nieuwe systeem verwerkt kan worden.

Deel van het onderzoek bestaat uit het kunnen voorspellen van wat iemand zou

willen; je kan niet gewoon vragen wat iemand wilt, of je gaat meestal algemene

antwoorden krijgen zoals: "Iets dat goed werkt".

** Belanghebbenden

De belanghebbenden zijn kort samengevat: alle mensen die actief verbonden zijn

aan de UHasselt. Triviale voorbeelden zijn de studenten, professoren,

administratief personeel, ...

Alhoewel ik denk een goed algemeen beeld te hebben van de wensen, zit het

probleem vaak in de details; professoren die architectuur doceren kunnen andere

wensen hebben dan professoren die fysica doceren. Het kan weinig kwaad om te

polsen naar de individuele noden, en te trachten een oplossing aan te bieden die

hieraan tegemoet kunnen komen.

** Gebruikte software als voorbeeld

De reden waarom de huidige software gebruikt wordt, is omdat er nood was aan

software die een bepaalde taak kon vervullen.\\

De manier waarop de universiteit gebruik maakt van wat er nu is, geeft een

sterke indicatie van wat er gevraagd wordt. Functionaliteit die nu in BlackBoard

zit, zou dus deels moeten worden overgenomen in het nieuwe systeem.

** Beschikbare API's en oplossingen

Het is mogelijk dat de software die niet vervangen zouden worden geen publieke API

ter beschikking stellen.\\

Dit hoeft echter geen beperking op te leveren om met deze diensten te

interageren vanuit dit systeem.

Het is namelijk zo dat /elk/ systeem dat zelf een website aanbiedt, geïntegreerd

kan worden in dit project, zelfs als er geen API voorhanden is.

Hieronder vallen de belangrijkste diensten, zoals

PingPing en EveryonePrint.

Ter demonstratie kunt u in [[Bijlage C][Bijlage C]] een klein script vinden dat met de logingegevens van een

account, het resterende PingPing-saldo van dat account afdrukt op het scherm.

Merk op dat dit slechts een voorbeeld is om aan te tonen dat, zelfs zonder een

API, het mogelijk is om te interageren met bestaande infrastructuur. En minstens

zo belangrijk; dat dit in een aanvaardbare hoeveelheid broncode kan geschreven

worden.\\

PingPing en

EveryonePrint gebruiken beide een website om met gebruikers te communiceren, en

input van de gebruiker uit gebeurt via HTML-forms, wat dus relatief makkelijk

via code kan worden behandeld.

Voor EveryonePrint is een analoge oplossing mogelijk, en e-mails kunnen

gemakkelijk via IMAP en SMTP opgevraagd en verstuurd worden.

De reden dat deze integratie zo belangrijk is, is om de eenheid en uniforme

stijl van het systeem te kunnen benadrukken bij de eindgebruiker,

zelfs als dit achter de schermen niet echt zo werkt.\\

Een praktisch voorbeeld is dat, als een docent een PDF-document deelt met

zijn/haar studenten, het mogelijk is om dat document direct naar de gewenste

printer te sturen

door op een printknop langs het document te klikken. Een veel

gebruiksvriendelijkere oplossing dan hoe het nu moet.

* Implementatie

Kort opgesomd zou dit systeem de volgende digitale platformen vervangen en in

hun volledigheid integreren in het nieuwe systeem:

- [[https://bb.uhasselt.be][BlackBoard]]

- [[http://www.uhasselt.be/UH/nl/InfoVoor/studenten-en-doctorandi/Snellinks-studenten/Studiegids.html][Studiegids]]

- [[http://www.uhasselt.be/UH/nl/InfoVoor/studenten-en-doctorandi/Snellinks-studenten/Mijn-Studentendossier.html][Studentendossier]]

- Uurroosters (zowel [[http://www.uhasselt.be/UH/nl/InfoVoor/studenten-en-doctorandi/Snellinks-studenten/Uurroosters.html][statisch]] als [[http://www.uhasselt.be/UH/nl/InfoVoor/studenten-en-doctorandi/Snellinks-studenten/Uurroosters-(dyn).html][dynamisch]])

- [[http://www.uhasselt.be/UH/nl/InfoVoor/studenten-en-doctorandi/Snellinks-studenten/Examenroosters.html][Examenroosters]]

- [[http://www.uhasselt.be/UH/nl/InfoVoor/studenten-en-doctorandi/Snellinks-studenten/Acad-kalenders.html][Academische kalender]]

- [[https://www.sturauhasselt.be/][StuRa]]

- [[https://m.uhasselt.be]]

De volgende platformen zouden niet vervangen worden, maar zullen verbonden

worden met het systeem om een visueel geheel te kunnen vormen (Middels een API,

een alternatief wordt besproken in [[Beschikbare API's en oplossingen]]):

- [[https://mail.uhasselt.be][Mailsysteem van de UHasselt]]

- [[http://www.uhasselt.be/PingPing][PingPing]]

- [[http://everyoneprint.uhasselt.be][EveryonePrint]]

Speculerend over een hypothetische toekomst van het project, zou het ook (na

voltooiing!) andere

delen van de IT-infrastructuur kunnen integreren, zoals de [[https://www.uhasselt.be/Help-Studenten-Algemene_Help-Huisstijl][bibliotheek]], Toledo,

...

** Bestaande infrastructuur

De meest prominente reden dat zaken zoals PingPing niet vervangen worden, is

omdat er geen directe nood is aan vervanging; het is een betalingssysteem dat

goed werkt.\\

Belangrijk is dat, in tegenstelling tot bv. BlackBoard, PingPing intensief

gebruik maakt van bepaalde hardware en bestaande materialen, zoals de

studentenkaarten, de kassa's, ...

Deze vervangen en gespecialiseerde software voor schrijven is moeilijker dan

enkel een softwarepakket vervangen.

Volgens mij is het dan beter om deze zaken te laten voor wat ze zijn, maar

eerder een paar /software hooks/ in te bouwen met het project, zodat studenten bv.

via een werkbalk op de website hun resterende PingPing-tegoed kunnen zien (mits

ze aangemeld zijn).

** Huisstijl

Het hoeft geen uitleg dat de bestaande platformen lak hebben aan [[https://www.uhasselt.be/Help-Studenten-Algemene_Help-Huisstijl][de huisstijl

van de UHasselt]]. Het eindresultaat voor de gebruiker is een (visueel bevestigd

*en correct*) gevoel dat alles nogal ''op een eigen eilandje'' leeft, en niets

echt met elkaar kan communiceren.

Mijn oplossingen houdt een verdere uitwerking (en daadwerkelijk gebruik) van de

huisstijl van de UHasselt in, zodat deze overal consistent terug te vinden is.

Dit zal een verzorgde en afgewerkte uitstraling geven aan het systeem.

** Waarom een sociaal platform

 Alle mensen op de UHasselt communiceren met elkaar; professoren en studenten,

 administratief personeel en studiebegeleiders, ...\\

 Het is duidelijk: een digitaal platform voor communicatie is vitaal voor een

 moderne universiteit. Maar buiten e-mail is er geen enkele manier om sociaal

 actief te zijn op de universiteit. Studenten zijn aangewezen op externe sociale

 media (wat een uitsluitend effect heeft voor studenten zonder een account voor

 deze diensten), of externe communicatieplatformen zoals Slack (waar communicatie

 met studiebegeleiders of professoren niet mogelijk is).

 Dit zijn slechte hulpmiddelen; de populaire socialemediaplatformen hebben een

 winstoogmerk, en presenteren de gebruiker met dat wat hem/haar het meeste

 interesseert, maar niet per sé het belangrijkste, of waar hij/zij zich op hoort

 te concentreren.\\

 Er zijn natuurlijk ook de fundamentelere problemen omtrent privacy en algemene

 impact van bv. Facebook op het leven van haar gebruikers.

 Met een zelfgebouwd sociaal platform voor de UHasselt worden al deze

 tekortkomingen weggewerkt; iedereen kan met iedereen communiceren via een

 systeem dat geschreven is /met het expliciete doel/ universitaire/academische communicatie

 te verzorgen. Dit maakt het vele malen geschikter dan sociale media zoals

 Facebook (die meer de focus leggen op algemene sociale activiteiten) en Slack

 (die zich richten op vormen van professionele communicatie in een context van

 /start-ups/ en KMO's).

 Het is belangrijk te weten dat *dit platform niet dient om afgeleid te worden

 van de verantwoordelijkheden van de gebruiker*; het gaat geen

 "UHasselt-Facebook" worden. Het ''sociale'' aspect is vooral gericht op

 communicatie en sociale zelfontplooiing binnen de universiteit.\\

Deze stelling impliceert echter niet dat informele communicatie verboden is, of

 zal worden tegengewerkt.

 Het platform zou ook integreren met de verschillende vakken die gedoceerd

 worden; zo kan het onderwijsteam snel communiceren met de studenten, en is er

 een veel lagere barrière om contact op te nemen bij vragen.

 Het laat ook toe om communicatie gemakkelijk te centraliseren en te

 structureren; Berichten kunnen gesorteerd worden per vak, gefilterd op datum,

 personen, ... Deze geraakt dan ook niet vermengd met ongerelateerde info buiten

 de universiteit om.

 Bijkomend laat het mensen toe zich te verenigen binnen zelfgemaakte groepen; zo

 kunnen ze studiegroepen oprichten, gelijkgezinde mensen zoeken voor een bepaalde

 hobby, ...\\

 Natuurlijk kan het personeel van de universiteit ook deel uitmaken van dit soort

 groepen, en er zelf opstellen voor bv. onderzoeksteams. Deze groepen hoeven

 natuurlijk niet publiekelijk zichtbaar te zijn.

** Softwareframework

 Het project zou volledig geschreven worden binnen een web-based systeem, dat gebruik maakt van het

 [[https://djangoproject.com][Django-framework]].

 Ik heb enkele argumenten om deze keuze te staven:

 - Beperkte tijd :: Ik heb al veel ervaring met Django en Python. Voor de

                    bachelorproef is het nefast om nog veel nieuwe

                    technologieën te leren gebruiken voordat er daadwerkelijk kan

                    begonnen worden met het uitwerken.

 - Web-based :: De studenten zijn vertrouwd met hun webbrowser te gebruiken voor

                de interactie met BlackBoard, Studentendossier, ... Alhoewel een

                desktopprogramma een minstens zo goed idee is, is het misschien

                toch beter om gewoon de website als basisplatform aan te bieden.

                Later kan er nog steeds uitgebreid worden door een /standalone/

                programma te maken.

 - Volledige oplossing :: Django biedt ondersteuning voor meerdere talen

     (belangrijk om het internationale aspect van de UHasselt te benadrukken),

     een [[https://en.wikipedia.org/wiki/Object-relational_mapping][object relational mapper]] voor de databank, een

     [[https://docs.djangoproject.com/en/2.0/intro/overview/#a-dynamic-admin-interface-it-s-not-just-scaffolding-it-s-the-whole-house][automatisch gegenereerde adminpagina]], een cache-module om de druk

     op de server te verminderen, een [[https://docs.djangoproject.com/en/2.0/topics/templates/][modern systeem voor HTML-templates]],

     en gebruikt Python 3, wat het project toelaat

     om gebruik te maken van alle bestaande /software libraries/ voor deze

     programmeertaal. Django biedt ook uitgebreide

     [[https://docs.djangoproject.com/en/1.11/topics/security/][bescherming tegen bekende /exploits/ op het internet]]. Dit zijn slechts

      enkele voorbeelden van waarom Django een goed framework is.

 - Getest :: Bekende websites die van Django gebruik maken zijn onder andere

             [[http://instagram-engineering.tumblr.com/post/13649370142/what-powers-instagram-hundreds-of-instances-dozens-of][Instagram]], [[https://developer.mozilla.org/en/Python#Use_of_Python_at_Mozilla][Mozilla]] en [[http://opensource.washingtontimes.com/][The Washington Times]].

 - Agnostisch binnen gebruikte stack :: Wat binnen Django geschreven wordt, staat

      volledig los van de rest van de gebruikte software. Men kan dus bv. Apache

      vervangen door Nginx, zonder dat daar aanpassingen voor moeten gebeuren in

      Django. Zelfs complexere opgaven zoals een verandering van databank (bv.

      DB2 naar PostgreSQL)

      vereisen slechts een migratie van bestaande /records/, een proces dat

      toch /altijd/ moet gebeuren. Het is zelfs mogelijk de software op Windows,

      GNU/Linux of macOS te draaien, omdat de gebruikte Python-interpreter

      ([[https://en.wikipedia.org/wiki/CPython][CPython]] of [[https://en.wikipedia.org/wiki/PyPy][PyPy]]) op deze besturingssystemen kan werken, zonder

      aanpassingen binnen de code (zolang deze ook OS-agnostisch geschreven is).

 - Vrije software :: Django is gelicensieerd onder de

                     [[https://github.com/django/django/blob/master/LICENSE][3-clause BSD-licentie]], wat het [[https://www.gnu.org/licenses/license-list.html#ModifiedBSD][vrije software]] maakt. Dit is

                     belangrijk voor [[https://www.gnu.org/philosophy/free-software-even-more-important.nl.html][ethische redenen]] ten opzichte van de

                     gebruikers. Vanuit het standpunt van de universiteit is dit

                     belangrijk om totale controle te kunnen behouden over

                     de software die er gebruikt wordt, en in staat te zijn deze

                     naar wens uit te breiden en te onderhouden. Er zijn veel

                     meer redenen, maar gedetailleerdere info over

                     het belang hiervan valt buiten het bereik van dit document.

* Dit is nodig

In het beleidsplan 2016-2020 is er binnen de UHasselt het ALIPA-project tot

stand gekomen. /ALinging ICT with PArtners/ is een project om de informatica

waar de UHasselt gebruik van maakt, terug op peil te brengen.

In [[https://www.uhasselt.be/documents/Tijdschriften/nUweetjeHet/personeelsblad-februari-2017-klein.pdf][de eerste uitgave van nUweetjeHet]] werd ALIPA in een Q&A voorgesteld aan het

brede publiek.

De link aan het einde van het artikel ([[http://www.uhasselt.be/intra/Alipa]]) is op dit

moment niet meer beschikbaar (voor mij?), en leidt gewoon naar https://www.uhasselt.be.

Ik heb in het academiejaar 2016-2017 een vergadering van [[http://www.sturauhasselt.be][StuRa]] bijgewoond dat in

dit project kaderde (zie [[Bijlage A][bijlage A]]). Ik heb daarvoor nog meegedaan aan "De grote

ICT-enquête", waarvan enkele relevante antwoorden in [[Bijlage B][bijlage B]] opgelijst staan.

Concreet is het punt dat geen enkel onderdeel van de UHasselt samen lijkt te

werken, maar eerder allemaal totaal verschillende programma's zijn die niet met

elkaar kunnen communiceren. De huidige situatie is een symptoom van een

aanslepend probleem dat nog altijd niet opgelost raakt.

Uitvoering van deze bachelorproef opent ook de deuren om voorstellen van studenten moeiteloos te

integreren in de IT-infrastructuur van de UHasselt; voorbeelden zijn o.a. de

mogelijkheid om lokalen te reserveren (en te controleren of een lokaal bezet

is), medestudenten te vinden om te carpoolen, simpele en overzichtelijke

agenda's, enquêtes ingericht door masterstudenten, ...

Deze bachelorproef zou niet zozeer gericht zijn op het bestuderen van een nieuwe

technologie, maar eerder op het onderzoeken naar wat er nodig is, en op basis

van al bestaande (en geteste) technologie, een stabiele en robuuste oplossing

ontwikkelen voor het probleem.

Ik ben overtuigd dat de vaardigheid om een probleem te begrijpen, en te vertalen

naar een creatieve informaticaoplossing (programma's schrijven is immers een

creatief werk) een ondergewaardeerde kwaliteit is van een goede

software-ingenieur, alsook de vaardigheid het juiste gereedschap te kunnen

kiezen voor een probleem op te lossen. Software die het probleem niet kan oplossen, dient per

definitie geen enkel doel, en ontstaat uit onbegrip van de programmeur zelf.

De conclusie is dat het vitaal is om eerst degelijk onderzoek te verrichten,

vooraleer er kan overgegaan worden op het uitwerken van een oplossing.

Alhoewel nieuwe technologieën bestuderen zeker leerrijk en tof kan zijn,

betekent dat niet dat het daarom ook een publieke nood zal vervullen. Er wordt

veel onderzoek gedaan naar IoT en allerhande huis-en-tuinrobotjes die onze taken

kunnen automatiseren, maar zelfs /smartwatches/ zijn nog altijd niet van de

grond gekomen. De kans dat de kennis van deze onderwerpen later veel nut zal

hebben voor de algemene bevolking, is zeer klein. In staat zijn om een probleem

te begrijpen, is daarentegen een kwaliteit die zichzelf vele malen zal terugbetalen.

Het project hoeft niet gebruikt te worden door de UHasselt, maar

een daadwerkelijke /deployment/ behoort zeker tot de mogelijkheden; tot slot van

rekening is deze software speciaal geschreven /in functie van de noden/ van de UHasselt.

Ervan uitgaand dat dit niet gebeurt, kan dit project een bewijs zijn dat het wel

écht beter kan dan de huidige infrastructuur. Het kan dus ook dienen als een

/proof of concept/ voor de toekomst.

Het uiteindelijke resultaat is dat de UHasselt zich hiermee kan profileren als

een vooruitstrevende universiteit voor de 21^ste eeuw, die digitaal kritisch is

uitgebouwd, en binnen het Belgische academische landschap waardig meestrijdt om

een internationaal topland te vormen voor universitaire studies. Informatica maakt

een integraal deel uit binnen /alle/ takken van een bedrijf en functioneert als

de bloedbaan, met de software als het hart. En als dat goed pompt, werkt alles

zoveel beter.

* Bijlage A

#+LATEX: \includepdf[pages={-}]{./VerslagwerkgroepICT-ALIPA30-01.pdf}

* Bijlage B

#+INCLUDE: "./ict-enquête.org"

* Bijlage C

#+INCLUDE: "./pingping.py" src python